Chương 2. THỰC TRẠNG NĂNG LỰC THỰC THI CÔNG VỤ CỦA CÔNG CHỨC TẠI TỈNH VIẾNG CHĂN, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO
2.3. Thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức tại tỉnh Viêng Chăn
2.3.1. Năng lực của công chức thông qua các yếu tố cấu thành năng lực thực thi công vụ
a. Trình độ kiến thức - Trình độ chính trị:
Trình độ lý luận chính trị Số lượng (người) Tỷ lệ (%) Cử nhân và cao cấp lý luận chính trị 1377 25,8
Trung cấp chính trị 1404 26,3
Còn lại 2557 47,9
Tổng số 5338 100
Nguồn: Sở Nội vụ tỉnh Viêng Chăn
41
Biểu đồ 2.2: Trình độ lý luận chính trị
Qua biểu đồ 2 cho thấy trình độ lý luận chính trị của đội ngũ công chức tại tỉnh Viêng Chăn có trình độ lý luận chính trị cử nhân và cao cấp lý luận chính trị là 2200 người (chiếm 25,8%), trong tổng số công chức tại tỉnh Viêng Chăn. Số lượng công chức có trình độ lý luận chính trị trung cấp là 2258 người (26,3%) trong trong tổng số công chức tại tỉnh Viêng Chăn. Số lượng công chức được đào tạo về trình độ lý luận chính trị vẫn còn hạn chế. Trong thời gian tới, cần phải tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ lý luận chính trị cho công chức tỉnh Viêng Chăn, đặc biệt là số công chức chưa qua đào tạo, bồi dưỡng, lý luận chính trị.
Trình độ chính trị phản ánh kiến thức về chính trị hay nhận thức về chính trị của mỗi cá nhân. Cụ thể là hiểu biết về mục đích, đường lối, nhiệm vụ đấu tranh của liên minh giai cấp công nhân giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng Cách mạng Nhân dân Lào.
Đa số cán bộ, công chức ở tỉnh Viêng Chăn được rèn luyện, thử thách trong quá trình cách mạng lâu dài, gian khổ, khó khăn và trong thực tiễn xây dựng kinh tế, có bản lĩnh vững vàng, có ý thức độc lập tự chủ, kiên định mục
42
tiêu, con đường mà Đảng, Nhà nước và nhân dân đã lựa chọn. Nhiều cán bộ, công chức năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, hăng hái thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, chỉ đạo cấp dưới, cơ sở thực hiện, góp phần hoạch định và phát triển các chương trình, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.
Trong điều kiện đất nước còn nghèo, đời sống còn khó khăn và trước những tác động tiêu cực do chính sách mở cửa hội nhập, do cơ chế thị trường, phần lớn cán bộ, công chức vẫn giữ được phẩm chất đạo đức, phẩm chất cách mạng, lối sống lành mạnh, chăm lo đến sự nghiệp chung. Nhiều cán bộ, công chức có ý thức tự bồi dưỡng, rèn luyện, phấn đấu có ý thức tổ chức kỷ luật, tôn trọng và thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng, giữ gìn sự đoàn kết. Đây là truyền thống cực kỳ quý báu của cán bộ, công chức của tỉnh Viêng Chăn, là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo và giữ gìn sự ổn định trị ở tỉnh Viêng Chăn trong những năm qua.
Hội nghị công tác cán bộ toàn quốc họp tháng 8/1995 cũng đã nhấn mạnh đến vai trò của cán bộ, công chức. Hiện nay đội ngũ cán bộ, công chức đã phát triển đủ số lượng và đảm bảo chất lượng. Ban đầu, tuy chưa có kinh nghiệm thực tiễn về kinh tế thị trường và sự mở rộng quan hệ hợp tác với nước ngoài, nhưng với tinh thần trách nhiệm, cán bộ, công chức ở các lĩnh vực đã dần dần thích nghi với tình hình mới, vận dụng sáng tạo, cụ thể hóa đường lối, chủ trương, chính sách mới của Đảng để xây dựng và phát triển kinh tế xã hội, chăm lo đời sống nhân dân ngày một tốt hơn. Đa số cán bộ, công chức vẫn giữ vững lập trường giai cấp, trung thành với lý tưởng của Đảng, có tinh thần yêu nước, hết lòng phục vụ nhân dân, không dao động với sự biến đổi phức tạp của tình hình quốc tế.
