Tính thiết thực của đề tài
Kinh doanh ngoại thương là hoạt động có nhiều rủi ro do phạm vi hoạt động vượt ra ngoài lãnh thổ quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa kinh tế hiện nay Việt Nam gia nhập WTO vào ngày 7/11/2006, mở ra cơ hội và thách thức cho các ngành kinh tế, đặc biệt là ngoại thương Các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam gặp khó khăn khi tham gia thị trường quốc tế do tiềm lực tài chính yếu và thiếu kinh nghiệm Trong quá trình hội nhập, ngân hàng thương mại, đặc biệt là Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Việt Nam, đóng vai trò quan trọng Tại TP.Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế năng động, các chi nhánh của ngân hàng này cũng đối mặt với cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực thanh toán quốc tế Do đó, tôi đã chọn nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế của NHNo & PTNT trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh” nhằm cung cấp cái nhìn tổng quát về hoạt động thanh toán quốc tế của ngân hàng và đóng góp vào sự phát triển nghiệp vụ phục vụ xuất nhập khẩu của doanh nghiệp Việt Nam.
Mục đích nghiên cứu
Mục tiêu của bài viết là phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế của các Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam tại thành phố Hồ Chí Minh Bằng cách xem xét những kết quả đạt được, các hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế này, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện và phát triển hoạt động thanh toán quốc tế tại các chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ở thành phố Hồ Chí Minh.
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Cam kết mở cửa thị trường tài chính của Việt Nam với WTO đã tạo ra áp lực cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại, đặc biệt là NHNo & PTNT tại TP.Hồ Chí Minh Mô hình hoạt động hiện tại còn rườm rà với thủ tục hành chính phức tạp, thời gian phục vụ khách hàng kéo dài và tiện ích dịch vụ chưa cao, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng dịch vụ và sức cạnh tranh của ngân hàng Do đó, các đánh giá và giải pháp trong luận văn nhằm khắc phục những hạn chế này, hướng đến việc nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động thanh toán quốc tế theo mô hình giao dịch một cửa.
6 Kết cấu của luận văn:
Ngoài phần mục lục, mở đầu và kết thúc, luận văn được kết cấu thành 3 chửụng:
Chương 1 trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động thanh toán quốc tế, nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong nền kinh tế toàn cầu Chương 2 phân tích thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế của các chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NHNo & PTNT) tại TP.Hồ Chí Minh, chỉ ra những thách thức và cơ hội mà các chi nhánh này đang đối mặt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế của các chi nhánh NHNo & PTNT tại TP.Hồ Chí Minh ii document, khoa luan11 of 98.
CH C Hệ ệễ ễN NG G 1 1
C CƠ Ơ S SƠ ỞÛ L LY í Ù L LU UA Ậ ÄN N V VA À ỉ T TH HƯ Ự ẽC C T TI IE Ễ ÃN N L LI IE E ÂN Â N Q QU UA AN N T TƠ Ớ ÙI I
HO H OA Ạ ẽT T Đ ĐO Ộ ÄN NG G T TH HA AN NH H T TO OA Á ÙN N Q QU UO Ố ÁC C T T Ế E Á
1.1 Giới thiệu Ngân hàng Thương mại
1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng Thương mại
Theo Luật các Tổ chức tín dụng được Quốc hội khoá X thông qua ngày 12/12/2007, ngân hàng thương mại là loại hình tổ chức tín dụng thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động liên quan Luật sửa đổi và bổ sung năm 2004 cũng quy định rõ về hoạt động ngân hàng, trong đó nhấn mạnh rằng hoạt động ngân hàng bao gồm kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng, thường xuyên nhận tiền gửi, cấp tín dụng và cung ứng dịch vụ thanh toán.
1.1.2 Chức năng của Ngân hàng Thương mại
Chức năng trung gian tài chính của ngân hàng thương mại (NHTM) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa NHTM huy động và tập trung các nguồn vốn nhàn rỗi từ các tổ chức kinh tế, cơ quan đoàn thể và dân cư, sau đó cho vay để đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế Qua việc điều hoà vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu, NHTM kích thích quá trình luân chuyển vốn trong xã hội, góp phần thúc đẩy tái sản xuất của các doanh nghiệp.
