PHẦN MỞ ĐẦU 1.Lý do chọn đề tài: Hệ thống kiểm tra nội bộ là tập hợp các cơ chế, chính sách, quy trình, quy định nội bộ, cơ cấu tổ chức của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được xây dựng phù hợp với quy định tại Luật các tổ chức tín dụng, Thông tư của NHNN và các quy định của pháp luật có liên quan và được tổ chức thực hiện nhằm kiểm soát, phòng ngừa, phát hiện, xử lý kịp thời rủi ro và đạt được yêu cầu đề ra. Trong hoạt động tài chính ngân hàng, hệ thống kiểm tra nội bộ là nhân tố có vai trò quan trọng, đảm bảo sự phát triển an toàn, bền vững của ngân hàng. Hiện nay, tín dụng cá nhân là hoạt động mang lại thu nhập lớn cho các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam nhưng đi kèm với đó là rủi ro tín dụng cũng chiếm tỷ trọng lớn và tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng. Trước những thay đổi của yếu tố vĩ mô cùng sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường tài chính, ngân hàng và xu hướng hội nhập làm cho nguy cơ xảy ra rủi ro tín dung ngày càng cao, hoạt động quản trị rủi ro tín dụng ngày càng được quan tâm. Một trong các biện pháp hữu hiệu để quản trị rủi ro tín dụng cá nhân được các ngân hàng quan tâm là xây dựng một hệ thống kiểm tra nội bộ vững mạnh, hoạt động hiệu quả. Để hoạt động ngân hàng diễn ra được an toàn và hiệu quả, Vietcombank luôn chú trọng công tác kiểm tra nội bộ trong quản trị điều hành. Thực hiện mục tiêu nâng cao năng lực, chất lượng hoạt động của công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ phù hợp theo quy định của Ngân hàng nhà nước, tháng 8/2015 Vietcombank chính thức thành lập Ban Kiểm tra nội bộ với bộ máy hoạt động tại Trụ sở chính và 05 Phòng Kiểm tra nội bộ khu vực đặt tại địa bàn các tỉnh lớn từ Bắc vào Nam như TP Hà Nội, Nghệ An, Đà Nẵng, TP HCM và Cần Thơ. Bộ máy kiểm tra nội bộ của Vietcombank là công cụ hữu hiệu để nâng cao tính tuân thủ quy trình, quy chế, nghiệp vụ ngân hàng, các quy định nội bộ của Vietcombank và quy định của pháp luật. Trải qua hơn 4 năm hoạt động Ban Kiểm tra nội bộ của Vietcombank đã phát huy tốt vai trò tham mưu, đề xuất xây dựng cơ chế chính sách để vận hành bộ máy kiểm tra nội bộ; thực hiện các công tác phòng ngừa rủi ro liên quan đến hầu hết các mảng nghiệp vụ; kiểm tra và phát hiện kịp thời các nguy cơ tiềm ẩn rủi ro do không tuân thủ quy định; đề xuất chấn chỉnh và xử lý nghiêm túc những sai sót vi phạm có thể dẫn tới rủi ro, phục vụ mục tiêu xây dựng Vietcombank thành ngân hàng quản trị rủi ro tốt nhất Việt Nam. Hiện nay khu vực Hà Nội là một trong số 02 khu vực tập trung nhiều chi nhánh lớn nhất trong hệ thống Ngân hàng TMCP Ngoại thương VN, hiện bao gồm có 15 chi nhánh (CN Sở giao dịch, Hà Nội, Thành Công, Ba Đình, Chương Dương, Thăng Long, Thanh Xuân, Sóc Sơn, Đông Anh, Tây Hà Nội, Hà Thành, Hoàn Kiếm, Tây Hồ, Hoàng Mai). Với mục tiêu định hướng là ngân hàng số 1 của Việt Nam về hoạt động bán lẻ, Vietcombank không ngừng đẩy mạnh công tác phát triển nghiệp vụ ngân hàng bán lẻ, trong đó có cho vay khách hàng cá nhân. Để đảm bảo hoạt động kinh doanh được phát triển bền vững theo đúng định hướng của NHNN và Chính Phủ, đồng thời kiểm soát được rủi ro đặc biệt đối với việc phát triển cho vay khách hàng cá nhân, cần có định hướng nghiên cứu tổng thể để phát huy vai trò của bộ máy kiểm tra nội bộ đồng thời ngày càng nâng cao nghiệp vụ kiểm soát rủi ro thông qua hoạt động kiểm tra nội bộ. Từ những lý do trên tôi xin chọn đề tài “Kiểm tra của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đối với cho vay khách hàng cá nhân của tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu luận văn. Theo phạm vi hiểu biết của tôi cho thấy hiện chưa có công trình nghiên cứu liên quan về bộ máy kiểm tra, quy trình kiểm tra hoạt động cho vay khách hàng các nhân tại các tổ chức tín dụng đối với đơn vị trực thuộc một cách bài bản và đầy đủ, vì vậy đề tài nghiên cứu “Kiểm tra của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đối với cho vay khách hàng cá nhân của tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội” mang đầy tính mới mẻ mà bản thân tôi cần học hỏi, đào sâu nghiên cứu nhằm đem lại những lợi ích thiết thực, có tính ứng dụng cho công việc của chính bản thân mình. 2.Tổng quan tình hình nghiên cứu: Hoạt động kinh doanh ngân hàng là loại hình kinh doanh có nhiều rủi ro, dễ bị tổn thương khi có gian lận và sai sót. Việc bảo đảm an toàn trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại luôn được quan tâm đặc biệt. Một ngân hàng “có vấn đề” có thể gây nên đổ vỡ dây chuyền trong hệ thống tài chính – ngân hàng, ảnh hưởng rất lớn đối với toàn bộ nền kinh tế. Việc kiểm tra nội bộ tốt có thể trợ giúp cho các nhà quản lý ngân hàng trong việc ngăn chặn gian lận và sai sót, ngoài ra kiểm tra nội bộ tốt còn trợ giúp cho kiểm toán độc lập có được những bằng chứng tin cậy trong việc đánh giá tính trung thực và hợp lý tình hình tài chính của ngân hàng. Trước yêu cầu đó, ngày 18/05/2018, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư số 13/2018/TT-NHNN quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ của tổ chức tín dụng, ngân hàng nước ngoài nhằm định hướng hoàn thiện tổ chức và hoạt động của hệ thống kiểm soát nội tại các NHTM. Trên cơ sở nhận thức được vai trò cũng như tầm quan trọng của hệ thống kiểm tra kiểm soát nội bộ trong ngân hàng thương mại, đặc biệt là việc kiểm soát trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các ngân hàng thương mại, đến nay đã có một số đề tài nghiên cứu về về kiểm tra của các tổ chức tín dụng đối với hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc. Các đề tài nghiên cứu đã nêu lên bức tranh về thực trạng cho vay khách hàng cá nhân tại các tổ chức tín dụng, việc kiểm soát rủi ro trong cho vay kinh doanh đối với khách hàng cá nhân trong đó có cả ở ngân hàng thương mại và ngân hàng chính sách như các tác giả: (i) Trần Văn Huy (2018) với đề tài : “Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay cá nhân kinh doanh tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam chi nhánh quận Ngũ Hành Sơn”; (ii) Phan Thị Hồng Nhung (2017) với đề tài: Hoàn thiện công tác kiểm tra cho vay tại Sở giao dịch I – Ngân hàng phát triển Việt Nam, luận văn thạc sỹ của Trường Đại học Kinh tế Quốc Dân; (iii) Nguyễn Thị Minh Phương (2016) với đề tài: Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ đối với nghiệp vụ tín dụng tại Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Nam Định, luận văn thạc sỹ của Trường Đại học Kinh tế Đại học Quốc Gia Hà Nội; (iv) Nguyễn Thị Hồng Ánh (2018) với đề tài: Hoàn thiện công tác kiểm tra kiểm soát nghiệp vụ tín dụng tại ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Quảng Trị”, luận văn thạc sỹ của Trường Đại học Kinh tế Huế. Ngoài các tổ chức tín dụng, có tác giả đã nghiên cứu về nghiệp vụ kiểm tra của kho bạc nhà