Huy Cận
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
Giúp HS:
1. Kiến thức :. Thấy được cảm hứng về TN, vũ trụ và cảm hứng về lao động của tác giả đã tao nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giàu màu sắc lãng mạn trong bài thơ
"Đoàn thuyền đánh cá".
2. - Rèn luyện kĩ năng cảm thụ và phân tích các yếu tố nghệ thuật (hình ảnh ngôn ngữ, âm điệu) vừa cổ điển vừa hiện đại trong bài thơ.
3. Thái độ : Yêu quý quê hương đất nước và tinh thần lao động hăng say xây dựng chủ nghĩa xã hội.
B. CHUẨN BỊ
Chân dung nhà thơ, cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi.
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP Hoạt động của giáo viên và học
sinh Yêu cầu cần đạt
Hoạt động 1. Khởi động Hoạt động 2 Đọc –hiểu văn bản Nêu vài nét cơ bản về tác giả mà em biết ?
GV: Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
GV đọc mẫu, hướng dẫn HS đọc, giọng đọc sôi nổi, hào hứng, vui tươi thể hiện niềm vui của những người lao động mới trong nhưng ngày đầu xây dựng đất nước ở miền Bắc Việt Nam.
? Tìm hiểu bố cục của bài thơ? (Có thể trao đổi, thảo luận)
-Bài cũ: Phân tích hình ảnh “Đầu súng trăng treo” trong bài “ Đồng chí”
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả
- Tên thật : Cù Huy Cận (1919-1925) - Quê : Nghệ Tĩnh.
- Là nhà thơ lớn của phong trào thơ mới Một số tác phẩm chính:
- Lửa thiêng, 1940
- Trời mỗi ngày mỗi sáng, 1958.
- Đất nở hoa, 1960.
-Hai bàn tay em, 1967.
- Bài ca cuộc đời, 1963.
- Gieo hạt, 1984.
- Ngày hằng sống ngày thơ, 1975.
2. Tác phẩm:
a.Xuất xứ: -Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá được sáng tác ngày 4-10-1958 ở Quảng Ninh, in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng”.
Xuân Diệu nói: “món quà đặc biệt vùng mỏ Hồng Gai Cẩm Phả cho vừa túi thơ của Huy Cận là bài Đoàn thuyền đánh cá”.
b.Đọc:
c. Chú thích (SGK) d.Bố cục:
Bài thơ có thể chia làm 3 phần Khổ 1-2: Cảnh ra khơi.
GV yêu cầu HS đọc 2 khổ thơ đầu.
?Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu cảnh đoàn thuyền ra khơi như thế nào? Thảo luận biện pháp tu từ mà tác giả sử dụng để thấy rõ khung cảnh đó.
HS trả lời.
?Giữa khung cảnh ấy con người ra đi với khí thế như thế nào?Tiếng hát diễn tả điều gì?
GV yêu cầu HS đọc từ khổ thơ thứ 3 đến khổ thơ thứ 6.
?Cảnh biển đêm được thế giới miêu tả bằng những chi tiết hình ảnh nào? Cảnh biển ấy thể hiện tình cảm nào của con người? Thảo luận về hình ảnh thơ “Đêm thở sao lùa nước Hạ Long”.
GV: Bức tranh lao động trong khung cảnh biển đêm đó được tác giả miêu tả như thế nào?
GV: Tiếng hát ở khổ thơ thứ 5 diễn tả cảm xúc gì của người đánh cá?
Khổ 3-6: Cảnh đoàn thuyền đánh cá.
Khổ 7: Cảnh trở về.
II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Cảnh ra khơi
- Khung cảnh hoàng hôn trên biển vừa diễm lệ vừa hùng vĩ đầy sức sống.
Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm sập cửa
- Nghệ thuật so sánh nhân hoá: vũ trụ như một căn nhà khổng lồ bước vào trạng thái nghỉ ngơi.
- Có sự đối lập giữa vũ trụ và con người:
Vũ trụ nghỉ ngơi >< con người lao động.
