CHƯƠNG 1: ĐẢNG BỘ TỈNH VĨNH PHÚC LÃNH ĐẠO CÔNG TÁC
1.1. Chủ trương của Đảng về công tác thanh niên từ năm 1997 đến năm 2005
1.1.2. Chủ trương của Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc về công tác thanh niên từ năm 1997 đến năm 2005
Ngày 6 - 11 - 1996, kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa IX ra Nghị quyết về việc điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Trong đó, tỉnh Vĩnh Phú được tách thành hai tỉnh: Phú Thọ và Vĩnh Phúc. Sau 29 năm hợp nhất, tỉnh Vĩnh Phúc được tái lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1 - 1 - 1997.
Ngay sau khi tái lập, tỉnh Vĩnh Phúc có 6 đơn vị hành chính trực thuộc là thị xã Vĩnh Yên và 5 huyện: Mê Linh, Tam Đảo, Vĩnh Tường, Lập Thạch, Yên Lạc, với tổng số là 146 xã, phường, thị trấn, trong đó, dân tộc thiểu số chiếm 2,7%, mật độ dân số khoảng 800 người/km2 . Ngày 9 - 6 - 1998, Chính phủ ra Nghị định 36/NĐ-CP chia huyện Tam Đảo thành hai huyện mới là Tam Dương và Bình Xuyên. Tiếp đó, ngày 8 - 8 - 1999, Chính phủ ra Nghị định 72/NĐ-CP điều chỉnh, mở rộng thị xã Vĩnh Yên trên cơ sở sáp nhập thị trấn Tam Dương, thôn Lai Sơn thuộc xã Thanh Vân và khu Đồi Son thuộc xã Vân Hội của huyện Tam Dương vào thị xã Vĩnh Yên. Đến lúc này, Vĩnh Phúc có 7 huyện và 150 xã, phường, thị trấn.
Sau khi tái lập, Vĩnh Phúc có những thuận lợi căn bản. Việc tái lập tỉnh đáp ứng nguyện vọng của Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh, thúc đẩy thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của địa phương. Nhân dân có truyền thống đoàn kết, cần cù, sáng tạo trong sản xuất và có kinh nghiệm trong việc đổi mới cơ chế quản lý. Nguồn lao động dồi dào và có trình độ khá. Những thành tựu của đất nước và của tỉnh sau 10 năm đổi mới là cơ sở động lực để nhân dân cả nước nói chung và nhân dân Vĩnh Phúc nói riêng thêm vững tin bước tiếp trên con đường đổi mới. Đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hóa do Đại hội lần thứ VIII của Đảng (6 - 1996) đề ra là định hướng và tiền đề hoạch định đường lối phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, Vĩnh Phúc vẫn là tỉnh nghèo, với điểm xuất phát của nền kinh tế thấp. Tổng thu nhập bình quân đầu người chỉ bằng 48% so với bình
quân chung cả nước. Kinh tế hàng hóa phát triển chậm, sản xuất nông nghiệp vẫn là chủ yếu (chiếm 52% giá trị tổng thu nhập của tỉnh). Dân số sống chủ yếu ở nông thôn (khoảng 90% dân số) [2, tr.561]. Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp phát triển tương đối chậm, ít doanh nghiệp lớn và hầu hết đang gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh. Dịch vụ kém, chưa khai thác nhiều tiềm năng. Hoạt động kinh tế chậm đổi mới, kinh tế ngoài quốc doanh quy mô còn nhỏ bé...Do mới tái lập tỉnh nên cơ sở vật chất và kết cấu hạ tầng còn nghèo nàn, lạc hậu. Bộ máy quản lý nhà nước cấp tỉnh mới được hình thành, thiếu cán bộ quản lý có kinh nghiệm, trình độ còn nhiều hạn chế.
Tại Đại hội lần thứ XII của Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc được tiến hành từ ngày 5 đến 7 - 11 - 1997 đã xác định phương hướng chung phát triển kinh tế, xã hội những năm 1997 - 2000 là: “Đẩy nhanh nhịp độ phát triển kinh tế, nhất là đối công nghiệp, sớm thoát khỏi tình trạng kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, tạo tiền đề cho sự phát triển ổn định, vững chắc sau năm 2000, thu hẹp khoảng cách so với bình quân chung của cả nước. Chuyển nền kinh tế theo hướng công nghiệp - nông nghiệp và dịch vụ...Kết hợp với tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, xã hội, giải quyết tốt hơn về việc làm, nâng cao đời sống nhân dân” [36, tr.29]. Bên cạnh đó, Đại hội nhấn mạnh giải pháp: “Cần tập trung, huy động mọi nguồn lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa tỉnh nhà. Lấy việc phát huy nguồn lực con người làm yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững, do đó phải giải quyết đồng bộ mối quan hệ giữa giáo dục, đào tạo và sử dụng, tạo việc làm” [36, tr.37].
