NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1.1 Điều lệnh Điều lệnh là văn bản pháp quy thuộc hệ thống tài liệu pháp luật của Nhà nước được thực hiện trong quân đội, bao gồm các nội dung quy định về nguyên tắc, về hành động cụ thể của cá nhân, tập thể trong lĩnh vực xây dựng và hoạt động của quân đội, bảo đảm sự thống nhất trong toàn quân
Dạy học là một phần quan trọng trong quá trình sư phạm, diễn ra qua sự tương tác giữa giáo viên và học sinh Mục tiêu của dạy học là truyền đạt tri thức khoa học và kỹ năng nhận thức thực tiễn, từ đó phát triển tư duy và hình thành thế giới quan khoa học cho học sinh.
Hoạt động dạy học có ý nghĩa to lớn
+ Dạy học là con đường thuận lợi nhất giúp học sinh trong thời gian ngắn có thể nắm được một khối lượng tri thức nhất định
Dạy học đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ thống năng lực trí tuệ của học sinh, đặc biệt là khả năng tư duy sáng tạo.
Dạy học đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành thế giới quan khoa học và phẩm chất đạo đức cho học sinh Đây là hoạt động chủ yếu của nhà trường, diễn ra theo một quy trình cụ thể được gọi là quá trình dạy học.
1.1.3 Chất lượng và chất lượng dạy học
Chất lượng, theo từ điển Bách khoa Việt Nam, là một khái niệm triết học thể hiện các thuộc tính bản chất của sự vật, giúp xác định bản chất của nó và tính ổn định tương đối để phân biệt với các sự vật khác.
Chất lượng là một khái niệm trừu tượng, đa chiều và đa nghĩa, được xem xét từ nhiều góc độ khác nhau Nó được định nghĩa là yếu tố tạo nên phẩm chất và giá trị của con người, sự vật và hiện tượng.
Chất lượng, theo từ điển Việt Nam (2002) của Nhà xuất bản Chính trị, được định nghĩa là tổng thể những tính chất và thuộc tính cơ bản của sự vật, hiện tượng, giúp phân biệt sự vật này với sự vật khác.
- Theo Kaoru Ishikawa: “Chất lượng là khả năng thỏa mãn nhu cầu thị trường với chi phi thấp nhất”
- Theo Edawaards Deming: “Chất lượng là sự phù hợp với mục đích sử dụng”
Chất lượng là yếu tố quyết định phẩm chất và giá trị của con người, sự vật, hay sự việc Theo P.G.S Lê Đức Phúc, chất lượng bao gồm những thuộc tính cơ bản giúp khẳng định sự tồn tại của một sự vật và phân biệt nó với những sự vật khác.
Chất lượng là yếu tố quyết định giá trị, nhưng để đánh giá chất lượng, cần dựa vào phẩm chất và giá trị mà nó mang lại Điều này tạo ra cơ sở khoa học quan trọng cho việc đo lường.
Chất lượng được định nghĩa là sự phù hợp với mục tiêu, trong đó mục tiêu được hiểu một cách rộng rãi, bao gồm các sứ mạng và các mục đích khác nhau.
Sự phù hợp với các mục tiêu không chỉ đáp ứng mong muốn của những người quan tâm mà còn đạt được hoặc vượt qua các tiêu chuẩn đã đề ra Ý nghĩa thực tế của định nghĩa này nằm ở việc xem xét chất lượng, cụ thể là sự phù hợp với mục tiêu đã đặt ra.
Chất lượng dạy học là mức độ phù hợp với mục tiêu của hoạt động giáo dục, được đảm bảo qua các yếu tố như mục tiêu, nội dung, phương pháp và đánh giá kết quả học tập Đánh giá chất lượng dạy học phụ thuộc vào hiệu quả của quá trình giảng dạy của giáo viên và sự tiếp thu của học sinh Thực chất, chất lượng dạy học phản ánh giá trị, ý chí, kỹ năng và thái độ của người học Để nâng cao chất lượng dạy học, cần chú trọng đến các yếu tố thiết yếu trong quá trình giáo dục.
