Đóng góp mới của đề tài
Đề tài luận văn có những đóng góp chủ yếu sau đây:
Bài viết này nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến đề tài, thông qua việc tổng quan các nghiên cứu đã được thực hiện và áp dụng vào địa bàn tỉnh Ninh Bình.
Ninh Bình có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển du lịch, bao gồm tài nguyên thiên nhiên phong phú, di sản văn hóa đa dạng và hạ tầng giao thông đang được cải thiện Tuy nhiên, tỉnh cũng phải đối mặt với những hạn chế như thiếu sự quảng bá hiệu quả và dịch vụ du lịch chưa đồng bộ Việc phát huy thế mạnh và khắc phục những điểm yếu này là cần thiết để nâng cao chất lượng du lịch Ninh Bình.
- Trình bày được thực trạng phát triển du lịch ở địa bàn nghiên cứu
- Đề xuất được định hướng và một số giải pháp cụ thể nhằm phát triển mạnh hơn, bền vững hơn ngành này ở Ninh Bình.
Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lí luận về phát triển du lịch
Chương 2: Thực trạng phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình
Chương 3: Định hướng và giải pháp phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH NINH BÌNH
Khái quát về tỉnh Ninh Bình
Ninh Bình là một tỉnh nhỏ với diện tích tự nhiên khoảng 1.400 km² Tỉnh này bao gồm 1 thành phố, 1 thị xã, 6 huyện, cùng với 127 xã, 17 phường và 7 thị trấn (Nguồn: UBND tỉnh Ninh Bình).
Tỉnh Ninh Bình nằm ở vị trí giao thoa của ba khu vực: đồng bằng sông Hồng, Tây Bắc và Bắc Trung Bộ Phía Bắc, tỉnh giáp huyện Thanh Liêm tỉnh Hà Nam với chiều dài 12,7 km; phía Đông và Đông Bắc giáp huyện Ý Yên và huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định, được phân cách bởi con sông Đáy dài 78,9 km; phía Nam tiếp giáp với Vịnh Bắc.
Bộ có chiều dài 20,5 km, nằm ở phía Tây và Tây Nam giáp các huyện Thạch Thành, thị xã Bỉm Sơn, huyện Hà Trung và Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa với tổng chiều dài 88,4 km Ở phía Tây Bắc, Bộ tiếp giáp với hai huyện Yên Thủy và Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình, với chiều dài khoảng 77,4 km.
Tỉnh Ninh Bình có tọa độ địa lý nằm trong khoảng từ 19°47' đến 20°28' vĩ độ Bắc, bao gồm cửa sông Đáy tại xã Kim Đông, huyện Kim Sơn và xóm Lạc Hồng tại xã Xích Thổ, huyện Nho Quan Về kinh độ, tỉnh này trải dài từ 105°32' đến 106°10'20'' Đông, với điểm khởi đầu là núi Điện ở xã Cúc Phương, huyện Nho Quan và kết thúc tại khu vực Đò Mười, xã Xuân Thiện, huyện Yên Khánh.
Thủ đô Hà Nội, là một trong những trung tâm du lịch hàng đầu của Việt Nam, chỉ cách Ninh Bình 90km, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách Ninh Bình không bị ảnh hưởng bởi mùa vụ du lịch nhờ vào vị trí địa lý và hạ tầng giao thông phát triển Sức ép đô thị từ Hà Nội và các tỉnh lân cận như Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Vĩnh Phúc đã thúc đẩy Ninh Bình trở thành điểm đến lý tưởng cho các chuyến du lịch cuối tuần Ninh Bình còn nằm trong tam giác tăng trưởng du lịch Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, góp phần vào sự phát triển chung của ngành du lịch cả nước, hình thành một tứ giác tăng trưởng mới qua các tuyến quốc lộ 1A, 10 và các sân bay Cát Bi, Nội Bài, cùng hệ thống cảng biển và cảng sông, đáp ứng nhu cầu vận chuyển du khách.
Ninh Bình đang trở thành một điểm đến quan trọng trong chuỗi du lịch của vùng Đồng Bằng Sông Hồng và Đông Bắc Bộ, góp phần nâng cao giá trị du lịch không chỉ cho khu vực mà còn cho toàn quốc.
Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình
2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch tỉnh Ninh Bình
2.2.1.1 Tài nguyên du lịch tự nhiên
Ninh Bình tự hào là một trong những địa phương nổi bật về du lịch tại Việt Nam với Quần thể danh thắng Tràng An, được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào ngày 23/6/2014 Đây là di sản hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam, kết hợp giữa giá trị văn hóa và thiên nhiên, và là di sản hỗn hợp thứ 11 của khu vực châu Á - Thái Bình Dương Tràng An nổi bật với cảnh quan tuyệt đẹp của núi đá vôi và hệ thống sông, suối trong thung lũng, cùng với thảm thực vật phong phú và rừng nguyên sinh Việc công nhận này mở ra cơ hội lớn cho du lịch Ninh Bình, dự kiến sẽ thu hút ngày càng nhiều du khách quốc tế, tạo điều kiện cho Ninh Bình phát triển thành khu du lịch quốc tế nổi bật.
Khu bảo tồn thiên nhiên sinh thái đất ngập nước Vân Long là khu bảo tồn lớn nhất đồng bằng Bắc Bộ, nổi bật với cảnh quan đặc thù của Việt Nam và Đông Nam Á Với diện tích khoảng 3.710 ha, nơi đây là nhà của 586 loài động thực vật, trong đó có hơn 30 loài quý hiếm và đặc hữu được ghi vào sách đỏ Việt Nam Khu vực này còn sở hữu nhiều núi đá, hang động và cảnh quan hấp dẫn, tạo nên một điểm đến lý tưởng cho nghiên cứu khoa học và du lịch sinh thái.
Núi Non Nước, còn được biết đến với tên gọi Dục Thuý Sơn, nằm ở phía Đông Bắc thành phố Ninh Bình, tại ngã ba sông Vân Khu vực này được bao bọc bởi ba mặt núi, chỉ còn một mặt tiếp giáp với đất liền Hàng ngàn năm trước, sóng biển đã bào mòn chân núi, tạo nên một vòm đá rộng lớn che kín một góc sông Vân Với diện tích gần 2.000m², Dục Thúy Sơn nổi tiếng với phong cảnh hữu tình, được ví như một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp.
Núi Non Nước, hay còn gọi là "Núi Thơ", là biểu tượng du lịch nổi bật của thành phố Ninh Bình Với gần 40 bài thơ cổ được khắc trên núi, có niên đại từ thế kỷ XIII đến nay, nơi đây thu hút du khách bởi vẻ đẹp thơ mộng và giá trị văn hóa độc đáo Sự kết hợp giữa thiên nhiên hùng vĩ và nghệ thuật thơ ca đã tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho núi Non Nước.
Vườn Quốc gia Cúc Phương, vườn quốc gia đầu tiên của Việt Nam, có diện tích khoảng 22.200ha, nằm trên ranh giới của ba khu vực: Tây Bắc, châu thổ sông Hồng và Bắc Trung Bộ, trải dài qua ba tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa Trong đó, Ninh Bình chiếm 11.350ha, tương đương 51,13% tổng diện tích Đây là một bảo tàng thiên nhiên với gần 2000 loài động thực vật, bao gồm nhiều loài quý hiếm và cây Chò ngàn năm tuổi Đặc biệt, động Người Xưa, nơi sinh sống của người Việt cổ, đã phát hiện nhiều di vật có niên đại khoảng 12.000 năm Việc khai thác nguồn nước khoáng tại khu vực này hứa hẹn sẽ mở ra tiềm năng lớn cho phát triển du lịch.
Suối khoáng nóng Kênh Gà, thuộc thôn Kênh Gà, xã Gia Thịnh, huyện Gia Viễn, nổi tiếng với mỏ nước khoáng quý có nhiệt độ lên tới 53°C và nhiều giá trị y học Hiện nay, khu vực này đang được đầu tư phát triển thành điểm du lịch nghỉ dưỡng, phục vụ chăm sóc sức khỏe Cách suối Kênh Gà khoảng 3km, động Vân Trình là một địa danh đẹp với hệ thống hang động độc đáo, thu hút đông đảo khách du lịch.
Ninh Bình không chỉ nổi bật với những địa danh du lịch tiêu biểu mà còn sở hữu nhiều địa điểm khác có tiềm năng phát triển du lịch Những giá trị đặc sắc này tạo nên một Ninh Bình thơ mộng, góp phần thúc đẩy sự phát triển không ngừng của ngành du lịch tại đây.
2.2.1.2 Tài nguyên du lịch nhân văn
Ninh Bình không chỉ nổi tiếng với các danh thắng tự nhiên mà còn gây ấn tượng bởi di tích lịch sử phong phú, truyền thống văn hóa đặc sắc và những lễ hội dân gian độc đáo Vùng đất này còn có nhiều làng nghề cổ truyền và các món ăn đặc sản hấp dẫn Tất cả những yếu tố này tạo nên sức hấp dẫn kỳ lạ cho Ninh Bình, thu hút du khách trong nước và quốc tế từ khắp nơi trên thế giới.
