DVT G lƠ nhu c u t t y u khách quan c a m i n n kinh t th tr ng, lƠ m t trong nh ng công c quan tr ng ph c v cho quá trình qu n lỦ kinh t n c ta hi n nay. Trong ti n trình h i nh p kinh t qu c t , v i s xu t hi n c a các lo i hình doanh nghi p, doanh nghi p nhƠ n c, doanh nghi p t nhơn, doanh nghi p liên doanh, doanh nghi p 100% v n n c ngoƠi thì nhu c u v T G ngƠy cƠng phát tri n.
Các doanh nghi p c n DVT G tƠi s n cho nhi u m c đích khác nhau nh : góp v n liên doanh, đ sát nh p công ty, đ mua, đ bán, thanh lỦ, x lỦ tranh ch p, ầ
1.1.4.1. Khái ni m DVT G
DVT G lƠ m t lo i hình c a d ch v chuyên nghi p c n thi t đ i v i s v n hƠnh c a n n kinh t th tr ng. DVT G d a trên giao d ch có tính ch t th tr ng.
DVT G lƠ m t d ng đ c bi t c a vi c xác đ nh giá c các lo i tƠi s n do các nhƠ chuyên môn đ c đƠo t o có ki n th c, có kinh nghi m vƠ có tính trung th c trong ngh nghi p.
NhƠ cung c p DVT G lƠ đ ch nh ng cá nhơn hay t ch c cung c p các thông tin v giá tr tƠi s n (tƠi s n đ c T G) cho nh ng cá nhơn hay t ch c có nhu c u đ ph c v cho các m c đích khác nhau. DVT G ph i đ c th c hi n m t cách đ c l p vƠ khách quan, k t qu c a nó lƠ ph n ánh đúng đ n giá tr c a tƠi s n theo m c đích đƣ đ c xác đ nh tr c mƠ không b rƠng bu c b i b t c bên th ba nƠo. TƠi s n đ c hi u đơy bao g m tƠi s n h u hình vƠ tƠi s n vô hình. Nh v y, có th đ nh ngh aDVT G nh sau: DVT G lƠ m t lo i hình d ch v t v n chuyên
nghi p v l nh v c T G, mang tính đ c l p, khách quan nh m xác đ nh giá tr c a tƠi s n ph c v cho các m c đích khác nhau, đ ng th i ch u trách nhi m v k t qu c a DVT G.
Khái ni m DVT G trên cho th y b n ch t c a DVT G bao g m các v n đ sau:
DVT G cung c p thông tin v giá tr tƠi s n trên c s h p đ ng T G, trong đó quy đ nh rõ trách nhi m vƠ quy n l i c a ng i cung ng vƠ ng i s d ng d ch v .
i t ng cung c p DVT G lƠ cá nhơn, t ch c có chuyên môn, ph i đ t nh ng tiêu chu n c th do pháp lu t quy đ nh v T G. Các cá nhơn cung ng DV ph i có đi u ki n v h c v n vƠ nh t thi t ph i đ t trong k thi v th m đ nh viên. i v i các t ch c, thông th ng pháp lu t quy đ nh ph i có m t s l ng t i thi u nh t đ nh các th m đ nh viên m i đ c cung ng DVT G. các n c đƣ có DVT G phát tri n, DVT G th ng đ c chia lƠm hai khu v c, khu v c DVT G công vƠ DVT G t . Trong đó, DVT G công chuyên cung c p DVT G cho các tƠi s n c a nhƠ n c vƠ DVT G t chuyên cung c p DVT G cho các tƠi s n c a t nhơn vƠ cho NhƠ n c n u có yêu c u.
i t ng s d ng d ch v lƠ cá nhơn, h gia đình, vƠ các t ch c. Các đ i t ng nƠy s d ng DVT G cho r t nhi u m c đích khác nhau. i t ng s d ng DVT G không ch gi i h n ng i yêu c u đ c cung ng DVT G mƠ còn lƠ các bên th ba có liên quan. Tuy nhiên, t t c các bên đ u ch s d ng DVT G v i các m c đích đƣ đ c xác đ nh tr c gi i h n trong k t qu c a DVT G (ch ng th T G).
