2. GIỚI THIỆU VỀ XE KIA SORENTO
2.2. KHẢO SÁT HỆ THỐNG ĐIỆN THÂN XE KIA SORENTO
2.2.8. Các hệ thống phụ trên xe
Hệ thống gạt nước rửa kính trên xe có công dụng gạt nước ở kính trước và sau xe khi trời mưa hoặc lau rửa kính khi cần thiết.
Hệ thống gạt nước rửa kính gồm các bộ phận sau: Mô tơ gạt nước nhiều chế độ, rơle gạt nước gián đoạn (thông thường rơ le này được gắn trong công tắc gạt nước).
Mô tơ gạt nước: Là một loại động cơ điện một chiều dùng nam châm vĩnh cửu.
Môtơ gạt nước bao gồm một môtơ và cơ cấu trục vít – bánh vít, bánh răng để giảm tốc độ của môtơ. Một môtơ gạt nước thường sử dụng ba chổi than: chổi tốc độ thấp, chổi than tốc độ cao và chổi than dùng chung (để nối mass). Như vậy, nhờ cấu tạo đặc biệt mà môtơ gạt nước rửa kính hoạt động với ba chế độ: tốc độ thấp, tốc độ cao và chế độ gián đoạn.
12 11
10 9
8 7
6 5
4 3 2
1
Hình 2.42. Cấu tạo cơ cấu gạt nước rửa kính.
1. Bạc lót; 2. Vỏ động cơ; 3. Nam châm vĩnh cửu; 4. Roto; 5. Cổ góp; 6. Trục vít; 7. Các tiếp điểm; 8. Đĩa cam; 9. Chổi than; 10. Chổi than dùng chung (nối mass); 11. Chổi than
tốc độ cao; 12. Chổi than tốc độ thấp.
Công tắc dừng tự động: Công tắc dừng tự động được gắn liền với bánh răng để gạt nước dừng tại một vị trí cuối khi tắt công tắc gạt nước ở bất kỳ thời điểm nào nhằm tránh giới hạn tầm nhìn tài xế. Công tắc dừng tự động bao gồm một đĩa đồng có khoét rãnh và ba tiếp điểm.
Ở vị trí OFF của công tắc gạt nước tiếp điểm giữa được nối với chổi than tốc độ thấp của môtơ gạt qua công tắc. Nhờ vậy, mặc dù ngắt công tắc, môtơ sẽ tiếp tục quay đến điểm dừng nhờ đường dẫn tiếp điểm qua lá đồng.
Tại thời điểm này mạch được đóng bởi tiếp điểm khác và mô tơ. Mạch kín này sinh ra hiện tượng phanh điện, ngăn không cho môtơ tiếp tục quay do quán tính.
Rơ le gạt nước gián đoạn: Rơle này có tác dụng làm gạt nước hoạt động gián đoạn. Ngày nay kiểu rơle gắn trong công tắc gạt nước được sử dụng rộng rãi. Một rơle nhỏ và một mạch transitor bao gồm các tụ điện và điện trở được kết hợp trong rơle gạt nước gián đoạn này. Dòng điện chạy qua môtơ gạt nước được điều khiển bởi rơle bên trong này tương ứng với tín hiệu từ công tắc gạt nước làm môtơ gạt nước quay gián đoạn.
Trên xe Kia Sorento sử dụng hệ thống gạt nước mưa tự động có cảm biến mưa.
Cảm biến mưa trên hệ thống gạt nước tự động là thiết bị tự động điều khiển gạt mưa kính lái, hoạt động trong trường hợp kính lái bị ướt, ẩm do mưa, sương hoặc bùn nước văng lên. Hệ thống này hoạt động dựa trên cơ chế cảm biến độ xuyên ánh sáng qua
3 4
2 1
Hình 2.43. Công tắc vị trí dừng tự động.
1- Lá đồng (đĩa cam); 2- Tiếp điểm; 3- Mô tơ gạt nước; 4- Công tắc dừng tự động (ở vị trí dừng).
thay đổi độ xuyên ánh sáng. Cảm biến sẽ phát hiện tình trạng này và truyền thông tin đến bộ xử lý IPM. Căn cứ vào đó, bộ điều khiển sẽ kích hoạt, hoạt động cũng như điều chỉnh tốc độ của gạt mưa.
Sơ đồ mạch điện hệ thống gạt nước rửa kính trước và sau trên xe Kia Sorento như hình 2.44.
Khi bật công tắc gạt mưa ở chế độ AUTO thì cảm biến mưa hoạt động, tùy thuộc vào lượng mưa nhỏ hay to, cảm biến nhận tín hiệu truyền đến bộ xử lý IPM để điều khiển công tắc gạt mưa ở chế độ LOW, HIGH, MIST, INT.
