Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết việc nghiên cứu đề tài Pháp luật hợp đồng nước ta có q trình phát triển qua giai đoạn, phù hợp với hoàn cảnh kinh tế, trị, xã hội Trong mốc lịch sử quan trọng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI Đảng năm 1986, đại hội thành cơng thổi gió vào tư kinh tế việc đề công đổi kinh tế Đảng chủ trương xóa bỏ chế quản lí kinh tế quan liêu bao cấp cũ, xây dựng kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo chế thị trường với quản lí nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa Từ hàng loạt văn pháp luật đời điều chỉnh lĩnh vực hợp đồng Hiện nay, đất nước chuyển sang kinh tế thị trường, đặc biệt sau gia nhập Tổ chức thương mại giới (WTO), quan hệ kinh tế ngày pháp triển mạnh mẽ Những giao dịch, hợp tác mà tham gia ký kết ngày nhiều Những hợp đồng nước ngày ký kết cách đa dạng Tuy nhiên theo quy định Bộ luật dân (BLDS) 2015 Luật thương mại (LTM) 2005 trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng phát sinh có đầy đủ yếu tố: Có hành vi vi phạm hợp đồng, có thiệt hại thực tế xảy ra, có mối quan hệ nhân hành vi vi phạm hợp đồng thiệt hại xảy Cả hai luật không giới hạn mức bồi thường thiệt hại mà vào lỗi bên mức thiệt hai thực tế xảy Đây khó khăn, bất cập để giải trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng hai luật chưa bám sát thực tiễn Ngoài ra, thực tế yêu cầu bồi thường thiệt hại bên bị vi phạm đưa yêu cầu thường gặp khó khăn việc xác định thiệt hại thực tế xảy Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng để đưa mức yêu cầu bồi thường hợp lý Nếu hai bên không thoả thuận cách bồi thường mức bồi thường bên bị vi phạm có quyền khởi kiện quan có thẩm quyền, mà chế tài bồi thường thiệt hại Tồ án trọng tài chấp nhận bên bị vi phạm yêu cầu bồi thường khó khăn việc xác định mức thiệt hại cụ thể chứng minh cho thiệt hại Hơn nữa, trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng từ phía bên vi phạm hạn chế, phần lớn họ chây ì, nại lý khơng đáng nhằm kéo dài thời gian phải bồi thường thiệt hại cho bên bị vi phạm hợp đồng Vấn đề đặt điều kiện vậyphải có biện pháp hữu hiệu để bảo vệ bên bị vi phạm, bị thiệt hại, mà biện pháp hữu hiệu pháp luật Đây lý lựa chọn nghiên cứu đề tài “Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng” làm đề tài tiểu luận Tình hình nghiên cứu Chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng đề tài rộng nhiều ngành luật điều chỉnh dân sự, thương mại Do vậy, nghiên cứu chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng vấn đề nhiều nhà khoa học nước quan tâm, nghiên cứu giai đoạn xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam Có thể thấy có nhiều cơng trình khoa học nghiên cứu trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng như: Luận văn thạc sỹ luật học năm 2009 Trần Thùy Linh với đề tài nghiên cứu: “Bồi thường thiệt hại hàng hố khơng phù hợp với hợp đồng theo quy định công ước Viên 1980 - So sánh với pháp luật Việt Nam” ; Luận văn thạc sỹ luật học năm 2009 Đinh Hồng Ngân với đề tài nghiên cứu “Trách nhiệm dân hợp đồng” …Các cơng trình nghiên cứu có phạm vi nghiên cứu rộng, đề cập đến nhiều khía cạnh khác vấn đề bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng, giải khía cạnh nhỏ chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng dân Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Nhóm sách giáo trình, sách chuyên khảo:Giáo trình Luật Dân Việt Nam (Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, 2010) Giáo trình Luật thương mại Việt Nam (Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, 2010) Hướng dẫn pháp luật hợp đồng dân (Đặng Văn Được, Nxb Lao động Xã hội, 2009) Pháp luật hợp đồng thương mại đầu tư (Nguyễn Thị Dung – chủ biên, Nxb Chính trị Quốc gia) Trong sách chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng thường phân tích cách chung chung, có tính chất tổng qt, khơng phân tích cách chun sâu cụ thể Ngồi cịn có nhiều cơng trình nghiên cứu, nhiều báo đề cập đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng như: Bài viết Ths Nguyễn Minh Oanh – Khoa Pháp luật Dân sự, Đại học Luật Hà Nội viết “Khái niệm chung Trách nhiệm bồi thường thiệt hại phân loại trách nhiệm bồi thường thiệt hại.” Bài viết Nguyễn Viết Tý, tạp chí Luật học Trường đại học luật hà nội số 11/2010, tr 19-23 viết “Vấn đề áp dụng Bộ luật dân điều chỉnh quan hệ hợp đồng dân sự”; Bài viết Ths.Kiều Dương, tạp chí nghiên cứu Nhà nước pháp luật, Số 2/2011, tr 49-54 viết “Thời hạn khiếu nại thời hiệu khởi kiện quan hệ trách nhiệm vi phạm hợp đồng dân sự” Các viết thường phân tích cách sâu vấn đề nằm chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng, tính chất viết nghiên cứu, tác giả đề cập đến khía cạnh trường hợp cụ thể liên quan đến bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng mà