MÔNG – NGUYÊN THẾ KỈ XIII
III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287-1288 )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC.
1. Kiến thức :
- Âm mưu xâm lược Đại Việt Lần thứ 3 của quân Nguyên.Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn: Vân Đồn , Bạch Đằng và giành thắng lợi vẻ vang.
* Trọng tâm.
- Âm mưu xâm lược Đại Việt Lần thứ 3 của quân Nguyên.Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn: Vân Đồn , Bạch Đằng và giành thắng lợi vẻ vang.
2. Tư tưởng :
- Lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc biết ơn tổ tiên và ý thức thừa kế truyền thống dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
- Bồi dưỡng tinh thần yêu nước,nâng cao ý chí căm thù giặc.
3. Kĩ năng :
- Rèn luyệt kĩ năng sử dụng lược đồ để tóm tắt và tường thuật sự kiện, diễn biến lịch sử.
84
Năm học 2011 - 2012
- Phân tích , đánh giá, nhận xét các sự kiện, nhân vật lịch sử.
II. CHUẨN BỊ.
1.Giáo viên.
- Bản đồ cuộc kháng chiến lần 3 chống quân xâm lược Nguyên 1288.
- Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng 1288.
2.Học sinh .
Soạn bài theo hệ thống câu hỏi gợi ý SGK.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC.
1. Kiểm tra sĩ số HS: Lớp 7A : Lớp 7B : Lớp 7C : 2. Kiểm tra bài cũ: (5p)
H: .Những sự kiện nào thể hiện ý chí quyết tâm đánh giặc cuả quân dân thời Trần? Cách đánh giặc của vua tôi nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ 2 chống quân xâm lược Nguyên?
* Đáp án:
- Trần Quốc Toản bóp nát quả cam, tự chiêu binh luyện tập võ nghệ.
Các cụ bô lão đồng thanh quyết tâm đánh giặc; binh lính thích vào tay 2 chữ “ sát thát ” - Tránh thế giặc mạnh lúc ban đầu vừa cản giặc vừa rút, thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”, chờ thời cơ thuận lợi rồi mới phản công, tiêu diệt giặc.
3 Dẫn dắt vào bài mới.
Sau thất bại thảm hại trong hai lần xâm lược, vua Nguyên rất tức tối lại quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ ba để rửa nhục và thực hiện tham vọng đặt ách thống trị cuả đế chế Nguyên đối với các quốc gia ở phía nam Trung Quốc, cuộc xâm lược lần thứ ba diễn ra như thế nào, quân dân Đại Việt đối phó ra sao…
4.Tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp.
Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm GV: Gọi Hs đọc thông tin SGK.
H: Sau 2 lần xâm lược Đại Việt thất bại vua Nguyên đã có hành động gì?
HS: Âm mưu xâm lược Đại Việt lần 3.
H: Nêu một số dẫn chứng về việc nhà Nguyên đã chuẩn bị cho việc xâm lược Đại Việt lần thứ 3 ? Nhận xét?
HS: So sánh với 2 lần trước, lần này nhà Nguyên chuẩn bị chu đáo, công phu, quyết tâm xâm lược Đại Việt.
H: Trước nguy cơ ấy vua tôi nhà Trần đã làm gì?
1.Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt(10p)
- Nhà Nguyên chuẩn bị kỹ càng về quân, thuyền chiến, lương thực để quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ 3.
- Nhà Trần khẩn trương chuẩn bị cho cuộc kháng chiến
* Diễn biến:
Nguyễn Văn Long – THCS Mường Cang - 0979224677 GV: Trình bày diễn biến theo lược đồ.
G: Ô Mã Nhi được giao bảo vệ đoàn thuyền chở lương, nhưng tại sao lại tiến quân về Vạn Kiếp trước với Thoát Hoan?
HS: Cho rằng quân ta yếu không cản được chúng nên không bảo vệ đoàn thuyền chở lương.
GV: Tường thuật diễn biến trận Vân Đồn:
GV: Kết quả của trận Vân Đồn:
H: Chiến thắng Vân Đồn có ý nghĩa gì?
HS: Quân giặc rơi vào tình trạng khốn đốn, tinh thần hoang mang.
H: Đợi mãi không thấy đoàn thuyền lương đến, Thoát Hoan đã làm gì? Nhận xét về việc làm đó?
H: Vua tôi nhà Trần thực hiện kế hoạch gì? Ý nghĩa, mục đích của kế hoạch đó?
H: Thái độ của quân Nguyên?
HS: Tàn phá, cướp bóc lương thực, cho quân khai quật lăng mộ Trần.
G: Nhận xét về việc làm của quân Nguyên.?
HS: Tán ác vô nhân đạo .