Do đặc điểm tỉnh Vĩnh Phúc mới được tái lập, vì vậy vấn đề thanh niên và công tác thanh niên cũng được Đại hội yêu cầu cần phải đổi mới hoạt động cho phù hợp với hoàn cảnh mới, phát huy được vai trò, vị trí của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa: “Đoàn thanh niên phát huy vai trò xung kích, hăng hái đi đầu trong phong trào tuổi trẻ giữ nước và thanh niên lập nghiệp. Nâng cao kiến thức khoa học kĩ thuật tạo việc làm, giáo dục
thanh niên có chí tiến thủ, có lối sống lành mạnh, tuân thủ pháp luật, củng cố tổ chức cơ sở Đoàn và làm tốt công tác giáo dục thanh thiếu niên nhi đồng”
[36, tr.60].
Những chủ trương trên là tiền đề quan trọng để Vĩnh Phúc bước vào thời kỳ phát triển mới và là thời cơ, thách thức cho thanh niên Vĩnh Phúc phát triển tài năng và trưởng thành đóng góp công sức vào công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Tiếp đó, ngày 18-8-1999, Tỉnh ủy Vĩnh Phúc ban hành Chỉ thị số 23/CT-TU "Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 04 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII về công tác thanh niên trong thời kỳ mới". Đây là Chỉ thị đầu tiên của Tỉnh ủy về công tác thanh niên sau khi tỉnh Vĩnh Phúc được tái lập, cho thấy sự quan tâm sâu sắc của Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc đối thanh niên.
Chỉ thị nhấn mạnh việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết 04 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII) của tỉnh trong những năm qua có nhiều chuyển biến tích cực, phong trào thanh niên phát triển tốt hơn trước, phát huy được những mặt mạnh cơ bản của thanh niên, thanh niên tự học tập và rèn luyện trong công tác, vươn lên lập thân, lập nghiệp, tham gia tích cực vào các chương trình kinh tế, xã hội ở địa phương, vai trò của tổ chức đoàn ngày càng được khẳng định, lòng tin của thanh niên vào sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc đổi mới đất nước ngày càng được củng cố. Tuy nhiên, sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh đối với công tác thanh niên vẫn còn nhiều mặt tồn tại cần khắc phục như chưa đánh giá hết vai trò, sức mạnh của tuổi trẻ, thiếu quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi, chưa đáp ứng yêu cầu và sự phát triển của thanh niên.
Tiếp tục quán triệt Nghị quyết 04 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VII), Ban Thường vụ Tỉnh ủy xác định những nhiệm vụ như sau:
Thứ nhất, Chỉ thị khẳng định: “Tạo ra sự nhất trí cao trong Đảng và chuyển biến đồng bộ của các cấp, các ngành, xác định rõ hơn vai trò và trách nhiệm to lớn của gia đình và toàn xã hội đối với công tác giáo dục bồi dưỡng thế hệ trẻ” [84, tr.127]. Vĩnh Phúc là một tỉnh nghèo nên đã làm nảy sinh nhiều vấn đề gay gắt trong thanh niên: thiếu việc làm, thu nhập thấp, thất học, tệ nạn xã hội phát triển. Một bộ phận thanh niên dao động về lý tưởng, nhận thức về giá trị cuộc sống có những lệch lạc, bàng quan với trách nhiệm xã hội, suy thoái đạo đức, lối sống thiếu lành mạnh. Vì vậy công tác giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ không chỉ là trách nhiệm của Đảng, chính quyền mà còn là trách nhiệm của gia đình và xã hội.
Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công tác thanh niên, có những chủ trương cụ thể giúp đỡ cho tổ chức Đoàn và phong trào thanh niên hoạt động chất lượng, hiệu quả. Để thực hiện nhiệm vụ trên, Chỉ thị đề ra: “Các cấp ủy xác định rõ mục tiêu, nội dung và nhiệm vụ cụ thể về công tác thanh niên trong thời gian tới, coi trọng việc chỉ đạo thực hiện, chú ý công tác quy hoạch đào tạo sử dụng cán bộ đoàn nâng cao trình độ cho cán bộ về mọi mặt” [84, tr.128].
Thứ ba, các cấp chính quyền trong tỉnh phải tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho Đoàn Thanh niên tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cần hỗ trợ kinh phí cần thiết để cho Đoàn Thanh niên tổ chức hoạt động. Đồng thời, Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng phối hợp với Đoàn Thanh niên xây dựng các chương trình hành động, phong trào thanh niên hoạt động có hiệu quả, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của tỉnh. Nhiệm vụ này là phù hợp với yêu cầu phát triển của công tác thanh niên, khẳng định vai trò to lớn của tuổi trẻ trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, khắc phục được những hạn chế của công tác thanh niên của tỉnh Vĩnh Phúc trước đó.
Thứ tư, Chỉ thị 23/CT-TU khẳng định nhiệm vụ giáo dục, bồi dưỡng thanh niên là trách nhiệm của gia đình, các cấp, các ngành và của toàn xã hội.