khơng thể phân tích tồn diện khía cạnh chế định Tuy nhiên cơng trình nghiên cứu trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng đề cập đến vấn đề mang tính chung phạm vi nước cịn vấn đề trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng hoàn thiện mặt lý luận bám sát thực tiễn chưa nghiên cứu đề cập Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Những đóng góp đề tài Về mặt lý luận đề tài nghiên cứu cơng trình nghiên cứu cách có hệ thống quy định pháp luật trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng, góp phần xây dựng luận khoa học cho việc bảo vệ bên bị vi phạm hợp đồng theo pháp luật hành Ngồi cịn phục vụ trực tiếp cho q trình hồn thiện quy định pháp luật bồi thường thiệt hại bên vi phạm hợp đồng, hoàn thiện quy định pháp luật, pháp lý để phòng ngừa hành vi vi phạm hợp đồng, nhằm giáo dục ý thức tôn trọng pháp luật chủ thể tham gia giao kết hợp đồng, củng cố quan hệ hợp đồng, nâng cao kỷ luật hợp đồng khơi phục lợi ích bên bị vi phạm Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Chương KHÁI QUÁT VỀ CHẾ TÀI BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG HỢP ĐỒNG 1.1 Khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trị chế tài bồi thường thiệt hại hợp đồng 1.1.1 Khái niệm chế tài bồi thường thiệt hại hợp đồng Sự đời hợp đồng đòi hỏi khách quan kinh tế sản xuất hàng hố, có sản xuất hàng hố tất yếu phải có hợp đồng để trao đổi sản phẩm hàng hố Bản chất hợp đồng nói chung thoả thuận thống ý chí chủ thể xã hội, thơng qua xác lập, thay đổi chấm dứt quyền nghĩa vụ pháp lý Hợp đồng pháp lý phổ biến làm phát sinh quyền nghĩa vụ chủ thể xã hội Khi hợp đồng bị vi phạm hình thức khơng thực nghĩa vụ thực nghĩa vụ không cam kết, bên vi phạm phải chịu trách nhiệm hợp đồng (hay gọi trách nhiệm dân theo hợp đồng) với bên có quyền Chế tài đặc trưng pháp luật Nó phương tiện để thi hành quyền ngăn cản việc vi phạm quyền hay khắc phục hậu vi phạm quyền Trong quan hệ hợp đồng, chế tài hiểu quyền trao cho bên pháp luật hợp đồng mà bên trao quyền thi hành vi phạm bên đối ước Sự vi phạm nghĩa vụ gây thiệt hại bên quan hệ hợp đồng làm ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích vật chất bên Do đó, bên vi phạm gây thiệt hại phải có trách nhiệm bù đắp lợi ích vật chất đủ phép khơi phục lại tình trạng trước vi phạm gây thiệt hại thỏa mãn quyền lợi đáng mà bên phải hưởng Trong BLDS Việt Nam năm 2015 quy định, trách nhiệm bồi thường thiệt hại hình thức trách nhiệm chung áp dụng rộng rãi, phổ biến trường hợp không thực thực không nghĩa vụ hợp đồng mà gây thiệt hại Thậm chí trường hợp bên có quyền bị vi Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng phạm áp dụng hình thức trách nhiệm khác họ khơng đương nhiên quyền địi bồi thường thiệt hại Vì coi bồi thường thiệt hại giải pháp vạn cho trường hợp vi phạm nghĩa vụ hợp đồng Theo quy định BLDS bồi thường thiệt hại khai thác theo hướng bồi thường vi phạm nghĩa vụ, lẽ, hợp đồng chủ yếu để phát sinh nghĩa vụ Với tư văn luật gốc điều chỉnh quan hệ tư, đó, quy định BLDS sở để văn luật khác quy định chế độ bồi thường thiệt hại Theo Điều 229, Khoản LTM 2005: “Bồi thường thiệt hại việc bên có quyền lợi bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả tiền bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng gây ra” Như hiểu, bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng chế tài dân áp dụng nhằm bù đắp thiệt hại thực tế mà bên vi phạm gây cho bên bị vi phạm quan hệ hợp đồng Bản chất bồi thường thiệt hại việc bên có quyền yêu cầu bên vi phạm nghĩa vụ trả khoản tiền vi phạm hợp đồng gây 1.1.2 Đặc điểm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng Bồi thường thiệt hại loại trách nhiệm dân mà theo người vi phạm nghĩa vụ pháp lý gây tổn hại cho người khác phải bồi thường tổn thất mà gây Trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng loại trách nhiệm dân mà theo người có hành vi vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng gây thiệt hại cho người khác phải chịu trách nhiệm bồi thường tổn thất mà gây Như vậy, sở để phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng bao gồm: Trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng phải dựa sở hợp đồng có trước tức người hưởng bồi thường người gây thiệt hại trước phải có quan hệ hợp đồng Trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng phát sinh có hành vi vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng tức không thực thực Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng không hợp đồng gây Nếu bên tồn quan hệ hợp đồng hành vi gây thiệt hại khơng phải vi phạm hợp đồng trách nhiệm phát sinh trách nhiệm theo hợp đồng Ví dụ: A thuê B đến sơn lại nhà cho Trong trình làm việc, B ăn trộm điện thoại A bán cho người khác Trong trường hợp tìm lại điện thoại A khởi kiện B yêu cầu bồi thường