- Mục tiêu, chương trình, kế hoạch, nội dung, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả dạy học
- Đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, kĩ thuật…kiểm tra, chỉ đạo, nhằm nâng cao chất lượng dạy học
1.1.4 Giải pháp, giải pháp nâng cao chất lượng dạy học
Giải pháp, theo từ điển tiếng Việt, được định nghĩa là phương pháp giải quyết một vấn đề cụ thể Nó đề cập đến những cách thức tác động nhằm thay đổi và cải thiện một hệ thống, quá trình hoặc trạng thái, giúp con người nhanh chóng giải quyết các vấn đề Để đạt được những giải pháp hiệu quả, cần phải dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn đáng tin cậy.
1.1.4.2 Giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy
Là phương pháp giải quyết những vấn đề cụ thể trong giảng dạy, để nâng cao chất lượng dạy học
THPT là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng
1.1.6 Quốc phòng-an ninh, Giáo dục quốc phòng, an ninh
Quốc phòng là nhiệm vụ bảo vệ đất nước dựa vào sức mạnh toàn dân, trong đó quân sự đóng vai trò quan trọng và lực lượng vũ trang nhân dân là lực lượng chủ chốt.
Quốc phòng của Cộng hòa XHCN Việt Nam mang tính toàn dân và toàn diện, kế thừa truyền thống dân tộc Mục tiêu chính là bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN, đồng thời góp phần duy trì hòa bình khu vực và toàn cầu Việc xây dựng và củng cố quốc phòng là nhiệm vụ chung của toàn dân, toàn quân và toàn bộ hệ thống chính quyền, dưới sự lãnh đạo của Đảng CSVN, gắn liền với nhiệm vụ giữ vững an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội.
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC ĐIỀU LỆNH ĐỘI NGŨ TRONG CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN
ĐẶC ĐIỂM CỦA VIỆC DẠY VÀ HỌC ĐIỀU LỆNH ĐỘI NGŨ TRONG CÁC TRƯỜNG THPT THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN HIỆN NAY
2.1 Khái quát về thành phố Vinh
Thành phố Vinh, trung tâm kinh tế và chính trị của tỉnh Nghệ An, đã được Chính phủ quy hoạch thành trung tâm kinh tế văn hóa vùng Bắc Trung Bộ, Việt Nam Hiện nay, Vinh là một trong 8 đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh và là trung tâm kinh tế lớn nhất khu vực Bắc Miền Trung.
Thành phố Vinh, trung tâm của đồng bằng Thanh Nghệ Tĩnh, là đồng bằng lớn thứ ba tại Việt Nam Nằm bên bờ sông Lam, Vinh giáp huyện Nghi Lộc ở phía Bắc, huyện Nghi Xuân ở phía Nam và Đông Nam, cùng huyện Hưng Nguyên ở phía Tây và Tây Nam Thành phố Vinh cách thủ đô Hà Nội một khoảng cách đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và phát triển kinh tế trong khu vực.
Hà Nội 295 km về phía Nam, cách Thành phố Hồ Chí Minh 1.424 km, cách thủ đô Viên Chăn (Lào) 400 km về phía Tây
- Dân số: 435.208 người theo thống kê cụ thể thành phố năm 2010 Số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam năm 2009 - 303.714 người
Địa hình Thành phố Vinh được hình thành từ phù sa sông Lam và phù sa biển Đông, tạo nên một vùng đất đa dạng Khi sông Lam đổi dòng về phía Rú Rum, nhiều khu vực trũng đã được phù sa bồi đắp Với địa hình bằng phẳng và cao ráo, Thành phố Vinh không thiếu sự phong phú, nhờ có núi Dũng Quyết hùng vĩ và dòng sông Lam thơ mộng bao quanh, tạo nên cảnh quan thiên nhiên hài hòa và tươi đẹp.
