Tính thiết thực của đề tài
Kinh doanh ngoại thương mang nhiều rủi ro do hoạt động vượt ra ngoài lãnh thổ quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay Việt Nam, gia nhập WTO vào ngày 7/11/2006, đã mở ra nhiều cơ hội và thách thức cho ngành ngoại thương Các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam gặp khó khăn do tiềm lực tài chính yếu và thiếu kinh nghiệm Do đó, sự hỗ trợ của các ngân hàng thương mại, đặc biệt là Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Việt Nam, là rất quan trọng trong quá trình hội nhập kinh tế Tại TP.Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế năng động, các chi nhánh của ngân hàng này cũng đối mặt với cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực thanh toán quốc tế Nghiên cứu “Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế của NHNo & PTNT trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh” nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về hoạt động thanh toán quốc tế của ngân hàng và đóng góp vào sự phát triển nghiệp vụ phục vụ xuất nhập khẩu của doanh nghiệp Việt Nam.
Mục đích nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu này là phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế của các Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam tại thành phố Hồ Chí Minh Bằng cách xem xét những kết quả đạt được, những hạn chế hiện có và nguyên nhân của các vấn đề này, luận văn sẽ đề xuất các giải pháp nhằm khắc phục và cải thiện hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế tại các chi nhánh ngân hàng này trong khu vực.
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Cam kết mở cửa thị trường tài chính của Việt Nam với WTO đã tạo ra áp lực cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại, đặc biệt là NHNo & PTNT tại TP.Hồ Chí Minh Mô hình hoạt động hiện tại của ngân hàng còn rườm rà với thủ tục hành chính phức tạp, thời gian phục vụ khách hàng kéo dài và tiện ích dịch vụ chưa cao, dẫn đến giảm chất lượng dịch vụ và sức cạnh tranh Do đó, các đánh giá và giải pháp trong luận văn nhằm khắc phục những hạn chế này, hướng tới việc nâng cao hoạt động thanh toán quốc tế theo mô hình giao dịch một cửa chuyên nghiệp.
6 Kết cấu của luận văn:
Ngoài phần mục lục, mở đầu và kết thúc, luận văn được kết cấu thành 3 chửụng:
Chương 1 trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động thanh toán quốc tế, cung cấp cái nhìn tổng quan về các khái niệm và quy trình liên quan Chương 2 tập trung vào thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế của các chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NHNo & PTNT) tại TP.Hồ Chí Minh, phân tích những thách thức và cơ hội trong bối cảnh kinh tế hiện nay.
Chương 3: Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế tại các chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NHNo & PTNT) tại TP.Hồ Chí Minh Những giải pháp này sẽ giúp nâng cao hiệu quả và tính cạnh tranh trong lĩnh vực thanh toán quốc tế, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.
CH C Hệ ệễ ễN NG G 1 1
C CƠ Ơ S SƠ ỞÛ L LY í Ù L LU UA Ậ ÄN N V VA À ỉ T TH HƯ Ự ẽC C T TI IE Ễ ÃN N L LI IE E ÂN Â N Q QU UA AN N T TƠ Ớ ÙI I
HO H OA Ạ ẽT T Đ ĐO Ộ ÄN NG G T TH HA AN NH H T TO OA Á ÙN N Q QU UO Ố ÁC C T T Ế E Á
1.1 Giới thiệu Ngân hàng Thương mại
1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng Thương mại
Theo Luật các Tổ chức tín dụng do Quốc hội khóa X thông qua ngày 12/12/2007, ngân hàng thương mại được định nghĩa là tổ chức tín dụng thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động liên quan Luật sửa đổi và bổ sung năm 2004 cũng quy định rõ về hoạt động ngân hàng, bao gồm kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng, với các hoạt động chính như nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh toán.
1.1.2 Chức năng của Ngân hàng Thương mại
Chức năng trung gian tài chính của ngân hàng thương mại (NHTM) là yếu tố cốt lõi thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa NHTM đóng vai trò là trung gian tín dụng, huy động và tập trung vốn nhàn rỗi từ các tổ chức kinh tế, cơ quan đoàn thể và dân cư Sử dụng nguồn vốn này, ngân hàng cho vay để đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế, đồng thời điều hoà vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu Qua đó, NHTM kích thích quá trình luân chuyển vốn trong xã hội và hỗ trợ tái sản xuất của các doanh nghiệp.
Chức năng trung gian thanh toán
Ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp các phương tiện thanh toán cho nền kinh tế, giúp tiết kiệm chi phí lưu thông và nâng cao khả năng tín dụng Thông qua chức năng này, NHTM tham gia vào việc kiểm soát hoạt động kinh doanh của các tổ chức kinh tế trong nước, góp phần tăng cường kỷ luật tài chính và làm lành mạnh hóa nền kinh tế quốc dân.
Chức năng tạo bút tệ hay tiền ghi sổ
Ngân hàng thương mại không chỉ thu hút tiền gửi và cho vay từ số tiền gửi đó, mà còn tạo ra tiền thông qua việc phát tín dụng, được gọi là bút tệ hoặc tiền ghi sổ Tiền ghi sổ là loại tiền phi vật chất, thể hiện dưới dạng con số trên tài khoản ngân hàng, nhưng vẫn mang những đặc tính tương tự như tiền giấy.
Chức năng trung gian trong việc thực hiện chính sách kinh tế quốc gia
Hệ thống ngân hàng thương mại, mặc dù hoạt động độc lập, nhưng luôn phải tuân thủ sự quản lý chặt chẽ từ ngân hàng trung ương Điều này bao gồm việc tuân theo các quyết định của ngân hàng trung ương liên quan đến việc thực hiện chính sách tiền tệ.
1.1.3 Các hoạt động của Ngân hàng Thương mại
Chương III của Luật các tổ chức tín dụng có nêu ra các hoạt động của tổ chức tín dụng, trong đó chủ yếu là NHTM, bao gồm:
- Hoạt động huy động vốn
- Hoạt động cấp tín dụng
- Hoạt động dịch vụ thanh toán
Các hoạt động ngân hàng bao gồm góp vốn, mua cổ phần, tham gia thị trường tiền tệ, kinh doanh ngoại hối, kinh doanh vàng, bất động sản, dịch vụ bảo hiểm, nghiệp vụ ủy thác và đại lý, cùng với dịch vụ tư vấn và các dịch vụ liên quan khác.
1.2 Giới thiệu về hoạt động thanh toán quốc tế của NHTM 1.2.1 Khái niệm thanh toán quốc tế
Thanh toán quốc tế là quá trình thực hiện các nghĩa vụ chi trả và quyền lợi tài chính giữa các tổ chức và cá nhân của các quốc gia khác nhau, hoặc giữa một quốc gia với các tổ chức quốc tế Quá trình này thường diễn ra thông qua mối quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan, nhằm hỗ trợ các hoạt động kinh tế và phi kinh tế.
Thanh toán quốc tế phục vụ cho cả lĩnh vực kinh tế và phi kinh tế, nhưng thực tế hai lĩnh vực này thường giao thoa mà không có ranh giới rõ rệt Do đó, trong quy chế thanh toán và thực tế tại các ngân hàng thương mại, hoạt động thanh toán quốc tế thường được phân chia thành hai lĩnh vực chính: thanh toán trong ngoại thương và thanh toán phi ngoại thương.
Thanh toán phi ngoại thương đề cập đến việc thực hiện các giao dịch tài chính không liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa hay cung cấp lao vụ cho nước ngoài Điều này bao gồm chi trả cho các chi phí của cơ quan ngoại giao ở nước ngoài, chi phí đi lại và ăn ở của các đoàn khách nhà nước, cũng như các khoản quà biếu và trợ cấp từ cá nhân nước ngoài cho công dân trong nước Ngoài ra, nó còn bao gồm các nguồn trợ cấp từ tổ chức từ thiện nước ngoài cho các tổ chức và đoàn thể trong nước.
Thanh toán quốc tế trong ngoại thương là quá trình thực hiện thanh toán dựa trên hàng hóa xuất nhập khẩu và cung ứng dịch vụ thương mại cho nước ngoài theo giá thị trường quốc tế Hợp đồng ngoại thương là cơ sở quan trọng để thực hiện giao dịch mua bán và thanh toán giữa các bên.
Trong phạm vi đề tài này tác giả chủ yếu đề cập đến thanh toán quốc tế trong ngoại thương luan van, khoa luan 14 of 66.
1.2.2 Vai trò của thanh toán quốc tế
Vai trò của thanh toán quốc tế đối với nền kinh tế:
− Thanh toán quốc tế là yếu tố bôi trơn và thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu của nền kinh tế như một tổng thể
− Thanh toán quốc tế còn là yếu tố bôi trơn và thúc đẩy hoạt động đầu tư nước ngoài trực tiếp và gián tiếp
− Hoạt động thanh toán có tác động thúc đẩy và mở rộng các hoạt động dịch vụ như du lịch, hợp tác quốc tế
− Thanh toán quốc tế có vai trò quan trọng trong việc tăng cường thu hút kiều hối và các nguồn lực tài chính khác
− Cuối cùng là vai trò thúc đẩy thị trường tài chính quốc gia hội nhập quốc teá
Ngân hàng thương mại với thanh toán quốc tế
Ngân hàng đóng vai trò trung gian thanh toán, thực hiện giao dịch theo yêu cầu của khách hàng và bảo vệ quyền lợi của họ trong quá trình thanh toán Họ cũng tư vấn và hướng dẫn khách hàng về các biện pháp kỹ thuật trong thanh toán quốc tế nhằm giảm thiểu rủi ro và xây dựng niềm tin trong giao dịch quốc tế Thanh toán giữa các quốc gia được thực hiện qua ngân hàng, với vai trò của ngân hàng là cầu nối đảm bảo an toàn và hiệu quả cho các bên tham gia xuất nhập khẩu, đồng thời hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp Hoạt động thanh toán quốc tế hiện nay trở thành dịch vụ quan trọng đối với các ngân hàng thương mại, không chỉ mang lại nguồn thu lớn mà còn thúc đẩy sự phát triển của các dịch vụ kinh doanh khác như kinh doanh ngoại tệ, tài trợ xuất nhập khẩu và bảo lãnh ngân hàng.
1.2.3 Các phương thức thanh toán quốc tế
Thanh toán quốc tế là một yếu tố quan trọng và phức tạp trong kinh doanh xuất nhập khẩu Trong hợp đồng ngoại thương, các bên cần xem xét kỹ lưỡng các điều kiện và điều khoản thanh toán để đảm bảo nghĩa vụ và trách nhiệm của mình Tùy thuộc vào mức độ tin cậy giữa nhà nhập khẩu và xuất khẩu, cũng như rủi ro về thị trường và luật pháp của từng quốc gia, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thể lựa chọn nhiều phương thức thanh toán khác nhau.