Nghị quyết hội nghị trung ương khóa 6 của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào cũng khẳng định, đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay đã trưởng thành, đoàn kết nhất trí trên cơ sở đường lối, chính sách của Đảng, đã phát triển về
43
số lượng, nâng cao về chất lượng, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những cán bộ, công chức đã qua rèn luyện, thử thách trong quá trình đấu tranh giải phóng đất nước đến nay vẫn tiếp tục giữ vững truyền thống tốt đẹp, nhiều người vẫn cố gắng rèn luyện, học tập nâng cao trình độ quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, xã hội. Những cán bộ, công chức trẻ đã được quan tâm bồi dưỡng đào tạo, Đảng đã mạnh dạn giao công chức trẻ đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ, cả ở trung ương và địa phương, tạo điều kiện cho họ phấn đấu và trưởng thành trong hoạt động thực tiễn.
Trong báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và công tác cán bộ của Ban Tổ chức trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào năm 2007 đã nêu:
Cán bộ, công chức hiện nay, phần lớn còn có phẩm chất chính trị vững vàng, có tinh thần yêu nước và lý tưởng đúng đắn, có lòng trung thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, có quan điểm, lập trường và đạo đức cách mạng khá cao, có cố gắng học hỏi để phát triển bản thân về cả trình độ, năng lực tổ chức thực hiện đường lối chính sách của Đảng.
Tỉnh Viêng Chăn cũng đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức về trình độ chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Bởi vì trong điều kiện hiện nay, công tác cán bộ, công chức có vai trò quyết định đến việc tổ chức thực hiện đường lối, chính sách đổi mới của Đảng.
Nhận thức được vị trí, tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức của tỉnh Viêng Chăn, trong thời gian qua, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản liên quan tới việc bồi dưỡng, đào tạo công chức cụ thể:
- Quyết định số 195/2014/QĐ-UBND ngày 20/5/2014 của UBND tỉnh Viêng Chăn về việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức tỉnh Viêng Chăn.
- Quyết định số 30/2015/QĐ-UBND ngày 13/3/2015 của Tỉnh trưởng tỉnh Viêng Chăn về việc cử cán bộ, công chức đi đào tạo ở nước ngoài.
Tuy nhiên, trình độ, năng lực của cán bộ, công chức vẫn còn có nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu trong tình hình mới, cần phải nhanh
44
chóng có biện pháp khắc phục. Chính quyền tỉnh Viêng Chăn cần đề ra các giải pháp nâng cao trình độ mọi mặt cho đội ngũ cán bộ, công chức của tỉnh.
Có như thế mới xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức vừa hồng, vừa chuyên, đảm bảo thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và phát triển của Nước CHDCND Lào.
Đội ngũ cán bộ, công chức ở Nước CHDCND Lào nói chung, tỉnh Viêng Chăn nói riêng cần nâng cao nhận thức, trình độ lý luận chính trị và các kiến thức quản lý nhà nước. Mọi cán bộ, công chức phải tham gia sinh hoạt chính trị và phải nắm được ba nội dung chính trị cơ bản của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào đề ra đó là: Tăng cường sự thống nhất trong việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu do Đại hội lần thứ VII của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào; Nắm được đường lối, chủ trương thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Rèn luyện đạo đức nhân dân cách mạng, chiến đấu chống mọi tiêu cực, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng.
Việc nâng cao nhận thức, trình độ lý luận chính trị và quản lý nhà nước của cán bộ, công chức phải tích cực triển khai, giúp cán bộ, công chức hiểu biết đúng đắn, sâu sắc và có hệ thống về lý luận Mác Lê nin, về xã hội chủ nghĩa, về chế độ dân chủ nhân dân, về đường lối đổi mới, về sự lãnh đạo của Đảng, về vai trò quản lý của Nhà nước. Từ đó, mỗi cán bộ, công chức giữ vững lập trường giai cấp, rèn luyện đạo đức cách mạng của mình để nâng cao tinh thần yêu nước, ý thức quốc gia độc lập, nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Bảng 2.1. Trình độ tin học của đội ngũ công chức tỉnh Viêng Chăn Trình độ tin học Số lượng (người) Tỷ lệ (%)
Đại học 362 6,8
Chứng chỉ 4976 93,2
Tổng số 5338 100
Nguồn: Sở Nội vụ tỉnh Viêng Chăn
45
Biểu đồ 2.3: Trình độ tin học của đội ngũ công chức tỉnh Viêng Chăn
Qua biểu đồ trên cho thấy, số lượng công chức tỉnh Viêng Chăn có trình độ đại học về tin học chiếm tỷ lệ thấp, phần lớn công chức đều có các chứng chỉ tin học. Trên thực tế các văn bằng, chứng chỉ nhiều nhưng các kỹ năng về tin học của công chức còn chưa cao. Vì vậy, trong thời gian tới, cần phải đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ tin học cho công chức các cơ quan tại tỉnh Viêng Chăn để đáp ứng nhu cầu thực thi công vụ.