- Vinh nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có 2 mùa rõ rệt và có sự biến động lớn từ mùa này sang mùa khác
Nhiệt độ trung bình ở khu vực này là 24°C, với nhiệt độ cao nhất đạt 42.1°C và thấp nhất là 4°C Độ ẩm trung bình dao động từ 85-90%, cùng với 1.696 giờ nắng mỗi năm, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây trồng Năng lượng bức xạ dồi dào, đạt khoảng 12 tỷ Keal/ha mỗi năm, và lượng mưa trung bình hàng năm là 2.000mm Khu vực này có hai mùa gió đặc trưng: gió Tây Nam khô ráo từ tháng 5 đến tháng 9 và gió Đông Bắc ẩm ướt, mang theo mưa phùn từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau.
Thành phố có 25 phường và xã, bao gồm: Phường Lê Mao, Phường Lê Lợi, Phường Hà Huy Tập, Phường Đội Cung, Phường Quang Trung, Phường Cửa Nam, Phường Trường Thi, Phường Hồng Sơn, Phường Trung Đô, Phường Bến Thủy, Phường Đông Vĩnh, Phường Hưng Bình, Phường Hưng Phúc, Phường Hưng Dũng, Phường Vinh Tân, Phường Quán Bàu, Phường Hưng Đông, Phường Hưng Lộc, Phường Hưng Hòa, Phường Hưng Chính, Phường Nghi Phú, Phường Nghi Ân, Phường Nghi Kim, Phường Nghi Liên, và Phường Nghi Đức.
2.2 Khái quát về giáo dục THPT trên địa bàn thành phố Vinh
2.2.1 Đôi nét về giáo dục, đào tạo thành phố Vinh
Thành phố Vinh, một thành phố trẻ, đã trải qua sự gia tăng nhanh chóng về dân số và phát triển kinh tế, đặc biệt từ khi đất nước đổi mới, với tỷ lệ tăng cơ học đạt 45% Ngành giáo dục tại đây có hệ thống hoàn chỉnh từ mầm non đến đại học và chuyên nghiệp, không ngừng nâng cao cả về số lượng lẫn chất lượng Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý ngày càng được chuẩn hóa, đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện đại Thành phố đã triển khai đề án “cao tầng hóa trường học” tại 25 phường, xã, tạo điều kiện cho sự phát triển đa dạng của các loại hình trường lớp, đồng thời chú trọng xây dựng các trường chuẩn quốc gia từ mầm non đến THPT Để thúc đẩy giáo dục phát triển hợp lý, thành phố đã đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, thu hút mọi nguồn lực và hoàn chỉnh phổ cập tiểu học và trung học cơ sở.
Vùng xứ Nghệ nổi tiếng với tinh thần hiếu học, dẫn đến việc con em được khuyến khích tham gia học tập tại thành phố Vinh Điều này đã thúc đẩy sự phát triển và đa dạng hóa quy mô trường lớp tại đây Chất lượng giáo dục toàn diện đã được cải thiện nhờ vào đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên chất lượng, cùng với sự đầu tư mạnh mẽ vào trang thiết bị sư phạm Sở giáo dục tỉnh Nghệ An đã thực hiện chủ trương đa dạng hóa loại hình đào tạo, không chỉ giới hạn ở các trường quốc lập mà còn bao gồm các trường bán công, dân lập và tư thục Sự gia tăng số lượng lớp bán công trong trường quốc lập và các trường dân lập, tư thục đã minh chứng cho sự mở rộng quy mô giáo dục đào tạo tại thành phố Vinh trong 5 năm qua.
Bảng 1: Số lượng trường, lớp và số học sinh hệ phổ thông trong 5 năm qua trên địa bàn thành phố Vinh
(Theo thống kê của sở GD&ĐT Nghệ An)
2.2.2 Thực trạng giáo dục THPT
Giáo dục THPT tại thành phố Vinh đã có những tiến bộ đáng kể, đặc biệt từ khi thực hiện Nghị quyết TW 2 khóa VIII và Nghị quyết 14 của Tỉnh ủy Cơ sở vật chất được cải thiện, chất lượng các môn văn hóa, bao gồm cả chất lượng mũi nhọn, đã có sự chuyển biến tích cực Số lượng học sinh giỏi cấp tỉnh và quốc gia tăng lên, đồng thời hiện tượng tiêu cực trong trường học được hạn chế Kỷ cương và nề nếp trong hoạt động giáo dục được tăng cường, đảm bảo chất lượng toàn diện Tuy nhiên, thành phố Vinh, với vai trò là trung tâm văn hóa của tỉnh, vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội.
