Phần mở đầu
1 Lý do chọn đề tài
Huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hoá, nổi bật với truyền thống cách mạng kiên cường và lòng dũng cảm trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm Những nhân vật lịch sử như Phạm Văn Hinh, Mai Ngọc Thoảng, và Quách Văn Rạng đã để lại dấu ấn mạnh mẽ trong các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, khiến kẻ thù phải kiêng nể Tinh thần "Quyết tử cho Tổ Quốc quyết sinh" đã khơi dậy lòng yêu nước trong nhiều thế hệ thanh niên, sẵn sàng tòng quân để giành lại độc lập, tự do và thống nhất đất nước.
Sau đại thắng mùa xuân năm 1975, đất nước Việt Nam hoàn toàn thống nhất, người dân Bắc Nam sum họp một nhà Thành quả cách mạng này có được nhờ sự hy sinh to lớn của biết bao con người, những người đã ngã xuống và cống hiến cả tuổi thanh xuân của mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Tổ Quốc Trong đó có nhiều ng-ời thuộc con em của quê h-ơng Thạch Thành
Chiến tranh đã kết thúc cách đây 30 năm, nhưng hậu quả của nó vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc đến con người và xã hội Không chỉ gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế, chiến tranh còn để lại những nỗi đau tinh thần khi nhiều người hy sinh và những người trở về mang theo thương tích nặng nề Đặc biệt, những thế hệ con cái của họ phải đối mặt với di chứng của chất độc hóa học do đế quốc Mỹ gây ra Thạch Thành là một trong những huyện có tỷ lệ thương binh, bệnh binh và gia đình liệt sĩ cao nhất trong tỉnh, cho thấy những ảnh hưởng lâu dài của cuộc chiến tranh.
Hiện nay, đất nước đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, góp phần tạo ra những bước chuyển mình đáng kể Tại huyện Thạch Thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ vững mạnh, kinh tế địa phương đã phát triển, nâng cao đời sống nhân dân Tuy nhiên, vẫn còn một số gia đình thuộc đối tượng chính sách đang gặp khó khăn, lâm vào tình trạng đói nghèo và bệnh tật, đây là vấn đề xã hội bức xúc cần được quan tâm.
"Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây" là một đạo lý quan trọng của dân tộc Việt Nam, thể hiện tinh thần nhân ái và trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc phát triển đất nước Để giải quyết tốt các vấn đề xã hội, nguyên tắc này đóng vai trò then chốt, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế bền vững.
Dân giàu thì nước mạnh, vì vậy thế hệ trẻ chúng tôi, sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Thạch Thành giàu truyền thống, cần có trách nhiệm nghiên cứu vấn đề đền ơn đáp nghĩa Chúng tôi cảm thấy cần thiết phải thực hiện một công trình nghiên cứu hoàn chỉnh về thực trạng công tác đền ơn đáp nghĩa, đồng thời đưa ra các giải pháp và kiến nghị nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội của huyện trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX (2001) Đảng ta đã khẳng định:
Chăm sóc gia đình chính sách và người có công với cách mạng là một nhiệm vụ quan trọng, đảm bảo họ có cuộc sống bằng hoặc khá hơn mức sống trung bình của người dân địa phương Để đạt được điều này, cần kết hợp ba nguồn lực: Nhà nước, cộng đồng và nỗ lực tự vươn lên của các đối tượng chính sách Công tác đền ơn đáp nghĩa đã được nâng tầm chiến lược trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam Tuy nhiên, việc áp dụng và thực hiện chính sách này ở từng địa phương lại khác nhau, tùy thuộc vào tình hình kinh tế - xã hội cụ thể.
Chúng tôi mong muốn đóng góp vào sự phát triển của huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hoá Được sự hỗ trợ từ các Thầy Cô giáo trong khoa Giáo dục Chính trị, chúng tôi đã quyết định nghiên cứu đề tài "Đảng bộ huyện Thạch Thành lãnh đạo thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá" cho khoá luận tốt nghiệp.