Chức năng trung gian thanh toán
Ngân hàng thương mại (NHTM) cung cấp các phương tiện thanh toán cho nền kinh tế, giúp tiết kiệm chi phí lưu thông và nâng cao khả năng tín dụng Thông qua chức năng này, NHTM kiểm soát hoạt động kinh doanh của các tổ chức kinh tế trong nước, góp phần tăng cường kỷ luật tài chính và cải thiện tình hình kinh tế quốc dân.
Chức năng tạo bút tệ hay tiền ghi sổ
Ngân hàng thương mại không chỉ thu hút tiền gửi và cho vay dựa trên số tiền gửi mà còn tạo ra tiền thông qua việc phát tín dụng, điều này được gọi là bút tệ hay tiền ghi sổ Tiền ghi sổ là loại tiền phi vật chất, chỉ tồn tại dưới dạng con số trên tài khoản ngân hàng, nhưng lại có những đặc tính tương tự như tiền giấy.
Chức năng trung gian trong việc thực hiện chính sách kinh tế quốc gia
Hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) hoạt động độc lập nhưng vẫn phải tuân thủ sự quản lý chặt chẽ từ ngân hàng trung ương Điều này bao gồm việc NHTM phải thực hiện các quyết định của ngân hàng trung ương liên quan đến chính sách tiền tệ.
1.1.3 Các hoạt động của Ngân hàng Thương mại
Chương III của Luật các tổ chức tín dụng có nêu ra các hoạt động của tổ chức tín dụng, trong đó chủ yếu là NHTM, bao gồm:
- Hoạt động huy động vốn
- Hoạt động cấp tín dụng
- Hoạt động dịch vụ thanh toán
Các hoạt động tài chính đa dạng bao gồm góp vốn, mua cổ phần, tham gia thị trường tiền tệ, kinh doanh ngoại hối, kinh doanh vàng, bất động sản, dịch vụ bảo hiểm, nghiệp vụ ủy thác và đại lý, cùng với dịch vụ tư vấn và các dịch vụ ngân hàng khác.
1.2 Giới thiệu về hoạt động thanh toán quốc tế của NHTM 1.2.1 Khái niệm thanh toán quốc tế
Thanh toán quốc tế là quá trình thực hiện nghĩa vụ chi trả và quyền lợi tài chính giữa các tổ chức, cá nhân của các quốc gia khác nhau, hoặc giữa một quốc gia và tổ chức quốc tế Quá trình này diễn ra thông qua mối quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan, phục vụ cho các hoạt động kinh tế và phi kinh tế.
Thanh toán quốc tế phục vụ cho cả kinh tế và phi kinh tế, nhưng hai lĩnh vực này thường giao thoa mà không có ranh giới rõ rệt Do đó, trong quy chế thanh toán và thực tế tại các ngân hàng thương mại, hoạt động thanh toán quốc tế thường được phân chia thành hai lĩnh vực chính: thanh toán trong ngoại thương và thanh toán phi ngoại thương.
Thanh toán phi ngoại thương đề cập đến các giao dịch tài chính không liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu hay cung ứng lao động quốc tế Điều này bao gồm việc chi trả cho các chi phí của cơ quan ngoại giao, chi phí đi lại và ăn ở của các đoàn khách nhà nước, cũng như các khoản quà biếu và trợ cấp từ cá nhân nước ngoài cho người trong nước Ngoài ra, nó còn bao gồm các nguồn trợ cấp từ tổ chức từ thiện nước ngoài cho các tổ chức và đoàn thể trong nước.
Thanh toán quốc tế trong ngoại thương là quá trình thực hiện giao dịch tài chính liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu và dịch vụ thương mại với nước ngoài, dựa trên giá cả thị trường quốc tế Hợp đồng ngoại thương là cơ sở pháp lý để thực hiện mua bán và thanh toán giữa các bên.
