CHƯƠNG III: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THI CÔNG CHI TIẾT
2. Công tác thi công đào đắp đất nền đường
2.10. Thi công nền đường nổ mìn phá đá
Công trình thi công có khối lượng đá phải đào phá là rất lớn và trải dài trên diện rộng, nhiều đoạn đào tập trung, nhiều đoạn đào mở rộng (những đoạn này khối lượng ít mà mái đào lại cao. Sau khi nghiên cứu kỹ hồ sơ thiết kế và đi thực địa tại công trình, nhà thầu chọn phương án thi công bằng nổ om kết hợp với thủ công.
Để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện khi thi công cũng như đảm bảo an toàn lao động Nhà thầu sẽ lựa chọn phương pháp nổ om kết hợp với máy xúc cậy bẩy (công việc trên đã được nhà thầu áp dụng với nhiều công trình có quy mô và địa hình địa vật tương tự như công trình này). Việc thi công chỉ được tiến hành khi nhà thầu đã có đầy đủ hồ sơ và được các cơ quan chức năng cho phép, và nhà thầu luôn thực hiện.
Tổ chức bảo quản và cung cấp thuốc nổ an toàn.
Bảo đảm an toàn nhà ở, công trình, thiết bị ... nằm trong khu vực nguy hiểm.
Tổ chức bảo vệ khu vực nguy hiểm, có tín hiệu, biển báo hiệu, có trạm theo dõi, chỉ huy trong giới hạn biên của vùng nổ.
Có kế hoạch báo trước cho nhân dân trong khu vực nguy hiểm, lập biên bản hoàn thành công tác chuẩn bị nổ an toàn trình cơ quan Tư vấn xét duyệt.
Căn cứ vào điều kiện địa chất, địa hình khu vực thi công, để công tác đào nổ phá thực hiện có hiệu quả cao nhất Nhà thầu sẽ ứng dụng phương pháp nổ phá lỗ nhỏ để thi công, bằng cách tiến hành nổ phá dùng hình thức nổ om theo từng lớp chiều sâu nền đào, dùng cơ giới đào, xúc, vận chuyển khối lượng đất đá vừa nổ phá vận chuyển đến nơi quy định, sau đó lại tiếp tục nổ phá lớp dưới, cứ như vậy cho đến cao độ thiết kế.
b) Trình tự thi công.
Sử dụng máy toàn đạc và máy thủy bình, thước thép để xác định phạm vi thi công. Lên ga đường bằng hệ thống cọc mốc tại các vị trí: Đỉnh taluy nền đào, mép đỉnh, xác định cao độ đào phá.
Thi công nổ phá tuyến bằng phương pháp nổ om và nổ ngầm tương ứng với hệ số nổ ≤ 0,75 (lượng thuốc nổ vừa đủ cho các lỗ khoan) kết hợp với năng lực thi công của máy đào công suất lớn để đào phá đá nền đường.
Mục đích. Hạn chế sức văng của đá, đảm bảo an toàn cho người, gia súc ở địa phương và các công trình xung quanh.
Phát huy năng lực máy đào công suất lớn, tận dụng sức đào của máy xúc công suất lớn kết hợp với phương pháp nổ om, nổ ngầm nhằm tránh lãng phí lượng thuốc nổ không cần thiết.
Khoan tạo lỗ: Việc khoan nổ mìn Nhà thầu sẽ tính toán cụ thể cho từng vị trí và điều kiện địa chất công trình, mặt bằng thi công, kích thước và phạm vi đào phá để định ra khối lượng mìn sử dụng trong một lần nổ. Số lượng lỗ khoan được xác định trên cơ sở tính toán kinh tế kỹ thuật.
Công tác đào lỗ thực hiện bằng máy khoan hơi hoặc các búa khoan cầm tay nặng 12kg, đường kính xy lanh 42mm và khoan 1 - 5m. Trong khi máy xoay đập có bộ phận xoay tròn đầu khoan, sau mỗi lần khoan bột đá được lấy lên kịp thời để không làm giảm năng suất máy khoan. Có thể dùng ngay hơi ép để thổi bột đá lên (trường hợp khoan khô) hoặc dùng nước phụt, xói lên (trường hợp khoan ướt). Nước phụt xuống hoặc hơi ép mang bột đá lên sẽ chạy dọc trục búa (thường cứ 5 - 10 phút thổi bụi đá lên 1 lần). Thổi bụi bằng nước tốt hơn thổi bụi khô vì không gây bụi làm ảnh hưởng tới sức khoẻ của công nhân, đồng thời làm nguội mũi khoan, tăng độ cứng của mũi khoan, làm giảm sức khoẻ của công nhân, đồng thời làm nguội mũi khoan, tăng độ cứng của mũi khoan, làm giảm cứ đối kháng của đá. Khi khoan xong các lỗ khoan sẽ được bảo vệ tránh bị lấp lỗ trước khi nạp thuốc nổ.