Tỉnh Ninh Bình hiện có 1.499 di tích đã được kiểm kê, bao gồm 301 ngôi chùa, 299 đình, 98 miếu và 51 phủ, trong đó có 82 di tích cấp quốc gia, 193 di tích cấp tỉnh và 2 di tích cấp quốc gia đặc biệt Sự phong phú của di sản văn hóa tạo điều kiện thuận lợi cho du lịch phát triển Cố đô Hoa Lư, Di sản Văn hóa thế giới, là kinh đô của Đại Cồ Việt thế kỷ X, gắn liền với ba triều đại Đinh, Tiền Lê và Lý, cùng ba vị anh hùng dân tộc Nơi đây vẫn còn nhiều công trình kiến trúc quan trọng như đền thờ Vua Đinh Tiên Hoàng, Vua Lê Đại Hành, và nhà bia tưởng niệm Vua Lý Thái Tổ Bên cạnh đó, sự kết hợp giữa con người và thiên nhiên tạo nên những cảnh quan kỳ thú như Xuyên Thuỷ động, núi Ông Trạng và các hang động nổi tiếng, góp phần làm phong phú thêm giá trị văn hóa và lịch sử của Ninh Bình.
Am Tiêm và động Liên Hoa là những điểm đến nổi bật, bên cạnh nhiều di tích nổi tiếng khác như động Hoa Lư, đền thờ Trương Hán Siêu, đền thờ Nguyễn Công Trứ, đền thờ Đức Thánh Nguyễn, chùa Bàn Long, chùa Địch Lộng, chùa Non Nước, đình Trùng Thượng, đình Trùng Hạ, phòng tuyến Tam Điệp - Biện Sơn, nhà thờ đá Phát Diệm và khu căn cứ cách mạng Quỳnh Lưu.
Ninh Bình nổi bật với nhiều nghề thủ công truyền thống, mang lại giá trị cao cho ngành du lịch trong thời kỳ phát triển hiện nay Các làng nghề như trạm khắc đá Ninh Vân, thêu ren Ninh Hải, mỹ nghệ cói Kim Sơn, đồ gỗ Phúc Lộc và làng đá cảnh Bình Khang không chỉ giữ gìn văn hóa mà còn thu hút du khách, góp phần nâng cao trải nghiệm du lịch tại địa phương.
Về lễ hội, Ninh Bình cũng là tỉnh có nhiều tiềm năng Theo thống kê, cả tỉnh có
Châu thổ sông Hồng nổi bật với 74 lễ hội truyền thống và nhiều hội làng mang đậm yếu tố dân gian, thể hiện văn hóa phong phú của vùng đất này Những lễ hội lớn như lễ hội chùa Bái Đính, lễ hội Trường Yên, lễ hội đền Thái Vi, lễ hội Đức Thành Nguyễn và lễ hội Báo Bản làng Nộn thu hút đông đảo du khách và góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.
Chùa Bái Đính, ngôi chùa lớn nhất Việt Nam với diện tích 700ha, nổi bật với vẻ đẹp hoành tráng của chùa Tam Thế Nơi đây đã được Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam công nhận với nhiều kỷ lục ấn tượng, bao gồm "Đại hội đồng chuông lớn nhất Việt Nam" với quả chuông nặng 36 tấn, "Pho tượng Phật Thích Ca bằng đồng cao và nặng nhất Việt Nam" nặng 100 tấn, và "Ngôi chùa có bộ tượng Tam Thế bằng đồng lớn nhất Việt Nam" với mỗi pho tượng nặng 50 tấn.
“Ngôi chùa có giếng lớn nhất Việt Nam” (giếng Ngọc có đường kính gần 30m)
Ninh Bình nổi tiếng với nhiều đặc sản ẩm thực như bún mọc Kim Sơn, rượu Lai Thành, tái dê, ngọc dương tửu, cá rô Tổng Trường, nem chua Yên Mạc, mắm tép Gia Viễn, cá chuối nướng Vân Long, cơm cháy nhất hưởng thiên kim và rượu cần Nho Quan Những món ăn này không chỉ là niềm tự hào văn hóa mà còn là nguồn tài nguyên du lịch quý giá, làm phong phú thêm trải nghiệm cho du khách và tạo nên sức hấp dẫn cho môi trường du lịch nơi đây.
Tài nguyên du lịch tỉnh Ninh Bình rất phong phú và đa dạng, thu hút đông đảo du khách Đây là một trong những yếu tố quyết định cho sự phát triển bền vững của ngành du lịch tại Ninh Bình.