Trong phạm vi đề tài này tác giả chủ yếu đề cập đến thanh toán quốc tế trong ngoại thương document, khoa luan14 of 98.
1.2.2 Vai trò của thanh toán quốc tế
Vai trò của thanh toán quốc tế đối với nền kinh tế:
− Thanh toán quốc tế là yếu tố bôi trơn và thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu của nền kinh tế như một tổng thể
− Thanh toán quốc tế còn là yếu tố bôi trơn và thúc đẩy hoạt động đầu tư nước ngoài trực tiếp và gián tiếp
− Hoạt động thanh toán có tác động thúc đẩy và mở rộng các hoạt động dịch vụ như du lịch, hợp tác quốc tế
− Thanh toán quốc tế có vai trò quan trọng trong việc tăng cường thu hút kiều hối và các nguồn lực tài chính khác
− Cuối cùng là vai trò thúc đẩy thị trường tài chính quốc gia hội nhập quốc teá
Ngân hàng thương mại với thanh toán quốc tế
Ngân hàng đóng vai trò trung gian thanh toán, thực hiện giao dịch theo yêu cầu của khách hàng và bảo vệ quyền lợi của họ trong các giao dịch quốc tế Ngân hàng tư vấn và hướng dẫn khách hàng các biện pháp kỹ thuật nhằm giảm thiểu rủi ro và tạo sự tin tưởng trong quan hệ mua bán với nước ngoài Thanh toán giữa các quốc gia diễn ra qua ngân hàng, nơi ngân hàng hoạt động như một chất xúc tác, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho các bên tham gia xuất nhập khẩu Hoạt động thanh toán quốc tế đã trở thành dịch vụ quan trọng đối với các ngân hàng thương mại, không chỉ mang lại nguồn thu lớn mà còn kết nối và thúc đẩy sự phát triển của các dịch vụ kinh doanh khác như kinh doanh ngoại tệ, tài trợ xuất nhập khẩu và bảo lãnh ngân hàng.
1.2.3 Các phương thức thanh toán quốc tế
Thanh toán quốc tế đóng vai trò quan trọng và phức tạp trong kinh doanh xuất nhập khẩu Các bên trong hợp đồng ngoại thương cần cân nhắc kỹ lưỡng các điều kiện và điều khoản thanh toán để đảm bảo nghĩa vụ và trách nhiệm của mình Tùy thuộc vào mức độ tin cậy giữa nhà nhập khẩu và xuất khẩu, cũng như rủi ro về thị trường và pháp luật của từng quốc gia, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thể lựa chọn nhiều phương thức thanh toán khác nhau.
Phương thức chuyển tiền (Remittance) là hình thức thanh toán mà trong đó khách hàng, như người trả tiền hoặc người mua hàng, yêu cầu ngân hàng chuyển một khoản tiền cụ thể cho người hưởng lợi, chẳng hạn như người bán hoặc nhà cung cấp dịch vụ, tại một thời điểm nhất định Để thực hiện giao dịch này, ngân hàng chuyển tiền phải thông qua đại lý của mình ở quốc gia của người hưởng lợi.
Qui trình nghiệp vụ chuyển tiền được thể hiện trong sơ đồ sau:
NGƯỜI NHẬP KHẨU NGƯỜI XUẤT KHẨU
Sơ đồ 1.1: Qui trình nghiệp vụ chuyển tiền
1) Giao dịch thương mại bao gồm kí kết hợp đồng ngoại thương hoặc thực hiệc cung cấp hàng hoá dịch vụ; document, khoa luan16 of 98.
2) Người nhập khẩu yêu cầu ngân hàng của mình chuyển một số tiền nhất định cho người xuất khẩu;
3) Ngân hàng chuyển tiền ra lệnh cho ngân hàng đại lý của mình ở nước ngoài để chuyển trả cho người xuất khẩu;
4) Ngân hàng đại lý chuyển tiền cho người xuất khẩu;
Ph ươ ng th ứ c nh ờ thu (Collection)