DVT G luôn đòi h i ki n th c vƠ kinh nghi m c a ng i cung c p d ch v , th c hi n cung ng DVT G m t cách khách quan, đ c l p v i khách hƠng đ cung c p nh ng thông tin c n thi t v giá tr tƠi s n v i nh ng m c đích đƣ đ c xác đ nh tr c. NhƠ cung ng DVT G c ng đ ng th i ch u trách nhi m tr c khách hƠng vƠ tr c pháp lu t v giá tr tƠi s n mình đƣ đ a ra. LƠ d ch v mang tính đ c l p, nhà cung ng DVT G
không đ c có b t c rƠng bu c nƠo v hƠnh chính ho c tƠi chính v i ng i s d ng d ch v đ lƠm sai l ch k t qu DV.
DVT G lƠ m t d ch v đ c bi t vƠ b tác đ ng b i quy lu t giá tr vƠ quan h cung c u c a th tr ng. DVT G xu t phát t nhu c u t t y u khách quan c a n n kinh t th tr ng, góp ph n lƠm rõ rƠng minh b ch các lo i tƠi s n, góp ph n phát tri n kinh t đ t n c.
1.1.4.2. c đi m DVT G
Theo đ nh ngh a c a WTO, “d ch v tài chính là các d ch v c a các đ nh ch tài chính, bao g m t t c các d ch v liên quan đ n b o hi m, cùng t t c các lo i d ch v ngân hàng và tài chính khác” [68]. Do v y, n u xét theo s phơn lo i c a WTO thì DVT G thu c lo i hình DV tƠi chính.
a. DVT G mang tính vô hình, không đ ng nh t, quá trình s n xu t và d ch v x y ra không đ ng th i so hàng hóa d ch v thông th ng.
Tính vô hình: DVT G không th nhìn th y, cơn đong, đo đ m, t n kho, th nghi m ho c ki m đ nh tr c khi s d ng d ch v .
Tính không đ ng nh t c a DVT G: d ch v nƠy đ c cung c p cho khách hƠng th ng do th m đ nh viên th c hi n, cùng v i m t tƠi s n nh ng v i các th m đ nh viên khác nhau thì giá tr tƠi s n đó có th có m t k t qu không gi ng nhau.
S khác nhau v giá tr nƠy thông th ng lƠ “có th ch p nh n đ c” đ i v i ng i s d ng. Theo tiêu chu n T G c a VN, s chênh l ch giá tr gi a hai th m đ nh viên đ i v i cùng m t tƠi s n lƠ B S trong có th n m trong kho ng 10%,...
Khác v i các d ch v thông th ng, quá trình s n xu t vƠ tiêu th x y ra đ ng th i nh ng DVT G thì không nh v y, quá trình s n xu t vƠ tiêu th tách r i nhau. NhƠ cung c p DVT G c n ph i xác đ nh rõ m c đích th m đ nh c a khách hƠng, trên c s đó s ti n hƠnh ho t đ ng T G m t cách đ c l p sau đó s cung c p s n ph m lƠ ch ng th T G cho khách hƠng.
b. Ch t l ng c a DVT G ph thu c khá nhi u vào s k v ng c a khách hàng.
Ch t l ng c a DVT G ph thu c khá l n vƠo s k v ng c a khách hƠng.
Tuy nhiên, đánh giá ch t l ng c a DVT G không th ch thông qua Ủ ki n đánh giá c a khách hƠng. Tùy vƠo m c đích s d ng k t qu c a DVT G, mƠ m i
khách hƠng đ u có m t s k v ng riêng v giá tr tƠi s n đ c th m đ nh. Tuy nhiên, k t qu c a DVT G mang tính đ c l p, khách quan nên s k v ng nƠy có th gi ng ho c khác k t qu th m đ nh đ c cung c p. i u nƠy c ng đ ng ngh a v i vi c ch t l ng DVT G c ng s b s nh h ng n u khách hƠng không có cái nhìn khách quan v k t qu c a DVT G.