2 Tình hình nghiên cứu vấn đề
Công tác đền ơn đáp nghĩa đang được nhiều nhà lãnh đạo địa phương quan tâm, và đã được cụ thể hóa thông qua các giải pháp thiết thực Tình hình hiện tại cho thấy cần có những biện pháp hiệu quả để cải thiện và nâng cao chất lượng công tác này, nhằm tri ân những cống hiến của các anh hùng liệt sĩ và gia đình chính sách.
Nguyễn Thị Thảo đã nghiên cứu các nghị quyết của đại hội Đảng bộ huyện Thạch Thành từ năm 1996 đến nay, nhưng chưa có tài liệu nào giải quyết vấn đề này một cách triệt để và hệ thống Điều này đã thúc đẩy chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu này Mặc dù biết rằng việc đạt được điều mình mong muốn là khó khăn, nhưng nếu nghiên cứu có thể mang lại điều gì bổ ích, đó sẽ là một niềm mong mỏi lớn lao của tôi đối với sự phát triển chung của huyện nhà.
3 Mục đích, nhiệm vụ của đề tài
Điều tra và khảo sát đã xác định nguyên nhân gây khó khăn trong đời sống của các gia đình thương binh, liệt sĩ và gia đình người có công với cách mạng tại huyện Thạch Thành.
- Đảng bộ huyện Thạch Thành đã vạch ra kế hoạch và lãnh đạo thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa nh- thế nào?
- Từ đó khẳng định vai trò của Đảng bộ huyện Thạch Thành trong việc quan tâm và giải quyết các vấn đề xã hội ở địa ph-ơng
- Đề xuất một vài giải pháp nhằm thúc đẩy thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa sao cho có hiệu quả
4 Phạm vi và ph-ơng pháp nghiên cứu
Đảng lãnh đạo thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa là một vấn đề chiến lược quan trọng, phổ biến tại hầu hết các huyện và xã trên toàn quốc Bài viết này sẽ tập trung vào việc Đảng bộ huyện Thạch Thành thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa Nghiên cứu sẽ xem xét thực trạng đời sống của các gia đình chính sách và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đền ơn đáp nghĩa của Đảng bộ huyện Thạch Thành.
4.2 Ph-ơng pháp nghiên cứu
- Ph-ơng pháp phân tích tổng hợp
- Ph-ơng pháp điều tra khảo sát
- Ph-ơng pháp điều tra phỏng vấn
Luận văn này nhằm hoàn thiện các chính sách đền ơn đáp nghĩa tại địa phương, đồng thời nhấn mạnh vai trò quan trọng của Đảng bộ huyện Thạch Thành trong việc phát triển kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội của huyện.
6 Kết cấu của luận văn
Luận văn này ngoài phần mục lục, tài liệu tham khảo ra có 3 phần chính:
PhÇn néi dung
Mối quan hệ giữa chính sách kinh tế với chính sách xã hội và những vấn đề cụ thể của chính sách xã hội
1.1.1 Mối quan hệ giữa chính sách kinh tế với chính sách xã hội Đại hội IX của Đảng đã đề ra mục tiêu tổng quát của chiến l-ợc phát triển kinh tế – xã hội thời kỳ 2001 – 2010 là “ Đ-a n-ớc ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá, tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng đến năm 2020 n-ớc ta cơ bản trở thành một n-ớc công nghiệp theo h-ớng hiện đại” [15; 24] Để thực hiện mục tiêu trên, việc đổi mới, cải cách chính sách kinh tế, chính sách xã hội một cách đồng bộ, phù hợp với từng thời kỳ, từng giai đoạn là hết sức cần thiết Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách kinh tế và chính sách xã hội sẽ tạo điều kiện phát huy nội lực, gắn kết toàn dân, tạo động lực và nguồn sức mạnh để phát triển đất n-ớc nhanh, hiệu quả và bền vững
Chính sách xã hội là thành phần quan trọng trong hệ thống chính sách của Đảng và Nhà nước, thể hiện lý tưởng chính trị và đường lối cách mạng Nó đảm bảo nhu cầu vật chất và tinh thần của con người, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội và là động lực cho hoạt động xã hội Đồng thời, chính sách kinh tế bao gồm các chủ trương và biện pháp mà Nhà nước áp dụng trong từng giai đoạn lịch sử để đạt được mục tiêu kinh tế và chính trị, với tính chất có thể là dài hạn hoặc ngắn hạn.
