Ma trận tập huấn hợp phần 1, Buổi 3: Một số cơ sở lý luận quan trọng về REDD + Thời gian dự kiến: 30 phút
Mục tiêu:
Kết thúc buổi học, các học viên sẽ có thể:
• Nhấn mạnh và giải thích một số cơ sở lý luận quan trọng về REDD+.
Chủ đề và chủ đề và câu hỏi chính Phương pháp Tài liệu
Những cơ sở lý luận quan trọng
về REDD+ cần ghi nhớ? Đây là một bài học trong đó việc trình chiếu PowerPoint đơn giản, nhịp độ chậm với hình ảnh động có thể rất hữu ích.
Hoặc ở những địa điểm không có điện, tập huấn viên có thể sử dụng các bức họa trong các buổi thảo luận.
Các phương pháp đề cập ở trên là dành cho một bài giảng “tường thuật”. Đối với một bài giảng “Giải thích”, nên có các hoạt động bổ sung để kiểm tra xem học viên có thể giải thích hay không. Các hoạt động có thể áp dụng như: đóng vai, ném bóng (học viên nào bắt phải quả bóng sẽ phải giải thích một vấn đề).
Chuẩn bị một bài thuyết trình PowerPoint đơn giản, nhịp độ chậm, cài đặt máy tính, máy chiếu LCD và màn hình (hoặc bảng trắng).
Trường hợp địa điểm không có điện, chuẩn bị các tờ tranh minh họa.
Chuẩn bị kỹ lưỡng một bài thuyết trình PowerPoint, hoặc các bảng minh họa, bởi vì những tài liệu này có thể được xem xét và sử dụng lại trong các buổi học kế tiếp.
Nếu bạn đang xem xét để tham gia vào REDD+, có một số cơ sở lý luận rất quan trọng bạn cần ghi nhớ. Đây là những lí luận rất cơ bản nhưng quan trọng nên chúng tôi muốn nhấn mạnh trước khi tiếp tục bài tập huấn.Vui lòng xem xét lại hoặc bắt đầu suy nghĩ về chúng nếu bạn chưa biết.
Chúng tôi sẽ thảo luận chi tiết hơn về các lý luận này trong các phần tiếp theo.
REDD+ là nói về những thay đổi, nhưng đôi khi không...
Hãy nhớ rằng các ý tưởng cơ bản đằng sau REDD+ là để bù đắp cho một sự thay đổi trong hành vi và đôi khi cũng không cần phải thay đổi nếu là những hành vi tốt. Theo REDD+ thì tiền sẽ được trả cho việc:
• Thay đổi cách sử dụng đất và rừng nhằm giảm nạn phá rừng và hiện tượng suy thoái rừng.
• Thay đổi trong sử dụng đất và rừng, dẫn đến tăng trưởng và phát triển của rừng (các thảm thực vật).
• Tiếp tục (không thay đổi) những cách sử dụng đất rừng và bảo tồn rừng đã có phù hợp với việc duy trì và tăng cường khả năng hấp thụ carbon nhằm giảm thiểu lượng carbon tại những khu rừng này.
Cho dù dự án REDD+ mà chúng ta đang xem xét là do người ngoài cộng đồng hoặc là chính cộng đồng tự thực hiện thì người dân phải nhận thức được rằng một khi họ đã tham gia vào dự án thì đó là nguyện vọng của chính họ và họ sẽ:
• Không được làm một số việc nào đó mà từ trước đến nay họ vẫn làm. Kể từ khi bắt đầu các cuộc thảo luận về REDD, điều này đã là một trong những mối quan tâm chính của người dân bản địa. Nhiều người dân vẫn lo sợ rằng REDD+ sẽ áp đặt các qui định hạn chế quá trình tạo sinh kế, sử dụng đất và rừng truyền thống của họ và điều quan trọng mà người dân bản địa tiếp tục vận động chính sách nhằm bảo đảm rằng các quyền của họ được tôn trọng trong tất cả các hoạt động của REDD. Tuy nhiên, ngay cả trong một số dự án REDD+
có tôn trọng các quyền của người dân tộc thì chắc chắn vẫn sẽ hạn chế một số hoạt động (ví dụ khai thác củi thương mại, khai thác gỗ không bền vững, chuyển đổi đất rừng thành đất
nông nghiệp, vv).
• Tham gia vào các hoạt động mới hoặc không quen thuộc nhưng cần thiết và bắt buộc của dự án REDD như đo lường và giám sát carbon, lập báo cáo, vv.
Trong phần thứ ba của hợp phần này, chúng tôi sẽ cung cấp một cái nhìn cận cảnh về một dự án REDD+ sẽ như thế nào trên thực tế, các thành phần, ý nghĩa của nó đối với cộng đồng, cũng như những yêu cầu từ người dân bản địa, đặc biệt là các kỹ năng mới cần thiết.
quy mô nhỏ là phù hợp nhưng...
Cho dù đó là một quỹ, nhà tài trợ hoặc người mua carbon (một công ty hoặc một thương gia carbon), tất cả những người sẵn sàng trả tiền cho REDD+ đều quan tâm đến các dự án lớn có khả năng lưu trữ một lượng carbon đáng kể. Các thương nhân carbon và nhà đầu tư đang tìm kiếm các dự án cung cấp ít nhất là 10,000-20,000 tCO2/năm. Vì vậy, họ không có xu hướng thỏa thuận với một cộng đồng đơn lẻ với vỏn vẹn một vài chục hoặc vài trăm ha đất và rừng. Họ muốn có một lượng lớn cácbon và do đó muốn thoả thuận vớicộng đồng có diện tích rừng rộng lớn. Vì vậy trừ khi bạn là một cộng đồng lớn với một diện tích rừng đáng kể, nếu không bạn có thể phải xem xét đến việc kết hợp với các cộng đồng khác trong khu vực của bạn, hoặc tham gia vào một chương trình lớn do các tổ chức khác khởi xướng.