Th tr ng lƠ nhơn t quy t đ nh đ u ra đ i v i s n ph m c a DVT G, th tr ng c a các doanh nghi p DVT G lƠ khách hƠng. Khách hƠng c a doanh nghi p có th lƠ cá nhơn, t ch c pháp nhơn, ho c các t ch c nhƠ n c. H lƠ nh ng khách hƠng hi n t i c ng lƠ nh ng khách hƠng trong t ng lai. Thông th ng khách hƠng có th chi ph i ho t đ ng các doanh nghi p, vƠ c ng có nh ng tr ng h p khách hƠng l i b l thu c vƠo kh n ng cung c p c a doanh nghi p. Do đó mu n đánh giá đúng nh ng kh n ng phát tri n c a doanh nghi p DVT G thì c n ph i xác đ nh tính ch t, m c đ b n v ng vƠ uy tín c a doanh nghi p trong quan h v i khách hƠng. Uy tín c a doanh nghi p DVT G không ph i t nhiên mƠ có mƠ do nhi u y u t hình thƠnh. ó lƠ s trung thƠnh, thái đ khách hƠng, s l ng vƠ ch t l ng khách hƠng, ph ng chơm vƠ các m i quan h t t vƠ kh n ng phát tri n m i quan h đó, s c thuy t ph c cao nh t cho s đánh giá lƠ th ph n hi n t i, th ph n t ng lai.
c. DVT G là m t d ch v chuyên môn đòi h i ki n th c và kinh nghi m cao i t ng c a DVT G lƠ các lo i tƠi s n, có th lƠ tƠi s n h u hình vƠ tƠi s n vô hình. Thông th ng, giá tr c a các tƠi s n nƠy b chi ph i b i qui lu t giá tr vƠ quy lu t cung c u. Do đó, giá tr các tƠi s n nƠy có th thay đ i theo th i gian ho c theo chu k , v n đ lƠ nhƠ cung ng DVT G ph i xác đ nh đ c giá tr t ng đ i c a tƠi s n t i th i đi m th m đ nh. Do v y, đ c đi m c a DVT G lƠ ng i cung c p d ch v ph i có chuyên môn vƠ kinh nghi m. Yêu c u nƠy đòi h i t t c các th m đ nh viên đ u ph i có m t s n m kinh nghi m th c t th m đ nh nh t đ nh tr c khi đ c xem xét d tuy n trong k thi th m đ nh viên hƠng n m.
NgoƠi y u t k v ng c a khách hƠng, ch t l ng DV c ng b nh h ng khá nhi u b i nhƠ cung c p DVT G. NhƠ cung c p DVT G ph i có kh n ng t v n, kh n ng thu th p vƠ x lỦ thông tin. Bên c nh đó, ng i cung c p DVT G c ng ph i k t h p kinh nghi m vƠ óc phán đoán c a mình đ cung c p d ch v cho khách
hƠng. NhƠ cung c p c n ph i thuy t ph c vƠ ch ng minh đ c v i không nh ng khách hƠng c a mình mƠ có th lƠ v i bên th ba s d ng k t qu c a d ch v v s đúng đ n c a k t qu c a DVT G đƣ đ c cung c p.
d. DVT G là m t d ch v mang tính khách quan, đ c l p và tính trách nhi m cao
Khách quan vƠ đ c l p vì k t qu c a DVT G có liên quan đ n vi c m c đích s d ng c a khách hƠng. Trong th m đ nh giá, cùng v i m t tƠi s n nh ng v i các m c đích th m đ nh khác nhau thì giá tr tƠi s n c ng có th khác nhau, ch a k đ n vi c v i các nhƠ cung c p d ch v khác nhau thì giá tr tƠi s n có th chênh l ch nhau. Do v y, vi c cung c p DVT G m t cách không khách quan vƠ đ c l p có th lƠm sai l ch giá tr c a tƠi s n.
K t qu c a DVT G lƠ m t m c giá tr c a tƠi s n đ ng th i đ c s d ng cho m t m c đích cho nhi u bên khác nhau, vì v y k t qu mƠ nhƠ cung c p DVT G đ a ra ph i đ c đ m b o. Theo đó, nhƠ cung c p d ch v th m đinh giá v a đ ng th i ph i ch u trách nhi m c a mình v giá tr c a tƠi s n đƣ cung c p tr c khách hƠng yêu c u th m đ nh giá, v a ph i ch u trách nhi m pháp lỦ v k t qu d ch v tr c pháp lu t.
