ĐỀ VĂN BIỂU CẢM VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM
A- Mục tiêu bài học: Giúp HS:
1. Kiến thức
- Hiểu được các đặc điểm cụ thể của bài văn biểu cảm.
- Hiểu được đặc điểm của phương thức biểu cảm là thường mượn cảnh vật, đồ vật, con người để bày tỏ tình cảm, khác với văn miêu tả là nhằm mục đích tái hiện đối tượng được miêu tả.
- Nắm được yêu cầu của một đề văn biểu cảm, hiểu được cách làm một bài văn biểu cảm.
2. Kĩ năng
Học tập và vận dụng cách viết bài văn biểu cảm.( Phân tích đề và lập dàn ý) 3. Thái độ
Bộc lộ đúng cảm xúc bản thân B- Giáo dục kĩ năng sống
- Suy nghĩ sáng tạo: phân tích, bình luận đưa ra ý kiến cá nhân - Giao tiếp: trình bày cảm nhận bản thân
- Ra quyết định: lựa chọn cách lập luận, lấy dẫn chứng C- Chuẩn bị:
-Hs:Bài soạn
D- Tiến trình lên lớp : 1.Ổn định lớp
2. Kiểm tra :
3.Bài mới : *Hoạt động 1 – Giới thiệu bài
Hoạt động của thầy-trò Nội dung kiến thức
*Hoạt động 2
+Hs đọc bài văn: Tấm gương.
- Bài văn đã nêu lên được những p/chất gì của tấm gương ?
- Người viết nêu ra những phẩm chất của tấm gương để nhằm mục đích gì ?
+Gv: Mục đích của tác giả không phải là miêu tả tấm gương mà chỉ mượn tấm gương để biểu đạt tình cảm của mình....
- Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài văn đã làm như thế nào ?
(Để biểu đạt tình cảm đó, tác giả bài văn đã mượn hình ảnh tấm gương làm điểm tựa. Vì tấm gương luôn phản chiếu trung thành mọi vật xung quanh. Nói với gương, ca ngợi gương là gián tiếp ca ngợi người trung thực.)
+Gv kết luận:
- Bố cục bài văn gồm mấy phần? Phần MB và KB có quan hệ với nhau như thế nào? Phần TB đã nêu lên những phẩm chất gì? những ý đó liên quan đến chủ đề bài văn như thế nào?
+Gv: Nội dung bài văn là biểu dương tính trung thực. Hai ví dụ về Mạc Đĩnh Chi và Trương Chi là ví dụ về 1 người đáng trọng và 1 người đáng thương, nhưng nếu soi gương thì gương cũng không vì tình cảm mà nói sai sự thật.
- Bài văn biểu cảm thường có bố cục mấy phần ?
- Tình cảm và sự đánh giá của tác giả
I- Tìm hiểu đặc điểm của văn biểu cảm:
1- Bài văn: Tấm gương
- Trung thực, khách quan, ghét thói xu nịnh, dối trá.
- Giúp con người thấy được sự thật có thể đó là sự thật đau buồn, cay đắng.
* Nhằm biểu đạt tình cảm:
- Biểu dương người trung thực.
- Phê phán kẻ dối trá.
=> Mỗi bài văn biểu cảm tập trung biểu đạt 1 tình cảm chủ yếu.
=> Để biểu đạt tình cảm ấy, người viết có thể chọn hình ảnh có ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng để gửi gắm tình cảm...
Bố cục: 3 phần
- MB (Đ1): Nêu phẩm chất của tấm gương
- TB: Nói về đức tính của tấm gương.
- KB (đoạn cuối): Khẳng định lại phẩm chất của tấm gương.
=> Bài văn biểu cảm thường có bố cục 3 phần như mọi bài văn khác.
-Tình cảm và sự đánh giá của tác giả
trong bài văn có rõ ràng, chân thực không?
Điều đó có ý nghĩa như thế nào đối với giá trị của bài văn ?
+Gv chốt lại:
+Hs đọc đoạn văn.
- Đoạn văn biểu hiện tình cảm gì? Tình cảm ở đây được biểu hiện trực tiếp hay gián tiếp? Em dựa vào dấu hiệu nào để đưa ra nhận xét đó?
-Văn biểu cảm có những đ.điểm gì ?
*Hoạt động 3
-Nêu các đặc điểm của văn bản biểu cảm -Hs đọc ghi nhớ
*Hoạt động 4 - Hs đọc bài văn.
- Bài văn thể hiện tình cảm gì?
- Việc miêu tả hoa phượng đóng vai trò gì trong bài văn biểu cảm này?
- Vì sao tác giả gọi hoa phượng là hoa học trò?
- Hãy tìm mạch ý của bài văn?
- Bài văn này biểu cảm trực tiếp hay gián tiếp?
rõ ràng chân thực, không thể bác bỏ.
Hình ảnh tấm gương có sức khêu gợi, tạo nên giá trị của bài văn.