nước cấp tỉnh với các đơn vị trực thuộc như Nguyễn Hoàng Long (2017) với đề tài “Kiểm tra của kho bạc nhà nước tỉnh Điện Biên đối với các phòng nghiệp vụ chuyên môn và kho bạc nhà nước các huyện, luận văn thạc sỹ của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân”. Thông qua việc nghiên cứu về kiểm tra kiểm soát nội bộ của các tổ chức tín dụng đối với cho vay khách hàng cá nhân các tác giả đã nêu ra được những điểm hạn chế trong công tác này đồng thời đưa ra được các khuyến nghị nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh của tổ chức tín dụng và việc kiểm tra của kho bạc nhà nước đối với đơn vị trực thuộc. Từ các bài viết của các tác giả trên, học viên đã tham khảo được một số cơ sở lý luận chung về hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc, rủi ro trong cho vay đối tượng khách hàng này, trên cơ sở đó đưa ra giải pháp trong việc hoàn thiện công tác kiểm tra của ngân hàng đối với hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc cho đề tài của mình. Tuy nhiên hầu hết các tác giả đều chưa đưa ra được đầy đủ cơ sở lý luận và quy trình, nội dung thực hiện kiểm tra của ngân hàng đối với hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc, do vậy vấn đề đặt ra là cần phải có một công trình nghiên cứu về việc kiểm tra của tổ chức tín dụng đối với các chi nhánh trực thuộc trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân một cách bài bản, từ cơ sở lý luận đến thực trạng kiểm tra, trên cơ sở đó đưa ra những điểm tích cực và hạn chế của công tác này trong hoạt động kiểm tra nội bộ của ngân hàng thương mại. Do vậy việc nghiên cứu về kiểm tra nội bộ của ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội được cho là cần thiết cả về lý luận và thực tiễn. Với đề tài nghiên cứu “Kiểm tra của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội”, tác giả đã thu thập các tài liệu có liên quan để nghiên cứu cơ sở lý luận về kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc, đồng thời phân tích thực trạng kiểm tra của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trên địa bàn Hà Nội, đưa ra những điểm mạnh và một số vấn đề còn tồn tại yếu kém của công tác này. Dựa trên những nghiên cứu đó kết hợp với định hướng, mục tiêu kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trên địa bàn Hà Nội trong 5 năm tới, tác giả đã đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện việc kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân trên địa bàn Hà Nội, góp phần hoàn thiện hệ thống, quy trình kiểm tra nội bộ của Vietcombank đối với các chi nhánh trực thuộc. 3.Mục tiêu nghiên cứu Luận văn hướng tới nghiên cứu cơ sở lý luận về kiểm tra nội bộ của ngân hàng thương mại với hoạt động cho vay khách hàng cá nhân dựa trên cơ sở định nghĩa về kiểm tra nội bộ, mục tiêu và tiêu chí của hoạt động kiểm tra nội bộ nói chung trong ngân hàng thương mại. Trên cơ sở lý luận chung về hoạt động kiểm tra nội bộ, luận văn đi vào nghiên cứu cụ thể việc kiểm tra hoạt động cho vay khách hàng cá nhân thông qua bộ máy kiểm tra nội bộ gồm: nội dung cơ bản của kiểm tra, hình thức kiểm tra, quy trình kiểm tra nội bộ, các nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm tra nội bộ tại ngân hàng thương mại Bên cạnh đó luận văn đi sâu vào phân tích thực trạng kiểm tra củaVietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộctrên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2017 - 2019. Từ đó chỉ rõ những điểm mạnh, điểm yếu, phân tích nguyên nhân của điểm yếu trong công tác này. Trên cơ sở điểm yếu và nguyên nhân tồn tại, luận văn hướng tới đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tracủa Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánhtrực thuộc trên địa bàn Hà Nội cho giai đoạn đến năm 2025. 4.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Kiểm tra của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đối với cho vay khách hàng cá nhân của tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội. Phạm vi nghiên cứu: Về nội dung: Kiểm tra của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam đối với cho vay khách hàng cá nhân của tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nộiđược nghiên cứu theo các nội dung bao gồm bộ máy kiểm tra, nội dung kiểm tra, hình thức kiểm tra, công cụ kiểm tra, quy trình vàhướng dẫn kiểm tra; Về không gian: Nghiên cứu trên địa bàn Hà Nội; Về thời gian: Dữ liệu thứ cấp được thu thập cho giai đoạn từ 2017 - 2019, dữ liệu sơ cấp được thu thập vào tháng 4 năm 2020 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn đến năm 2025.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TRA CỦA HỘI SỞ CHÍNH NGÂN HÀNGTHƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI CÁC CHI NHÁNH TRỰC THUỘC
Chi nhánh trực thuộc ngân hàng thương mại
Theo Quốc Hội (2017), ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và kinh doanh khác nhằm mục tiêu lợi nhuận Các hoạt động ngân hàng bao gồm việc nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản.
Theo Ngân hàng Nhà nước (2016), chi nhánh được định nghĩa là đơn vị phụ thuộc của ngân hàng thương mại, có hạch toán phụ thuộc và có con dấu Chi nhánh có nhiệm vụ thực hiện một hoặc một số chức năng của ngân hàng thương mại theo quy định của pháp luật.
Khái niệm và đặc điểm cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc ngân hàng thương mại
1.1.2.1 Khái niệm cho vay khách hàng cá nhân tại chi nhánh ngân hàng thương mại
Theo định nghĩa của Quốc hội (2017), cho vay là hình thức cấp tín dụng, trong đó bên cho vay cung cấp cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng cho mục đích cụ thể trong thời gian nhất định, với cam kết hoàn trả cả gốc và lãi theo thỏa thuận.
Cho vay khách hàng cá nhân tại chi nhánh ngân hàng thương mại là hình thức cấp tín dụng, trong đó ngân hàng chuyển nhượng quyền sử dụng vốn cho khách hàng cá nhân một khoản tiền nhất định Khoản vay này được sử dụng cho các mục đích cụ thể và theo thời gian đã thỏa thuận, với nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi Đối tượng khách hàng bao gồm cá nhân và hộ gia đình có giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh cá thể.
1.1.2.2 Đặc điểm cho vay khách hàng cá nhân
Khách hàng cá nhân trong hoạt động cho vay bao gồm các cá nhân và hộ gia đình có thu nhập ổn định từ trung bình trở lên, với nhu cầu vay vốn phục vụ cho sinh hoạt, tiêu dùng hoặc hoạt động sản xuất kinh doanh Khác với khách hàng doanh nghiệp, số lượng khách hàng cá nhân rất lớn và nhu cầu vay vốn đa dạng, chịu ảnh hưởng từ môi trường kinh tế, văn hóa và xã hội Tùy thuộc vào tình hình kinh tế, trình độ dân trí, thu nhập, và thói quen tiêu dùng, nhu cầu vay vốn của khách hàng cá nhân sẽ khác nhau ở mỗi khu vực Họ thường đến ngân hàng để vay vốn nhằm đáp ứng các nhu cầu hiện tại như mua ô tô, mua nhà, sửa chữa nhà hoặc cho vay kinh doanh quy mô nhỏ.
