CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.5. Thực trạng về cụng tỏc hỗ trợ chuyển ủổi nghề và tạo việc làm khi thu hồi ủất nụng nghiệp
3.5.1. Thực trạng công tác hỗ trợ về kinh tế
Là một trong những ủịa phương cú tốc ủộ ủụ thị húa nhanh nhất trờn ủịa bàn thành phố Hà Nội, nhiều diện tớch ủất nụng nghiệp tại huyện Từ Liờm bị thu hồi ủể xõy dựng cỏc khu ủụ thị, khu cụng nghiệp... Tớnh trung bỡnh mỗi năm trờn ủịa bàn Huyện cú hàng nghỡn nụng dõn bị mất việc làm.
Theo thống kờ, từ năm 2004 - 2012 huyện Từ Liờm ủó thu hồi 2.035,86ha ủất nụng nghiệp ủể xõy dựng cỏc khu cụng nghiệp, khu ủụ thị và hạ tầng.
Việc thu hồi ủất ủó khiến hơn 18.685hộ dõn mất một phần hoặc toàn bộ ủất ở, ủất canh tỏc. Sau khi bị thu hồi ủất, cú khoảng 54.333 lao ủộng nụng thụn trong ủộ tuổi lao ủộng mất hoặc thiếu việc làm. Thời gian tới ủõy, ủất nụng nghiệp ở nhiều ủịa phương trong huyện sẽ tiếp tục bị thu hồi ủể phục vụ sự nghiệp cụng nghiệp húa - hiện ủại húa. Số lượng nụng dõn khụng cũn tư liệu sản xuất sẽ tiếp tục gia tăng, tạo sức ộp lớn trong vấn ủề giải quyết việc làm.
Trước thực trạng ủú, cỏc cấp, cỏc ngành chức năng của huyện ủó cú nhiều chủ trương, biện phỏp giải quyết nhằm ổn ủịnh ủời sống của nhõn dõn.
Từ năm 2008 ủến nay trờn cơ sở cỏc nghị ủịnh của Chớnh phủ, thực hiện theo ủỳng chủ trương của ðảng, Nhà nước và của toàn thành phố Hà Nội, huyện Từ Liêm luôn sát sao và áp dụng khá linh hoạt trong quá trình thực hiện cụng tỏc hỗ trợ chuyển ủổi nghề và tạo việc làm, cụ thể:
Hỡnh thức hỗ trợ chuyển ủổi nghề cho cỏc hộ gia ủỡnh cỏ nhõn trực tiếp sản xuất nụng nghiệp cơ bản là bằng tiền xỏc ủịnh theo m2 ủất nụng nghiệp thực tế thu hồi với mức chung là 25.000 ủ/m2, 30.000 ủ/m2.
Một chớnh sỏch cú tớnh “ủột phỏ” ủược ỏp dụng ủú là mụ hỡnh “ủổi ủất lấy dịch vụ”. Quyết ủịnh số 18/2007/Qð-UB ngày 30/11/2007 và Quyết ủịnh số 33/2008/Qð-UBND ngày 9/6/2008 của UBND thành phố Hà Nội hỗ trợ chuyển ủổi nghề và tạo việc làm cho hộ gia ủỡnh, cỏ nhõn trực tiếp sản xuất nụng nghiệp khi bị thu hồi trờn 30% diện tớch ủất sản xuất nụng nghiệp
bằng 03 hỡnh thức: bằng ủất ở, căn hộ chung cư và bằng tiền và chỉ ủược hỗ trợ 01 lần.
ðõy là một chớnh sỏch nhận ủược sự ủồng tỡnh, nhất trớ cao của ủụng ủảo người dõn cú ủất bị thu hồi. ðất “dịch vụ” khụng những giải quyết việc làm cho một lực lượng lớn lao ủộng mà cũn cú tỏc dụng tớch cực trong việc thỳc ủẩy nhanh tiến ủộ giải phúng mặt bằng. Khi thực hiện ủa số người dõn ủều ủăng ký nguyện vọng nhận bằng ủất. Huyện cũng ủó giành một quỹ ủất riờng ủể hỗ trợ cho chớnh sỏch này.
ðến ngày 29/9/2009 thành phố Hà Nội ban hành Quyết ủịnh số 108/2009/Qð-UBND ngày 29/9/2009 thay thế cỏc Quyết ủịnh trờn. Hỡnh thức hỗ trợ chuyển ủổi nghề, tạo việc làm cho người dõn nụng nghiệp bị thu hồi ủất bằng hỡnh thức: Hỗ trợ bằng tiền gấp 05 lần giỏ ủất nụng nghiệp và khụng cũn bằng ủất ở như trước.
