Bài 10 TUÂN THỦ ĐIỀU TRỊ THUỐC KHÁNG RETROVIRUS
5. Các biện pháp đảm bảo tuân thủ điều trị
Do những rào cản trong tuân thủ, để thực hành tuân thủ tốt cần có sự phối hợp của:
- Nhân viên y tế.
- Người chăm sóc hỗ trợ.
- Khả năng hiểu biết của người bệnh, đặc biệt ở trẻ em.
- Sự giúp đỡ của nhóm chăm sóc tại nhà
- Cung cấp dịch vụ hỗ trợ khác cho gia đình và sinh hoạt nhóm gia đình những người sống chung với HIV/AIDS.
5.2. Vai trò của từng thành phần trong việc hỗ trợ tuân thủ 5.2.1. Vai trò của cán bộ y tế
5.2.1.1. Người bệnh cần được tư vấn những vấn đề sau :
- Tiến triển của nhiễm HIV, tầm quan trọng của chăm sóc và điều trị lâu dài.
- Tầm quan trọng của việc khám và xét nghiệm định kỳ.
- Xác định người chăm sóc là thành viên gia đình.
- Tư vấn tiêm chủng, dinh dưỡng, vệ sinh các nhân, vệ sinh ăn uống.
- Thảo luận giải pháp hỗ trợ nếu không có người thân trong gia đình.
- Lịch khám : từ 1-3 tháng/lần tùy theo tình trạng sức khỏe và bất cứ khi nào nếu có biểu hiện bất thường.
- Tư vấn và giữ bí mật tình trạng nhiễm HIV, các biện pháp dự phòng lây truyền HIV.
- Tư vấn tâm lý xã hội và hỗ trợ tuân thủ điều trị.
- Tư vấn kết hợp các hỗ trợ của gia đình, cộng đồng và các dịch vụ sẵn có.
- Xử trí : Xử trí theo tình trạng bệnh và kết quả xét nghiệm.
- Cấp thuốc cotrimoxazole điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội.
- Điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội và xử trí các tác dụng phục của thuốc (nếu có).
- Chỉ định điều trị ARV khi đủ tiêu chuẩn.
5.2.1.2. Chuẩn bị sẵn sàng điều trị bằng ARV khi đã đủ tiêu chuẩn điều trị : - Đánh giá trước khi điều trị :
o Đánh giá giai đoạn bệnh và giai đoại miễn dịch (số lượng T CD4)
o Sàng lọc lao và điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội, nếu có.
o Làm các xét nghiệm cơ bản để chọn phác đồ phù hợp o Hỏi lại tiền sử dùng thuốc ARV, lý do sử dụng.
o Đánh giá tình trạng dinh dưỡng, hoàn cảnh gia đình, sự mong muốn được điều trị của người bệnh, gia đình, người chăm sóc hỗ trợ.
o Dự kiến phác đồ ARV thích hợp.
o Thông báo kế hoạch chuẩn bị điều trị ARV.
- Tư vấn trước điều trị :
o Tiến triển của HIV, lợi ích và các thuốc ARV chỉ định.
o Tầm quan trọng của tuân thủ điều trị, các biện pháp tăng cường tuân thủ.
o Phác đồ điều trị, cách chia thuốc, cách bảo quản thuốc.
o Các tác dụng phụ của thuốc và cách xử trí.
o Kế hoạch chăm sóc và theo dõi tại cơ sở điều trị, tại nhà.
- Đánh giá sẵn sàng điều trị :
o Đánh giá lại kiến thức của người bệnh, người chăm sóc về HIV, điều trị ARV và tầm quan trọng của tuân thủ điều trị.
o Kiểm tra các thông tin: nơi cư trú, điện thoại, địa chỉ liên lạc khi cần, hỗ trợ cộng đồng.
o Lập kế hoạch tuân thủ điều trị 5.2.1.3. Khi bắt đầu được điều trị
- Chỉ định bắt đầu với phác đồ bậc 1
- Hướng dẫn cách chia, đong thuốc, nhận biết hình dạng thuốc.
- Hướng dẫn cách bảo quản thuốc tại nhà.
- Lưu ý các tương tác thuốc, tác dụng phụ.
- Cấp thuốc ARV và hướng dẫn lại về các loại thuốc điều trị, cách sử dụng, lịch cấp thuốc, lịch hẹn tái khám.
5.2.2. Vai trò của người bệnh:
- Có đầy đủ kiến thức về HIV và điều trị ARV, để tự giác thực hiện.
- Thảo luận với cán bộ y tế để chọn thời gian uống thuốc phù hợp với sinh hoạt hằng ngày.
- Tự giác uống thuốc, đảm bảo tuân thủ điều trị và thông báo các khó khăn khi tuân thủ để tháo gỡ.
- Tìm được sự tin cậy, chia sẻ, kết hợp tốt với nhân viên y tế, nhân viên chăm sóc tại nhà và các dịch vụ sẵn có để thực hành tuân thủ tốt.
5.2.3. Đối với người thân trong gia đình là người hỗ trợ:
- Người hỗ trợ trong gia đình ký cam kết tham gia hỗ trợ điều trị.
- Tham gia tập huấn đầy đủ, nắm vững kế hoạch điều trị, các loại thuốc điều trị và biết cách xử trí khi gặp khó khăn.
- Kết hợp chặt chẽ với cán bộ y tế, nhóm chăm sóc tại nhà, nhóm chăm sóc cộng đồng và các dịch vụ khác.
5.2.4. Đối với đội chăm sóc t i nhà.
- Cần nắm vững các giai đoạn điều trị của người bệnh và các thuốc đang điều trị để phối hợp chăm sóc.
- Thường xuyên thăm hỏi và động viên người chăm sóc và người bệnh - Nhắc nhở và kiểm tra thường xuyên tuân thủ thuốc điều trị nhiễm
trùng cơ hội và thuốc ARV.
- Thảo luận và tháo gỡ những khó khăn trong tuân thủ.
- Hợp tác chặt chẽ với phòng khám ngoại trú nơi người bệnh được điều trị.
- Phối hợp tốt với nhân viên y tế cũng như các dịch vụ sẵn có để hỗ trợ người bệnh.