Hợp đồng cho vay khách hàng cá nhân thường có quy mô nhỏ hơn so với cho vay doanh nghiệp, vì khách hàng cá nhân thường vay để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hoặc sản xuất kinh doanh quy mô hộ gia đình Số vốn vay thường không lớn, và điều kiện tài sản đảm bảo của khách hàng cá nhân thường không có giá trị cao, dẫn đến ngân hàng thương mại ít chấp thuận cho vay hơn so với các khoản vay cho doanh nghiệp.
Cho vay khách hàng cá nhân là một lĩnh vực có chi phí cao hơn so với cho vay khách hàng doanh nghiệp, do số lượng khoản vay lớn nhưng quy mô mỗi khoản vay thường nhỏ Điều này khiến các ngân hàng thương mại phải đầu tư nhiều vào nhân lực và công cụ để phát triển khách hàng, lập hồ sơ, thẩm định và quản lý khoản vay Bên cạnh đó, sự đa dạng của các sản phẩm cho vay cá nhân cũng yêu cầu ngân hàng chi tiêu nhiều cho các chương trình quảng cáo nhằm thu hút khách hàng và mở rộng thị phần.
Các khoản cho vay khách hàng cá nhân tiềm ẩn rủi ro cao cho ngân hàng, đặc biệt là các khoản vay tín chấp không cần tài sản đảm bảo, vì nguồn thu nợ chủ yếu phụ thuộc vào quỹ lương hàng tháng của khách hàng Tình hình tài chính của khách hàng cá nhân thường biến động nhanh chóng do yếu tố công việc, sức khỏe và môi trường kinh tế Hơn nữa, trình độ quản lý yếu kém và thiếu kinh nghiệm trong sản xuất kinh doanh của cá nhân và hộ gia đình làm gia tăng rủi ro cho ngân hàng, khi khả năng trả nợ có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng Việc thẩm định và quyết định cho vay cũng gặp khó khăn do thông tin không đầy đủ và khó xác định tính trung thực, dẫn đến chất lượng thẩm định thấp Rủi ro càng tăng với các khoản tín dụng dựa trên uy tín của khách hàng, khi ngân hàng không có biện pháp đảm bảo bằng tài sản Nếu khách hàng không có khả năng hoặc ý chí trả nợ, việc quản lý thông tin về sự thay đổi nơi cư trú và công việc của họ sẽ trở nên khó khăn, gây cản trở cho ngân hàng trong việc thu hồi nợ.
Các khoản vay dành cho khách hàng cá nhân thường có lãi suất cao hơn so với khoản vay doanh nghiệp Nguyên nhân chính là do chi phí cho việc cho vay cá nhân cao và tiềm ẩn nhiều rủi ro.
1.2 Kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc:
1.2.1 Khái niệm và mục tiêu kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc:
1.2.1.1 Khái niệm về kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc:
Theo Đoàn Thị Thu Hà và Nguyễn Thị Ngọc Huyền (2002), kiểm tra là quá trình xem xét các hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Quá trình này không chỉ giúp phát hiện sai sót và lệch lạc mà còn đề xuất biện pháp khắc phục, đảm bảo hoạt động đi đúng hướng.
Kiểm tra của hội sở chính đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh là quá trình đánh giá việc tuân thủ các quy định pháp luật và nội bộ của hội sở trong hoạt động cho vay.
1.2.1.2 Mục tiêu kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc
Đảm bảo hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật và nội bộ của ngân hàng là điều cần thiết.
Kịp thời cảnh báo rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động cho vay khách hàng cá nhân, ngăn chặn, phát hiện và xử lý các vi phạm, gian lận.
Thông qua hoạt động kiểm tra, nhiều tồn tại và bất cập đã được phát hiện, từ đó đề xuất cho Ban lãnh đạo ngân hàng sửa đổi và hoàn thiện các quy định nội bộ về cho vay khách hàng cá nhân Đồng thời, cũng tham mưu cho các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trong việc sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân.
Mục tiêu chính là góp phần giảm tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn trong cho vay khách hàng cá nhân.
Các mục tiêu trên được cụ thể hóa thông qua các chỉ số sau:
Số chi nhánh trực thuộc được kiểm tra về hoạt động cho vay khách hàng cá nhân/tổng số chi nhánh trực thuộc.
Số chi nhánh phát hiện sai phạm trên tổng số chi nhánh được kiểm tra về hoạt động cho vay khách hàng cá nhân.
Tổng số hồ sơ cho vay khách hàng cá nhân được kiểm tra /tổng số hồ sơ cho vay khách hàng cá nhân của chi nhánh được kiểm tra.
Số hồ sơ cho vay khách hàng cá nhân phát hiện sai phạm / tổng số hồ sơ cho vay khách hàng cá nhân chọn mẫu kiểm tra.
Tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn đối với cho vay khách hàng cá nhân của các chi nhánh trực thuộc.
Đề xuất số sáng kiến với lãnh đạo ngân hàng nhằm sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các quy định nội bộ liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân là một bước quan trọng để nâng cao chất lượng dịch vụ và đảm bảo tính minh bạch trong quy trình cho vay Việc này không chỉ giúp cải thiện trải nghiệm của khách hàng mà còn tăng cường hiệu quả quản lý rủi ro cho ngân hàng.
Số lượng sáng kiến được đề xuất nhằm cải thiện và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến việc cho vay khách hàng cá nhân đang được gửi đến các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.
Nội dung kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc
Bộ máy kiểm tra nội bộ hoạt động độc lập với các đơn vị tại hội sở chính ngân hàng thương mại, đảm bảo không bị can thiệp để duy trì tính độc lập trong quá trình kiểm tra và báo cáo kết quả.
Bộ máy kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh ngân hàng thương mại được tổ chức và quản lý tập trung tại hội sở chính, trực thuộc Ban điều hành, bao gồm nhiều thành phần quan trọng.
Chủ tịch Hội đồng quản trị: Ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của bộ máy kiểm tra.
Tổng Giám đốc đã ban hành quy trình kiểm tra nội bộ tại hội sở chính ngân hàng thương mại, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đối với hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc Quy trình này sẽ giúp đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ các quy định trong việc cấp tín dụng cho khách hàng.
Phó Tổng Giám đốc phụ trách Bộ máy kiểm tra hỗ trợ Tổng Giám đốc trong việc quản lý hoạt động kiểm tra Người này có trách nhiệm ký ban hành các quyết định kiểm tra liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc.
Bộ phận kiểm tra chính tại hội sở ngân hàng thương mại có trách nhiệm giám sát cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Bộ phận này bao gồm Trưởng/Phó Phòng/Ban Kiểm tra nội bộ, Trưởng/Phó phòng kiểm tra nội bộ cùng với các cán bộ kiểm tra nội bộ.
Bộ phận phối hợp trong hệ thống kiểm tra nội bộ bao gồm các phòng/ban có trách nhiệm ban hành chính sách cho vay khách hàng cá nhân và cung cấp dữ liệu công nghệ thông tin liên quan đến hoạt động cho vay này tại hội sở chính cũng như các chi nhánh trực thuộc.
1.2.3 Nội dung kiểm tracủa hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc:
Hội sở chính của ngân hàng thương mại cần thực hiện hoạt động kiểm tra và giám sát chặt chẽ đối với các giao dịch cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh và đơn vị phụ thuộc Điều này bao gồm việc theo dõi hoạt động cho vay thông qua cán bộ thực hiện cho vay, phòng thực hiện cho vay và bộ phận kiểm tra tại chi nhánh Việc này đảm bảo rằng các quy trình cho vay được tuân thủ đúng quy định và nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro trong hoạt động cho vay cá nhân.
