Việc quản lý quá trình đào tạo phải tuân thủ đầy đủ những nguyên tắc QLGD nói chung và áp dụng những nguyên tắc đó vào quá trình ĐT ở phạm vi một nhà trờng.
(1) Nguyên tắc thống nhất quản lý và chính trị
Đây là nguyên tắc cơ bản của QLGD nói chung và quản lý quá trình
ĐT nói riêng. QLGD là trung tâm của hoạt động có ý nghĩa chính trị đợc tiến hành trong giáo dục. Chính trị tồn tại và đợc thực hiện trong các mối quan hệ QLGD.
Nguyên tắc này đòi hỏi mọi chủ trơng, chính sách GD cũng nh những quy định đề ra phải phục vụ đờng lối và nhiệm vụ cách mạng trong từng giai
đoạn.
Nội dung, phơng pháp và việc tổ chức quá trình ĐT phải đảm bảo những nguyên lý GD và đờng lối chính sách GD của Đảng và Nhà nớc.
Nhà trờng không đứng ngoài chính trị mà phục vụ chính trị. Nguyên tắc thống nhất QLGD với chính trị đã và đang là nguyên tắc cơ bản để giải quyết vấn đề lý luận và thực tiễn trong công cuộc đổi mới QLGD nói chung và đổi mới quá trình ĐT hiện nay.
(2) Nguyên tắc tập trung dân chủ
Nguyên tắc này thể hiện mối quan hệ biện chứng giữa sự lãnh đạo tập trung của Nhà nớc về GD và việc phát huy tối đa sáng kiến đóng góp của
đông đảo quần chúng nhân dân vào công tác tổ chức và QLGD.
ở phạm vi một trờng học, nguyên tắc này thể hiện đòi hỏi sự thống nhất hai mặt: Một mặt phải tăng cờng QL tập trung (quyết định những vấn đề trọng yếu), thống nhất (phục tùng lý trí) của ngời lãnh đạo, QL, mặt khác phải phát huy, mở rộng tối đa quyền chủ động của các đơn vị, cá nhân, đảm bảo sự phù hợp của các quy định chung với các điều kiện cụ thể ở đơn vị, cơ
sở của nhà trờng và liên quan đến nhà trờng.
Đồng thời, chế độ tập trung trong QLGD đảm bảo đợc sự thống nhất ý chí, ngăn chặn khuynh hớng vô chính phủ, địa phơng chủ nghĩa, đó cũng là một đòi hỏi của một nền GD phát triển.
Dân chủ là hình thức QL hiệu quả, giúp giải phóng đợc năng lực to lớn của quần chúng nhân dân, làm tăng hiệu quả của các nguồn lực GD.
Nguyên tắc này đòi hỏi thực hiện một cách nghiêm túc "tập thể lãnh
đạo, cá nhân chịu trách nhiệm" trong QL quá trình ĐT.
(3) Nguyên tắc kết hợp Nhà nớc và xã hội
Nguyên tắc này có vai trò quan trọng trong QLGD, nó đòi hỏi phải kết hợp việc QLGD mang tính chất nhà nớc với việc QLGD mang tính xã hội.
Quần chúng nhân dân, các tổ chức đoàn thể, xã hội cần phải đợc lôi cuốn tham gia tích cực vào QL sự nghiệp GD nói chung và QL quá trình ĐT nói riêng trên cơ sở của cơ chế QLGD phù hợp.
(4) Nguyên tắc tính khoa học
QLGD và quản lý quá trình ĐT cần phải đợc xây dựng dựa trên những cơ sở khoa học, đặc biệt là lý luận khoa học quản lý, vận dụng những thành tựu của nhiều khoa học khác nh Tâm lý học, Giáo dục học, Điều khiển học, Tổ chức lao động khoa học,...
Nguyên tắc này đòi hỏi phải đảm bảo tính hệ thống và tính tổng hợp trong QL quá trình ĐT.
(5) Nguyên tắc tính kế hoạch
Bất cứ hoạt động nào cũng đều cần đến kế hoạch. Hoạt động quản lý nói chung, QLGD nói riêng luôn đòi hỏi phải đảm bảo tính kế hoạch bởi vì kế hoạch là cơ sở của QLGD.
Nguyên tắc này đòi hỏi quản lý quá trình ĐT phải có các kế hoạch chính xác, phù hợp với trình độ yêu cầu quản lý thực tế, đồng thời cũng phải có dự kiến việc kiểm tra, giám sát thực hiện các kế hoạch đó.
(6) Nguyên tắc tính cụ thể, thiết thực và hiệu quả
Giáo dục là loại hình hoạt động phức tạp, kết quả của nó là do cả quá
trình dạy học - giáo dục liên tục, cụ thể và thiết thực tạo nên.
Nguyên tắc này đòi hỏi trong quản lý quá trình ĐT, ngời quản lý phải nắm thông tin chính xác, cụ thể, nhanh chóng để đề ra các biện pháp, xử lý giải quyết đúng đắn, phù hợp, cụ thể, thiết thực và kịp thời.
(7) Nguyên tắc trách nhiệm và phân công trách nhiệm
Trách nhiệm thể hiện ở sự thống nhất giữa hai mặt: mặt tích cực, ý thức trách nhiệm của chủ thể quản lý, và mặt tiêu cực là khi buộc phải áp dụng các chế tài đối với những ngời vi phạm pháp luật nhà nớc. Trách nhiệm hình thành trên cơ sở của sự tác động qua lại giữa ba thành tố:
- ý thức về nghĩa vụ đợc quy định trong các quy phạm đạo đức và pháp luËt;
- Sự đánh giá hành vi bao gồm sự tự đánh giá của chủ thể và sự đánh giá của các cấp có thẩm quyền theo tiêu chuẩn pháp lý, đạo đức;
- Sự áp dụng các chế tài đối với những hành vi lệch lạc.
Nguyên tắc này đòi hỏi mỗi ngời phải trả lời đợc các câu hỏi nh:
- Công việc mình phải làm là gì?
- Giới hạn hành động và quyền hành của mình là gì?
- Phải thuộc quyền ai?
Phân công trách nhiệm là tổ chức sự uỷ quyền, cho phép tự chủ trong hành động và quyết định. Tuy nhiên phân công trách nhiệm không làm giảm bớt trách nhiệm thủ trởng. Việc duy trì quyền lực và tính thống nhất của lãnh
đạo, QLGD đòi hỏi phải tổ chức sự phối hợp và kết hợp chặt chẽ trong phân cÊp.