Sóng cài then đêm sập cửa… lại ra khơi (vần trắc thanh trắc>< vần bằng thanh bằng)
*Khí thế của những con người ra khơi đánh cá mạnh mẽ tươi vui, lạc quan, yêu lao động.Yêu cuộc sống tự do, tiếng hát của những con người làm chủ quê hương giàu đẹp.
2. Cảnh đánh cá
- Khung cảnh: vầng trăng, mây cao, biển bằng…
Các loại cá: các nhụ, cá chim, cá dé…
- Khung cảnh biển đêm: thoáng đãng lấp lánh, ánh sáng đẹp, vẻ đẹp lãng mạn kỳ ảo của biển khơi.
-Hạ Long làm nên tiếng thở của đêm, một sự sáng tạo nghệ thuật
- Biển đẹp màu sắc lấp lánh: hồng trắng, vàng chéo, vảy bạc, đuôi vàng loé rạng đông.
-Cảnh lao động với khí thế sôi nổi, hào hứng, khẩn trương, hăng say.
Tinh thần sảng khoái ung dung, lạc qua, yêu biển, yêu lao động.
- Âm hưởng của tiếng hát là âm hưởng
GV: Nhận xét bút pháp nghệ thuật của nhà thơ ở khổ thơ 3, 4, 5,6 Nhịp điệu thơ có gì nổi bật?
GV: Cảnh trở về được miêu tả bằng những chi tiết nào, giúp chúng ta hiểu được những gì?
GV: vẫn là câu hát căng buồm như mở đầu bài thơ nhưng ý thơ có gì khác (trong cảnh tượng lao động và tâm tình con người lúc trở về so với lúc ra đi)?
HS trình bày.
Hoạt động 3. Tổng kết HS thảo luận nhóm
GV: Nêu nghệ thuật đặc sắc và nội dung cơ bản của bài thơ ?
chủ đạo, niều yêu say mê cuộc sống, yêu biển, yêu quê hương, yêu lao động.
- Nhịp điệu khoẻ, đa dạng, cách gieo vần biến hoá, sự tưởng tượng phóng phú, bút pháp lãng mạn.
3. Cảnh trở về (khổ cuối) - Câu hát căng buồm - Đoàn thuyền chạy đua - Mặt trời đội biển - Mắt cá huy hoàng…
Cảnh kỳ vĩ, hào hùng, khắc hoạ đậm nét vẻ đẹp khoẻ mạnh và thành quả lao động của người dân miền biển.
- Ra đi hoàng hôn, vũ trụ vào trạng thái nghỉ ngơi.
- Sau một đêm lao động miệt mài, họ trở về trong cảnh bình minh, mặt trời bừng sáng nhô màu mới, hình ảnh mặt trời cuối bài thơ là hình ảnh mặt trời rực rỡ với muôn triệu mặt trời nhỏ lấp lánh trên thuyền: Một cảnh tượng huy hoàng của thiên nhiên và lao động.
III. Tổng kết.
1. Về nghệ thuật
Nghệ thuật: bài thơ được viết trong không khí phơi phới, phấn khởi của những con người lao động với bút pháp lãng mạn, khí thế tưng bừng của cuộc sống mới tạo cho bài thơ một vẻ đẹp hoành tráng mơ mộng.
2. Về nội dung
Ca ngợi sự giàu đẹp của biển, sự giàu đẹp trong tâm hồn của những người lao động mới, phơi phới tin yêu cuộc sống mới, ngày đem chạy đua với thời gian để cống hiến, để xây dựng, họ là những con người đáng yêu.
Hoạt động 4.Củng cố - Dặn dò:
- Về nhà học bài và chuẩn bị bài “Tổng kết từ vựng”.
D. RÚT KINH NGHIỆM GIỜ DẠY:
………
………
………
………
Tuần 11:
Tiết 52.53 Ngày soạn: 24/10/2011
Ngày dạy:..../..../2011