thiệt hại hợp đồng Chủ thể gây thiệt hại người bị thiệt hại bên quan hệ hợp đồng Bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng áp dụng hành vi gây thiệt hại hành vi vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng Hành vi vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng làm ảnh hưởng đến lợi ích bên tham gia hợp đồng Do đó, người thứ ba có lỗi để gây thiệt hại cho bên hợp đồng bên hợp đồng gây thiệt hại cho người thứ ba trách nhiệm dân phát sinh trách nhiệm ngồi hợp đồng Trường hợp khơng áp dụng hợp đồng lợi ích người thứ ba lẽ trường hợp ngoại lệ người thứ ba người có quyền lợi liên quan đề cập đến hợp đồng 1.1.3 Vị trí, vai trị chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng Chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng điều kiện cần thiết đảm bảo cho cam kết bên thực hiện, đặc biệt kinh tế thị trường mà yếu tố cạnh tranh động lực cho phát triển thương nhân Thương nhân có quyền tự kinh doanh pháp luật khơng cấm, tự định kinh doanh gì, kinh doanh với kinh doanh Hợp đồng công cụ để thương nhân tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh sở pháp lí để áp dụng chế tài thương mại bên vi phạm Nâng cao ý thức kỷ luật việc thực hợp đồng thương mại Kỷ luật hợp đồng đòi hỏi bên nghiêm chỉnh chấp hành đầy đủ quy định pháp luật hợp đồng tự nguyện thi hành cam kết hợp Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng đồng mà bên xây dựng Điều khẳng định, chế tài hợp đồng có vai trị việc hình thành củng cố thái độ tích cực bên nghĩa vụ phát sinh từ quan hệ hợp đồng Đảm bảo quyền tự hợp đồng Tự hợp đồng theo pháp luật hành hiểu rộng thương nhân tự lựa chọn đối tác, tự lựa chọn hình thức hợp đồng, tự nguyện định việc giao kết hợp đồng, tự xác định nội dung cụ thể hợp đồng sở pháp luật quy định, tự sửa đổi, bổ sung hay chấm dứt hợp đồng Song việc sửa đổi, bổ sung hay chấm dứt việc thực nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng không xuất phát từ ý chí thỏa thuận bên, lúc nghĩa vụ hình thành hợp đồng điều kiện ràng buộc bên quan hệ hợp đồng với Mọi hành vi không thực hiện, thực không khơng đầy đủ cam kết có nguy bị áp dụng chế tài hợp đồng Bảo vệ lợi ích bên quan hệ hợp đồng Trong kinh tế thị trường có quản lí nhà nước, lợi nhuận mà thương nhân có phải lợi ích kinh tế hợp pháp, nhận từ việc thực nghiêm chỉnh nghĩa vụ hợp đồng Nhưng mục đích thương nhân có nhiều hành vi vi phạm khác dẫn đến việc không thực hiện, thực không không đầy đủ nghĩa vụ hợp đồng làm ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích hợp pháp bên bị vi phạm, chí làm phát sinh nghĩa vụ tài sản bên bị vi phạm với bên thứ ba Không vậy, chế tài thương mại bảo vệ quyền lợi bên vi phạm, việc quy định rõ luật trường hợp miễn trách nhiệm, cứ, thủ tục áp dụng, mức phạt… bảo đảm bên vi phạm phải chịu trách nhiệm hành vi theo mức độ vi phạm, bảo vệ bên vi phạm tượng tiêu cực xử lí vi phạm, điều giúp bên thực hợp đồng yên tâm Phòng ngừa vi phạm pháp luật hợp đồng Luật thương mại cho phép áp dụng chế tài hợp đồng tất hành vi vi phạm hợp đồng thương mại, kể trường hợp bên không thỏa thuận chế tài hợp đồng có Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng thể áp dụng theo quy định pháp luật, ngoại trừ trường hợp bên bị vi phạm từ chối không áp dụng chế tài hợp đồng bên bị vi phạm hay rơi vào trường hợp miễn trách nhiệm theo quy định pháp luật Như vậy, trường hợp bên vi phạm hợp đồng, họ bị đe dọa gánh chịu hậu bất lợi tài sản Nếu chưa có hành vi vi phạm hợp đồng, việc quy định chế tài thương mại mang tính “phịng ngừa” biểu vi phạm pháp luật hợp đồng, nâng cao ý thức trách nhiệm thái độ tích cực hợp tác bên quan hệ hợp đồng Trong trình thực hợp đồng, phát sinh vi phạm hợp đồng, chế tài hợp đồng bên bị vi phạm áp dụng nhằm bảo vệ lợi ích Ngồi ra, chế tài bồi thường thiệt hại cịn góp phần giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm việc thực điều khoản hợp đồng mà bên thiết lập 1.2 Căn phát sinh bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng Trách nhiệm bồi thường thiệt hại đặt có hành vi vi phạm nghĩa vụ dân gây thiệt hại Một người phải chịu trách nhiệm dân người có lỗi, việc xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm nghĩa vụ phải dựa sở sau: Thứ nhất, có hành vi vi phạm hợp đồng: loại trách nhiệm pháp lý nên trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng phát sinh có vi phạm nghĩa vụ hợp đồng áp dụng chủ thể có hành vi vi phạm Hành vi vi phạm hợp đồng hành động không hành động Thứ hai, yếu tố lỗi: lỗi trách nhiệm dân trạng thái, tâm lý bên người gây thiệt hại thể nhận thức mong muốn hành vi gây thiệt hại Lỗi điều kiện để phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại người gây thiệt hại Nếu bên có nghĩa vụ hợp đồng khơng có lỗi, khơng phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có