1.1.4.3. Vai trò c a DVT G
DVT G có vai trò h t s c quan tr ng trong vi c giúp các ch th đ a ra các quy t đ nh. Vai trò nƠy đ c xu t phát t :
Th c hi n vai trò qu n lý c a Nhà n c
C ch th tr ng luôn luôn t n t i nh ng khuy t t t, NhƠ n c lƠ c quan đóng vai trò h n ch nh ng khuy t t t nƠy, đi u ti t n n kinh t , đ m b o cho n n kinh t v n hƠnh vƠ phát tri n theo h ng t t nh t. C ng v i vai trò nh v y, NhƠ n c s d ng DVT G nh m t trong nh ng gi i pháp nh m gi i quy t hƠi hòa các m i quan h kinh t gi a các ch th trong n n kinh t vƠ h n ch tiêu c c trong kinh t th tr ng. Ch ng h n, đ i v i th tr ng B S, nhƠ n c t o l p môi tr ng pháp lỦ cho th tr ng, th c hi n các công c v mô nh quy ho ch, thu , ầ phát tri n DVT G nh m phát tri n th tr ng B S, qua đó phát tri n các th tr ng khác, góp ph n thúc đ y t ng tr ng kinh t .
Yêu c u c a n n kinh t th tr ng
Kinh nghi m c a các qu c gia khu v c vƠ th gi i cho th y DVT G tƠi s n lƠ m t d ch v t v n cho xƣ h i không th thi u c a n n kinh t th tr ng.
DVT G đ c các n c trên th gi i xác đ nh lƠ s n ph m c a n n kinh t th tr ng, ho t đ ng T G đƣ đ c phát tri n vƠ ch p nh n nh m t ngh nghi p b t đ u t th p k 40 Th k XX tr l i đơy.
Khi n n kinh t th tr ng cƠng phát tri n, nhu c u giao d ch v tƠi s n cƠng phát tri n th DVT G c n thi t ph i đ c phát tri n theo. Khi n n kinh t th tr ng v n hƠnh theo nh ng yêu c u c a các quy lu t kinh t khách quan thì các lo i th tr ng đ c hình thƠnh đ ng b vƠ khi đó nhu c u v T G tƠi s n c a xƣ h i cƠng l n. đáp ng yêu c u c a xƣ h i, c a n n kinh t th tr ng thì T G ph i tr thƠnh m t d ch v t v n mang tính chuyên nghi p, đ c l p, khách quan, đ n ng l c vƠ ph i có m t chi n l c phát tri n lơu dƠi.
1.1.4.4. Phát tri n DVT G
Phát tri n DVTDG lƠ đòi h i khách quan c a phát tri n kinh t qu c dơn.
Khi kinh t phát tri n d n đ n nhu c u xác đ nh đúng đ n giá tr th tr ng c a tƠi s n ph c v cho đ u giá, liên doanh liên k t, trao đ i, mua bánầ t đó c n có các cá nhơn, doanh nghi p đ ngra lƠm DVT G. V y phát tri n DVT G đ c hi u nh th nƠo? Qua quá trình nghiên c u tƠi li u vƠ th c t kinh doanh, nghiên c u sinh xin đ a ra khái ni m phát tri n DVT G nh sau: Phát tri n DVT G là quá trình l n lên, t ng ti n m i m t c a DVT G. Nó bao g m s t ng tr ng DVT G và đ ng th i có s hoàn ch nh v m t c c u, ch t l ng và s n ph m DVT G. T khái ni m có th rút ra nh ng v n đ n i dung c a phát tri n DVT G:
- i u ki n đ u tiên lƠ ph i có s t ng tr ng DVT G (gia t ng v quy mô c a d ch v cung ng, vƠ ph i di n ra trong m t th i gian t ng đ i dƠi vƠ n đ nh).
- S thay đ i trong c c u s n ph m DVT G: th hi n ngoƠi T G tƠi s n h u hình còn có T G tƠi s n vô hình.
- Ch t l ng s n ph m d ch v cung ng ngƠy cƠng đ c nơng cao, ng d ng nh ng ph ng pháp, k thu t th m đ nh tin c y vƠ khoa h c.
- Phát tri n DVT G lƠ m t quá trình ti n hóa theo th i gian vƠ do nh ng nhơn t n i t i quy t đ nh đ n toƠn b quá trình phát tri n đó.