Trên địa bàn thành phố Vinh hiện nay có 13 trường THPT gồm 7 trường công lập, 5 trường dân lập và 1 trường tư thục
1, Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng
2, Trường THPT Hà Huy Tập
3, Trường THPT Lê Viết Thuật
4, Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu
5, Trường THPT Chuyên Đại học Vinh
6, Trường THPT Dân tộc Nội trú Nghệ An ( số 1)
7, Trường THPT Dân tộc Nội trú số 2 Nghệ An
1, Trường THPT dân lập Nguyễn Trường Tộ
2, Trường THPT dân lập Herman Gmainner
3, Trường THPT dân lập Nguyễn Huệ
5, Trường THPT dân lập Nguyễn Trãi
1, Trường THPT dân lập tư thục CLC Lê Quý Đôn - VTC
2.3 Nhận thức của giáo viên và học sinh các trường THPT trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An về môn GDQP-AN
2.3.1 Nhận thức của nhà trường và đội ngũ giáo viên trong các trường THPT trên địa bàn thành phố Vinh tỉnh Nghệ An
Giáo dục quốc phòng, an ninh (GDQP-AN) cho học sinh là một phần quan trọng trong giáo dục quốc phòng toàn dân, nhằm rèn luyện nhân cách và nâng cao ý thức quốc phòng Trong những năm qua, các trường THPT tại thành phố Vinh, Nghệ An đã chú trọng triển khai GDQP-AN, dẫn đến những chuyển biến tích cực trong nhận thức và tổ chức thực hiện Các cơ quan quản lý giáo dục đã có những chỉ đạo quyết liệt để nâng cao hiệu quả GDQP-AN, đồng thời đội ngũ giáo viên trong lĩnh vực này cũng đang được hình thành và phát triển Sở giáo dục và đào tạo Nghệ An đã thực hiện biên chế giáo viên theo quy định, tổ chức học theo thời khoá biểu và đánh giá kết quả học tập đúng quy định Nhờ đó, chất lượng giáo dục quốc phòng, an ninh cho học sinh ngày càng được nâng cao, tạo ra môi trường học tập và rèn luyện hiệu quả.
Một bộ phận giáo viên vẫn còn coi nhẹ giáo dục quốc phòng - an ninh (GDQP-AN) và nội dung “Điều lệnh đội ngũ”, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng dạy và học Giáo viên thường dạy qua loa, thiếu nhiệt huyết, dẫn đến học sinh học đối phó và thiếu hứng thú Nhiều trường THPT chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm lãnh đạo đối với GDQP-AN, dẫn đến việc tổ chức thực hiện thiếu thống nhất và chất lượng giáo dục thấp Cán bộ lãnh đạo trường học chưa quan tâm đúng mức đến GDQP-AN, thiếu sự đầu tư cần thiết cho công tác này.
Nhiều trường THPT chưa coi giáo dục quốc phòng - an ninh (GDQP-AN) là nhiệm vụ lâu dài, dẫn đến việc chỉ hợp đồng giáo viên tạm thời mà không tuyển dụng chính thức Đội ngũ giáo viên GDQP-AN hiện tại chưa đáp ứng đủ về số lượng và chất lượng, nhiều trường chỉ có giáo viên thể dục kiêm nhiệm GDQP-AN Việc đào tạo giáo viên cho GDQP-AN trong các trường THPT chưa mang tính chiến lược, thiếu phương án cụ thể để tạo nguồn giảng viên Số lượng giáo viên chuyên trách về GDQP-AN tại thành phố Vinh còn ít, và chế độ báo cáo chưa được thực hiện tốt, ảnh hưởng đến quản lý và chỉ đạo Do đó, cần khắc phục tình trạng này bằng cách nâng cao nhận thức trong nhà trường và đội ngũ giáo viên, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền về GDQP-AN để khơi dậy tinh thần trách nhiệm của mọi người đối với môn học này.
Bảng 2: Thống kê đội ngũ giáo viên dạy môn GDQP-AN nói chung và Điều lệnh đội ngũ nói riêng ở các trường THPT trên địa bàn thành phố Vinh
STT Trường Số lượng GV dạy GDQP-AN
1 Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng 3
2 Trường THPT Hà Huy Tập 3
3 Trường THPT Lê Viết Thuật 2
4 Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu 3
5 Trường THPT Chuyên Đại học Vinh 3
6 Trường THPT Dân tộc Nội trú Nghệ An (số 1) 2
7 Trường THPT Dân tộc Nội trú số 2 Nghệ An 2
8 Trường THPT dân lập Nguyễn Trường Tộ 2
9 Trường THPT dân lập Herman Gmainner 2
10 Trường THPT dân lập Nguyễn Huệ 1
11 Trường THPT dân lập Hữu Nghị 2
12 Trường THPT dân lập Nguyễn Trãi 2
13 Trường THPT dân lập tư thục CLC Lê Quý Đôn-VTC 2
2.3.2 Nhận thức của học sinh
Trước đây, môn Giáo dục Quốc phòng - An ninh (GDQP-AN) tại các trường trung học phổ thông (TPHT) trên toàn quốc, đặc biệt là thành phố Vinh, chỉ được tổ chức dạy trong khoảng một tuần vào đầu học kỳ 1 hoặc 2 để tạo điều kiện cho các môn học chính khóa Nhiều giáo viên dạy GDQP-AN thường là giáo viên kiêm nhiệm từ các môn khoa học xã hội như Văn, Sử, Địa, và Giáo dục công dân, dẫn đến chất lượng dạy và học không đạt yêu cầu Hệ quả là học sinh thường có kiến thức lơ mơ về môn GDQP-AN, một thực trạng đang diễn ra hiện nay.
Kể từ khi môn Giáo dục Quốc phòng - An ninh (GDQP-AN) chính thức được đưa vào chương trình học tại các trường THPT, học sinh đã có cơ hội tiếp cận kiến thức một cách khoa học và hợp lý hơn Môn học này trang bị cho các em những kiến thức quan trọng, có ý nghĩa quốc gia, giúp nâng cao nhận thức và trách nhiệm của thanh niên đối với an ninh tổ quốc.
Truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam được thể hiện qua việc rèn luyện kỹ năng và ý thức tổ chức kỷ luật cho học sinh thông qua môn giáo dục quốc phòng – an ninh Các nội dung như thực hành cấp cứu tai nạn, băng bó vết thương, bảo vệ chủ quyền biên giới, và kỹ thuật sử dụng súng tiểu liên AK và CKC giúp học sinh hiểu biết về nền quốc phòng toàn dân Em Trần Thanh Phong, lớp 11C6 trường THPT tư thục CLC Lê Quý Đôn – VTC, nhấn mạnh tầm quan trọng của môn học này trong việc nâng cao ý thức cảnh giác và sự chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, ngay cả trong thời bình Đồng thời, em Nguyễn Thị Trang, lớp 12T2 trường Lê Viết Thuật, cũng chia sẻ rằng môn học giúp rèn luyện sức khỏe, tính cách nghiêm túc và sự tự tin cho học sinh.
“Điều lệnh đội ngũ” là một nội dung cần thiết đưa vào giảng dạy trong chương trình môn học GDQP-AN
Em Nguyễn Phúc Hậu, học sinh lớp 12A4 trường THPT Lê Viết Thuật, chia sẻ rằng nhiều bạn học sinh hiện nay chưa chú tâm vào môn Giáo dục Quốc phòng - An ninh, đặc biệt là nội dung "Điều lệnh đội ngũ" Em hy vọng các bạn sẽ nhận thức được tầm quan trọng của môn học này và tìm thấy niềm hứng thú trong việc học tập.