hành vi vi phạm Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Thứ ba, có thiệt hại thực tế xảy ra: thiệt hại coi yếu tố bắt buộc tiền đề để định có phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại hay không Thiệt hại vi phạm hợp đồng hiểu thiệt hại vật chất Có thể thiệt hại trực tiếp gián tiếp việc xác định thiệt hại điều vô quan trọng Thứ tư, có mối quan hệ nhân hành vi gây thiệt hại thiệt hại xảy ra: hai yếu tố phải có mối liên hệ nội tại, tất yếu, hành vi vi phạm thực tế phải nguyên nhân gây hậu Nếu hành vi vi phạm hợp đồng bên gây mà nguyên nhân khác khơng phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại Bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng chế tài để khắc phục thiệt hại bên vi phạm gây bên bị vi phạm Thơng qua phân tích qui định trích lọc từ văn pháp luật, tác giả khái quát khái niệm chế tài bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng Bên cạnh đó, tác giả làm rõ vai trị, vị trí làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng Từ việc phân tích dựa lý luận pháp lý ta nhận thấy rằng, bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng chế tài khó để xác định mức thiệt hại bồi thường Bởi lẽ, yếu tố để cấu thành nên chưa thể xác định cách rõ ràng Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 10 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Ví dụ, chậm giao hàng, chậm nhận hàng, làm công việc hứa trễ Vấn đề nêu thể thông qua án 671/2012/ST-KDTM ngày 28/12/2012 Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội tranh chấp hợp đồng mua bán nguyên đơn Công ty CP Thông tin Multiplay Ultra bị đơn Công ty TNHH Thương nhân Đông Á Hai cơng ty có 03 đơn đặt hàng có số hiệu MLACPH777V04 ký vào tháng 03/2010 mà không ghi rõ hợp đồng mua bán hay gia công Xét thực tế việc giao dịch đơn đặt hàng nên tòa án xác định quan hệ mua bán hình thức đơn đặt hàng Tại tòa, bị đơn luật sư bảo vệ quyền lợi cho bị đơn xác nhận có việc vi phạm hợp đồng khơng giao hàng hạn cho phía bị đơn khơng có lỗi trường hợp bất khả kháng: giám đốc phó giám đốc bị bắt ngày 11/8/2010, Bộ thương mại khơng cung cấp hạn ngạch Tịa án khơng chấp nhận khiếu nại bị đơn việc giám đốc phó giám đốc cơng ty bị đơn bị bắt không thực quy định dẫn đến vi phạm pháp luật hình sự, khơng phải kiện khách quan nên không liên quan đến việc giao hàng chậm Vì vậy, bị đơn phải bồi thường cho nguyên đơn thiệt hại việc giao hàng chậm Đây định thuyết phục tòa án 2.2.2 Những nguyên nhân vi phạm hợp đồng dẫn đến thiệt hại người bị vi phạm Trong bối cảnh kinh tế đất nước ta ngày phát triển mạnh, đa dạng, nước mà cịn có tính quốc tế, nhiều mối quan hệ đan xen, nhiều quy định pháp luật ban hành sửa đổi, bổ sung việc am hiểu pháp luật, kỹ soạn thảo loại hợp đồng kinh tế, dân khơng chủ thể nhiều hạn chế Trên thực tế số tồn phổ biến sau: nội dung nghèo nàn, thiếu điều khoản bản, tư cách chủ thể ký kết hợp đồng chưa bảo đảm, số thỏa thuận trái pháp luật gây khơng trường hợp bị thiệt hại hậu khác doanh nghiệp Nhằm góp phần nâng cao chất lượng, giá trị pháp lý, khắc phục sơ hở, thiếu sót hạn chế tranh chấp từ hợp đồng Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 26 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng nay, điển hình phổ biến loại hợp đồng kinh tế chúng tơi cần phân tích ngun nhân dẫn đến vi phạm hợp đồng từ đưa số giải pháp nhằm khắc phục 2.2.2.1 Xác định không pháp lý để ký kết hợp đồng Việc xác định không pháp lý để ký kết hợp đồng vấn đề phổ biến loại hợp đồng Theo đó, ký kết Hợp đồng kinh tế BLDS 2015 (luật bản, luật khung hợp đồng nói chung), LTM 2005 văn hướng dẫn thi hành Luật Ngoài tùy lĩnh vực áp dụng thêm văn Luật chuyên ngành văn quy phạm pháp luật địa phương ban hành Hậu việc áp dụng sai pháp lý dễ dẫn đến việc áp dụng sai pháp luật cụ thể điều khoản loại hợp đồng cụ thể dẫn đến việc hợp đồng bị tuyên vô hiệu không pháp luật bảo vệ 2.2.2.2 Cách xác định tên loại hợp đồng chưa cụ thể Nhiều trường hợp, hợp đồng kinh tế thể tên gọi chung chung tên “Hợp đồng kinh tế” Cách thể chưa cụ thể, khó phân loại hợp đồng cụ thể, khó xác định điều khoản hợp đồng chế định pháp luật điều chỉnh loại hợp đồng Giải pháp cho vấn đề tùy đặc điểm giao dịch để xác định loại hợp đồng gì, ví dụ quan hệ mua bán hàng hóa cần ghi “hợp đồng mua bán hàng hóa”, quan hệ hợp tác đầu tư cần xác định cụ thể “hợp đồng hợp tác đầu tư” 2.2.2.3 Xác định không thẩm quyền ký kết hợp đồng Nhiều chủ thể kinh doanh xác định Giám đốc Công ty người đại diện đương nhiên theo pháp luật việc họ ký hợp đồng bảo đảm đầy đủ tư cách chủ thể Tuy nhiên, nguyên nhân làm hợp đồng bị vi phạm có khả hợp đồng bị tuyên vô hiệu bị lợi dụng để lừa đảo Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 27 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Luật Doanh nghiệp (LDN) 2005 quy định cụ thể: Trong doanh nghiệp ngồi Giám đốc (thơng thường người đại diện theo pháp luật pháp nhân) cịn có chức vụ khác có đại diện theo pháp luật cho đơn vị kinh doanh phụ thuộc vào loại hình doanh nghiệp mà Giám đốc Chủ tịch Hội đồng quản trị (đối với Công ty Cổ phần- Điều 95 LDN) Chủ tịch Hội đồng thành viên (đối với Công ty TNHH- Điều 46 LDN) người đại diện theo pháp luật Ngược lại, loại hình doanh nghiệp tư nhân chủ Doanh nghiệp người đại diện theo pháp luật (Điều 143 LDN), Giám đốc (trường hợp Giám đốc người làm thuê cho Doanh nghiệp) Trường hợp, trường hợp người người đại diện theo pháp luật ủy quyền ký hợp đồng, hợp đồng phải thể nội dung giấy ủy quyền 2.2.2.4 Sử dụng biện pháp chế tài “hủy bỏ hợp đồng” khơng xác Trường hợp hợp đồng bên đưa vào thực hiện, trình thực hiện, bên vi phạm nghiêm trọng hợp đồng (theo thỏa thuận theo quy định pháp luật) để chấm dứt hợp đồng Tuy nhiên, thực tế nhiều hợp đồng lại xác định trường hợp áp dụng biện pháp chế tài “hủy bỏ hợp đồng” Việc xác định biện pháp chế tài khơng đúng, “hủy bỏ hợp đồng” theo Điều 312 LTM áp dụng bên chưa thực hợp đồng theo hợp đồng khơng có hiệu lực từ thời điểm giao kết”(Điều 314 Luật Thương mại) Đối với trường hợp nêu trên, phải áp dụng biện pháp chế tài “đình thực hợp đồng” theo Điều 310 Luật Thương mại hậu pháp lý áp dụng theo Điều 311 Luật Thương mại 2.2.2.5 Một số nội dung hợp đồng không quy định chặt chẽ Việc quy định điều khoản thời gian thực hợp đồng, thời gian thực nghĩa vụ tốn khơng cụ thể, không nêu rõ thời điểm nào, thời điểm chuyển giao rủi ro, chuyển giao quyền sở hữu, quyền quản lý tài sản không thỏa thuận phạt vi phạm hợp đồng, không thỏa thuận Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 28 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng số nghĩa vụ toán bên chịu chi phí như: bốc dỡ hàng hóa, lưu kho bãi Vấn đề gây hậu dễ nảy sinh tranh chấp, kiện tụng, khiến cho việc kinh doanh không ổn định 2.2.2.6 Thỏa thuận Tịa án có thẩm quyền giải khơng luật Hiện nay, khơng trường hợp bên tham gia hợp đồng thỏa thuận khơng Tịa án có thẩm quyền giải tranh chấp họ, đặc biệt từ Bộ luật Tố tụng Dân (BLTTDS) năm 2015 có hiệu lực thi hành, theo phần lớn tranh chấp thông thường hợp đồng kinh tế (như hợp đồng mua bán tài sản, vay tài sản, hợp đồng xây dựng ), dù tranh chấp giá trị hàng chục tỷ đồng trở lên theo quy định khoản Điều 35 BLTTDS 2015 thuộc thẩm quyền giải Tòa án cấp quận, huyện nơi có trụ sở bị đơn (trừ tranh chấp quy định khoản 2, 3, 4, Điều 30 BLTTDS 2015 tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ, giao cơng nghệ, tranh chấp thành viên Cơng ty) Nhưng theo thói quen bên thường lựa chọn Tòa án nhân dân cấp tỉnh (hoặc Tòa kinh tế Tịa án nhân dân cấp tỉnh) nơi có trụ sở bị đơn nguyên đơn giải không quy định nêu trên, thỏa thuận tịa án có lợi cho ngun đơn phải thỏa thuận Tòa án cấp quận, huyện nơi nguyên đơn có trụ sở (điểm b, khoản Điều 39 BLTTDS 2015) Riêng tranh chấp bất động sản bên tham gia hợp đồng phải thỏa thuận Tòa án nơi có bất động sản tranh chấp giải (điểm c, khoản Điều 39 BLTTDS 2015) Điều dẫn đến hậu không thỏa thuận pháp luật Tịa án có thẩm quyền giải quyết, vào quy định pháp luật để xác định Tịa án có thẩm quyền giải tranh chấp, lúc bên dễ bị động, lúng túng, việc theo hầu kiện nơi xa doanh nghiệp Hà Nội lại phải hầu kiện Tịa án nhân dân quận thành phố Hồ Chí Minh, doanh nghiệp nước phải hầu kiện tịa án nước ngồi tốn nhiều chi phí lại, lưu trú, chi phí ngoại giao Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 29 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Với nội dung phân tích số lỗi có tính chất phổ biến loại hợp đồng điển hình loại hợp đồng kinh tế rút từ thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng kinh tế, dân từ phân tích vấn đề đặt thiệt hại có xem thiệt hại vi phạm hợp đồng hay khơng, để từ có thêm xác định trách nhiệm bồi thường Từ rút kết luận rằng: việc xác định thiệt hại vi phạm hợp đồng gây vấn đề cần xem xét, tránh tình trạng xác định sai lại tiếp tục tăng chi phí vơ ích cho bên Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 30 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Trong kinh tế thị trường nay, bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng với chất chế tài pháp luật hành ngày đóng vai trị quan trọng, góp phần đảm bảo để quyền nghĩa vụ bên cam kết hợp đồng thực đúng, đầy đủ góp phần thúc đẩy kinh tế ngày phát triển Do nhu cầu hoàn thiện quy định pháp luật hoàn thiện pháp luật dân yêu cầu cấp thiết nhằm huy động nguồn lực nước để phát triển kinh tế Trước đòi hỏi thực tiễn, quy định điều chỉnh quan hệ pháp luật hợp đồng cần phải sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp với quan hệ phát sinh nhằm xây dựng hành lang pháp lý ổn định thơng thống Pháp luật Việt Nam chế định bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng sau pháp luật quốc gia khác giới kịp thời tiếp thu số tiến để dần loại bỏ bất cập, thiếu sót sửa đổi cho phù hợp với pháp luật giới ngày vào hoàn thiện Từ việc nghiên cứu chế định này, học viên rút số kết luận sau: Thứ nhất, để hạn chế tối đa việc bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng trước hết cần phải hoàn thiện hệ thống pháp luật hợp đồng nói chung pháp luật quy định trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng nói riêng Pháp luật Việt Nam cần phải xây dựng hệ thống pháp luật đủ tính răn đe cá nhân, tổ chức tham gia quan hệ hợp đồng để họ phải thực đúng, đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ thực hợp đồng, bên có hành vi vi phạm phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bên bị vi phạm theo quy định pháp luật không phụ thuộc vào ý thức, trách nhiệm tự nguyện tổ chức, cá nhân tham gia quan hệ hợp đồng Ngồi ra, để pháp luật bảo vệ tốt quyền lợi chủ thể bị vi phạm hợp đồng trước hết tổ chức, cá nhân tham gia quan hệ hợp đồng phải trang bị cho kiến thức quyền trách nhiệm phải thực Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 31 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng giao kết hợp đồng, hiểu biết cách quyền trách nhiệm quyền bị tổ chức, cá nhân vi phạm, chủ thể bị vi phạm thực quyền để tự bảo vệ sở quy định pháp luật Thứ hai, tranh chấp vi phạm hợp đồng liên quan đến trách nhiệm phải bồi thường thiệt hại thực tế nhiều việc giải quan Tồ án đơi cịn lúng túng chưa thuyết phục, pháp luật hành quy định vấn đề chưa đầy đủ, rõ ràng cịn có chồng chéo, mâu thuẫn văn quy phạm pháp luật Do đó, quy định trách nhiệm bồi thường thiệt hại điều chỉnh tiếp thu kiến nghị luận văn ý kiến khác để thể đầy đủ văn luật nước ta giúp cho chủ thể bị thiệt hại hành vi vi phạm hợp đồng khơi phục lại lợi ích vật chất cách hiệu công chủ thể có hành vi vi phạm hợp đồng phải chịu trách nhiệm gây Trên sở tác giả đề xuất số kiến nghị nhằm hoàn thiện chế tài bồi thường thiệt hại giải bồi thường thiệt hại tranh chấp hợp đồng: Thứ nhất, hoàn thiện thủ tục khởi kiện: Ngày nay, việc giải tranh chấp phát sinh từ hợp đồng dân hình thức bên khởi kiện tòa án thủ tục phổ biến Khi áp dụng biện pháp thương lượng, hịa giải khơng thành cơng cịn giải pháp cuối nộp đơn khởi kiện Tịa án – quan tố tụng có thẩm quyền giải tranh chấp để bên nhận phán xét công bảo vệ quyền lợi Tuy nhiên, việc quy định điều kiện hình thức khởi kiện quy định Điều 189 BLTTDS 2015 đặt nhiều điểm bất cập thực tế Hiện nay, việc khởi kiện phải thực hình thức theo đơn khởi kiện với mẫu ban hành Thơng thường, người khởi kiện mua đơn khởi kiện ghi đầy đủ, rõ ràng yêu cầu đơn khởi kiện sau nộp cho tòa án thực tế Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 32 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng nay, người khởi kiện mua đơn khởi kiện tịa án mà định u cầu giải Tuy nhiên, việc ghi đầy đủ xác yêu cầu đơn khởi kiện lại không dễ dàng người khởi kiện không hiểu ngơn từ có tính chất pháp lý Vì vậy, để thực quyền khởi kiện cách nhanh chóng, xác nhất, chủ thể tiến hành làm đơn khởi kiện nên đề nghị cán tư pháp hướng dẫn người khởi kiện viết đơn khởi kiện, tránh trường hợp tự viết đơn, viết viết lại mà sai, gây ảnh hưởng đến thời gian, trình giải vụ án Mặt khác, đơn khởi kiện phải gửi kèm tài liệu, chứng ban đầu chứng minh quyền khởi kiện người khởi kiện, có tài liệu, chứng chứng minh tên, địa người bị kiện Trên thực tế, yêu cầu nhiều trường hợp bất khả thi Như vậy, nhiều trường hợp người khởi kiện hoàn toàn đáp ứng điều kiện khởi kiện trừ việc cung cấp tài liệu, chứng chứng minh tên, địa người bị kiện mà việc hồn tồn khơng thể mà họ khởi kiện Pháp luật cần quy định cách mềm dẻo quy định để khắc phục thực trạng nay, người khởi kiện khơng thể thực quyền khởi kiện người bị kiện cố tình cất giấu tài liệu, giấy tờ tùy thân, giấy tờ chứng minh địa chỉ… Thứ hai, Cần nâng cao trách nhiệm bồi thường thiệt hại áp dụng biện pháp bảo đảm tài sản thông qua quan trung gian trước tham gia ký kết hợp đồng Để đảm bảo quyền nghĩa vụ hợp pháp chủ thể tham gia giao kết hợp đồng, nhằm nâng cao trách nhiệm bồi thường thiệt hại bên vi phạm hợp đồng phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bên bị vi phạm, quy định pháp luật cần phải đưa việc áp dụng biện pháp bảo đảm tài sản số điều kiện bắt buộc mà chủ thể phải thực trước tham gia ký kết hợp đồng Việc áp dụng biện pháp bảo đảm tài sản cho chủ thể trước tham gia ký kết hợp đồng cần thông qua quan trung gian Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 33 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Phịng Cơng chứng, Văn phịng cơng chứng Các quan quan Bộ Tư Pháp trực tiếp quản lý nhằm bảo vệ quyền lợi ích bên, pháp lý nhà nước cơng nhận q trình tố tụng Khơng giống quan Tư pháp địa