Nội dung kiểm tra hoạt động cho vay khách hàng cá nhân cần đảm bảo rà soát toàn bộ quy trình tín dụng, bắt đầu từ giai đoạn thu thập hồ sơ pháp lý của khách hàng cho đến khi khách hàng hoàn tất nghĩa vụ trả nợ với ngân hàng Các nội dung kiểm tra bao gồm việc đánh giá tính hợp lệ của hồ sơ, quy trình phê duyệt tín dụng, và việc theo dõi tình hình trả nợ của khách hàng.
- Thẩm quyền phê duyệt tín dụng, quy trình phê duyệt tín dụng.
- Việc tuân thủ quy trình cho vay đối với hồ sơ cho vay khách hàng cá nhân
- Thủ tục thẩm định, ký kết hợp đồng, giao nhận và quản lý tài sản bảo đảm, bảo hiểm tài sản.
- Việc giải ngân, thu nợ.
- Công tác giám sát tín dụng
- Việc quản lý nhóm khách hàng liên quan tại nhiều chi nhánh.
- Việc tuân thủ các sản phẩm cho vay đặc thù đối với khách hàng cá nhân
- Việc thực hiện đúng quy định về lãi suất cho vay, các loại phí liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân.
Việc tuân thủ quy trình quản lý giám sát các khoản nợ có vấn đề là rất quan trọng để xử lý nợ xấu và nợ xử lý dự phòng rủi ro hiệu quả Đồng thời, quy trình miễn giảm lãi suất đối với cho vay khách hàng cá nhân cũng cần được thực hiện một cách chính xác nhằm đảm bảo quyền lợi cho cả bên cho vay và bên vay.
- Xem xét việc chạy chỉ tiêu đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh.
Hình thức và công cụ kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc
Hình thức kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc gồm:
Kiểm tra theo kế hoạch bao gồm việc thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ thường xuyên và các cuộc kiểm tra chuyên đề, tất cả đều phải được phê duyệt hàng năm bởi Ban điều hành.
Kiểm tra thường xuyên là phương thức phổ biến tại hội sở chính của ngân hàng thương mại, nhằm đảm bảo các chi nhánh tuân thủ quy định về cho vay khách hàng cá nhân Kế hoạch kiểm tra này được Tổng Giám đốc phê duyệt vào cuối năm trước và áp dụng cho hầu hết các chi nhánh, được thực hiện định kỳ hàng năm để đảm bảo tính nghiêm ngặt trong việc thực hiện các quy định cho vay.
Kế hoạch kiểm tra chuyên đề của hội sở chính ngân hàng thương mại nhằm thực hiện kiểm tra chuyên sâu về cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Việc này được áp dụng cho từng sản phẩm, bộ phận cho vay, lãi suất, địa điểm và thời điểm cho vay, theo quyết định của Ban lãnh đạo.
Kiểm tra đột xuất là hình thức kiểm tra do Ban lãnh đạo chỉ đạo, dựa trên thông tin về hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến bộ phận cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh ngân hàng thương mại Hình thức này cũng được thực hiện thông qua việc giải quyết các đơn thư khiếu nại và tố cáo liên quan đến hoạt động cho vay tại các chi nhánh.
Quy trình kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc
Công cụ kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc gồm:
Công cụ pháp lý là hệ thống quy định pháp luật và nội bộ ngân hàng thương mại liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân Đây là công cụ quan trọng để thực hiện kiểm tra và đánh giá tính tuân thủ trong hoạt động cho vay tại các chi nhánh.
Công cụ hành chính trong ngân hàng thương mại bao gồm các quy định liên quan đến việc cho vay khách hàng cá nhân Những quy định này bao gồm mẫu biểu và các quy trình mà các chi nhánh trực thuộc ngân hàng phải tuân thủ khi thực hiện cho vay cho khách hàng cá nhân.
Công cụ kỹ thuật nghiệp vụ bao gồm hệ thống thông tin, hạ tầng công nghệ thông tin và phần mềm quản lý dữ liệu cho vay khách hàng cá nhân, giúp tối ưu hóa quy trình cho vay và nâng cao hiệu quả quản lý.
1.2.5 Quy trình kiểm tracủa hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhântại các chi nhánh trực thuộc:
Nguyên tắc xây dựng quy trình kiểm tra nội bộ của ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân cần dựa trên các yếu tố quan trọng như mục tiêu kiểm tra rõ ràng, nguồn lực đầy đủ, đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp, tài chính hợp lý và nội dung kiểm tra chi tiết Việc xác định mục tiêu kiểm tra giúp định hướng các hoạt động kiểm tra một cách hiệu quả, trong khi nguồn lực và con người đảm bảo quy trình được thực hiện một cách chính xác và kịp thời Tài chính cần được phân bổ hợp lý để hỗ trợ các hoạt động kiểm tra, và nội dung kiểm tra phải bao quát các khía cạnh cần thiết để đánh giá đúng thực trạng cho vay.
Việc kiểm tra cần phải tuân thủ nội dung và quyết định đã được xác định Các đánh giá, nhận xét và kết luận trong quá trình kiểm tra phải rõ ràng, chính xác, đồng thời phản ánh trung thực và khách quan về đơn vị đang được kiểm tra.
Quy trình kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh ngân hàng thương mại do hội sở chính thực hiện bao gồm các bước cơ bản như: xác định nhu cầu vay vốn, đánh giá hồ sơ tín dụng, kiểm tra khả năng trả nợ của khách hàng, và cuối cùng là phê duyệt hoặc từ chối khoản vay dựa trên các tiêu chí đã được quy định.
Để chuẩn bị cho việc kiểm tra, cần xây dựng đề cương kiểm tra và ban hành quyết định kiểm tra Tiếp theo, tổ chức họp đoàn kiểm tra để thu thập thông tin và tài liệu liên quan Sau đó, tiến hành soát xét, phân tích và xây dựng chương trình kiểm tra chi tiết, đồng thời lựa chọn mẫu kiểm tra phù hợp.
Tiến hành kiểm tra tại các chi nhánh trực thuộc bao gồm việc công bố quyết định kiểm tra, thực hiện quy trình kiểm tra, tổng hợp kết quả và lập dự thảo biên bản kiểm tra Sau đó, tổ chức họp thảo luận để thông qua biên bản kiểm tra.
Lập báo cáo kiểm tra và theo dõi tình hình thực hiện các kiến nghị là rất quan trọng Việc lưu trữ hồ sơ và tài liệu kiểm tra giúp đảm bảo tính minh bạch và dễ dàng truy xuất thông tin khi cần thiết.
Quy trình kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh ngân hàng thương mại cần được thực hiện bởi hội sở chính, nhằm đảm bảo theo dõi và kiểm soát rủi ro tín dụng Ngân hàng phải có biện pháp xử lý kịp thời khi chất lượng tín dụng suy giảm, đồng thời tuân thủ các quy định pháp luật và nội bộ liên quan đến kiểm soát rủi ro tín dụng.
Các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm tra của hội sở chính ngân hàng thương mại đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc
1.3.1 Các nhân tố thuộc về hội sở chính ngân hàng thương mại
Sự quan tâm và chỉ đạo của lãnh đạo hội sở chính ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực và hiệu quả công tác kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Khi lãnh đạo các đoàn kiểm tra có sự chỉ đạo sát sao, các đoàn kiểm tra sẽ có định hướng rõ ràng và trọng tâm trong công tác kiểm tra, từ đó góp phần cải thiện hiệu quả kiểm tra tại các chi nhánh.
Sự phối hợp giữa các bộ phận của ngân hàng thương mại là rất quan trọng trong quy trình cho vay khách hàng cá nhân Phòng ban hành chính có trách nhiệm ban hành và cập nhật các chính sách, văn bản hướng dẫn cho vay, giúp đội ngũ kiểm tra nắm bắt kịp thời các quy định Đồng thời, phòng chức năng cung cấp báo cáo tổng hợp về số liệu cho vay, hỗ trợ bộ phận kiểm tra trong việc phân tích và đánh giá kết quả thực hiện chỉ tiêu cho vay tại các chi nhánh Phòng công nghệ thông tin cung cấp dữ liệu hệ thống liên quan đến quá trình cho vay, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ kiểm tra Việc kiểm tra và chọn mẫu thực hiện hiệu quả phụ thuộc vào dữ liệu từ các bước tác nghiệp như khởi tạo, cập nhật và tất toán khoản vay.