Tại một số nơi trên thế giới, người dân bản địa đã đạt được sự công nhận về mặt pháp lý các quyền của họ trên lãnh thổ họ sinh sống, ví dụ ở nhiều nước châu Mỹ Latinh, nơi người dân bản địa có quyền sở hữu chung hàng triệu hecta đất và rừng. Ở châu Á, Philippines cũng là quốc gia mà các quyền đối với vùng lãnh thổ bản địa cũng đã được công nhận. Tại đây, hơn một thập kỷ qua chính phủ đã cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp của người dân bản địa đối với hơn 4 triệu ha đất đai do tổ tiên của mình để lại. Vì một trong các điều kiện tiên quyết đã được công nhận cho REDD+ và đặc biệt là REDD+ dựa vào cộng đồng - đó là quyền được sở hữu đất và rừng nên các dân tộc bản địa ở các nước này đang có nhiều điều kiện thuận lợi hơn so với các anh em của họ ở các nước khác..
Do ở những nước này lãnh thổ của các dân tộc bản địa khá lớn, lên tới hơn 100.000 ha và diện tích rừng lên tới vài nghìn ha nên các dân tộc bản địa ở đây có thể tự tiến hành dự án REDD+
độc lập. Những người/cộng đồng có diện tích lãnh thổ/rừng nhỏ có thể tham gia vào một dự án REDD+ cùng với những cộng đồng khác. Điều này hiện đang được thực hiện trong một dự án REDD ở tỉnh Oddar Meanchay ở phía Tây Bắc Cam-pu-chia với một số cộng đồng không phải người bản địa. Dự án quy tụ 13 nhóm lâm nghiệp cộng đồng (CF), bao gồm 58 thôn, bảo vệ 67.783 ha rừng. Trong 30 năm, họ mong đợi có thể thu hồi 7,1 triệu tấn CO2, hoặc 233.333 tấn CO2 mỗi năm (Poffenberger, M., S. De Gryze, L. Durschinger 2011, p.ii).
Chi phí - không có bữa ăn trưa nào miễn phí...
Dự án REDD+ phải mang lại lợi ích cho cộng đồng bản địa và địa phương, nhưng trước khi tham gia vào bất kỳ dự án nào, các cộng đồng phải biết rằng họ phải ứng trước những chi phí liên quan.
Có những khoản chi phí đáng kể để chuẩn bị một dự án REDD+ và còn cần nhiều hơn nữa để thực hiện dự án. Không chỉ những khoản chi phí trực tiếp như mua thiết bị mà còn có cả những chi phí gián tiếp khi các cộng đồng để dành đất cho REDD và không được tiếp tục các cách sử dụng đất như trước đây để tạo sinh kế của mình. Chúng được gọi là chi phí cơ hội và chúng ta sẽ bàn chi tiết hơn về vấn đề này trong phần sau.
yêu cầu kỹ thuật - chúng ta có thể tự làm hay không?
Dự án REDD + cũng đòi hỏi những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện dự án. Cộng đồng có thể học hỏi những kỹ năng và kiến thức này nhưng nó sẽ mất thời gian và tốn kém chi phí, do đó bạn có thể cần một quan hệ đối tác với những người khác, ví dụ như các tổ chức phi chính phủ, những người có thể cung cấp những hỗ trợ cần thiết.
SOME IMPORTANT FACTS ABOUT REDD+
yêu cầu tuân theo tiêu chuẩn – xác minh của bên ngoài
Nếu một dự án REDD+ nhằm mục đích tự gây quỹ thông qua việc bán tín chỉ carbon trên thị trường tự nguyện, nó sẽ phải tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế đã được qui định, nếu không các tín chỉ carbon sẽ không được đăng kí và công nhận và sẽ không thể bán được. Điều này một lần nữa cần đến chi phí phát sinh.Có một số tiêu chuẩn được công nhận, một số trong đó sẽ được thảo luận trong hợp phần 3. Bây giờ một khi thỏa thuận về REDD+ đã đạt được tại Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, thì chắc chắn rằng Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu sẽ xây dựng các tiêu chuẩn toàn cầu về REDD+. Điều này rất có thể sẽ xảy ra tại Hội nghị lần thứ 17 của các bên (COP) ở Nam Phi vào tháng 12 năm 2011.
Khuôn khổ quốc gia – yêu cầu phối hợp với nhà nước
Nhiều chính phủ trên toàn thế giới hiện nay đang xây dựng các chính sách và luật pháp quốc gia về biến đổi khí hậu và đó cũng là các chính sách và luật pháp liên quan tới REDD+. Vì vậy, bất cứ dự án REDD nào mà bạn muốn bắt đầu hoặc quyết định tham gia đều phải tuân theo những nguyên tắc và quy định do luật pháp và chính sách của quốc gia bạn đang sống đặt ra. Vì vậy, điều quan trọng là bạn phải nghiên cứu cẩn thận các quy định của pháp luật, chính sách trước khi bạn tham gia vào bất kỳ hoạt động REDD+ nào.
Nguồn và tài liệu tham khảo
Poffenberger, M., S. De Gryze, L. Durschinger 2011. Designing Collaborative REDD Projects. A Case Study from Oddar Meanchey Province, Cambodia. Community Forestry International.
http://www.communityforestryinternational.org/publications/research_reports/index.html
Ghi chép của tập huấn viên
PHẦN II.