Hiệu lực về ủất “dịch vụ” chỉ trong vũng một năm ủó dẫn tới một cơ chế khụng ủồng bộ trong quỏ trỡnh thu hồi ủất nụng nghiệp làm cho cụng tỏc bồi thường hỗ trợ trờn ủịa bàn Huyện gặp rất nhiều khú khăn. ðặc biệt khi thực hiện các dự án có diện tích lớn, thời gian thực hiện kéo dài nhiều năm như Dự ỏn Khu cụng nghệ cao sinh học với diện tớch giai ủoạn 1 là 280ha tại 04 xã Liên Mạc, Thuỵ Phương, Cổ Nhuế, Minh Khai, Dự án Thành phố giao lưu diện tích 30,08ha tại xã Cổ Nhuế và Thị trấn Cầu Diễn, Dự án Khách sạn 5 sao tại xã Mễ Trì diện tích 3,8ha....
Theo thống kờ sơ bộ trong vũng 02 năm từ ngày 01/01/2008 ủến 31/12/2009 số hộ bị thu hồi ủất nụng nghiệp tại cỏc xó như sau:
Tổng số hộ ủược giao ủất nụng nghiệp theo Nghị ủịnh 64/Nð-CP của Chớnh Phủ trờn toàn huyện là 24.718hộ. Từ ngày 01/01/2008 ủến ngày 31/12/2009, trong vũng hai năm tổng số hộ bị thu hồi ủất nụng nghiệp là 5.720 hộ. Trong ủú số hộ bị thu hồi dưới 30% ủất nụng nghiệp là 3.279hộ chiếm 57,3%; số hộ bị thu hồi trên 30% là 2.441hộ với 42,7%.
Cỏc hộ gia ủỡnh ủó ủăng ký nguyện vọng và ủược hỗ trợ chuyển ủổi nghề, tạo việc làm như sau:
Toàn Huyện trong hai năm thực hiện 54 dự án tại 13 xã với tổng số hộ mất trờn 30% diện tớch ủất nụng nghiệp ủược hỗ trợ chuyển ủổi nghề, tạo việc làm theo quy ủịnh là 2.312 hộ. Số hộ cú nguyện vọng hỗ trợ chuyển ủổi nghề, tạo việc làm bằng hình thức nhận bằng tiền là 1.887hộ/112,547m2 với số tiền hỗ trợ lờn tới 525.890.666.826 ủồng. Số hộ cú nguyện vọng hỗ trợ chuyển ủổi nghề, tạo việc làm bằng hỡnh thức nhận bằng ủất là 425hộ/31.320m2.
Xó cú số hộ ủược hỗ trợ lớn nhất là Mễ Trỡ với 684 hộ trong ủú số hộ nhận bằng tiền là 653 hộ /38.113m2 với số tiền hỗ trợ chuyển ủổi nghề và tạo việc làm 1 lần là 126.498.299.640 ủồng, số hộ nhận bằng ủất là 31hộ/1.860m2. Xó cú số hộ ủược hỗ trợ thấp là Thuỵ Phương với 06 hộ trờn diện tớch 320m2 và cỏc hộ ủều cú nguyện vọng hỗ trợ bằng hỡnh thức nhận bằng ủất ở.
Theo số liệu bảng 3.18 ta thấy ủi liền với cụng tỏc hỗ trợ về kinh tế, Huyện cũn tổ chức hỗ trợ học nghề, ủúng bảo hiểm xó hội và trợ cấp khú khăn cho 1.310 lao ủộng bị thu hồi ủất nụng nghiệp trong 2.312 hộ.
Trong quỏ trỡnh thực hiện, ủể ủảm bảo quyền lợi của nhõn dõn và ủể ủồng bộ chớnh sỏch trong cựng một dự ỏn, huyện Từ Liờm ủó cú những cơ chế ủặc thự (ủược sự chấp thuận của thành phố Hà Nội): ủối với những dự án có diện tích lớn thực hiện giải phóng mặt bằng trong thời gian dài, một số dự ỏn ủược phờ duyệt quyết ủịnh thu hồi ủất trước ngày 29/9/2009 (trước khi Quyết ủịnh 108/2009/Qð-UBND ngày 29/9/2009) tiếp tục ủược ỏp dụng chớnh sỏch hỗ trợ chuyển ủổi nghề và tạo việc làm bằng tiền theo quy ủịnh tại Quyết ủịnh số 18/2008/Qð-UBND cho cỏc hộ bị thu hồi ủất nụng nghiệp ủược giao trờn 30% vớ dụ dự ỏn xõy dựng nhà ở của văn phũng quốc hội tại xã Xuân Phương, Xây dựng trường THCS tư thục Việt Úc xã Mỹ đình, Khu ủụ thị Nam Thăng Long xó Xuõn ðỉnh...