Nạp thuốc vào lỗ: Sau khi kiểm tra lỗ, nếu đạt yêu cầu thiết kế tiến hành cho nạp thuốc vào lỗ. Thuốc nổ nếu là loại thuốc bột sẽ dùng ca, gáo đong thuốc bột và đổ qua phễu vào lỗ. Đổ đến khi lèn chặt lên đó bằng một thanh tre hay thanh gỗ đường kính 20mm và dài hơn chiều sâu lỗ độ 0,5m.
Nếu là thuốc bột hay dẻo đóng thành thỏi tròn xấp xỉ đường kính lỗ thì cứ nạp từng thỏi một, cũng lấy que gỗ đẩy các thỏi thuốc gây nổ (không đẩy quá mạnh). Sau khi nạp thuốc xong ở trên nạp hết thỏi thuốc gây nổ (thỏi thuốc, gói thuốc đã đặt kíp). Tác dụng nổ phá ở đây là từ ngoài phát triển vào trong, do đó nạp thỏi thuốc gây nổ sau cùng là tận dụng được năng lượng nổ phá nhiều nhất. Lúc nạp thuốc có kíp không được ấn chặt và tránh va chạm để đề phòng nổ bất ngờ. .
Lấp lỗ: Vật liệu lấp lỗ được chuẩn bị từ trước để công tác lấp lỗ được nhanh chóng vì nếu để lâu thuốc nổ trong lỗ có thể gây ẩm ướt ảnh hưởng đến tiến độ thi công nổ phá. Vật liệu lấp lỗ được kín, ít khe hở nhất. Dùng một phần đất sét và các lô ngang và xiên thì vê đất đó thành từng thỏi dài 100 - 150mm đường kính 5 - 8mm. Khi bỏ đất
đến đâu dùng que gỗ nhồi chặt nhẹ nhàng đến đó, tránh que gỗ va chạm vào dây dẫn hay dây điện gây tụt kíp. Cứ làm như thế cho đến khi đầy lỗ.
Trong quá trình nạp thuốc không nên nạp đến tận đáy lỗ mà để một khoảng trống ở đáy lỗ bằng cách nhét một đoạn que gỗ dài 6 - 8cm và có đường kính bằng 1/3 đường kính lỗ khoan xuống đáy lỗ trước, khi nạp thuốc. Sóng nổ sẽ dồn cả vào đáy tạo thành năng lượng tập trung, phá hết lớp đá được cả từ đáy lỗ và tăng được hiệu quả nổ phá.
Gây nổ: Cách gây nổ mìn thực hiện bằng kíp điện, kíp điện đặt vào khối thuốc định gây nổ, trước khi sử dụng tất cả các kíp điện được kiểm tra bên ngoài và khả năng gây nổ. Để đảm bảo an toàn Nhà thầu sẽ có bố trí các máy kiểm tra điện (cầu điện, vôn kế, ôm kế. . . ) để tránh dẫn đến các sự cố trên công trường.
Trường hợp gặp các lỗ mìn câm không nổ thì cho khoan một vài lỗ mới cách lỗ mìn câm ít nhất lớn hơn 50cm rồi nạp thuốc cho lỗ mới này để phá luôn cả lỗ mìn câm hoặc làm lỗ này nổ theo. Đối với những lỗ mìn sâu thì có thể áp thuốc bên ngoài lỗ bán kính thích để cho nổ lỗ mìn câm.
Để phương án trên có hiệu quả, cần tính toán lượng thuốc nổ đơn vị q (kg/m3) cho loại đá đặc thù trên tuyến một cách chính xác và cụ thể để từ đó tính được lượng thuốc Q nạp cho các lỗ khoan có chiều sâu khác nhau. Nhà thầu sẽ thực hiện nổ phá như sau:
Tính toán các chỉ tiêu khoan nổ:
Với đặc điểm địa chất đá cứng thuộc đá cấp 4, điều kiện địa hình không cho phép nổ lớn, nổ mìn định hướng nên Nhà thầu lưa chọn tính toán nổ om làm tơi đất đá, chọn chỉ tiêu thuốc nổ q = 0,4kg/m3.