GV: Tình thế của quân Nguyên lúc này :
- Giặc gặp khó khăn, thiếu lương thực trầm
- 12.1287 quân Nguyên ồ ạt tấn công vào nước ta
- Ta chặn giặc ở cửa ải rồi rút quân về Sông Đuống.
2.Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền chở lương của Trương Văn Hổ(12p)
- Trần Khánh Dư cho quân mai phục đoàn thuyền chở lương ở Vân Đồn
- Khi đoàn thuyền đi qua Vân Đồn bị quân ta đánh ra từ nhiều phía.
- Kết quả: Phần lớn đoàn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị ta chiếm.
3. Chiến thắng Bạch Đằng (13p)
* Hoàn cảnh:
- T1/1288 Thoát Hoan cho quân chiếm đóng Thăng Long.
- Nhà Trần thực hiện kế hoạch :
“ Vườn không nhà trống”, chọn sông Bạch Đằng làm trận quyết chiến.
86
Năm học 2011 - 2012
trọng.
Trước tình hình đó vua tôi nhà Trần đã :
- Quyết định mở cuộc phản công bố trí mai phục trên sông Bạch Đằng.
G: Tại sao vua tôi nhà Trần lại chọn sông Bạch Đằng để quyết chiến?
HS: Do địa thế, nơi đây đã từng lập nên chiến công của Ngô Quyền 938, Lê Hoàn 981.
GV: Dùng lược đồ trình bày cuộc kháng chiến:
Kết quả của cuộc kháng chiến:
Cánh quân bộ do Thoát Hoan chỉ huỷ rút chạy bị quân ta tập kích liên tiếp, sau chục ngày mới đến Quảng Tây.
H: Ý nghĩa trận Bạch Đằng 1288?
Đánh tan mộng xâm lăng của nhà Nguyên.
Tiêu biểu cho ý chí chiến đấu kiên cường, anh dũng của nhân dân ta…
* Diễn biến:
- T4/ 1288, đoàn thuyền của Ô Mã Nhi rút về theo đường sông Bạch Đằng.
- Ta nhử địch vào trận địa mai phục khi nước rút ta bất ngờ đánh ra từ hai phía phá vỡ đội hình giặc.
* Kết quả: Toàn bộ cánh quân thuỷ bị tiêu diệt, Ô Mã Nhi bị bắt sống.
* Ý nghĩa:
- Đánh tan mộng xâm lăng của nhà Nguyên.
- Tiêu biểu cho ý chí chiến đấu kiên cường, anh dũng của nhân dân ta.
- Để lại nhiều bài học kinh nghiệm.
5. Sơ kết bài học. (5p) 5.1 Củng cố.
- Để thôn tính Đại Việt, nhà Nguyên đã chuẩn bị rất công phu kĩ lưỡng hơn mọi lần trước nên cuộc kháng chiến lần thứ 3 của quân dân Đại Việt gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù vậy nhà Trần không hề giảm sút ý chí chiến đấu, kiên quyết lãnh đạo nhân dân ta chuẩn bị cuộc kháng chiến, ta đã chiến đấu anh dũng dành thắng lợi vẻ vang, làm lên chiến thắng Vân Đồn và chiến thắng Bạch Đằng lịch sử, trong vòng chưa đầy 4 tháng ta quét sạch 30 vạn quân xâm lược ra khỏi bờ cõi nước ta.
* Kiểm tra:
H: Cách đánh giặc lấn thứ 3 của nhà Trần có gì giống và khác so với hai lần trước?
- Giống: Tránh thế giặc mạnh lúc ban đầu, chủ động vừa đánh giặc vừa chặn giặc đẻ bảo toàn lực lượng, chờ thời cơ phản công tiêu diệt giặc, thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống”.
Nguyễn Văn Long – THCS Mường Cang - 0979224677
- Khác : Tập trung tiêu diệt đoàn thuyền chở lương trước để giặc gặp khó khăn về lương thực, dồn giặc vào tình thế bị động, bố trí bãi cọc trên sông Bạch Đằng chặn đánh trên đường giặc rút chạy.
5.2 : Dặn dò:
- Học bài theo câu hỏi SGK, vẽ lược đồ và trình bày diễn biến qua lược đồ.
- So sánh lực lượng, sự chuẩn bị của giặc qua 3 lần xâm lược Đại Việt
- Đọc trước phần IV: Tìm hiểu nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên.
Bổ sung kiến thức
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
---
88
Năm học 2011 - 2012
Ngày soạn:18 /10/2010
Ngày giảng :20 /10 (7B) 21/10 (7C) ; 3/10 (7A)
Tiết 25 - Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN THẾ KỈ XIII