CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN QUẬN KIẾN AN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
3.2. Tăng cường vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong kiểm soát quyền lực trong hệ thống tƣ pháp
Việc kiểm soát quyền lực nhà nước, đặc biệt là trong hệ thống tư pháp, là một yêu cầu cần thiết để đảm bảo công lý và tuân thủ pháp luật. VKSND cần phải tham gia tích cực trong việc giám sát và kiểm tra các hoạt động tƣ pháp nhằm ngăn chặn các hành vi lạm quyền và bảo đảm sự công bằng trong hệ thống tƣ pháp.
Tăng cường vai trò của VKSND trong kiểm soát quyền lực trong hệ thống tƣ pháp là một trong những yêu cầu quan trọng trong cải cách tƣ pháp hiện nay. VKSND có nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tƣ pháp, qua đó góp phần bảo vệ pháp luật và ngăn chặn hành vi lạm
63
quyền trong hệ thống tư pháp. Dưới đây là phân tích và luận giải về quan điểm này.
Theo Hiến pháp 2013 và Luật tổ chức VKSND năm 2014, VKSND có hai chức năng cơ bản là:
- Thực hành quyền công tố: VKSND tham gia quá trình điều tra, truy tố và xét xử để đảm bảo các vụ án đƣợc xử lý đúng quy trình pháp luật, đúng người, đúng tội;
- Kiểm sát hoạt động tƣ pháp: VKSND kiểm soát mọi hoạt động tƣ pháp để ngăn chặn các sai sót, vi phạm hoặc lạm dụng quyền lực trong quá trình thực thi công lý.
Trong hệ thống tƣ pháp, VKSND đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng các cơ quan tƣ pháp khác nhƣ Tòa án, Cơ quan điều tra không vƣợt qua giới hạn quyền lực đƣợc giao. Điều này giúp kiểm soát quyền lực trong hệ thống, đảm bảo mọi quyết định đƣợc thực hiện đúng pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
VKSND có nhiệm vụ kiểm sát tất cả các hoạt động trong quy trình tƣ pháp, bao gồm khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án. Thông qua việc thực hiện quyền kiểm sát, VKSND có thể phát hiện và ngăn chặn các vi phạm trong quá trình xử lý vụ án, ngăn chặn tình trạng lạm quyền hoặc vi phạm quyền con người.
- Kiểm sát điều tra: VKSND giám sát quá trình điều tra để đảm bảo việc thu thập chứng cứ, khởi tố đúng pháp luật và bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan, tránh tình trạng bức cung hoặc ép cung.
- Kiểm sát xét xử và thi hành án: VKSND tiếp tục giám sát quy trình xét xử tại Tòa án, đảm bảo các bản án và quyết định đƣợc thực hiện theo đúng quy định pháp luật, tránh tình trạng vi phạm hoặc thiếu sót trong quá trình thi hành
64
Để VKSND phát huy vai trò trong kiểm soát quyền lực tƣ pháp, cần có những biện pháp đổi mới và tăng cường trách nhiệm của cơ quan này trong hệ thống pháp luật. Một số biện pháp có thể kể đến bao gồm:
- Nâng cao năng lực của kiểm sát viên: Để kiểm sát hoạt động tƣ pháp hiệu quả, cần đầu tƣ vào đào tạo và nâng cao năng lực chuyên môn cho kiểm sát viên. Điều này bao gồm việc trang bị kiến thức về luật pháp, kỹ năng nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp để đảm bảo kiểm sát viên thực hiện nhiệm vụ một cách công bằng và minh bạch.
- Ứng dụng công nghệ thông tin: Việc sử dụng công nghệ trong quản lý và giám sát các hoạt động tư pháp sẽ giúp tăng cường tính minh bạch và giảm thiểu sai sót. Việc ứng dụng các hệ thống quản lý trực tuyến cũng giúp VKSND có thể theo dõi, kiểm soát và phân tích dữ liệu một cách hiệu quả hơn.
- Phối hợp giữa các cơ quan tư pháp: Tăng cường sự phối hợp giữa VKSND với các cơ quan tƣ pháp khác nhƣ Tòa án và Cơ quan điều tra giúp đảm bảo sự giám sát lẫn nhau trong quá trình điều tra và xét xử, từ đó ngăn chặn các vi phạm quyền lực.
Mặc dù vai trò của VKSND trong kiểm soát quyền lực là rõ ràng, nhƣng cơ quan này vẫn phải đối mặt với một số thách thức, bao gồm:
- Sự thiếu hụt nguồn nhân lực: Đội ngũ kiểm sát viên còn thiếu về số lƣợng và chất lƣợng, khiến việc thực hiện nhiệm vụ kiểm sát gặp nhiều khó khăn.
- Tính minh bạch trong công tác: Việc kiểm sát hoạt động tƣ pháp cần đƣợc thực hiện công khai, minh bạch, và phải đảm bảo rằng mọi quyết định đều dựa trên căn cứ pháp lý vững chắc.
65
Giải pháp để tăng cường vai trò của VKSND bao gồm cải tiến hệ thống đào tạo và giám sát nội bộ, đồng thời hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đến chức năng kiểm sát hoạt động tƣ pháp.
Tăng cường vai trò của VKSND trong kiểm soát quyền lực tư pháp là cần thiết để đảm bảo tính công bằng, minh bạch và ngăn chặn các hành vi lạm dụng quyền lực. VKSND cần tiếp tục đổi mới, nâng cao năng lực và hoàn thiện cơ chế giám sát để đóng góp tích cực vào quá trình cải cách tƣ pháp và bảo vệ quyền lợi của người dân.