Những năm cuối thế kỷ XX, có những biến đổi nhanh chóng và sâu sắc trong mọi lĩnh vực trong xã hội. Cuộc cách mạng khoa học, kỹ thuật, công nghệ thông tin đang tạo nên những bước nhảy to lớn đối với các quốc gia.
Khoa học tác động mạnh mẽ tới mọi yếu tố, tham gia ngày càng nhiều và sâu vào các thành phần của đội ngũ công chức.
Ngày nay, dưới góc độ nhận thức thì hầu như một số công chức chưa thừa nhận các phương tiện, công cụ, thông tin điện tử và về tin học hiện nay đóng vai trò rất quan trọng đối với họ cho dù chỉ là gián tiếp hay trực tiếp trong nhiệm vụ công vụ.
46
Máy tính điện tử đang thay thế nhiều khâu quản lý hoạt động trong từng cơ quan nhà nước nói chung và ở rất cả các ngành nói riêng.
Máy tính điện tử đến nay đã trai qua mấy thế hệ, thế hệ sau càng hiện đại hơn thế hệ trước. Chính vì vậy, công chức tỉnh Viêng Chăn càng đòi hỏi phải có trình độ tin học ngày càng cao.
Có thể nói rằng, tin học với cơ sở vật chất của nó là máy tính điện tử các thế hệ đã thâm nhập vào hầu hết các lĩnh vực xã hội và đời sống của từng người không chỉ là đội ngũ công chức. Máy tính được sử dụng từ các trung tâm tính toán, quản lý, điều hành sản xuất, tài chính, ngân hàng, giữ tài liệu, đến các cơ sở dịch vụ, từ việc tạo mẫu hàng hóa, mẫu quần áo, đến việc điều khiển các tổ hợp vũ trụ, từ trường học, sân chơi thể thao đến công việc của các bà nội trợ…. Việc ứng dụng rộng rãi máy tính điện tử trong công tác quản lý và các lĩnh vực khác đã đưa công chức bước vào kỷ nguyên tự động hóa tổng hợp, vào nền văn minh tin học hay văn minh trí tuệ.
Hiện nay công chức tỉnh Viêng Chăn đang tiếp thu những tiến bộ tin học, nhưng không phải cứ tiếp thu bằng mọi giá mà không tính đến yếu tố con người trong sử dụng máy tính.
Ngày nay, rất nhiều quốc gia đã đặt công chức ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội. Điều đó cho thấy vai trò của công chức trong lực lượng quản lý nhà nước cũng như mọi mặt của đời sống xã hội đang ngày càng được nhận thức đúng đắn hơn. Sự cần thiết của tin học đối với công chức ngày càng đòi hỏi cao hơn.
Việc công chức sử dụng máy tính ở nước CHDCND Lào nói chung và tỉnh Viêng Chăn nói riêng không phải là việc mới. Có rất nhiều máy tính đã được đưa vào hoạt động trong nhiều năm gần đây, phần lớn sử dụng máy tính để làm báo cáo, giữ tài liệu, thông tin, thống kê… Thực tế ở tỉnh Viêng Chăn hiện nay chưa có giải pháp nào về ứng dụng tin học vào trong công tác quản
47
lý ngay cả quản lý cán bộ công chức, tình trạng trên do thiếu người trình độ về tin học.
Bảng 2.2. Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ công chức tỉnh Viêng Chăn Trình độ ngoại ngữ Số lượng (người) Tỷ lệ (%)
Đại học 344 6,4
Chứng chỉ 4994 93,6
Tổng số 5338 100
Nguồn: Sở Nội vụ tỉnh Viêng Chăn
Biểu đồ 2.4: Trình độ ngoại ngữ của đội ngũ công chức tỉnh Viêng Chăn
Qua biểu đồ trên cho thấy số lượng công chức tỉnh Viêng Chăn có trình độ đại học về ngoại ngữ chiếm tỷ lệ thấp, phần lớn công chức đều có các chứng chỉ ngoại ngữ. Trên thực tế các văn bằng, chứng chỉ nhiều nhưng các kỹ năng về ngoại ngữ của công chức còn chưa cao. Vì vậy, trong thời gian tới, cần phải đào tạo, bồi dưnng nâng cao trình độ ngoại ngữ cho công chức các cơ quan tại tỉnh Viêng Chăn để đáp ứng nhu cầu thực thi công vụ trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
48
Đội ngũ công chức là lực lượng chủ chốt thực thi công vụ, thực hiện các chức năng xã hội, ngoại ngữ là chìa khóa để tiếp cận và hội nhập, vì vậy các nước đặc biệt quan tâm. Các quốc gia này, nhất là những nước mới phát triển hoặc đang phát triển như nước CHDCND Lào, trên bước đường phát triển ngày càng nhận thấy tầm quan trọng của ngoại ngữ trong việc thực thi các nhiệm vụ chính trí, kinh tế xã hội của mình.