phương, tổ chức hành nghề cơng chứng có chức trọng trách riêng biệt áp dụng quy định pháp luật lĩnh vực liên quan để làm hành lang bảo vệ giao dịch, hành vi pháp lý xảy mà nhà nước bắt buộc bên yêu cầu công chứng Để giao dịch, hợp đồng dân chứng nhận từ tổ chức hành nghề cơng chứng phải trải qua q trình kiểm tra mặt pháp lý xem nội dung bên đưa có vi phạm pháp luật hay khơng, có trái đạo đức xã hội hay khơng, giao dịch dựa tự nguyện hay có ép buộc, lực hành vi dân bên tham gia ký kết hợp đồng giấy tờ pháp lý liên quan… Ví dụ: trường hợp đặc biệt giao dịch bất động sản phải ngồi việc xác định đối tượng giao dịch nhà, đất cần tổ chức hành nghề cơng chứng xác nhận tính “có thật” Bởi giao dịch liên quan đến đất đai tình trạng làm hồ sơ giả đối tượng tinh vi thiệt hại xảy khó để giải Do đó, để quyền lợi ích hợp pháp bên đảm bảo trước tham gia ký kết hợp đồng cần thiết để có quan trung gian nhằm đảm bảo tính pháp lý hợp đồng Bên cạnh bên tham gia giao kết hợp đồng bị ràng buộc tài sản có trách nhiệm việc thực đầy đủ nội dung thoả thuận hợp đồng, hạn chế hành vi vi phạm để phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại Ngoài ra, bên vi phạm hợp đồng phải bồi thường thiệt hại giải tranh chấp quan nhà nước có thẩm quyền (Tồ án, quan thi hành án dân sự…) phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng biện pháp bảo đảm, Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 34 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng xử lý tài sản bên vi phạm để bồi thường thiệt hại cho bên bị vi phạm mà không nhiều thời gian, công sức tiền bạc để thu thập, xác minh điều kiện, tài sản… bên vi phạm thực tế Đây vấn đề cần nhà làm luật quan tâm hoàn thiện quy định hợp đồng Thứ ba, cần xây dựng hành lang pháp lý đủ mạnh, có tính răn đe để phịng ngừa việc vi phạm hợp đồng quy định rõ buộc bên gây thiệt hại phải bồi thường chi phí lại, thời gian theo kiện Một mục tiêu quan trọng công cải cách pháp luật Việt Nam xác định Nghị số 48 Bộ Chính trị Chiến lược xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 “xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch” Áp dụng trường hợp nhằm ràng buộc trách nhiệm bên tham gia giao kết hợp đồng, pháp luật dân có quy định rõ quyền nghĩa vụ bên chặt chẽ Tuy nhiên, thực tế tranh chấp hợp đồng có trường hợp hợp đồng hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật nội dung lẫn hình thức, lý phát sinh q trình thực hợp đồng nên hai bên thay đổi ý định, không muốn tiếp tục thực hợp đồng Điển hợp đồng mua bán, bên mua không muốn mua nên không giao đủ tiền; trường hợp khác trả giá cao hơn, bên bán đổi ý không chịu bán nên không giao tài sản, hợp đồng mua bán nhà ở, hai bên cố ý không chịu hồn tất thủ tục liên quan đến hình thức hợp đồng dẫn đến bên bị vi phạm khởi kiện tòa án, Tòa án thường xử hủy hợp đồng giải hậu việc hủy hợp đồng Cũng trường hợp trên, bên bị vi phạm thực nghĩa vụ thường thiệt thòi vụ việc bị xét xử Do đó, nhằm giảm bớt thiệt hại bên vi phạm hợp đồng gây ra, pháp luật cần có quy định chặt chẽ để ràng buộc bên vi phạm cần có trách nhiệm vi phạm gây hậu thiệt hại cho bên Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 35 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Chế định hợp đồng BLDS 2015, phạt vi phạm hợp đồng lại không xếp vào loại tố tụng dân sự, dù loại tố tụng dân áp dụng phổ biến đời sống xã hội hàng ngày Ngồi ra, khơng có điều luật độc lập quy định mối quan hệ phạt vi phạm bồi thường thiệt hại (tuy có đề cập đến Điều 418 BLDS), LTM 2005 có quy định riêng mối quan hệ Điều 307 Vì thế, cần nhìn nhận phạt vi phạm loại tố tụng dân có mối quan hệ mật thiết với loại tố tụng dân khác, cần xếp phạt vi phạm vào phần tố tụng dân vi phạm nghĩa vụ phải bổ sung quy định mối quan hệ phạt vi phạm trách nhiệm bồi thường thiệt hại Khi xem xét mức bồi thường thiệt hại Tịa án nên cơng nhận loại chi phí phát sinh q trình tố tụng như: lãi xuất giá trị hợp đồng mà bên tham gia giao kết, chi phí lại, chi phí khác mà bên bị thiệt hại phải chịu trình tham gia tố tụng Thứ tư, cần xây dựng hệ thống quan giám định địa phương đủ lực giám định thiệt hại hành vi vi phạm hợp đồng gây Khi giải tranh chấp xảy để nâng cao hiệu việc xét xử chất lượng việc xét xử Tòa án cần hỗ trợ quan ban ngành, điển hình quan giám định tư pháp Kết luận giám định chứng pháp lý để giải tranh chấp dân sự, hành chính, kinh tế, mâu thuẫn nội đơn giản để xác định tính xác hồ sơ tài liệu, mẫu vật gửi giám định.Và tiến hành quan chun mơn độc lập uy tín, với đội ngũ giám định viên giàu kinh nghiệm, đào tạo bản, có trình độ trang bị phương tiện đại Thứ năm, cần củng cố lực phát xử lý vi phạm tổ chức, quan nhà nước có thẩm quyền để nâng cao hiệu răn đe, phòng ngừa bên có hành vi vi phạm Cơng tác tổ chức thực pháp luật quan có thẩm quyền xét xử, thi hành án dân