=> Tình cảm trong bài phải rõ ràng, trong sáng, chân thực thì bài văn biểu cảm mới có giá trị.
2- Đoạn văn của Nguyên Hồng:
- Thể hiện tình cảm cô đơn, cầu mong sự giúp đỡ và cảm thông -> biểu hiện trực tiếp (tiếng kêu, lời than, câu hỏi biểu cảm)
II-Tổng kết:
* Ghi nhớ: sgk (86)
III- Luyện tập:
Bài văn: Hoa học trò.
a- Thể hiện tình cảm buồn nhớ khi xa trường, xa bạn lúc nghỉ hè.
- Mượn hình ảnh hoa phượng để biểu đạt tình cảm. Hoa phượng là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng.
- Hoa phượng là hoa học trò vì hoa phượng gắn bó với sân trường, với học sinh, với những ngày hè chia tay nhớ nhung da diết.
b- Mạch ý của bài văn chính là sắc đỏ của hoa phượng cháy lên trong nỗi buồn nhớ của học trò lúc chia tay.
c- Dùng hoa phượng để nói lên lòng người là biểu cảm gián tiếp.
*Hoạt động 5: ĐỀ VĂN BIỂU CẢM VÀ CÁCH LÀM BÀI.
+ HS đọc kĩ 5 đề văn trong sgk – 88
- Em hãy chỉ ra đối tượng biểu cảm và tình cảm cần biểu hiện trong 5 đề đó?
(Đối tượng biểu cảm: Dòng sông quê hương, đêm trăng trung thu, nụ cười của
A-Tìm hiểu bài:
I- Đề văn biểu cảm và các bước làm bài văn biểu cảm :
1- Đề văn biểu cảm :
=> Đề văn biểu cảm bao giờ nêu ra đối tượng biểu cảm cũng và định hướng tình cảm cho bài văn.
mẹ, tuổi thơ, loài cây.
Tình cảm cần biểu hiện: Nêu những tình cảm chân thật của mình đối với dòng sông quê hương, đêm trăng trung thu...)
- Em có nhận xét gì về đề văn biểu cảm ? + GV kết luận:
- Xác định đối tượng biểu cảm của đề văn bên?
- Em hình dung và hiểu như thế nào về đối tượng ấy?
- Sắp xếp các ý theo bố cục 3 phần?
- MB cần nêu gì ? - TB nêu những ý gì ?
- Em hãy hình dung nụ cười của mẹ?
- Có phải lúc nào mẹ cũng nở nụ cười không? Đó là những lúc nào?
- KB cần nêu gì ?
- Em sẽ viết như thế nào để bày tỏ được lòng biết ơn, niềm yêu thương và kính trọng đối với mẹ?
*Hoạt động 3
- Để làm 1 bài văn biểu cảm cần tiến hành qua những bước nào? Thông thường em có làm như vậy không?
- Gọi hs đọc Ghi nhớ sgk -88
*Hoạt động 4 - Hs đọc bài văn.
- Bài văn biểu đạt tình cảm gì ?
- Hãy đặt cho bài văn 1 nhan đề và 1 đề văn thích hợp?
- Hãy nêu lên dàn ý của bài văn ? - Chỉ ra phương thức biểu cảm của bài văn?
2- Các bước làm bài văn biểu cảm : Đề bài : cảm nghĩ về nụ cười của mẹ a, Tìm hiểu đề và tìm ý
- Đối tượng biểu cảm : nụ cười của mẹ b, Lập dàn ý:
* MB: Nụ cười ấm lòng.
* TB : Nêu Nêu cảm xúc đối với nụ cười của mẹ. những biểu hiện, sắc thái nụ cười của mẹ.
- Nụ cười vui thương yêu - Nụ cười khuyến khích - Nụ cười an ủi.
- Những khi vắng nụ cười của mẹ
* KB: Lòng yêu thương và kính trọng mẹ
c, Viết bài:
d, Sửa bài:
II-Tổng kết:
* Ghi nhớ : sgk –88
B-Luyện tập
a, Bài văn biểu đạt tình cảm tự hào và yêu tha thiết quê hương.
- Nhan đề: quê hương An Giang - Đề văn: cảm nghĩ về quê hương b, Dàn bài:
* MB: GT tình yêu quê hương An Giang
* TB: Biểu hiện tình yêu mến quê hương
- Tình yêu quê từ thủa bé
- Tình yêu quê hương trong chiến đấu và những tấm gương yêu nước
* KB: Tình yêu quê hương với nhận thức của người từng trải, trưởng thành.
c, Phương thức biểu cảm : Vừa biểu cảm trực tiếp nỗi lòng mình vừa biểu cảm gián tiếp khi nói đến thiên nhiên tươi đẹp và con người anh hùng của quê hương.
E- Hư ớng dẫn học ở nhà - Học thuộc ghi nhớ
-Chuẩn bị :Bánh trôi nước F. Rút kinh nghiệm giờ dạy
………
………
……….
TUẦN 7