Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH
2.3.3. Lao động trong hoạt động du lịch
Nguồn: UBND TP Sầm Sơn
Theo thống kê của UBND Tp. Sầm Sơn đến hết năm 2015, tổng số lao động du lịch trực tiếp của Sầm Sơn là 18.650 người (gấp 3,1 lần so với năm 2010), trong đó lao động có trình độ đại học 1.865 người, chiếm 10% tổng số lao động du lịch Sầm Sơn; lao động có trình độ cao đẳng, trung cấp nghề 7.460 người, chiếm 40%
tổng số lao động du lịch Sầm Sơn; lao động được đào tạo nghề, bồi dưỡng tại chỗ 5.595 người, chiếm 30% tổng số lao động du lịch Sầm Sơn; lao động chưa qua đào tạo 3.730 người, chiếm 20% tổng số lao động du lịch Sầm Sơn.
Bảng 2.5: Số lượng lao động du lịch tại Sầm Sơn giai đoạn 2010 - 2017
TT Chỉ tiêu 2010 2011 2012 2013 2014 2017
1 Tổng số lao động 6.550 7.800 10.140 13.580 15.600 18.650
2 Đại học 325 390 507 679 1.248 1.865
3 Cao đẳng,trungcấp 2.650 3.120 4.056 5.432 6.240 7.460 4 Đào tạo nghề, bồi
dưỡng tại chỗ 1.950 2.340 3.042 4.074 4.689 5.595 5 Chưa qua đào tạo 1.625 1.950 2.535 3.395 3.432 3.730
Nguồn: UBND TP Sầm Sơn
Hình 2.7. Biểu đồ Cơ cấu lao động hoạt động du lịch Sầm Sơn phân theo trình độ đào tạo năm 2017
Nguồn nhân lực trong lĩnh vực du lịch dịch vụ của Sầm Sơn mặc dù đã được nâng cao đáng kể, song nhìn chung vẫn còn bất cập cả về số lượng và chất lượng; số lao động chưa được đào tạo còn chiếm tỷ lệ khá cao (20%), chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của Sầm Sơn với tốc độ nhanh trong thời gian tới. Để đáp ứng yêu cầu phát triển KT-XHvới tốc độ nhanh trong giai đoạn tới, nhất là phát triển du lịch, đòi hỏi phải có kế hoạch cụ thể để đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trên địa bàn.
2.3.4. Công tác quản lý nhà nước về du lịch
Trong giai đoạn phát triển vừa qua, hoạt động du lịch ở Sầm Sơn nhận được sự lãnh đạo, chỉ đạo của UBND Tỉnh đối với những vấn đề quan trọng mang tính chiến lược. Bên cạnh đó, TP cũng đã chủ động thực hiện công tác quản lý nhà nước. Chỉ đạo thực hiện nội dung “9 có và 9 không”
Xử lý nghiêm các vụ vi phạm, tuyên truyền để người dân nắm rõ những quy định của Nhà nước và địa phương. Qua đó nhận thức của người dân được nâng cao, chất lượng dịch vụ du lịch có nhiều chuyển biến rõ rệt theo hướng văn minh, thân
hài lòng của du khách.
2.3.5. Sản phẩm du lịch
Hiện nay, du khách đến Sầm Sơn bên cạnh được tắm biển, thoải mái vui đùa cùng những con sóng còn có thể tham gia một số loại hình dịch vụ như:
- Du lịch tâm linh
- Đi bộ trên dãy Trường Lệ - Tham quan hòn Trống Mái
- Thưởng thức các loại hải sản tươi sống - Dạo chơi đêm bên bãi biển
- Câu cá đêm
- Bơi thuyền, cano trên biển
- Tham quan, trải nghiệm bằng các phương tiện ô tô điện, xích lô, xe đạp - Mua sắm các sản phẩm lưu niệm: hải sản khô, đồ trang sức, đồ thủ công mỹ nghệ làm từ cọ dừa, san hô, vỏ tôm, ốc, sò...
- Các hoạt động thể thao: bóng đá bãi biển, bóng chuyền bãi biển, tennis...