Để đảm bảo an toàn trong công tác nổ mìn chọn chỉ số tác dụng nổ n = 1.
Tính toán chọn biện pháp khoan nổ cho phù hợp với tùng đơt nổ.
Chiều cao tầng HT = (1,5 -:- 2,0) m điều kiện cho phép có thể 2,5 -:- 3,0m.
Chiều dài lỗ khoan DK (m):
DK = HT + LKT (m).
Trong đó:
LKT: chiều sâu khoan thêm.
LKT = 0,1 x HT (m).
Khoảng cách giữa lỗ khoan: a (m).
a = (0,8 -:-1,2) x WCT (m)
b = (0,8 -:- 1,0) x WCT (m) Trong đó :
WCT: đường cản chân tầng
WCT = (0.4 -:- 1) x H (m)
Luợng thuốc nổ tính toán cho 1 lỗ khoan : Q (kg)
Q = e * n * q * a * b * HT (kg) Trong đó :
e: hệ số điều chỉnh theo thốc nổ phụ thuộc vào loại thuốc nổ.
Chiều cao lượng thuốc nổ trong lỗ khoan:
4 Q
Lt =
d Trong đó :
Q: khối lượng thuốc nổ trong lỗ khoan, (kg).
: mật độ nạp thuốc, kg/dm3.
d: đường kính lỗ khoan, (m).
Qui tắc bảo quản, vận chuyển và sử dụng thuốc nổ:
-Bảo quản thuốc nổ:
Thuốc nổ, kíp nổ được cất ở kho riêng( kho chứa thuốc và kíp đã được các cơ quan chức năng nghiệm thu và đồng ý kho đạt tiêu chuẩn chứa đựng thuốc, kíp nổ). Cự ly an toàn các kho phải đảm bảo an toàn theo đúng các quy trình quy phạm của nhà nước ban hành.
Kho phải xây dựng ở nơi khô ráo, xa dân cư và mái che không được dột, cách xa kho xăng dầu theo khoảng cách cháy lan truyền, xa đường dây điện cao thế vắt ngang qua. Kho phải được xây cách các kho chứa chất hoá học theo khoảng cách nhà nước quy định và kho thường xuyên phải có người canh gác.
-Qui tắc vận chuyển:
Kíp vận chuyển được bỏ trong hộp kín có chèn không bị xốc, tốc độ ô tô chạy không quá 20km/h. Cự ly các xe cách nhau 50m, xe có các thiết bị phòng hoả, xe thuốc nổ khi nghỉ phải
dừng cách xa thành phố, cầu cảng ít nhất 500m. Thuốc nổ phải được vận chuyển riêng với kíp nổ.
-Qui tắc sử dụng thuốc nổ.:
Khi sử dụng thuốc nổ phải biết tính năng của từng loại thuốc nổ, hỏa cụ và thành thạo mọi động tác nối lắp hỏa cụ, gói buộc lượng thuốc nổ. Các bộ phận gói thuốc nổ và làm hỏa cụ phải cách xa nhau, cấm hút thuốc đốt lửa gần khu vực làm việc.
Bố trí người gác bảo vệ khu vực làm việc, người không có nhiệm vụ không được vào.
-Công tác bốc xúc, vận chuyển:
Sau khi nổ phá xong từng vị trí sẽ dùng máy xúc cậy bẩy và xúc lên ô tô tự đổ để vận chuyển ngay khối lượng đất đá nổ ra, vận chuyển tới vị trí đổ theo qui định.
Nổ phá cách cao độ thiết kế khoảng 15 – 20 cm, nhân lực dùng choòng búa và khoan thủ công đào phá đến cao độ thiết kế đồng thời sửa sang lại mái ta luy đảm bảo đúng các yêu cầu kỹ thuật. Để đảm bảo tiến độ thi công chung, tránh ùn tắc, đá nổ đến đâu sẽ tiến hành xúc ngay đến đó. Đảm bảo thi công gọn gàng dứt điểm tại từng vị trí. Việc thi công nổ phá sẽ được Nhà thầu tổ chức một cách khoa học, qui định nội quy nghiêm ngặt, toàn bộ nhân sự tham gia trong quá trình này sẽ được tập huấn chu đáo, mọi thủ tục liên quan được cơ quan có thẩm quyền cấp phép mới được tiến hành.
An toàn lao động đối với người
Mọi điều kiện đảm bảo an toàn lao động cho công nhân viên được tuân thủ theo đúng các qui định hiện hành của Bộ Luật Lao động Thương binh và Xã hội.
