Phần 4 Kết quả nghiên cứu và thảo luận
4.1. Thực trạng quản lý tài chính tại các trường trung học cơ sở trên địa bàn
4.1.6. Tình hình kiểm tra, giám sát quản lý tài chính tại các trường trung học cơ
học cơ sở trên địa bàn huyện yên phong
Trong những năm qua công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm sốt việc quản lý, sử dụng tài chính đặc biệt là việc sử dụng các nguồn thu từ ngân sách nhà nước của các trường trung học cơ sở luôn được quan tâm, sát sao thực hiện. Kể từ khi Nghị định số 16/2015/NĐ – CP có hiệu lực từ ngày 14 tháng 2 năm 2015 của chính phủ thay thế cho Nghị định 43/2006/NĐ – CP ngày 25 tháng 4 năm 2006 của Chính phủ. Các trường học trong cả nước nói chung và các trường trung học cơ sở nói riêng có quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính; thì trong những năm gần đây trong cả nước nói chung và trên địa bàn huyện n Phong nói chung tình trạng lạm thu đầu năm học tại các trường luôn gây bức xúc cho nhiều phụ huynh học sinh. Do vậy, Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Yên Phong chỉ đạo các phòng chức năng như phòng Tài chính – Kế hoạch, phịng Giáo dục và Đào tạo Yên Phong chỉ đạo tập trung công tác thanh tra, kiểm tra định kỳ, đột xuất các hoạt động tài chính tại các trường trung học cơ sở về các nội dung như việc sử dụng các nguồn tài chính từ ngân sách nhà nước, các khoản thu xã hội hóa giáo dục,... bởi vì đây là các hoạt động nhạy cảm, thường làm mất ổn định, gây nhức nhối, bức xúc cho học sinh và phụ huynh học sinh.
Trong vài năm trở lại đây thì tình trạng vi phạm tại các trường trung học cơ sở về quản lý tài chính đã được cải thiện nhưng vẫn còn nhiều vi phạm đã được phát hiện và xử lý kịp thời như trong quá trình tổ chức thực hiện thì nhiều trường cịn đầu tư dàn trải làm tình trạng nợ đọng trong chi tiêu, mua sắm; một số trường có mở sổ kế tốn theo dõi nhưng khơng cộng sổ tổng thu – chi phát sinh trong tháng, cuối tháng khơng có sự kiểm tra đổi chiếu sổ kế tốn tiền mặt giữa chủ tài khoản, kế toán và thủ quỹ,... Việc thực hiện quản lý tài chính theo Nghị định số 16/2015/NĐ – CP ngày 14 tháng 02 năm 2015 của Chính phủ quy định
về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với các sự nghiệp cơng lập thì các trường phải thực hiện xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ nhưng đến hết năm 2015 và sang đầu năm 2016 thì cịn một số trường chưa có, hoặc xây dựng chưa đúng với hướng dẫn, lập và giao dự toán chưa sát với thực tế, giao kinh phí chi thường xun bao gồm cả chi khơng thường xuyên, xác định sai loại hình đơn vị sự nghiệp, dẫn đến cấp kinh phí khơng chính xác; quản lý các hoạt động cịn nhiều sai sót, thiếu hướng dẫn; không kê khai, nộp thuế hoặc kê khái thiếu, nộp thuế thiếu. Qua khảo sát thực tế, việc thực hiện cơng khai tài chính tại các trường trung học cơ sở đã được thực hiện theo như quy định. Tuy nhiên, trong thực tế thì các trường trung học cơ sở chỉ thực hiện báo cáo công khai về tài chính trước các cuộc họp tổng kết học kỳ, năm học trước cán bộ giáo viên trong trường nhưng việc thực hiện báo cáo cơng khai tài chính về việc thực hiện các khoản thu, chi tài chính từ nguồn xã hội hóa với phụ huynh học sinh là hầu như khơng có, hoặc nếu có thì cũng chỉ là các báo cáo qua loa, sơ sài và thiếu công khai, minh bạch.
Bảng 4.18. Nguyên nhân của sai phạm trong công tác quản lý thu chi tài chính tại các trường trung học cơ sở tại huyện Yên Phong
Chỉ tiêu Số lượng
(người)
Tỷ lệ (%)
Trình độ năng lực kế tốn cịn yếu kém 43 48,86
Thiếu tinh thần trách nhiệm 32 36,36
Văn bản hướng dẫn không rõ ràng 47 53,41
Khối lượng cơng việc cịn nhiều 49 55,68
Khác 12 13,64
Nguồn: Số liệu điều tra (2016)
Năng lực của đội ngũ cán bộ tài chính, kế tốn tại các đơn vị chưa đều, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về chun mơn. Bản thân từng kế tốn viên chưa thật sự nỗ lực tự đào tạo, cập nhật kiến thức mới nên còn nhiều lúng túng trong cơng tác nghiệp vụ của mình. Qua khảo sát thì các sai phạm trong các hoạt động quản lý thu chi tài chính tại các trường trung học cơ sở đều bắt nguồn từ các nguyên nhân như: khối lượng công việc cịn nhiều (chiếm trên 55% ý kiến); trình độ năng lực của kế tốn cịn yếu kém (chiếm gần 49% ý kiến); các văn bản hướng dẫn về cơng tác tài chính kế tốn khơng rõ ràng (chiếm trên 53% ý kiến); cán bộ quản lý tài chính thiếu tinh thần trách nhiệm (chiếm hơn 36% ý kiến); và
một số lý do khác. Do vậy, trong thời gian tới cần phải tăng cường kỷ luật tài chính phải bắt đầu từ chính cán bộ lãnh đạo các đơn vị, chỉ khi cán bộ lãnh đạo đơn vị nhận thức rõ được tầm quan trọng của kỷ luật tài chính, gương mẫu thực hiện và trực tiếp chỉ đạo các bộ phận trong đơn vị thực hiện nghiêm kỷ luật tài chính đã được thiết lập thì các quy chế tài chính nội bộ của đơn vị mới thực sự phát huy tác dụng.