CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT
2.2. Cơ sở lý thuyết kinh tế
2.2.1. Lý thuyết mật mã Holland - John Holland (1950)
John Holland (1919–2008) là một nhà tâm lý học người Mỹ, ông chuyên nghiên cứu về sự lựa chọn nghề nghiệp. John Holland nhận thấy rằng việc chọn nghề nghiệp không chỉ đơn thuần là dựa trên các yếu tố bên ngoài như cơ hội việc làm, cơ hội phát triển của cá nhân hay tài chính, mà còn liên quan chặt chẽ đến tính cách, sở thích và giá trị của cá nhân.
Năm 1950, Holland bắt đầu nghiên cứu mối quan hệ giữa tính cách của con người và sự lựa chọn nghề nghiệp. Ông nhận thấy rằng, mỗi cá nhân có những đặc điểm tính cách khác nhau và những đặc điểm này có liên quan đến việc họ phù hợp với những công việc nào.
Holland đã phân loại con người và môi trường công việc thành sáu loại cơ bản, được gọi là Mô hình RIASEC
b. Mô hình RIASEC
Lý thuyết của Holland dựa trên sáu loại tính cách nghề nghiệp, mà ông gọi là "RIASEC", viết tắt từ các chữ cái đầu của các loại hình dưới đây:
- Nhóm kỹ thuật (Realistic): Những người thuộc nhóm này thích các công việc liên quan đến hoạt động thể chất, sử dụng công cụ, máy móc và làm việc với đồ vật cụ thể. Các ngành nghề liên quan có thể là kỹ sư, thợ điện, thợ cơ khí, nông dân ...
- Nhóm khám phá (Investigative): Những người thuộc nhóm này thường hay tò mò, thích khám phá, phân tích và giải quyết vấn đề. Họ có xu hướng làm việc trong các lĩnh vực liên quan đến khoa học, y học, công nghệ thông tin, ...
- Nhóm nghệ thuật (Artistic): Nhóm này yêu thích sự sáng tạo, tự do và thể hiện bản thân qua các công việc như nghệ sĩ, nhà văn, nhà thiết kế, nhạc sĩ, ...
- Nhóm xã hội (Social): Những người thuộc nhóm này yêu thích giúp đỡ người khác, hòa đồng, thích làm việc nhóm, và làm việc trong các môi trường xã hội như giáo dục, công tác xã hội, y tá, nhân viên tư vấn, ...
- Nhóm quản lý (Enterprising): Những người thuộc nhóm này thích lãnh đạo, thuyết phục và quản lý người khác. Các nghề nghiệp liên quan có thể là quản lý, kinh doanh, chính trị, luật sư, ...
- Nhóm nghiệp vụ (Conventional): Nhóm này thích các công việc có tổ chức, cấu trúc rõ ràng, quy tắc chặt chẽ, chú trọng đến chi tiết như kế toán, thư ký, quản lý hồ sơ, kiểm toán, ...
Hình 2.1 : Mô hình RIASEC Nguồn: John Holland, 1950 c. Áp dụng lý thuyết vào mô hình nghiên cứu:
Người nghiên cứu có thể sử dụng lý thuyết Holland để tự đánh giá sở thích và tính cách của cá nhân đó, từ đó có thể xác định các vị trí cụ thể trong ngành tài chính - kế toán mà cá nhân đó có thể phù hợp.
- Kỹ thuật (Realistic): Khám phá các vai trò tài chính liên quan đến phân tích dữ liệu hoặc quản lý tài sản. Khuyến khích mỗi cá nhân tham gia thực tập tại các công ty tài chính hoặc ngân hàng để tích lũy kinh nghiệm thực tế.
- Khám phá (Investigative): Tổ chức các hội thảo về phân tích tài chính, nghiên cứu thị trường hoặc kiểm toán. Khuyến khích các sinh viên tham gia các dự án nghiên cứu trong lĩnh vực tài chính - kế toán để phát triển kỹ năng phân tích.
- Xã hội (Social): Sinh viên có thể tìm hiểu về các vị trí cố vấn tài chính cá nhân và quản lý quan hệ khách hàng tại các ngân hàng hoặc tổ chức tài chính.
Những công việc này đòi hỏi kỹ năng giao tiếp tốt và khả năng tương tác với khách hàng. Khuyến khích sinh viên tham gia các chương trình tình nguyện hoặc hoạt động cộng đồng liên quan đến tài chính và kế toán, chẳng hạn như tổ chức các buổi
hội thảo về kiến thức tài chính hoặc kế toán. Điều này không chỉ giúp họ phát triển kỹ năng mà còn tạo cơ hội kết nối với ngành nghề và các doanh nghiệp.
- Quản lý (Enterprising): Khám phá các vị trí trong quản lý tài chính, đầu tư hoặc kinh doanh. Những lĩnh vực này thường đòi hỏi sự lãnh đạo và quyết định nhanh chóng. Khuyến khích sinh viên tham gia các câu lạc bộ hoặc tổ chức sự kiện để rèn luyện kỹ năng lãnh đạo và quản lý dự án. Điều này không chỉ giúp họ phát triển các kỹ năng mềm mà còn tạo cơ hội kết nối với những sinh viên có cùng sở thích.
- Nghiệp vụ (Conventional): Tìm hiểu về các vị trí như kế toán viên, kiểm toán viên hoặc nhà phân tích tài chính, những nghề nghiệp này đòi hỏi sự chú ý đến từng chi tiết, khả năng làm việc với dữ liệu và phân tích số liệu một cách nhanh chóng. Sinh viên được khuyến khích tham gia các khóa học về kế toán, quản lý thông tin hoặc phân tích dữ liệu để phát triển các kỹ năng cần thiết cho sự nghiệp tài chính.