cơng việc địi hỏi cao ngồi chun mơn nghiệp vụ mà cịn có kinh nghiệm tốt Bởi, lĩnh vực pháp luật vô nhạy cảm Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 36 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng diễn biến theo mối quan hệ xã hội phức tạp Do đó, cần có đội ngũ cán giàu kinh nghiệm nghiệp vụ như: thu thập, phân tích, xử lý chứng cứ,….nhằm nâng cao hiệu răn đe, phòng ngừa tội phạm bên tham gia giao kết hợp đồng Bên cạnh đó, tiếp tục củng cố, kiện toàn máy tổ chức cán Tồ án cấp; thực tốt cơng tác quy hoạch, đào tạo, luân chuyển cán bộ; thực giải pháp tổ chức cán để bước đảm bảo tuyển dụng tuyển chọn đủ cán bộ, thẩm phán theo biên chế phê duyệt Tăng cường công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức Tồ án vừa có trình độ chun mơn, vừa có lĩnh trị, phẩm chất đạo đức tốt tinh thần trách nhiệm cao, có ý thức tiết kiệm, khơng tham nhũng; xây dựng quy định, quy chế tăng cường kỷ luật công vụ công tác kiểm tra, tra để phát hiện, ngăn chặn kịp thời xử lý nghiêm minh tập thể cá nhân cán bộ, công chức Tồ án có vi phạm Cơng tác Hội thẩm nhân dân ln Tồ án cấp quan tâm mức, bảo đảm cho Hội thẩm nhân dân xét xử độc lập ngang quyền với thẩm phán, phát huy tốt tính dân chủ, khách quan án, định Toà án Hàng năm Tòa án tỉnh, thành phố tổ chức nhiều lớp tập huấn nghiệp vụ cho Hội thẩm nhân dân nhằm phục vụ tốt công tác chuyên môn ngành Để nâng cao hiệu chất lượng xét xử giải vụ việc dân việc nâng cao trình độ lực chun mơn, bồi dưỡng phẩm chất trị kiến thức xã hội cho đội ngũ thẩm phán vấn đề cần quan tâm Vì nay, đa số thẩm phán có trình độ Đại học Luật lý luận trị, kiến thức quản lý kinh tế, quản lý nhà nước đất đai, xây dựng, tài chính, ngân hàng cịn nhiều hạn chế Hơn nữa, điều kiện kinh tế, văn hố, xã hội có bước phát triển đòi hỏi thẩm phán phải cập nhật thông tin, kiến thức đổi tư để hoàn thành nhiệm vụ Nhà nước ta ban hành nhiều văn pháp luật mới, nhiều đạo luật hành bổ Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 37 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng sung, sửa đổi, hệ thống pháp luật có thay đổi Điều đòi hỏi thẩm phán phải thường xuyên nắm bắt thay đổi pháp luật để áp dụng đắn, xác Tóm lại, việc kiện toàn cấu tổ chức Toà án cấp sơ thẩm nâng cao lực, trình độ cho đội ngũ Thẩm phán, Hội thẩm Thư ký công việc quan trọng, nên cần tiến hành thường xuyên, liên tục Thực tốt công việc bồi dưỡng chuyên mơn nghiệp vụ, phẩm chất trị kiến thức khoa học cần thiết cho Thẩm phán, Hội thẩm Thư ký Toà án giải pháp trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng giải loại án nói chung án tranh chấp dân nói riêng Chúng ta khơng thể phủ nhận vai trị đặc biệt quan trọng hợp đồng, dân sự, kinh tế… đời sống đại Hợp đồng tạo tiền đề pháp lý cho linh hoạt an toàn giá trị vật chất xã hội Tuy nhiên, theo vận động mối quan hệ xã hội ngày diễn khơng ngừng, theo quy định pháp luật ban hành phải điều chỉnh cho phù hợp với quan hệ xã hội Đặc biệt vấn đề trách nhiệm bồi thường thiệt hại vi phạm hợp đồng Chúng ta cần có chế để kiểm sốt việc cho tính tích cực đạt hiệu cao Do đó, để nâng cao hiệu cần có điều chỉnh, nâng cao tính hồn thiện pháp luật cần nâng cao số vấn đề cụ thể sau: định hướng thủ tục khởi kiện, ban hành quy phạm pháp luật điều chỉnh cho phù hợp với quan hệ xã hội phát sinh, cần có quan trung gian để kiểm sốt loại hợp đồng trước bên tham gia ký kết đặc biệt cần xây dựng hành lang pháp lý đủ mạnh, có tính răn đe để ràng buộc trách nhiệm bên Phạm Ngọc Tuyền, NVXX -K4-G09 Trang 38 MỤC LỤC DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Luật Dân 2005; Bộ Luật Dân 2015; Bộ luật Tố tụng Dân năm 2004 (được sửa đổi bổ sung năm 2011); Bộ luật Tố tụng Dân năm 2015; Công ước Viên 1980; Luật Thương mại 2005; Đỗ Văn Đại (2010), Luật Hợp đồng Việt Nam án bình luật án, NXB Chính trị quốc gia; Đỗ Văn Đại (2008), Luật Hợp đồng Việt Nam Bản án Bình luận án, Nhà xuất Chính trị Quốc gia, Hà Nội; Lê Kim Giang (2011), Hợp đồng dân tranh chấp thường gặp, Nhà xuất tư pháp, Hà Nội; 10 http://moj.gov.vn; 11 http://thuvienphapluat.vn; 12 http://toaan.gov.vn; 13 http://ecolaw.vn; 14 http://thesaigontimes.vn ... 10 Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Chương THỰC TIỄN GIẢI QUYẾT BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO VI PHẠM HỢP ĐỒNG 2.1 Thực trạng pháp luật Việt Nam chế tài bồi thường thiệt. .. Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Chương KHÁI QUÁT VỀ CHẾ TÀI BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG HỢP ĐỒNG 1.1 Khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trị chế tài bồi thường thiệt. .. Trang Chế tài bồi thường thiệt hại thực tiễn giải tranh chấp hợp đồng Thứ ba, có thiệt hại thực tế xảy ra: thiệt hại coi yếu tố bắt buộc tiền đề để định có phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại