Tính cấp thiết của đề tài
Con người là mục tiêu và động lực cho sự phát triển xã hội, vì vậy việc chăm lo cho sức khỏe thể chất và tinh thần, đặc biệt là giáo dục và nhận thức về thế giới xung quanh, là rất quan trọng Như Bác Hồ đã nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, điều này cho thấy tri thức và hiểu biết là yếu tố then chốt giúp con người không chỉ tự lực mà còn góp phần xây dựng và cải tạo xã hội, tránh sự lệ thuộc vào những sức mạnh cản trở sự phát triển của dân tộc.
Trong lĩnh vực giáo dục, pháp luật và đạo đức là hai công cụ điều chỉnh quan trọng, mỗi công cụ có những ưu điểm và hạn chế riêng Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức là mật thiết, bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau Vì vậy, để đạt được hiệu quả tối ưu trong quản lý xã hội, cần có sự kết hợp chặt chẽ và hài hòa giữa pháp luật và đạo đức trong quá trình điều chỉnh giáo dục.
Xã hội ngày càng phát triển, vai trò của pháp luật trong việc điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là những mối quan hệ phức tạp, trở nên vô cùng quan trọng Pháp luật được ban hành và đảm bảo bởi quyền lực của nhà nước, thể hiện sức mạnh cưỡng chế cần thiết Ngay cả trong các mối quan hệ quốc tế, sự điều chỉnh của các quy phạm pháp luật cũng được đề cao Do đó, pháp luật là công cụ quản lý xã hội thiết yếu cho bất kỳ quốc gia nào mong muốn xây dựng một nhà nước pháp quyền văn minh và tiến bộ, nhằm đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững cho xã hội.
Pháp luật không phải là công cụ toàn năng có khả năng thiết lập hoặc xóa bỏ mối quan hệ xã hội một cách tùy ý Không phải mọi vấn đề trong xã hội đều có thể được giải quyết thông qua các quy định pháp lý.
Pháp luật của mỗi quốc gia và quốc tế cần dựa trên các quy luật khách quan, phản ánh sự phát triển của mối quan hệ xã hội để điều chỉnh một cách hiệu quả Bên cạnh đó, các công cụ và chuẩn mực xã hội khác như đạo đức, phong tục, tập quán và tôn giáo cũng đóng vai trò quan trọng Việc đánh giá quá cao hoặc quá thấp về pháp luật có thể dẫn đến những tác động tiêu cực trong quản lý và điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, đồng thời không phát huy được giá trị và vai trò của pháp luật.
Đạo đức và pháp luật đều có vai trò và giá trị xã hội quan trọng, đặc biệt ở các quốc gia phương Đông như Việt Nam, Hàn Quốc và Trung Quốc, nơi mà giá trị đạo đức truyền thống ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống Tuy nhiên, trong thực tế, nhận thức về vị trí và giá trị của đạo đức vẫn chưa được đầy đủ và đúng đắn Tại Việt Nam, những giá trị đạo đức truyền thống và thuần phong mỹ tục chưa được khai thác triệt để, dẫn đến việc không phát huy hết ưu điểm của pháp luật và đạo đức Sự thiếu kết nối và bổ trợ giữa pháp luật và đạo đức trong việc điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, đặc biệt trong giáo dục phổ thông, đã ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý xã hội.
Hiện nay, nước ta đã nhận thức rõ vai trò và giá trị của đạo đức và truyền thống trong việc xây dựng pháp luật Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức biểu hiện khác nhau ở từng lĩnh vực, đòi hỏi sự áp dụng linh hoạt để đạt hiệu quả cao Việc nhận thức tầm quan trọng của mối quan hệ này, đặc biệt trong giáo dục phổ thông, cho thấy cần điều chỉnh các mối quan hệ xã hội một cách hợp lý Do đó, tôi đã chọn đề tài: “PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC”.
TRONG LĨNH VỰC LUẬT GIÁO DỤC PHỔ THÔNG” để làm khóa luận tốt
Đối tượng, mục đích nghiên cứu
Thông qua đề tài luận án này, tôi sẽ nghiên cứu sâu về pháp luật và đạo đức, cũng như mối quan hệ giữa chúng trong lĩnh vực Giáo dục phổ thông, nhằm đạt được những mục tiêu quan trọng.
Nghiên cứu này làm rõ vị trí, vai trò và giá trị của pháp luật và đạo đức trong giáo dục phổ thông, đồng thời phân tích mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức trong bối cảnh giáo dục.
Thứ hai, nghiên cứu để thấy được thực trạng của việc ứng dụng các khía cạnh trong Giáo dục phổ thông tại Việt Nam;
Kết hợp pháp luật và đạo đức là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả của giáo dục phổ thông tại Việt Nam, đồng thời học hỏi từ những quốc gia có nền giáo dục hàng đầu thế giới như Mỹ, Nhật Bản và Đức.
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC TRONG LĨNH VỰC LUẬT GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
1.1 Nhận thức chung về lĩnh vực Giáo dục phổ thông.
Giáo dục là một quá trình toàn diện nhằm phát triển và rèn luyện năng lực tri thức, kỹ năng, kỹ xảo cùng với phẩm chất như niềm tin, đạo đức và thái độ ở con người Mục tiêu của giáo dục là giúp cá nhân phát triển nhân cách đầy đủ và trở thành những thành viên có giá trị tích cực cho xã hội Trong nghĩa hẹp, giáo dục được tổ chức một cách có mục đích và kế hoạch để truyền đạt và tiếp nhận những kinh nghiệm xã hội của nhân loại.