Trình độ năng lực và phẩm chất của cán bộ kiểm tra tại hội sở chính ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân Để phát hiện các sai phạm và vi phạm quy trình, cán bộ kiểm tra cần có chuyên môn sâu, am hiểu rõ các quy định liên quan đến cho vay và sở hữu bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng.
Hệ thống công nghệ thông tin của ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong công tác kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Việc ứng dụng công nghệ giúp giảm khối lượng công việc kiểm tra và nâng cao chất lượng kiểm tra thông qua các phần mềm hỗ trợ, cho phép tổng hợp báo cáo nhanh chóng và chính xác Sự tiến bộ trong công nghệ còn giúp bộ phận kiểm tra chủ động chiết xuất dữ liệu cho vay mà không cần phụ thuộc vào bộ phận công nghệ thông tin, từ đó tăng tính linh hoạt và kịp thời trong việc xử lý các vấn đề phát sinh Hệ thống xếp hạng tín dụng và các công ty thẩm định giá cũng góp phần quan trọng vào việc đánh giá chất lượng tín dụng cho vay tại các chi nhánh.
1.3.2 Các nhân tố thuộc về các chi nhánh trực thuộc ngân hàng thương mại Ý thức tuân thủ các quy định, quy trình về cho vay khách hàng cá nhân của pháp luật, ngân hàng nhà nước và của nội bộ ngân hàng thương mại: Các chi nhánh trực thuộc có ý thức tuân thủ quy trình, quy định sẽ luôn ý thức được các rủi ro có thể xảy ra nếu không tuân thủ quy trình, quy định Điều đó sẽ có tác động trực tiếp đến chất lượng tín dụng cho vay khách hàng cá nhân tại chi nhánh cũng như quan điểm chỉ đạo điều hành cũng như tiêu chí kiểm tra đối với cho vay khách hàng cá nhân tại chi nhánh.
Sự quan tâm và chỉ đạo chặt chẽ của lãnh đạo chi nhánh đối với công tác cho vay khách hàng cá nhân đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro Khi bộ phận cho vay nhận được sự hỗ trợ và giám sát từ lãnh đạo, hiệu quả công việc sẽ tăng lên, đồng thời bảo đảm an toàn cho các khoản vay cá nhân.
Năng lực của cán bộ thực hiện cho vay khách hàng cá nhân tại chi nhánh:
Việc thẩm định tín dụng và kiểm tra sau cho vay phụ thuộc vào trình độ của cán bộ tín dụng Nếu cán bộ không kiểm tra khoản vay kịp thời, sẽ không phát hiện được việc sử dụng vốn vay sai mục đích, dẫn đến rủi ro trong thẩm định cấp tín dụng và quản lý khoản vay Điều này ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng và yêu cầu cán bộ kiểm tra phải chú trọng vào hồ sơ cho vay có vấn đề, từ đó cảnh báo kịp thời cho chi nhánh nhằm hạn chế rủi ro phát sinh.
Chi nhánh cần phối hợp chặt chẽ với đoàn kiểm tra trong việc bố trí cơ sở vật chất phục vụ cho công tác kiểm tra Ban lãnh đạo chi nhánh, cùng với lãnh đạo phòng và cán bộ, cần hợp tác hiệu quả với đoàn kiểm tra để cung cấp tài liệu đúng thời hạn, giải trình và bổ sung hồ sơ tài liệu cần thiết Việc thực hiện kịp thời các kiến nghị của đoàn kiểm tra cũng là yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo quy trình kiểm tra diễn ra suôn sẻ và đạt được kết quả tốt nhất.
Môi trường pháp lý: Hệ thống văn bản pháp luật của cơ quan nhà nước như
Luật tổ chức tín dụng và Luật dân sự quy định các nguyên tắc cơ bản liên quan đến hoạt động cho vay khách hàng cá nhân Các văn bản của Ngân hàng Nhà nước cùng với các hướng dẫn liên quan cung cấp khung pháp lý rõ ràng nhằm đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của cả bên cho vay và bên vay Việc tuân thủ các quy định này không chỉ giúp bảo vệ người tiêu dùng mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ thống tài chính.
Môi trường kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến các chi nhánh ngân hàng thương mại, dẫn đến sự đa dạng trong các loại hình cho vay khách hàng cá nhân Sự khác biệt này tác động đến quy trình kiểm tra của hội sở chính đối với các chi nhánh Đối thủ cạnh tranh trong ngành ngân hàng có những quan điểm riêng về hệ thống kiểm tra nội bộ và quy định cho vay, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của ngân hàng trong lĩnh vực cho vay cá nhân Việc kiểm soát chặt chẽ các khoản vay không chỉ tác động đến tốc độ tăng trưởng mà còn ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng các đoàn kiểm tra liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh.
Số lượng và quy mô khách hàng vay cá nhân tại các chi nhánh ngân hàng thương mại có tác động đáng kể đến quyết định kiểm tra nội dung và nhân lực tại các chi nhánh này.
TÍCH THỰC TRẠNG KIỂM TRA CỦAVIETCOMBANKĐỐI VỚI CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI CÁC CHI NHÁNH TRỰC THUỘC TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI
Khái quát về Vietcombank và kết quả cho vay khách hàng cá nhân tại các
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) được thành lập vào ngày 01/4/1963, là tổ chức tiền thân của Cục Ngoại hối thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Là ngân hàng thương mại Nhà nước đầu tiên thực hiện cổ phần hóa, Vietcombank chính thức hoạt động với tư cách ngân hàng thương mại cổ phần từ ngày 02/6/2008, sau khi phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng Đến ngày 30/6/2009, cổ phiếu Vietcombank (mã chứng khoán VCB) đã được niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TPHCM.
Sau hơn 57 năm phát triển, Vietcombank đã đóng góp quan trọng vào sự ổn định và phát triển kinh tế quốc gia, khẳng định vai trò ngân hàng đối ngoại chủ lực, phục vụ hiệu quả cho phát triển kinh tế trong nước và tạo ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng tài chính khu vực và toàn cầu.
Từ một ngân hàng chuyên doanh phục vụ kinh tế đối ngoại, Vietcombank đã phát triển thành ngân hàng đa năng, cung cấp dịch vụ tài chính hàng đầu trong thương mại quốc tế Ngân hàng hoạt động trong các lĩnh vực truyền thống như kinh doanh vốn, huy động vốn, tín dụng và tài trợ dự án, đồng thời mở rộng sang các dịch vụ ngân hàng hiện đại như kinh doanh ngoại tệ, công cụ phái sinh, dịch vụ thẻ và ngân hàng điện tử.
Vietcombank, với hạ tầng kỹ thuật ngân hàng hiện đại, tận dụng công nghệ tiên tiến để tự động hóa dịch vụ ngân hàng và phát triển các sản phẩm điện tử Không gian giao dịch công nghệ số (Digital lab) cùng các dịch vụ như VCB Internet Banking, VCB Money, SMS Banking và Phone Banking đã thu hút đông đảo khách hàng nhờ tính tiện lợi, nhanh chóng, an toàn và hiệu quả, góp phần tạo thói quen thanh toán không dùng tiền mặt.