Tại Sầm Sơn hiện nay hầu như chưa có khu vui chơi giải trí quy mô có thể thỏa mãn nhu cầu cho khách du lịch cũng như người dân địa phương. Hình thức vui chơi giải trí còn đơn điệu, qui mô nhỏ, chủ yếu tập trung trong các khách sạn, một số tụ điểm nhỏ lẻ chính vì vậy làm hạn chế hiệu quả kinh doanh du lịch. Các vũ trường tuy đã có song giá vào cửa còn cao và chỉ đáp ứng được cho một bộ phận thanh niên và khách du lịch trẻ tuổi. Các hình thức vui chơi giải trí khác mang tính chất quần chúng hầu như không có. Để tạo điều kiện tăng doanh thu của ngành du lịch thì một trong những định hướng quan trọng là phải đầu tư xây dựng các khu vui chơi giải trí tổng hợp, thể thao, sinh hoạt văn hoá nghệ thuật... để đáp ứng nhu cầu đa dạng của nhiều đối tượng khách, góp phần tăng doanh thu và sức hấp dẫn của Sầm Sơn.
2.3.6. Thị trường du lịch
Thị trường khách chủ yếu của Sầm Sơn hiện nay là thị trường khách du lịch nội địa do các công ty lữ hành của Hà Nội và các phía Bắc tổ chức cho khách du lịch đến tham quan hoặc do khách tự tổ chức. Hình thức khách tự tổ chức các chuyến đi có xu hướng phát triển nhanh. Số lượng khách tăng đều qua các năm do Sầm Sơn là
vực phía Bắc. Đặc điểm thị trường khách nội địa của Sầm Sơn là công nhân, viên chức, người dân thuộc mọi lứa tuổi của các tỉnh, TP khu vực phía Bắc. Thời gian diễn ra hoạt động du lịch chủ yếu (mùa cao điểm) là các tháng hè từ cuối tháng 4 đến tháng 9 hàng năm. Sản phẩm chính là du lịch tắm biển kết hợp tham quan các điểm du lịch tâm linh trên địa bàn. Chính vì tính mùa vụ như vậy, sự quá tải ở trong những ngày hè thường hay diễn ra và về mùa đông thường vắng khách. Thị trường khách du lịch nội địa cũng bắt đầu có sự thay đổi bởi dòng khách có khả năng chi trả cao hơn, có nhu cầu với những dịch vụ cao cấp. Đây là thực tế để định hướng xây dựng sản phẩm du lịch cho Sầm Sơn trong thời gian tới.
2.3.7. Đầu tư cho phát triển du lịch
* Đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật
Sầm Sơn đã tranh thủ mọi nguồn lực nhằm cải thiện cơ sở hạ tầng phục vụ cho việc phát triển du lịch. Trong giai đoạn 2010 - 2015, theo thống kê sơ bộ, tổng số vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật tại khu vực Sầm Sơn đạt hơn 4.705 tỷ đồng.
Trong đó, năm 2015 huy động vốn đầu tư phát triển trên địa bàn thị xã Sầm Sơn ước đạt 2.100 tỷ đồng, tăng 4,3 lần so với năm 2010 để nâng cấp, cải tạo và mở rộng hệ thống đường giao thông, hệ thống điện chiếu sáng, hệ thống cấp thoát nước, xử lý chất thải, đường bờ biển, hạ tầng bưu chính - viễn thông, các bồn hoa, cây cảnh trên các trục đường và công viên được bổ sung đã làm thay đổi bộ mặt của TP du lịch.