Bảng 3.17: Tổng hợp cỏc hộ mất ủất từ ngày 01/01/2008 ủến 31/12/2009 trờn ủịa bàn huyện Từ Liờm
Trong ủú
STT Xã
Số hộ theo phương án
giao ủất
Tổng số hộ bị thu hồi
ủất
Số hộ thu hồi ủất dưới
30%
Số hộ thu hồi ủất trờn
30%
1 Thụy Phương 836 227 221 6
2 Phú Diễn 1.420 361 159 202
3 Xuân Phương 2.016 550 530 20
4 đông Ngạc 629 295 259 36
5 Thượng Cát 1.258 93 91 2
6 Liên Mạc 1.243 362 235 127
7 Minh Khai 1.810 141 124 17
8 Trung Văn 929 590 283 307
9 ðại Mỗ 1.963 197 166 31
10 Tây Mỗ 1.984 343 202 141
11 Mễ Trì 3.055 935 251 684
12 Cổ Nhuế 1.577 452 173 279
13 Mỹ đình 1.530 472 237 235
14 Tây Tựu 2.600 194 105 89
15 Xuân ðỉnh 1.868 508 243 265
Cộng 24.718 5.720 3.279 2.441
Nguồn: Phòng tài nguyên và môi trường huyện
Bảng 3.18: Hỗ trợ chuyển ủổi nghề, tạo việc làm cho cỏc hộ mất ủất nụng nghiệp trờn 30% từ ngày 01/01/2008 ủến 31/12/2009 tại huyện Từ Liêm
Nguồn: Ban bồi thường giải phóng mặt bằng huyện Từ Liêm
ðược hỗ trợ
Nhận ủất Nhận tiền
STT Xã Số dự
án
Số hộ thu hồi ủất trờn
30% Số hộ Diện tích
(m2) Số hộ Diện tích (m2)
Thành tiền (ủồng)
Số hộ hỗ trợ học nghề BHXH, trợ cấp khó khăn
1 Thụy Phương 2 6 6 480 0 0 0 0
2 Phú Diễn 6 202 111 8.880 91 6.655 44.717.811.883 0
3 XuânPhương 2 20 17 1.360 3 320 2.246.368.000 0
4 đông Ngạc 1 36 0 0 36 2.160 25.123.824.000 0
5 Minh Khai 3 17 17 1.360 0 0 0 0
6 Trung Văn 6 307 31 1.860 276 16.370 91.835.651.124 0
7 ðại Mỗ 2 31 14 1.120 17 1.336 1.097.264.000 0
8 Tây Mỗ 2 141 76 6.080 65 4.926 35.661.080.000 0
9 Mễ Trì 13 684 31 1.860 653 38.113 126.498.299.640 1.200
10 Cổ Nhuế 6 279 23 1.380 256 15.342 31.453.391.118 0
11 Mỹ đình 10 235 51 3.060 184 8.294 101.725.450.666 28
12 Tây Tựu 2 89 47 3.760 42 3.360 14.813.126.640 0
13 Xuân ðỉnh 6 265 2 120 263 15.671 78.088.591.755 82
Cộng 54 2.312 425 31.320 1.887 112.547 525.890.666.826 1.310
Bảng 3.19: Tỡnh hỡnh hỗ trợ bồi thường và thực trạng ủời sống của cỏc hộ dân
Mức ủộ hỗ trợ
(hộ) Mức sống (hộ) STT ðịa Phương Tổng hộ
ủiều tra Thỏa ủỏng
Không Thỏa ủỏng
Không khó khăn
Khó khăn
1 Tây Mỗ 45 25 20 18 27
2 Thụy Phương 35 17 18 14 21
3 Xuân ðỉnh 45 23 22 17 28
4 Mỹ đình 36 15 21 19 17
5 Minh Khai 39 15 24 15 24
Tổng cộng 200 95 105 83 117
Nguồn: Tổng hợp từ kết quả ủiều tra, phỏng vấn cỏc hộ
Số liệu bảng 3.19 nghiờn cứu mức ủộ hài lũng của cỏc hộ dõn về mức ủộ hỗ trợ bồi thường, trong 200 hộ ủiều tra cú ủến 105 hộ cho rằng mức ủộ hỗ trợ bồi thường khụng thỏa ủỏng, giỏ trị cỏc hộ nhận ủược từ hỗ trợ bồi thường khụng bự ủắp ủược giỏ trị mất ủi từ việc ủất sản xuất của cỏc hộ gia ủỡnh bị thu hồi. Chớnh vỡ việc khụng hỗ trợ bồi thường hoặc hỗ trợ bồi thường khụng thỏa ủỏng làm cho ủời sống của hộ dõn bị thu hồi ủất sản xuất rơi vào hoàn cảnh khó khăn, có 117 hộ. ðặc biệt, xã Minh Khai có tới 24/39 hộ ủược phỏng vấn cho rằng mức hỗ trợ bồi thường khụng thỏa ủỏng và tất cả cỏc hộ này ủều rơi vào hoàn cảnh cú mức sống khú khăn. Mục tiờu của tất cả cỏc dự ỏn ủều nhằm phỏt triển kinh tế và cải thiện ủời sống kinh tế - xó hội của người dân. Tuy nhiên, kết quả phân tích cho thấy mục tiêu này khụng ủạt ủược kết quả cao và vấn ủề ủặt ra cần xem xột lại chớnh sỏch thu hồi ủất, chớnh sỏch hỗ trợ bồi thường ủể giảm thiệt hại cho cỏc hộ dõn bị thu hồi ủất sản xuất và ủời sống của cỏc hộ dõn phải ớt khú khăn hơn so với trước khi bị thu hồi ủất sản xuất.