Sau hơn 50 năm hoạt động, Vietcombank đã trở thành một trong những ngân hàng thương mại lớn nhất Việt Nam với hơn 560 chi nhánh, phòng giao dịch và văn phòng đại diện trong và ngoài nước Ngân hàng có trụ sở chính tại Hà Nội, cùng với 111 chi nhánh và 441 phòng giao dịch Vietcombank cũng sở hữu 4 công ty con trong nước và 3 công ty con ở nước ngoài, bao gồm các công ty tại Hongkong, Mỹ và Lào Ngoài ra, ngân hàng còn có 2 văn phòng đại diện tại phía Nam và Singapore, cùng với một văn phòng đại diện tại Mỹ dự kiến sẽ khai trương trong thời gian tới Vietcombank hiện có hơn 16.800 cán bộ nhân viên, khẳng định vị thế vững mạnh trong ngành ngân hàng.
Vietcombank đã xây dựng một hệ thống Autobank mạnh mẽ với hơn 2.536 máy ATM và hơn 60.000 điểm chấp nhận thẻ trên toàn quốc Ngân hàng cũng được hỗ trợ bởi mạng lưới hơn 1.856 ngân hàng đại lý tại 176 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn cầu.
Với đội ngũ cán bộ năng lực và nhạy bén, Vietcombank là lựa chọn hàng đầu cho các tập đoàn lớn và khách hàng cá nhân Ngân hàng luôn hướng tới chuẩn mực quốc tế và liên tục được các tổ chức uy tín thế giới bình chọn là "Ngân hàng tốt nhất Việt Nam" Vietcombank còn là ngân hàng đầu tiên và duy nhất của Việt Nam đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong lĩnh vực tài chính.
Nam đã được vinh danh trong Top 500 Ngân hàng hàng đầu Thế giới theo bình chọn của Tạp chí The Banker Năm 2018, Vietcombank đứng đầu ngành ngân hàng và thứ hai toàn thị trường Việt Nam trong danh sách “100 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam” do Công ty Anphabe và Intage công bố, với thứ hạng tăng 2 bậc so với năm 2017 Ngân hàng cũng nằm trong Top 50 doanh nghiệp Việt có thương hiệu nhà tuyển dụng hấp dẫn nhất.
2.1.2 Khái quát về các chi nhánh trực thuộc Vietcombank trên địa bàn Hà Nội
Hà Nội là địa bàn quan trọng trong hệ thống Vietcombank, nơi đặt trụ sở chính và các chi nhánh trực thuộc như Chi nhánh Sở Giao dịch và Chi nhánh Hà Nội.
CN Thành Công, CN Thăng Long, CN Chương Dương, CN Ba Đình, CN Tây Hà Nội, CN Nam Hà Nội, CN Hoàn Kiếm, CN Thanh Xuân, CN Hà Thành, CN Hoàng Mai, CN Sóc Sơn, CN Đông Anh, và CN Tây Hồ là 13 chi nhánh tại Hà Nội, với tổng cộng 66 phòng giao dịch Hà Nội, cùng với TP Hồ Chí Minh, là khu vực kinh doanh trọng điểm, sở hữu các chi nhánh có quy mô và hiệu quả kinh doanh lớn nhất trong hệ thống Các chi nhánh này chủ yếu được hình thành từ PGD hoặc CN cấp 2 của CN Sở Giao dịch và CN Hà Nội, được phân bố đồng đều trên các quận, trong đó chi nhánh Sở Giao dịch là chi nhánh lớn thứ hai của Vietcombank.
Các chi nhánh Vietcombank tại Hà Nội cung cấp đa dạng dịch vụ ngân hàng cho khách hàng, bao gồm dịch vụ tiền gửi, dịch vụ tín dụng, dịch vụ thanh toán trong nước, kinh doanh đối ngoại và nhiều sản phẩm dịch vụ khác.
Bảng 2.1 Các chi nhánh trực thuộc của Vietcombank trên địa bàn Hà Nội và các Phòng giao dịch
TT Mã CN Tên chi nhánh Số lượng phòng giao dịch
Nguồn: Báo cáo kết quả ngân hàng bán lẻ của Vietcombank.
Kết quả kinh doanh của các chi nhánh trực thuộc Vietcombank trên địa bàn
Hà Nội đã đạt được kết quả khả quan trong việc huy động vốn, với tổng số vốn đạt 279 nghìn tỷ đồng tính đến hết quý I/2020, tăng 1,2% so với cuối năm 2019 và hoàn thành 101% kế hoạch quý I/2020 Tín dụng bán lẻ cũng ghi nhận mức tăng 6,8%, trong khi dư nợ tại các phòng giao dịch tăng 2.300 tỷ đồng, tương ứng với mức tăng 8,3% so với cuối năm 2019 Đặc biệt, thị phần tín dụng của các Chi nhánh VCB tại Hà Nội đã tăng từ 7,55% lên 7,8%.
2.1.3 Kết quả cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộcVietcombank trên địa bàn Hà Nội
Bảng 2.2 Kết quả cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Vietcombank trên địa bàn Hà Nội Đơn vị tính: tỷ đồng
Nguồn: Báo cáo kết quả hoạt động ngân hàng bán lẻ
Kết quả cho vay khách hàng cá nhân từ 2017 đến tháng 4/2020 cho thấy các chi nhánh Vietcombank tại Hà Nội luôn hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch với mức độ cao Để đạt được mục tiêu phát triển nhanh chóng, cần có sự quản lý chặt chẽ và kiểm soát rủi ro hiệu quả Bộ máy kiểm tra nội bộ phải rà soát số lượng lớn khách hàng cá nhân, đảm bảo kiểm soát tối thiểu 70% số lượng khách hàng tăng mới Trong năm 2019, dưới sự chỉ đạo của Ban lãnh đạo, Ban Kiểm tra nội bộ đã tập trung vào việc rà soát và kiểm tra chuyên đề cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh và phòng giao dịch, nhằm giảm thiểu rủi ro trong hoạt động cho vay.
Thực trạng kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội
2.2.1 Bộ máy kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội
2.2.1.1 Sơ đồ bộ máy kiểm tra của Vietcombank:
Ban lãnh đạo Vietcombank phụ trách hoạt động kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trên địa bàn Hà Nội gồm có:
Tổng Giám đốc chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ hoạt động của bộ máy kiểm tra nội bộ, bao gồm việc ban hành các quyết định bổ nhiệm kiểm tra viên và điều động nhân sự trong hệ thống kiểm tra nội bộ.
Phó Tổng Giám đốc phụ trách bộ máy kiểm tra nội bộ được ủy quyền bởi Tổng Giám đốc để ký ban hành Kế hoạch kiểm tra hàng năm Kế hoạch này bao gồm các quyết định kiểm tra liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trên địa bàn Hà Nội và các quyết định khác.
Trưởng Ban Kiểm tra nội bộ
KTNB phụ trách tín dụng
Phó Ban KTNB phụ trách tổng hợp 01
01 Phó Ban KTNB phụ trách đơn thư khiếu nại tố cáo
Phó Ban KTNB phụ trách KV
Phó Tổng Giám đốc phụ trách
Phó Ban KTNB phụ trách KV
Kiểm tra viên (01) Cán bộ kiểm tra (06) Kiểm tra viên (01)
Cán bộ kiểm tra (06) định kiểm tra đột xuất khi có phát sinh
Ban Kiểm tra nội bộ Vietcombank gồm có :
Trưởng Ban Kiểm tra nội bộ của Vietcombank có nhiệm vụ quản lý và điều hành bộ máy kiểm tra nội bộ, đảm bảo thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn theo Quy chế kiểm tra nội bộ Hàng năm, Trưởng Ban xây dựng kế hoạch kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh ở Hà Nội và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt Ngoài ra, Trưởng Ban có quyền đề nghị trưng tập cán bộ từ các phòng/ban và chi nhánh liên quan tham gia đoàn kiểm tra khi cần thiết Trưởng Ban cũng phê duyệt đề cương kiểm tra chi tiết tại các chi nhánh và yêu cầu cung cấp thông tin, tài liệu cần thiết để phục vụ hoạt động kiểm tra Đồng thời, Trưởng Ban theo dõi và báo cáo kết quả thực hiện kiến nghị kiểm tra, cũng như các sai phạm liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân Cuối cùng, Trưởng Ban chịu trách nhiệm hướng dẫn các phương pháp nghiệp vụ kiểm tra nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả hoạt động của bộ máy kiểm tra nội bộ.