Công tắc ở vị trí LOW dòng điện chạy đến chổi tốc độ thấp của môtơ gạt nước và cần gạt nước hoạt động ở tốc độ thấp. Ta có dòng điện (+) ắcquy → cầu chì 7.5A
→ cảm biến mưa → IPM → tiếp điểm công tắc LO → môtơ gạt nước (LO) → mass.
Công tắc ở vị trí HIGH, dòng điện chạy đến chổi tốc độ cao của môtơ gạt nước và cần gạt nước hoạt động ở tốc độ cao. Ta có dòng điện (+) ắcquy → cầu chì 7.5A → cảm biến mưa → IPM → tiếp điểm công tắc HIGH → môtơ gạt nước (HIGH) → mass.
Hình 2.44. Sơ đồ mạch điện hệ thống gạt nước rửa kính trước
Hình 2.45. Sơ đồ mạch điện hệ thống gạt nước rửa kính phía sau
Khi kính trước có đọng sương, cảm biến mưa nhận tín hiệu truyền đến IPM để điều khiển công tắc ở chế độ MIST. Ở chế độ này cần gạt nước hoạt động với tốc độ thấp. Ta có dòng điện (+) ắcquy cầu chì 7.5A → cảm biến mưa → IPM → tiếp điểm công tắc MIST → tiếp điểm công tắc LO → môtơ gạt nước (LO) → mass
Công tắc gạt nước dịch chuyển đến vị trí INT, tín hiệu được truyền đền IPM để điều khiển rơle gạt mưa hoạt động gián đoạn theo một tần số đã cài sẵn. Ta có dòng điện (+) ắcquy → cầu chì 7.5A → cảm biến mưa → IPM → tiếp điểm công tắc INT → điện trở → mass.
Khi có bùn đất văng lên kính trước, tài xế bật công tắc nước rửa kính. Ta có dòng điện (+) ắcquy → cầu chì 25A → tiếp điểm công tắc rửa kính → môtơ phun nước rửa kính → mass.
Sơ đồ mạch điện hệ thống gạt nước rủa kính phía sau như hình 2.45
Hệ thống gạt nước và rửa kính sau hoạt động nhờ vào sự điều khiển của người lái không phụ thuộc và cảm biển mưa. Có hai chế độ làm việc đó là làm việc bình thường khi công tắc điều khiển ở vị trí ON và làm việc theo một tần số đã định sẵn khi công tắc điều khiển ở vị trí INT.
Khi bật khóa điều khiển gạt nước phía sau đến vị trí On dòng điện chạy từ dương ắcquy qua cầu chì qua công tắc đến IPM qua cuộn dây rơle gạt nước phía sau làm đóng công tắc điện của môtơ gạt nước phía sau nếu công tắc đỗ xe đang đóng thì sẽ có dòng điện từ +B qua cầu chì 15A qua công tắc đỗ xe qua công tắc điện của môtơ gạt nước đến môtơ gạt nước về mass làm quay môtơ dẫn động cho cơ cấu gạt nước phía sau làm việc.
Khi công tắc điều khiển ở vị trí INT thì có dòng điện qua công tắc đến chân delay trên IPM làm kích hoạt chương trình hoạt động đã được đặt trước trong IPM để cho dòng điện đến rơle mô tơ gạt nước phía sau. Dòng điện qua môtơ gạt nước giống như ở chế độ ON nhưng được đóng ngắt theo chu kỳ định sẵn điều khiển mô tơ gạt nước theo chương trình, làm cần gạt nước quay với tần số nhất định.
2.2.8.2. Hệ thống sấy kính
Hệ thống gồm nhiều điện trở dùng để sưởi nóng kính sau, kính chắn gió và gương chiếu hậu, làm tan sương bằng các điện trở được bố trí ở giữa lớp kính. Các điện trở này được cấp dòng điện để nung nóng kính khi có sự điều khiển của người lái.
Hình 2.46. Sơ đồ mạch điện hệ thống sấy kính
Hệ thống sấy khí được tích hợp chung với hệ thống điều hòa của xe vì vậy nó được điều khiển bởi môđun điều khiển hệ thống điều hòa. Hệ thống gồm 4 dây điện trở nhiệt để sấy nóng tấm kính và gương chiếu hậu khi cần, sơ đồ mạch điện hệ thống rủa kính trên se Kia Sorento như hình 2.46.
Nguyên lý hoạt động của mạch: Khi bật công tắc sấy kính đến vị trí On sẽ nối mass cọc tín hiệu sấy kính trên IPM, IPM nhận biết tín hiệu bật hệ thống sấy khí của người điều khiển sẽ cấp dòng đóng các rơle của các cuộn dây điện trở nhiệt từ đó làm đóng công tắc điện của các cuộn dây điện trở thông dòng từ ắcquy qua các rơle đến các điện trở sấy kính rồi về mass sinh nhiệt làm nóng kính. Ngoài ra IPM còn gửi tín hiệu đến điều khiển bật sáng các bóng đèn báo hệ thống sấy kính đang hoạt động cho người điều khiển biết.