- Khái niệm Giáo dục phổ thông:
Thực hiện Luật Giáo dục và Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28 tháng
Chương trình Giáo dục phổ thông được Quốc hội thông qua vào năm 2014 bao gồm toàn bộ phương hướng và kế hoạch giáo dục, xác định mục tiêu giáo dục, yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh Nó nêu rõ phạm vi, cấu trúc nội dung giáo dục, phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục, cũng như cách đánh giá kết quả học tập cho từng môn học và hoạt động trải nghiệm sáng tạo ở mỗi lớp và cấp học.
Chương trình tổng thể là khung hướng dẫn và kế hoạch cho toàn bộ chương trình Giáo dục phổ thông, bao gồm các vấn đề chung như quan điểm xây dựng chương trình, mục tiêu giáo dục cho từng cấp học, yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh sau mỗi cấp, các lĩnh vực giáo dục, hệ thống môn học, thời lượng từng môn, nội dung giáo dục bắt buộc, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, cũng như cách đánh giá chất lượng giáo dục Chương trình này đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất cho tất cả học sinh trên toàn quốc, đồng thời xác định các điều kiện tối thiểu cần thiết cho nhà trường để thực hiện chương trình hiệu quả.
Theo Khoản 1 Điều 2 của Thông tư 14/2017/TT-BGD&ĐT, giáo dục phổ thông bao gồm giáo dục tiểu học, giáo dục trung học cơ sở (giai đoạn giáo dục cơ bản) và giáo dục trung học phổ thông (giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp) Quy định này có hiệu lực từ ngày 22/07/2017 và quy định tiêu chuẩn, quy trình xây dựng, chỉnh sửa chương trình giáo dục phổ thông cùng với tổ chức và hoạt động của hội đồng quốc gia thẩm định chương trình giáo dục.
Cấp tiểu học, hay còn gọi là cấp I, dành cho trẻ từ 6 đến 10 tuổi và bao gồm 5 lớp học từ lớp 1 đến lớp 5 Đây là bậc học phổ cập và bắt buộc đối với tất cả công dân.
Trung học cơ sở (THCS)
Cấp II gồm có 4 trình độ, từ lớp 6 đến lớp 9, bắt đầu từ năm 11 đến năm
Ở tuổi 14, học sinh hoàn thành cấp học phổ cập và bắt buộc, giúp họ có cơ hội lựa chọn nghề nghiệp Sau khi tốt nghiệp cấp II, các em có thể tiếp tục học nghề hoặc trung cấp chuyên nghiệp mà không cần phải học bậc Trung học phổ thông.
Trung học phổ thông (THPT)
Cấp III bao gồm ba trình độ, từ lớp 10 đến lớp 12, dành cho học sinh từ 15 đến 17 tuổi Để tốt nghiệp cấp III, học sinh cần tham gia Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam tổ chức.
Nhà trường là môi trường phát triển dựa trên sự tương tác giữa giáo viên, học sinh và nhà quản lý Để giáo dục phổ thông phát triển hiệu quả, cần chú trọng đến các đặc trưng xã hội và nhân văn của con người.
+ Tâm sinh lý con người trong giáo dục phổ thông.
+ Tương quan kinh tế trong giáo dục phổ thông.
+ Ðạo đức và các giá trị trong giáo dục phổ thông.
+ Lịch sử và văn hoá xã hội của giáo dục phổ thông.
+ Những yếu tố liên quan khác.
Giáo dục là yếu tố then chốt quyết định sự phát triển kinh tế và ổn định xã hội của một quốc gia Nó không chỉ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng mà còn góp phần hình thành những tài năng phục vụ cho sự tiến bộ của đất nước Do đó, đầu tư vào giáo dục và đào tạo là điều cần thiết để thúc đẩy sự phát triển bền vững.
- Vai trò của Giáo dục phổ thông:
Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong xã hội, ảnh hưởng đến mọi quốc gia và dân tộc qua các thời kỳ Trong bối cảnh phát triển tri thức hiện nay, giáo dục và đào tạo được coi là chính sách hàng đầu để thúc đẩy sự phát triển, và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này.
Con người là cả mục tiêu lẫn động lực cho sự phát triển xã hội; vì vậy, việc chăm lo cho sức khỏe thể chất và tinh thần, đặc biệt là về học vấn và nhận thức, là điều cần thiết Để xây dựng và cải tạo xã hội, con người cần có tri thức và hiểu biết về thế giới xung quanh Như Bác Hồ đã nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu,” điều này cho thấy rằng thiếu hiểu biết sẽ khiến con người phụ thuộc và bất lực trước những lực lượng cản trở sự phát triển của dân tộc và đất nước.
Giáo dục phổ thông đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao dân trí ở mọi quốc gia và dân tộc Ngày nay, giáo dục và đào tạo không chỉ tạo ra hệ thống giá trị xã hội mới mà còn là nguồn sản phẩm tri thức quý giá Trong nền kinh tế tri thức hiện đại, tri thức trở thành tài sản quan trọng nhất mà con người và xã hội sở hữu, được các quốc gia công nhận và bảo vệ Nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội đã chuyển từ tài nguyên và sức lao động cơ bắp sang nguồn lực con người có tri thức, đây là yếu tố cơ bản nhất cho sự phát triển bền vững.