Các phó Trưởng Ban phụ trách kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh ở Hà Nội đảm nhiệm những công việc liên quan đến việc giám sát và đảm bảo quy trình cho vay được thực hiện đúng quy định.
Phó Trưởng Ban phụ trách tín dụng chịu trách nhiệm kiểm tra hoạt động tín dụng tổng thể và quản lý cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Vị trí này cũng đảm nhận việc chỉ đạo và định hướng cho các đoàn kiểm tra liên quan đến cho vay khách hàng cá nhân và các nghiệp vụ tín dụng khác.
Phó Trưởng Ban phụ trách tổng hợp có nhiệm vụ quản lý công tác tổng hợp trong bộ máy kiểm tra, giám sát việc thực hiện Quy chế và Quy trình kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân Ngoài ra, vị trí này cũng đảm nhiệm việc rà soát và thẩm định kết quả kiểm tra của các đoàn kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trên địa bàn Hà Nội, đồng thời phụ trách lập báo cáo định kỳ và đột xuất về hoạt động tín dụng cho vay khách hàng cá nhân.
Phó Trưởng Ban phụ trách đơn thư khiếu nại tố cáo có trách nhiệm trực tiếp xử lý các đơn thư liên quan đến khiếu nại và tố cáo về cho vay khách hàng cá nhân Ông/bà chỉ đạo, hỗ trợ các đoàn kiểm tra trong công tác xử lý đơn thư và cung cấp tài liệu, số liệu cần thiết cho các cơ quan có thẩm quyền.
Phó Trưởng Ban phụ trách khu vực Hà Nội 1 và 2 có nhiệm vụ trực tiếp kiểm tra các chi nhánh tại Hà Nội, đặc biệt là trong lĩnh vực cho vay khách hàng cá nhân và các hoạt động nghiệp vụ khác.
Kiểm tra viên và Cán bộ kiểm tra thực hiện chức năng và nhiệm vụ của bộ máy kiểm tra nội bộ, tuân thủ quyết định kiểm tra được phê duyệt Họ chịu sự quản lý và chỉ đạo của lãnh đạo trực tiếp, đồng thời xác định và thu thập thông tin đầy đủ, tin cậy để thực hiện các mục tiêu kiểm tra Sử dụng hệ thống thông tin báo cáo, họ nhận diện các dấu hiệu bất thường và nguy cơ rủi ro, từ đó phân loại, cảnh báo rủi ro và thực hiện các thủ tục kiểm tra phù hợp.
Bảng 2.3 trình bày nhân lực trong bộ máy kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội, với đơn vị tính là cán bộ.
T Tiêu chí Năm 2017 Năm 2018 Năm 2019
Nguồn: Báo cáo số liệu lao động Bộ máy kiểm tra nội bộ
Cán bộ kiểm tra nội bộ là nhân viên thuộc biên chế của Trụ sở chính và được Tổng giám đốc ký hợp đồng lao động Mọi chế độ lương, thưởng, phụ cấp và các quyền lợi khác của họ sẽ được Trụ sở chính chi trả theo Quy chế chi trả tiền lương trong hệ thống Vietcombank.
Trong quá trình kiểm tra, Phó Ban phụ trách công tác tổng hợp rà soát nhân sự Khu vực Hà Nội đã tham khảo ý kiến từ Phó Ban phụ trách Khu vực Hà Nội 1 và 2 để tổ chức nhân sự cho đoàn kiểm tra Mỗi đoàn kiểm tra sẽ có 01 Trưởng đoàn do Phó Ban Kiểm tra nội bộ đảm nhiệm cùng với 8 cán bộ kiểm tra viên và cán bộ kiểm tra Đối với các chi nhánh lớn như Sở giao dịch hoặc chi nhánh Hà Nội, số lượng nhân sự trong đoàn kiểm tra có thể lên tới 12 đến 15 người, bao gồm 01 Trưởng đoàn do Trưởng Ban kiểm tra nội bộ đảm nhiệm và 01 Phó đoàn do Phó Ban Kiểm tra nội bộ Khu vực Hà Nội 1 hoặc 2 đảm nhận.
Hình 2.1 Nhân lực kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân trên địa bàn Hà Nội, phân theo độ tuổi tính tại thời điểm 31/12/2019
Nhân lực kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân của Vietcombank tại Hà Nội được phân loại theo thâm niên công tác tính đến thời điểm hiện tại.
80 Đại học Thạc sĩ Column1
Hình 2.3 Nhân lực kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân trên địa bàn Hà Nội, phân theo trình độ tính tại thời điểm 31/12/2019
2.2.1.2 Chức năng bộ máy kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân
Kiểm tra giám sát việc tuân thủ các quy định pháp luật và quy chế nội bộ trong cho vay khách hàng cá nhân là cần thiết để phát hiện và ngăn chặn kịp thời những sai sót, vi phạm Qua đó, cần đề xuất giải pháp khắc phục và hình thức xử lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay và cải thiện công tác quản lý, điều hành tại Vietcombank.
Phối hợp với các đơn vị khác của Vietcombank, Tổng giám đốc thực hiện tự kiểm tra và đánh giá kiểm soát nội bộ trong cho vay khách hàng cá nhân Qua đó, đưa ra kiến nghị cải tiến, hoàn thiện quy trình và quy định nội bộ, nhằm nâng cao hiệu quả hệ thống cho vay, hạn chế rủi ro và phát sinh nợ xấu, đảm bảo hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của Vietcombank an toàn, hiệu quả và tuân thủ pháp luật.
2.2.1.3 Nhiệm vụ của bộ máy kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân của Vietcombank đối với các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội:
Đánh giá kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội
2.3.1 Đánh giá việc thực hiện mục tiêu kiểm tra
Việc kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân của Vietcombank tại các chi nhánh ở Hà Nội đã đạt được nhiều mục tiêu quan trọng, nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ khách hàng tốt hơn.
Việc rà soát và kiểm tra nội dung cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh ở Hà Nội được thực hiện định kỳ ít nhất một lần mỗi năm, góp phần nâng cao chất lượng tín dụng và quản lý quy trình cấp tín dụng hiệu quả Quá trình này giúp theo dõi các vấn đề liên quan đến tài sản đảm bảo, ưu đãi lãi suất và cảnh báo sớm về các khoản nợ có nguy cơ chuyển nhóm cao Đồng thời, kiến nghị các chi nhánh cần tăng cường biện pháp quản lý chặt chẽ, cắt giảm dư nợ, bổ sung tài sản bảo đảm hoặc áp dụng các biện pháp xử lý nợ phù hợp nhằm giảm thiểu rủi ro.
Thông qua công tác kiểm tra nội bộ, Vietcombank đã phát hiện nhiều vụ việc tiềm ẩn rủi ro đạo đức và chất lượng tín dụng suy giảm trong cho vay khách hàng cá nhân tại Hà Nội Những vấn đề này có thể ảnh hưởng đến rủi ro pháp lý đã được phát hiện kịp thời Ban Kiểm tra nội bộ đã tham mưu và đề xuất kiểm điểm, xử lý trách nhiệm cá nhân, tập thể có liên quan, nhằm giữ gìn hình ảnh và uy tín của Vietcombank.