Bảng 2.6: Tổng vốn đầu tư phát triển trên địa bàn TP Sầm Sơn giai đoạn 2010 - 2017
STT Chỉ tiêu Đơn vị tính
Thực hiện qua các năm
2010 2011 2012 2013 2014 2017
1 Tổng vốn Tỷ
đồng 480 560 580 625 840 2.100
Trong đó 1.1 Vốn từ ngân
sách
Tỷ
đồng 90 48 50 45 175 665
1.2 Vốn xã hội hóa
Tỷ
đồng 25 35 45 50 675 1.435
* Đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật
Trong nhiều năm qua, công tác đầu tư cơ vật chất kỹ thuật du lịch trên địa bàn TP được quan tâm. Nhiều cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú đã được đầu tư xây dựng, cải tạo lại đã mang lại bộ mặt khang trang hơn cho TP. Trong đó nổi bật nhất là Vạn Chài Resort và FLC Samson Beach & Golf Resort. Khu du lịch Vạn Chài Resort là khu du lịch nghỉ dưỡng biển đạt tiêu chuẩn quốc tế 4 sao đầu tiên của Sầm Sơn và Thanh Hóa. Vạn Chài Resort có bãi biển riêng và khuôn viên rộng hơn 2 ha với có 82 phòng & 02 Villa; 02 hồ bơi nước nóng trong nhà & hồ bơi ngoài trời, khu spa, massage truyền thống, sân tennis, CLB sức khỏe. Sự xuất hiện của Vạn Chài với bản sắc riêng tạo nên sự phong phú, đa dạng cho bức tranh du lịch Sầm Sơn và góp phần nâng tầm cho thương hiệu du lịch biển Sầm Sơn. Điểm nhấn đáng lưu ý của khu du lịch biển Sầm Sơn hiện nay là FLC Samson Beach & Golf Resort. Nằm tại vị trí là nơi giao thoa giữa biển và dòng sông Mã, giáp khu trung tâm du lịch biển Sầm Sơn, FLC Samson Beach & Golf Resort được xây dựng trở thành khu nghỉ dưỡng và giải trí cao cấp. Hạng mục trung tâm của dự án là sân golf 18 lỗ FLC Samson Golf Links với mục tiêu trở thành điểm đến hấp dẫn của các golfer trong nước và quốc tế. Vị trí đẹp, thiết kế đẳng cấp quốc tế và quy mô đầu tư lớn, FLC Samson Golf Links được xây dựng không chỉ phục vụ nhu cầu chơi golf của những người yêu thích bộ môn thể thao này đang sinh sống và làm việc tại Thanh Hóa mà còn kỳ vọng là một điểm đến của giới chơi golf trong nước và quốc tế, khi sân golf được xây dựng với mục tiêu sánh ngang cùng những sân golf tầm cỡ, đẳng cấp nhất Việt Nam và khu vực. FLC Samson Beach & Golf Resort còn bao gồm khu quần thể văn hóa - du lịch FLC với nhiều hạng mục như khu vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng cao cấp với nhiều hạng mục như: khu giải trí trong nhà, ngoài trời, hệ thống nhà hàng, quán bar, bể bơi 4 mùa, khách sạn, biệt thự, nhà liền kề. Việc đầu tư xây dựng FLC Samson Beach & Golf Resort đưa lại diện mạo mới cho du lịch Sầm Sơn.
2.3.8. Xúc tiến quảng bá du lịch
Trong những năm qua, thông qua nhiều hình thức tuyên truyền, quảng bá chính quyền TP Sầm Sơn đã tuyên truyền đến cán bộ, nhân dân về tầm quan trọng
cuốn “Cẩm nang du lịch”, xây dựng “Bộ quy tắc ứng xử văn minh du lịch”, thiết lập hệ thống tin nhắn tự động chào mừng du khách ngoại tỉnh đến với Sầm Sơn. Đối với công tác xúc tiến hình ảnh du lịch Sầm Sơn, TP đã tập trung nguồn lực đẩy mạnh quảng bá du lịch Sầm Sơn vả về chiều rộng và chiều sâu. TP cũng đã chủ động tổ chức quảng bá hình ảnh du lịch Sầm Sơn tại các sự kiện lớn được tổ chức trong tỉnh như Liên hoan ẩm thực Bắc Trung Bộ, Lễ hội du lịch Sầm Sơn, thực hiện Thỏa thuận liên kết Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh, Hội nghị xúc tiến và đầu tư du lịch Thanh Hóa, Năm Du lịch quốc gia Thanh Hóa 2015, Kỷ niệm 70 năm Bác Hồ về thăm Thanh Hóa lần đầu tiên... Ngoài ra, sau khi FLC Samson Beach & Golf Resort đi vào hoạt động đã liên tục xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng góp phần quảng bá hình ảnh Sầm Sơn. Chính nhờ sự chung tay của cơ quan quản lý, doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh quảng bá mà đến nay hình ảnh du lịch Sầm Sơn thân thiện và hiện đại đã được định vị rõ nét trong tâm trí du khách trong và ngoài nước.