Tất cả cán bộ công nhân viên làm việc trong Công ty điều bắt buộc phải học và huấn luyện các lớp học về an tòan lao động và sử dụng VLNCN. Thường xuyên kiểm tra nhắc nhở việc thực hiện các biện pháp an toàn trên công trường, công nhân trực tiếp khoan, nổ mìn đều được đào tạo theo qui định và thường xuyên kiểm tra sát hạch bởi cơ quan có thẩm quyền và được cấp giấy chứng nhận, tuyên truyền định kỳ về những sự cố, rủi ro có thể xảy ra trong sản xuất, các thiệt hại của chúng và các biện pháp ngăn ngừa, xử lý (sự cố liên quan đến nổ mìn, đá văng, sập bờ moong khai thác; trượt lở tầng khai thác, sạt lở đường vận chuyển bãi thải, rủi ro khi vận hành thiết bị, hỏa hoạn…)
Xây dựng nội qui an toàn mỏ, đề ra các qui định chặt chẽ khi làm việc trên công trường và thao tác thiết bị phù hợp với qui định an toàn trong khai thác mỏ lộ thiên.
Trang bị đầy đủ các dụng cụ phòng hộ đảm bảo an toàn cho công nhân và phòng tránh các bệnh nghề nghiệp.
Việc áp dụng các thông số kỹ thuật trong hệ thống khai thác đảm bảo phù hợp với hiện trạng của mỏ và thực hiện theo các qui phạm an toàn trong khai thác lộ thiên.
Mỏ được phân thành các tuyến, trong mỗi tuyến công tác người và thiết bị được bố trí trên cùng một độ cao.
Mỏ có lực lượng chuyên trách và phương tiện phù hợp để có thể chủ động đối phó và giải quyết hậu quả một cách nhanh chóng khi sự cố xảy ra (đặc biệt cần chú ý, đến khâu bảo quản và sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, hệ thống PCCC). Mỏ đá hàng ngày được cán bộ kỹ thuật giám sát theo dõi, thường xuyên đôn đốc kiểm trong việc thực hiện các quy trình quy phạm về kỹ thuật an toàn trong khai thác lộ thiên (công nhân làm việc trên gương khai thác để xử lý đá treo được trang bị đai và dây leo an toàn; Tất cả các lao động trực tiếp như công nhân khoan, điều khiển máy móc, lực lượng lao động phổ thông gom, bốc đá trong mỏ, xưởng chế biến đều được trang bị bảo hộ lao động theo quy định như mũ, quần áo, gang tay, ủng bảo hộ).
Chăm sóc sức khỏe: do nằm xa bệnh viện và các trung tâm y tế, nên mỏ phải có một bộ phận y tế, có đủ phương tiện cấp cứu và sơ cứu kịp thời. Cần tổ chức khám định kỳ sức khỏe cho công nhân về bụi phổi, phóng xạ, bệnh nghề nghiệp do ồn
An toàn đối với máy móc.
Máy móc thiết bị làm việc theo nội qui đảm bảo an toàn và giảm thiểu độ ồn ở mức tối đa.
Máy móc thiết bị thi công phải an toàn chắc chắn khi hoạt động. Đây cũng là biện pháp đảm bảo an toàn cho người lao động trên công trường khai thác. Thiết bị phải được bảo quản, sửa chữa, bảo dưỡng định kỳ, chỉ cho thiết bị đảm bảo an toàn theo quy định hoạt động.
Công nhân làm việc với máy móc phải được khám sức khỏe và được trang bị bảo hộ lao động.
Bề mặt nền đường vận chuyển và moong khai thác đủ rộng để đảm bảo an toàn cho công tác khai thác.
Các biện pháp an toàn trong quá trình bắn nổ mìn
Trong khai thác lộ thiên, khai thác ở nơi núi cao là công việc rất nặng nhọc và nguy hiểm, do phải thường xuyên phải tiếp xúc với vật liệu nổ, độ nứt nẻ của đá thường bị biến dạng, do thời tiết đôi lúc bị sụt nở. công nhân làm việc phải chú ý an toàn trong lúc làm việc.
Mỗi đợt bắn nổ đều đảm bảo tính nguyên tắc và thời gian về số lượng thuốc nổ, các phụ kiện nổ, vị trí và người canh gác, hiệu lệnh bắn mìn, hiệu lệnh chờ, bán kính an toàn, hộ chiếu được ký duyệt theo quy định. Phối hợp với các đơn vị khai thác trong khu vực thống nhất thời gian bắn nổ và các vấn đề liên quan.