Trong thời kỳ hiện đại, việc giao tiếp với nước ngoài mở rộng rất nhiều so với những năm trước đây.
Trong xã hội Lào và tỉnh Viêng Chăn, ngoại ngữ được dùng nhiều trước đây là tiếng Pháp, được sử dụng ở nhà trường và trong các văn thư hành chính, đến nay tiếng Pháp vẫn được sử dụng rộng rãi ở các cơ quan Nhà nước và được sử dụng phổ biến toàn xã hội như tên một số Bộ, cơ quan, công ty, nhà hàng và cũng đã xuất hiện nhiều trong các văn bằng, văn bản khác.
Thực hiện công cuộc đổi mới nền kinh tế mở cửa, Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV về “Đổi mới toàn diện, trước hết là đổi mới kinh tế, giải quyết đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân”. Đời sống của người dân được nâng cao cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Người dân Lào nói chung và đội ngũ công chức nói riêng ở tỉnh Viêng Chăn có điều kiện tiếp xúc với nền văn hóa, văn minh của thế giới biên ngoài. Đồng thời lại có điều kiện mà tiếp xúc với người nước ngoài, ở cơ quan, ở nơi làm việc, ngoài ra còn tiếp cúc với họ ở ngoài cơ quan khi gặp khách du lịch ở những nơi du lịch.
Hiện nay ở tỉnh Viêng Chăn tiếng Anh được dùng phổ biến nhất trong các thứ tiếng nước ngoài. Người ở tỉnh được sử dụng để giao tiếp quốc tế, ngoài ra sách báo, tạp chí, giáo khoa và các ấn phẩm khác, các chương trình trên đài truyền hình cũng như trên mạng Internet đều sử dụng tiếng Anh. Mặt khác do yêu cầu muốn có cơ hội tham gia vào một tổ chức cá nhân hoặc cơ quan nước ngoài, về ngoại ngữ đòi hỏi phải biết tiếng Anh. Có thể nói rằng,
49
hiện nay ở tỉnh Viêng Chăn tiếng Anh đóng vai trò rất lớn đối với công chức cũng như đối với người dân.
Tuy nhiên, hiện nay ở Viêng Chăn có khoảng một nửa công chức biết ngoại ngữ nhưng tỷ lệ thông thạo một ngoại ngữ rất thấp. Có một số ít người biết 2, 3 thứ tiếng. Số công chức biết tiếng Việt chiếm tỷ lệ cao nhất, sau đó là các thứ tiếng của các nước. Số công chức có chứng chỉ ngoại ngữ trình độ A, B, C tuy nhiều nhưng cũng chưa phản ánh đúng năng lực ngoại ngữ của công chức.
Ngoại ngữ ảnh hưởng rất lớn đối với sự phát triển cùng với sự tồn tại của xã hội. Ngoại ngữ không chỉ để phục vụ giao tiếp xã hội mà còn là năng lực hoạt động của công chức.
- Trình độ văn hóa:
Từ khi ra đời, Đảng và Nhà nước Lào nói chung và tỉnh Viêng Chăn nói riêng luôn luôn coi trọng công tác văn hóa, coi đó là một bộ phận của cách mạng. Trong tất cả các thời thời kỳ cách mạng, cách mạng tư tưởng văn hóa luôn luôn gắn liền với cách mạng chính trị và cách mạng kinh tế.
Sự phát triển về văn hóa là văn minh tinh thần của công chức ở tỉnh Viêng Chăn cũng được thực hiện rất tích cực. Văn hóa tốt đẹp là bản sắc quốc gia cũng được bảo vệ giữ gìn và triển khai bằng sự hợp tác đóng góp của nhân dân trở thành phong trào, có tính tuyên truyền trong quần chúng.
Nhìn chung, việc nâng cao trình độ văn hóa và tinh thần của nhân dân đã được tỉnh Viêng Chăn triển khai theo quan điểm của Đảng là: xây dựng người trở thành công dân tốt, có tinh thần yêu nước, yêu chế độ dân chủ nhân dân, có trật tự và tôn trọng trước pháp luật, hiểu biết rõ và biết so sánh hiệu quả lợi ích có liên quan, biết thực hiện nghĩa vụ, có trách nhiệm trước nhiệm vụ của mình, xây dựng người trở thành người có trình độ văn hóa, có chuyên môn, có khả năng, tích cực; thiết kế và cần biết tiết kiệm, liêm chỉnh, có sức khỏe và hoàn hảo, có văn minh về tinh thần.