Nhiệm vụ cụ thể của công tác thanh niên của tỉnh trong tình hình mới là:
“Tăng cường trách nhiệm của gia đình trong việc chăm sóc thanh thiếu niên;
cán bộ đảng viên cần nêu gương tốt cho thanh niên noi theo; các cấp ủy Đảng, Chính quyền, Mặt trận, Đoàn thể cần tạo ra môi trường xã hội lành mạnh cho thanh niên. Tập trung giải quyết những vấn đề bức bách: Lập lại trật tự kỷ cương xã hội, nhất là trên lĩnh vực văn hóa, phòng chống có kết quả các tiêu cực và tệ nạn xã hội” [84, tr.128]. Bên cạnh đó, Tỉnh ủy Vĩnh Phúc chỉ đạo các Ban cán sự Đảng, Đảng đoàn, thủ trưởng các sở, ban, ngành, các tổ chức kinh tế - xã hội phải trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh niên, coi trọng việc kiểm tra giám sát, rút kinh nghiệm kịp thời đảm bảo có hiệu quả trong việc thực hiện công tác đoàn và phong trào thanh niên.
Thứ năm, đối với việc tập hợp đoàn kết thanh niên và hoạt động của công tác thanh niên, Tỉnh ủy Vĩnh Phúc xác định Đoàn Thanh niên cần phải được củng cố tổ chức, phát huy vai trò hạt nhân của mình, đổi mới nội dung, hình thức hoạt động có hiệu quả hơn: “Thực hiện phương châm chỉ đạo hướng về cơ sở, không ngừng đổi mới nội dung hình thức hoạt động, đẩy mạnh cuộc vận động “Xây dựng cơ sở Đoàn vững mạnh”trọng tâm là củng cố xây dựng tổ chức đoàn ở thôn xóm, tăng cường với cấp ủy Đảng cho cán bộ đoàn các cấp, đẩy mạnh hoạt động chăm sóc giáo dục thanh, thiếu niên, nhi đồng” [84, tr.129].
Đây là Chỉ thị chuyên đề đầu tiên của Tỉnh ủy Vĩnh Phúc về tăng cường công tác thanh niên trong tình hình mới. Chỉ thị 23/CT-TU đã quán triệt sâu sắc quan điểm của Trung ương Đảng về công tác thanh niên, đánh dấu sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và đổi mới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ XIII (3- 2001) xác định rõ nhiệm vụ hoạt động của Đoàn Thanh niên và công tác thanh niên như sau: “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện Nghị quyết 04 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng ( khóa VII), bồi dưỡng đạo tạo lớp trẻ nâng cao trình độ, giác ngộ chính trị, văn hóa, nghề nghiệp để đại bộ phận tuổi trẻ có điều kiện đóng góp sức mình vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên, thanh niên, động viên thanh niên xung kích thực hiện chương trình kinh tế - xã hội ở địa phương.
Củng cố tổ chức đoàn cơ sở, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp thanh niên, chăm lo tốt hơn công tác xây dựng đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh” [37, tr.75].
Ngày 12 - 5 - 2005, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TU "Về tăng cường công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa". Trước xu thế phát triển và yêu cầu nhiệm vụ chính trị của tỉnh, thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH, trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng XHCN đòi hỏi phải có sự đổi mới nhận thức về vai trò, vị trí của thanh niên, đưa công tác thanh niên lên một tầm cao mới, kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã đưa ra quan điểm như sau:
Thứ nhất, xuất phát từ thực tiễn và vai trò của phát triển thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa là nhằm xây dựng thế hệ trẻ có sức khỏe, kiến thức, lối sống lành mạnh, trong sáng, đủ bản lĩnh để xứng đáng là lực lượng kế tục trung thành sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của dân tộc. Nghị quyết nêu rõ: “Đầu tư để phát triển thanh niên chính là đầu tư cho tương lai, là bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người của quê hương Vĩnh Phúc để thực hiện thắng lợi cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh” [84, tr.306- 307]. Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển nhân tố và nguồn lực con người trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Thực tiễn sau hơn 10 năm
thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 của Trung ương Đảng (khóa VII) cho thấy thanh niên ngày càng khẳng định là một nhân tố quyết định thắng lợi sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Vĩnh Phúc trong những năm qua.
Thứ hai, quan điểm của Tỉnh ủy là gắn liền chương trình phát triển thanh niên với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đặc biệt quan tâm đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Quan điểm trên nhằm mục tiêu là: “Phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên trên tất cả các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh” [84, tr.307].
Thứ ba, “Công tác vận động, tập hợp, giáo dục, bồi dưỡng thanh niên là trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân, các tổ chức chính trị - xã hội đồng thời là trách nhiệm của từng gia đình và toàn xã hội trong đó tổ chức Đoàn thanh niên, Hội liên hiệp thanh niên giữ vai trò nòng cốt” [84, tr.307]. Sự quan tâm của gia đình và xã hội đối với thế hệ trẻ là tạo ra môi trường thuận lợi cho thanh niên Vĩnh Phúc có điều kiện học tập, rèn luyện, phấn đấu tài năng, cống hiến nhiều hơn cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Thực tế cho thấy, bước vào thời kỳ CNH - HĐH, chỉ thị, Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc đã đề ra những chủ trương đúng đắn, phù hợp để lãnh đạo công tác thanh niên. Từ đó đã khơi dậy, tập hợp đoàn kết rộng rãi lực lượng đoàn viên, thanh niên tham gia tích cực, hiệu quả vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN.