CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN QUẬN
1.3. Khái niệm, đặc điểm, nội dung và phương thức đổi mới tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân quận
1.4.5. Yếu tố chính trị và quan hệ đối ngoại
Môi trường chính trị tại địa phương cũng ảnh hưởng đến hoạt động của VKSND quận. Sự ổn định về chính trị giúp cơ quan tƣ pháp hoạt động hiệu quả hơn, trong khi bất ổn chính trị có thể làm giảm sự tập trung vào các nhiệm vụ chính, làm ảnh hưởng đến tiến trình giải quyết các vụ án. Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa VKSND quận và các cơ quan cấp trên, cũng nhƣ sự chỉ đạo từ trung ƣơng, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ của Viện kiểm sát.
Ngoài ra, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, hoạt động tƣ pháp tại các địa phương cũng chịu sự tác động của các thỏa thuận quốc tế, đặc biệt trong các vấn đề liên quan đến tội phạm xuyên quốc gia, các hiệp định về pháp luật quốc tế và hợp tác giữa các quốc gia trong đấu tranh chống tội phạm.
1.4.6. Yếu tố nhân dân và dư luận xã hội
28
Cuối cùng, ý kiến của nhân dân và dư luận xã hội cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động của VKSND. Việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, giải quyết các khiếu nại, tố cáo công bằng, khách quan là yếu tố then chốt để củng cố niềm tin của nhân dân vào hệ thống pháp luật và cơ quan kiểm sát. Dƣ luận xã hội có thể tạo áp lực lớn đối với VKSND trong việc xử lý các vụ án nghiêm trọng hoặc nhạy cảm. Do đó, VKSND quận cần phải thực hiện các nhiệm vụ một cách minh bạch, công bằng và đúng pháp luật để duy trì uy tín trước công chúng.
Nhƣ vậy, hoạt động của VKSND quận chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau, từ pháp lý, tổ chức, con người đến công nghệ, xã hội, kinh tế và chính trị. Để đảm bảo thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, VKSND cần phải không ngừng hoàn thiện cơ cấu tổ chức, nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực, và ứng dụng khoa học công nghệ vào quá trình làm việc. Đồng thời, VKSND cần phải có sự nhạy bén trong việc nắm bắt các biến động xã hội, chính trị và kinh tế để đáp ứng kịp thời với những thay đổi trong thực tiễn.
29
Kết luận Chương 1
VKSND quận là một đơn vị trong hệ thống của VKSND Việt Nam, nằm dưới sự quản lý trực tiếp của VKSND cấp tỉnh và VKSND tối cao. Cơ cấu tổ chức của VKSND quận bao gồm các bộ phận chủ yếu sau: i) Viện trưởng và Phó Viện trưởng: Đứng đầu VKSND quận là Viện trưởng, người có trách nhiệm quản lý, điều hành toàn bộ hoạt động của đơn vị, chịu trách nhiệm trước VKSND cấp trên và trước pháp luật về các quyết định của mình.
Phó Viện trưởng giúp việc cho Viện trưởng, phụ trách các mảng công tác cụ thể. ii) Các kiểm sát viên: Kiểm sát viên là những người được bổ nhiệm để thực hiện quyền công tố và kiểm sát hoạt động tƣ pháp theo phân công của Viện trưởng. Họ có nhiệm vụ kiểm sát các vụ án hình sự, dân sự, hành chính và các hoạt động tƣ pháp khác trong địa bàn quản lý. iii) Các phòng, ban chuyên môn: Tùy thuộc vào quy mô và nhu cầu của địa phương, VKSND quận có thể có các phòng, ban chuyên trách nhƣ phòng kiểm sát hình sự, kiểm sát dân sự, hành chính, phòng kiểm sát việc thi hành án.
VKSND quận có mối quan hệ mật thiết với các cơ quan tố tụng khác nhƣ tòa án, công an và các cơ quan thi hành án. Mặc dù độc lập trong chức năng kiểm sát, VKSND quận phải phối hợp chặt chẽ với các cơ quan này nhằm bảo đảm việc thực thi pháp luật một cách hiệu quả và nghiêm minh.
VKSND quận có vai trò quan trọng trong hệ thống tƣ pháp, thực hiện các nhiệm vụ và chức năng chính theo quy định của pháp luật, cụ thể: i) Thực hiện quyền công tố: Quyền khởi tố và truy tố: VKSND quận có trách nhiệm thực hiện quyền công tố đối với các vụ án hình sự tại địa phương. Sau khi nhận kết quả điều tra từ cơ quan công an, kiểm sát viên xem xét có đủ căn cứ để truy tố các đối tượng vi phạm pháp luật ra trước tòa án hay không; ii) Kiểm sát hoạt động tƣ pháp: VKSND quận tham gia kiểm sát quá trình điều tra các vụ án để đảm bảo các hoạt động điều tra, thu thập chứng cứ đƣợc thực
30
hiện đúng quy định của pháp luật, không vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Thêm nữa, kiểm sát viên tham gia các phiên tòa xét xử để bảo đảm tòa án xét xử khách quan, công bằng và tuân thủ pháp luật.
VKSND quận cũng thực hiện nhiệm vụ giám sát các hoạt động thi hành án hình sự và dân sự, đảm bảo các quyết định của tòa án đƣợc thực hiện đúng quy định pháp luật.
VKSND nói chung và VKSND quận nói riêng đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Trong quá trình điều tra, xét xử và thi hành án, VKSND quận có nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên, bao gồm bị can, bị cáo và người bị hại, đảm bảo không có hành vi xâm phạm quyền con người trong quá trình tố tụng. VKSND quận cũng có nhiệm vụ kiểm sát các cơ sở giam giữ, tạm giam để bảo đảm việc thi hành biện pháp tạm giam, tạm giữ tuân thủ đúng quy định của pháp luật, không xâm phạm quyền lợi hợp pháp của người bị tạm giữ. Ngoài ra, VKSND đóng vai trò phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác. VKSND quận thường phối hợp với công an và tòa án để thực hiện các biện pháp phòng, chống tội phạm, đặc biệt là các tội phạm phức tạp nhƣ tham nhũng, ma túy, hoặc các hành vi vi phạm pháp luật về dân sự và hành chính.
VKSND quận có trách nhiệm kiểm sát và giám sát việc thi hành các quy định pháp luật tại địa phương để bảo đảm rằng các cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân đều tuân thủ pháp luật.
Tổ chức và hoạt động của VKSND quận đƣợc xây dựng trên cơ sở tuân thủ Hiến pháp và các quy định của pháp luật. Với vai trò quan trọng trong hệ thống tƣ pháp, VKSND quận không chỉ thực hiện quyền công tố mà còn có trách nhiệm kiểm sát hoạt động tƣ pháp, bảo đảm sự công bằng, minh bạch trong việc thực thi pháp luật tại địa phương.