Nguyễn Thị Thảo nhấn mạnh rằng nền kinh tế Việt Nam được xây dựng dựa trên phân tích và dự báo về nguồn lực và tiềm năng của đất nước, cùng với xu hướng phát triển xã hội Chính sách kinh tế của Nhà nước hướng tới việc xây dựng nền kinh tế hàng hóa đa thành phần, phát triển theo cơ chế thị trường dưới sự quản lý của Nhà nước Mục tiêu là giải phóng năng lực sản xuất hiện có, thiết lập cơ cấu hợp lý giữa công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ, mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế, và phát triển nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Chính sách kinh tế và chính sách xã hội là công cụ quản lý vĩ mô của Nhà nước, ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống kinh tế - xã hội của quốc gia Qua các chính sách này, Nhà nước thực hiện các chức năng chủ yếu nhằm điều tiết và quản lý các hoạt động trong xã hội.
Để nâng cao hiệu quả của nền kinh tế thị trường, Nhà nước cần can thiệp nhằm hạn chế tác động tiêu cực của các lực lượng kinh tế tư nhân Việc ban hành các luật như Luật Chống độc quyền, Luật Chống bán phá giá, cùng với các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, và Luật bảo vệ sở hữu trí tuệ là rất cần thiết để tạo ra một nền kinh tế hoạt động hiệu quả hơn.
Nhà nước thực hiện bảo đảm công bằng xã hội thông qua các chính sách phân phối lại thu nhập quốc dân, bao gồm việc áp dụng thuế luỹ tiến theo thu nhập và xây dựng hệ thống hỗ trợ thu nhập Những chính sách này nhằm giúp đỡ người già, người tàn tật, cung cấp bảo hiểm thất nghiệp và trợ cấp y tế, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho các nhóm yếu thế trong xã hội.
Để duy trì sự ổn định kinh tế - xã hội, cần áp dụng các chính sách tài khoá và tiền tệ nhằm điều chỉnh sản lượng, việc làm và lạm phát, từ đó giảm thiểu các tác động tiêu cực trong chu kỳ phát triển của nền kinh tế.
Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia cho thấy sự phát triển kinh tế thường đi kèm với các vấn đề xã hội như thất nghiệp, phân hóa giàu nghèo, mất cân bằng sinh thái, và thay đổi về giá trị đạo đức Theo quan điểm hiện đại, phát triển bền vững không chỉ dựa vào thành quả kinh tế mà còn bao gồm các chỉ tiêu về giáo dục, y tế, xoá đói giảm nghèo, phát triển con người, khoa học công nghệ và bảo vệ môi trường.
Nguyễn Thị Thảo đóng vai trò quan trọng như một cán cân điều tiết, góp phần mang lại cuộc sống tốt đẹp, sự công bằng và dân chủ cho tất cả các thành viên trong xã hội.
Chính sách kinh tế và chính sách xã hội là hai lĩnh vực riêng biệt nhưng có mối quan hệ chặt chẽ và tương hỗ Sự đồng bộ giữa chúng là điều kiện cần thiết để ổn định và phát triển quốc gia Trình độ phát triển kinh tế cung cấp cơ sở vật chất cho việc thực hiện chính sách xã hội, trong khi sự ổn định và công bằng xã hội lại thúc đẩy các mục tiêu kinh tế Điều này góp phần làm cho dân giàu, nước mạnh, và xã hội trở nên công bằng, dân chủ và văn minh.
Chính sách kinh tế và chính sách xã hội đều nhằm phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia Mối quan hệ giữa hai loại chính sách này thể hiện mục tiêu xã hội trong chính sách kinh tế và điều kiện kinh tế ảnh hưởng đến chính sách xã hội Sự hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội là cần thiết để đảm bảo phát triển bền vững, không gia tăng khoảng cách giàu nghèo, không gây bất ổn xã hội và không ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái.