2.3.9. Các tổ chức không gian lãnh thổ du lịch
* Các khu vực hoạt động du lịch ở TP Sầm Sơn
Khu bãi tắm: Bao gồm các bãi tắm ở khu vực nội thị hiện nay, kéo dài từ phía Nam chân đền Độc Cước đến phía Bắc khu Vạn Chài Resort với chiều dài gần 5 km, chiều rộng trung bình 200 m. Đây là không gian gần mặt biển nhất, là khu du lịch chính của Sầm Sơn, chủ yếu giành cho các hoạt động tắm biển, phơi nắng, đi dạo, thể thao giải trí ...
Khu hu lưu trú cũ: Bao gồm các khách sạn, nhà nghỉ ở 3 phường nội thị, chủ yếu phục vụ du khách tắm biển tại các bãi tắm A,B,C,D.
Khu du lịch sinh thái Quảng Cư: Gồm khu vực ven biển từ Vạn Chài Resort đến Cửa Hới với diện tích khoảng 265 ha. Đây là khu vực có cảnh quan đẹp và đa dạng gồm: sông, biển, các bãi tắm, cồn cát trên sông... rất thích hợp cho phát triển DLST. Hiện tại, khu vực này đã xây dựng sân GOLF và khu DLST biển cao cấp với các khu biệt thự, nghỉ dưỡng, khu Resort ven biển hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế;
khu các khu vui chơi giải trí chất lượng cao của tập đoàn FLC.
Khu du lịch sinh thái - văn hóa núi Trường Lệ: Gồm phạm vi không gian núi Trường Lệ (khoảng 170 ha) với các danh lam thắng cảnh như: Hòn Trống Mái, đền
Độc Cước, đền Cô Tiên,... các rừng cây, trảng cỏ... Tại đây có một số đỉnh đồi cao hơn 70m là những vị trí thuận lợi để ngắm nhìn toàn cảnh Sầm Sơn. Bờ biển ven núi Trường Lệ có dáng cong tạo ra nhiều hướng nhìn về đất liền và bãi biển... Với tiềm năng trên, trong thời gian tới, TP sẽ phát triển khu vực này thành khu du lịch sinh thái - văn hóa với các loại hình đa dạng như: du lịch tâm linh, DLST, cắm trại, đi dạo trên núi, thể thao mạo hiểm ...
Khu du lịch sinh thái ven sông Đơ: Gồm khu vực dọc hai bờ sông Đơ từ bờ sông Mã ở phía Bắc đến cống Trường Lệ ở phía Nam vớidiện tích khoảng 190ha.
Đây là khu vực có cảnh quan tự nhiên hấp dẫn, cơ sở để hình thành một khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng cao cấp với các loại hình du lịch chính như: du ngoạn bằng thuyền trên sông, ẩm thực ...
Khu du lịch nghỉ dưỡng biển Nam Sầm Sơn: gồm dải đất ven biển của 3 xã/phường: Quảng Vinh, Quảng Hùng, Quảng Đại (mới được sáp nhập về Sầm Sơn).
Khu vực này có bãi biển dài 4,6km, cát trắng, phẳng mịn, nước biển trong, không có phù sa và huyền phù ... rất thích hợp cho tắm biển và các hoạt động thể thao, giải trí trên biển. TP đang tiến hành chỉnh trang, xây dựng mới bãi tắm Nam Sầm Sơn với các khu biệt thự thấp tầng, nhà nổi gắn với khu vui chơi giải trí tổng hợp. Đồng thời, phát triển đa dạng các loại hình du lịch, thể thao giải trí cả trên bờ và trên biển như:
tắm biển, nghỉ dưỡng chất lượng cao, bơi thuyền, lướt ván, câu cá, du lịch thăm các làng chài, kết hợp ăn, nghỉ và tham gia sản xuất cùng dân cư (theo hình thức Homestay).