Kết quả kiểm tra hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Hà Nội đã chỉ ra những bất cập do thiếu quy định hướng dẫn cụ thể, cùng với hạn chế của hệ thống công nghệ thông tin trong tín dụng Ban Kiểm tra nội bộ đã kiến nghị sửa đổi quy trình cho vay, xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý nhóm khách hàng, giảm thẩm quyền phê duyệt tại các chi nhánh có chất lượng tín dụng thấp, không hợp tác với đơn vị thẩm định giá kém chất lượng, và quy định cấp tín dụng đối với những người thẩm định, cấp tín dụng có liên quan Đồng thời, cần phát triển sản phẩm cho vay phù hợp với khách hàng cá nhân đầu tư kinh doanh bất động sản và nông sản.
Các cuộc kiểm tra thực tế tại chi nhánh là cơ hội quan trọng để cán bộ chi nhánh và cán bộ kiểm tra nội bộ giao lưu, học hỏi kinh nghiệm Cán bộ kiểm tra tư vấn cho các chi nhánh về việc tuân thủ chính sách và quy trình nghiệp vụ Dựa trên kết quả kiểm tra định kỳ, Ban Kiểm tra nội bộ tổng hợp các sai sót và vi phạm để thông báo cho các chi nhánh, giúp họ rút kinh nghiệm và tự rà soát, khắc phục Đối với những chi nhánh có nhiều sai sót hoặc vi phạm nghiêm trọng, Ban Kiểm tra nội bộ đã có công văn chấn chỉnh kịp thời, góp phần nâng cao ý thức quản trị rủi ro và tuân thủ tại các chi nhánh.
Việc thành lập Ban Kiểm tra nội bộ của Vietcombank, tách biệt với cán bộ kiểm tra tại các chi nhánh Hà Nội, đã nâng cao tính minh bạch và đảm bảo tính khách quan trong quá trình kiểm tra hoạt động cho vay khách hàng cá nhân Ban Kiểm tra không chỉ thực hiện kiểm tra trực tiếp mà còn giám sát từ xa, giúp phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường trong cho vay Nhờ đó, việc đánh giá doanh số cho vay theo từng sản phẩm và mục đích vay trở nên hiệu quả hơn, từ đó xác định được những khách hàng trọng yếu, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra và kiểm soát rủi ro trong cho vay khách hàng cá nhân tại Hà Nội.
2.3.2 Điểm mạnh trong kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộc trên địa bàn Hà Nội
- Về bộ máy kiểm tra:
Vietcombank thể hiện sự chủ động và quan tâm của Ban Lãnh đạo trong công tác nhân sự và giám sát hoạt động kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại Hà Nội Dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Hội đồng quản trị, Bộ máy kiểm tra nội bộ đã được kiện toàn, với sự chú trọng trong tuyển dụng và trang bị cơ sở vật chất Kết quả kiểm tra và các kiến nghị được Ban Lãnh đạo xem xét và xử lý kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động Đặc biệt, việc kiểm tra tại các chi nhánh ở Hà Nội được Trưởng Ban Kiểm tra nội bộ theo dõi sát sao, đảm bảo mọi vấn đề phát sinh đều được báo cáo và xử lý nhanh chóng.
Bộ máy kiểm tra của Vietcombank được trang bị đội ngũ cán bộ chuyên môn vững vàng và có đạo đức nghề nghiệp cao Các cán bộ kiểm tra nội bộ không chỉ có trách nhiệm và bản lĩnh nghề nghiệp mà còn được đào tạo bài bản về rủi ro, chính sách, quy trình và quy định cho vay khách hàng cá nhân Họ thường xuyên cập nhật kiến thức về các nghiệp vụ tín dụng và tham gia đào tạo chuyên sâu về kỹ năng kiểm tra cũng như tuân thủ quy tắc đạo đức nghề nghiệp.
Bộ máy kiểm tra cần đảm bảo nội dung kiểm tra đầy đủ và phù hợp với từng loại hình sản phẩm, bao gồm tất cả các giai đoạn trong quá trình cho vay khách hàng cá nhân Điều này giúp kiểm soát hiệu quả rủi ro trong hoạt động cho vay tại các chi nhánh.
Bộ máy kiểm tra của Vietcombank được tổ chức đồng bộ với các văn bản quy định và quy trình hướng dẫn cho hoạt động kiểm tra giám sát cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh Dưới sự lãnh đạo của Trưởng Ban Kiểm tra nội bộ, Vietcombank đã xây dựng các quy chế và sổ tay nghiệp vụ cụ thể, giúp chuẩn hóa quy trình kiểm tra và kiểm soát chặt chẽ các đoàn kiểm tra, từ đó nâng cao chất lượng kiểm tra nội bộ.
Quy trình kiểm tra của Vietcombank được xây dựng với đầy đủ quy chế tổ chức và hoạt động, đảm bảo tính bài bản và hiệu quả Điểm mạnh này giúp các đoàn kiểm tra tự tin thực hiện nhiệm vụ, đặc biệt trong việc kiểm tra cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh.
2.3.3 Điểm yếu trong kiểm tra của Vietcombank đối với cho vay khách hàng cá nhân tại các chi nhánh trực thuộctrên địa bàn Hà Nội
Bộ máy kiểm tra nội bộ trong việc cho vay khách hàng cá nhân hiện vẫn gặp một số hạn chế và khó khăn cần được khắc phục Việc cải thiện quy trình kiểm tra này là cần thiết để nâng cao hiệu quả và độ tin cậy trong hoạt động cho vay.
Bộ máy kiểm tra hoạt động cho vay khách hàng cá nhân tại các đoàn kiểm tra chưa được chú trọng đúng mức, với nhân sự thường tập trung vào kiểm tra tín dụng doanh nghiệp do ảnh hưởng từ nhóm khách hàng có dư nợ lớn Thời gian dành cho việc rà soát hồ sơ khách hàng cá nhân thường hạn chế, mặc dù khối lượng hồ sơ này lại nhiều, dẫn đến việc cán bộ kiểm tra nghiệp vụ kế toán bán lẻ cũng phải tham gia vào quá trình này Mặc dù đã có đề cương kiểm tra chi tiết, nhưng do sự khác biệt trong chuyên môn giữa các lĩnh vực, việc đào sâu vào cho vay khách hàng cá nhân vẫn chỉ dừng lại ở mức độ cơ bản.
Công cụ kiểm tra hiện tại vẫn chưa đầy đủ, dẫn đến việc không thể rà soát toàn bộ khối lượng khách hàng cá nhân được cho vay tại các chi nhánh ở Hà Nội Điều này ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát và quản lý khách hàng một cách hiệu quả tại các chi nhánh trong khu vực.
Hà Nội, với dân số đông đúc, dẫn đến nhu cầu vay vốn cá nhân cao, tạo áp lực lớn cho Ban Kiểm tra nội bộ trong việc kiểm tra hồ sơ vay Công tác kiểm tra hiện tại tại Vietcombank chủ yếu thực hiện thủ công, thiếu hỗ trợ từ phần mềm kiểm toán, mặc dù dự án mua sắm phần mềm đã được phê duyệt nhưng tiến độ chậm Hệ thống công nghệ thông tin chưa đồng bộ và yếu kém, không đáp ứng được yêu cầu xử lý dữ liệu lớn và kiểm tra đột xuất Bộ máy kiểm tra nội bộ phụ thuộc vào Trung tâm công nghệ thông tin, gây khó khăn trong việc khai thác dữ liệu Hơn nữa, chưa có hệ thống báo cáo thông tin đầy đủ để theo dõi sự phát triển của tội phạm công nghệ cao, đặt ra thách thức lớn cho hệ thống tài chính Việt Nam trong việc phòng chống tội phạm công nghệ cao.