Tăng trưởng kinh tế không thể giải quyết tất cả các vấn đề xã hội do sự phức tạp của các vấn đề này Do đó, cần thiết phải có các chính sách và chương trình xã hội riêng biệt để giải quyết các vấn đề cụ thể phát sinh từ tác động tiêu cực của kinh tế thị trường Các chính sách và chương trình xã hội cần được thực hiện đồng thời hoặc lồng ghép với các chính sách kinh tế nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển bền vững.
Nghiên cứu mối quan hệ giữa chính sách kinh tế và chính sách xã hội là cần thiết để xác định ranh giới giữa hai loại chính sách này Tuy nhiên, đây là một vấn đề phức tạp và khó khăn, vì vậy việc phân tích và đánh giá là rất quan trọng.
Nguyễn Thị Thảo phân tích tác động tích cực và tiêu cực của các chính sách, từ đó đề xuất các biện pháp kiểm soát, khống chế hoặc thúc đẩy hiệu quả.
Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia chỉ ra rằng, nếu chính sách xã hội không theo kịp chính sách kinh tế, thì mục tiêu kinh tế sẽ lấn át và tính bền vững trong phát triển sẽ bị phá vỡ Ngược lại, nếu chính sách xã hội đi trước mà không thực tế, sẽ dễ dẫn đến chủ quan và thiếu khả thi, gây mất lòng tin trong quần chúng Do đó, lựa chọn đúng đắn là kết hợp ngay từ đầu giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định mục tiêu và phương hướng chiến lược dài hạn, cũng như xây dựng thể chế pháp luật một cách đồng bộ giữa chính sách kinh tế và chính sách xã hội.
Quan niệm chung về đền ơn đáp nghĩa và chính sách đền ơn đáp nghĩa
Đền ơn đáp nghĩa là một vấn đề xã hội quan trọng, vừa mang tính truyền thống vừa thể hiện trách nhiệm của mỗi cá nhân Việc giải quyết hiệu quả vấn đề này đóng góp đáng kể vào sự phát triển của đất nước.
1.2.1 Quan niệm về đền ơn đáp nghĩa Đền ơn đáp nghĩa là một đạo lý tốt đẹp của dân tộc, vừa thể hiện đ-ợc sự gắn bó tình cảm giữa ng-ời đi tr-ớc và thế hệ ng-ời đi sau Truyền thống ấy trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất n-ớc nó lại càng đ-ợc tô đậm thêm và là một thang giá trị đạo đức thể hiện giá trị văn hoá tốt đẹp của con ng-ời Việt Nam Đền ơn đáp nghĩa theo quan niệm truyền thống của ng-ời Việt đó là sự báo đáp công ơn đối với hệ hệ cha anh, những ng-ời đi tr-ớc đã hy sinh, cống hiến sức mình cho cuộc đấu tranh dành độc lập dân tộc bảo vệ n-ớc nhà trên tinh thần tự nguyện và tấm lòng nhân ái bao dung Quan niệm truyền thống ấy cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị và nó đã đ-ợc Đảng, Nhà n-ớc cụ thể hoá thành các chính sách, pháp lệnh, nghị quyết để thực hiện hiệu quả hơn
1.2.2 Chính sách đền ơn đáp nghĩa là gì?
Chính sách đền ơn đáp nghĩa thể hiện sự quan tâm và chăm sóc đối với những người có công với cách mạng, được quy định trong các Nghị quyết của Đảng và pháp lệnh của Nhà nước Những chính sách này nhằm đảm bảo và nâng cao mức sống cho các gia đình chính sách, không chỉ về vật chất mà còn tạo niềm vui về mặt tinh thần, thể hiện sự quan tâm thiết thực nhất đối với những người đã cống hiến.