* Các tuyến du lịch
Tuyến du lịch vòng quanh TP : Từ trung tâm TP theo sông Đơ, sông Mã ghé thăm các đền chùa dọc sông Đơ, sông Mã tới núi Trường Lệ. Đây là tuyến có sản phẩm đa dạng, kết hợp nhiều phương tiện.
Tuyến trung tâm TP - nghè Đề Lĩnh - nhà thờ Thiên chúa: Du khách có thể tìm hiểu lịch sử văn hóa truyền thống, các di tích đền chùa, lễ hội, tôn giáo.
Tuyến du lịch chợ: Chợ Mới - chợ Trung tâm - chợ Bắc Sơn: Tuyến du lịch
tìm hiểu văn hóa truyền thống, giao lưu cộng đồng.
Tuyến du lịch sinh thái sinh vật biển, rừng thông núi Trường Lệ: Tuyến từ trung tâm TP tới vùng đầm hồ Quảng Cư: du khách được sống trong bầu không khí trong lành, thưởng thực đặc sản nuôi trồng tại chỗ. Tuyến du lịch sinh thái vùng ngập triều cửa Hới, bãi bồi trên sông Mã.
Tuyến Sầm Sơn - TP Thanh Hóa: Theo quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Thanh Hóa tới năm 2030 thì cụm du lịch TP Thanh Hóa - Sầm Sơn là động lực phát triển không gian du lịch của cả tỉnh Thanh Hóa. Với tuyến du lịch này, du khách được thăm quan các địa danh du lịch tiêu biểu của TP Thanh Hóa và Sầm Sơn như: khu di tích gắn với chiến thắng lịch sử Hàm Rồng - Nam Ngạn, làng cổ Ðông Sơn, núi Ðọ, bãi biển Sầm Sơn, thắng cảnh hòn Trống Mái, chùa Cô Tiên, đền Ðộc Cước.
Tuyến du lịch Sầm Sơn - TP Thanh Hóa - Bến En: Du khách sau khi thăm quan, tắm biển ở Sầm Sơn sẽ tiếp tục hành trình du lịch tới TP Thanh Hóa thăm một số di tích nổi tiếng. Kết thúc hành trình, du khách được đến khu du lịch sinh thái ở vườn quốc gia Bến En (Như Thanh) tìm hiểu các loài động vật hoang dã, thưởng thức một số đặc sản miền núi: cơm lam, măng rừng, rượu cần...Đây là tuyến du lịch kết hợp đa dạng ba loại địa hình biển - đồng bằng duyên hải - vùng núi rất phổ biến ở Thanh Hóa.
Tuyến du lịch Sầm Sơn - Lam Kinh: Ngoài tắm biển và thăm quan di tích ở Sầm Sơn, du khách còn được hành trình ngược về hướng Tây lên khu di tích lịch sử Lam Kinh - vùng đất gây dựng cơ nghiệp của các vua Lê, nơi mở đầu cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn vĩ đại.
Tuyến du lịch Sầm Sơn - Nga Sơn: Với chủ đề là tour du lịch “Về miền cổ tích”, du khách sẽ được thăm cụm di tích thắng cảnh gắn với những câu chuyện về sự tích trái dưa hấu, sự tích Từ Thức gặp tiên ở Nga Sơn như: động Từ Thức, chùa Tiên, đảo dưa Mai An Tiêm.
Tuyến du lịch Sầm Sơn - Thành nhà Hồ - Suối cá thần Cẩm Lương (Cẩm Thuỷ): Khách du lịch nghỉ mát ở Sầm Sơn kết hợp thăm quan thành nhà Hồ, suối cá thần ở Cẩm Thuỷ, bản người Mường ở làng Ngọc.