4. TÍNH CHẤT VẬT LÝ ĐẤT 1 THÀNH PHẦN CƠ GIỚ
4.4.1.4. Chế độ khơng khí trongđất và biện pháp điều hồ
* Chế độ khơng khí của đất: là nói sự biến đổi về hàm lượng và thành phần
của nó theo thời gian.
Khơng khí trong đất ảnh hưởng đến hầu hết các quá trình hình thành và phát triển của đất. Trong thành phần khơng khí đất, hàm lượng O2và CO2 gây nhiều ảnh hưởng hơn cả đối với đất. Hai loại này tồn tại trong đất với các hàm lượng khác nhau tuỳ theo mùa, theo tính chất của đất, theo thời kì sinh trưởng của thực vật.
Trong độ ẩm bình thường theo quy luật chung càng xuống sâu thì số lượng O2 càng giảm và CO2 càng tăng. Hàm lượng O2 và CO2 trong khơng khí đất quan hệ chặt chẽ với thực vật về cường độ sinh trưởng. thành phần của nó. Điều này đặc biệt quan trọng đối với lâm nghiệp bởi vì các tác động vào đất trong lâm nghiệp hầu như
thực vật bao giờ hàm lượng CO2 cũng lớn hơn hàm lượng O2 lại nhỏ hơn so với những nơi đất khơng có cây.
Độ ẩm đất và nhiệt độ ảnh hưởng lớn đến khơng khí đất. Trong điều kiện độ ẩm bình thường, nếu nhiệt độ tăng lên thì hàm lượng CO2 của khơng khí đất tăng lên, hàmlượng O2 giảm đi. Về mùa khô, nhiệt độ mặt đất cao, độ ẩm đất nhỏ hàm lượng O2 của khơng khí đất là cao nhất, hàm lượng CO2 bé nhất.
Trong vòng một năm hàm lượng thấp nhất và cao nhất của O2 và CO2 trong khơng khí đất có thể xuất hiện vào mùa nóng hay mùa lạnh cịn tuỳ thuộc vào sự trao đổi khơng khí của đất.
Về mùa sinh trưởng của thực vật, q trình hơ hấp của rễ tăng cường hàm lượng CO2 trong khơng khí đất tăng lên hàm lượng O2 giảm đi rõ. Điều này càng thể hiện rõ ở những vùng đất có độ thống khí kém. Cuối thu, đầu đơng, đất có độ ẩm nhỏ nhất, tốc độ sinh trưởng của thực vật đã chững lại, hàm lượng CO2 trong khơng khí đất giảm rõ rệt.
Tất nhiên điều này còn liên quan đến độ xốp và kết cấu của đất.
Nhìn chung sự biến động về thành phần và số lượng của khơng khí đất phụ thuộc rất nhiều yếu tố, việc theo dõi nó vì thế cũng rất phức tạp.
* Điều hịa chế độ khơng khí đất
Chế độ khơng khí tốt nhất có vai trị rất quan trọng trong "cuộc sống" của đất cũng như của sinh vật trong và trên đất. Từ đó, con người ta có thể suy nghĩ đến một hướng cải tạo đất để nhận được năng suất cây trồng cao, điều chỉnh độ thống khí của đất. Việc làm thống khí cho đất đặc biệt có hiệu quả cao đối với các loại đất đầm lầy và đất quá ẩm ướt.
Trong nơng nghiệp, việc làm tăng cường độ thống khí của đất đã làm nhiều và ít gặp khó khăn hơn trong lâm nghiệp. Cày bừa, làm đất, phơi ải là những biện pháp canh tác nơng nghiệp nhằm mục đích đó. Những biện pháp cải thiện độ thống khí của đất trong nơng nghiệp có thể áp dụng được cho vườn ươm lâm nghiệp.
Trong lâm nghiệp hiểu theo nghĩa rộng, những biện pháp cải tạo độ thống khí của đất gắn liền với việc trồng cây, tạo ra kết cấu tốt cho đất. Những vùng độ ẩm ướt quá lớn (đặc biệt là vườn ươm) có thể đào các mương rãnh để điều hịa độ ẩm đất, trên cơ sở đó cải thiện độ thống khí của đất. Nói chung việc cải thiện tính chất vật lý của của nó đóng vai trị quan trọng trong sự cải thiện độ thống của đất.