Chính sách đền ơn đáp nghĩa cần phải phản ánh thực tế của đất nước, từng địa phương và gia đình Để đảm bảo tính khả thi, các chính sách địa phương phải phù hợp với chủ trương của Đảng và pháp lệnh của Nhà nước Việc hoạch định chiến lược này là rất quan trọng để thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ.
Nguyễn Thị Thảo đã đề xuất các chính sách phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương, nhằm mang lại quyền lợi thiết thực nhất cho các đối tượng chính sách.
1.2.3 Các chính sách đền ơn đáp nghĩa ở n-ớc ta và bài học rút ra Ưu đãi xã hội đối với th-ơng binh, gia đình liệt sỹ ng-ời có công với cách mạng vừa là nghĩa vụ, vừa thể hiện đạo lý của dân tộc, là chủ tr-ơng đ-ờng lối của Đảng và Nhà n-ớc ta Nghị quyết đại hội IX của Đảng ta cũng khẳng định: chăm lo tốt hơn nữa đối với các gia đình chính sách trên cơ sở kết hợp ba nguồn lực: Nhà n-ớc, cộng đồng và cá nhân các đối t-ợng chính sách Tiếp tục thể chế hoá đ-ờng lối chủ tr-ơng của Đảng về -u đãi ng-ời có công, những năm qua Nhà n-ớc ta đã ban hành sửa đổi, bổ sung, các chính sách -u đãi xã hội đối với th-ơng bệnh binh, gia đình liệt sỹ và gia đình ng-ời có công với cách mạng Các chính sách đó đã nhanh chóng đi vào cuộc sống, tạo sức mạnh tổng lực về chính trị, xã hội, kinh tế, tạo sự đồng thuận giữa ý Đảng, lòng dân và bản thân ng-ời có công Những chính sách đó tác động sâu sắc đến việc giáo dục truyền thống, tình cảm và trách nhiệm của toàn xã hội với lòng tôn vinh, ghi nhớ đời đời cùng với Nhà n-ớc chăm lo đời sống vật chất và tinh thần đối với ng-ời có công
Kể từ khi ban hành Pháp lệnh ưu đãi người hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thương bệnh binh, những người tham gia trong hai cuộc kháng chiến đã nhận được nhiều quyền lợi và hỗ trợ từ Nhà nước.
Pháp lệnh về ưu đãi người có công với cách mạng, còn gọi là Pháp lệnh -u đãi, đã được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ban hành với các văn bản như Pháp lệnh số 08/PL-UBTVQHX, Pháp lệnh số 19/PL-UBTVQHX và Pháp lệnh số 01/PL-UBTVQHXI sửa đổi, bổ sung Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành 17 nghị quyết, quyết định và chỉ thị để hướng dẫn thi hành Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cùng các bộ, ban ngành đã phát hành 65 thông tư, thông tư liên tịch để hướng dẫn quy trình thực hiện các chế độ ưu đãi cho người có công.
Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng đã mở rộng đối tượng bao gồm những người hoạt động cách mạng trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, những người tham gia kháng chiến, và những người bị địch bắt, tù đày trong quá trình hoạt động cách mạng hoặc kháng chiến Việc tổ chức thực hiện chính sách ưu đãi này đóng vai trò quan trọng trong công tác tri ân và hỗ trợ những người đã cống hiến cho đất nước.
Thủ tướng Chính phủ đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ cho thanh niên xung phong hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến, cũng như cho những người tham gia kháng chiến và con cái họ bị ảnh hưởng bởi chất độc hóa học trong chiến tranh Việt Nam Các chính sách này bao gồm cải cách chế độ trợ cấp và chương trình cải cách tiền lương, bảo hiểm xã hội, nhằm đảm bảo mức trợ cấp hàng tháng phù hợp với mức tiêu dùng bình quân xã hội Đồng thời, chế độ ưu đãi về giáo dục, đào tạo, bảo hiểm y tế và mai táng phí cũng được mở rộng Hiện nay, có khoảng 8 triệu người hưởng chế độ trợ cấp ưu đãi, trong đó hơn 4 triệu người hoạt động kháng chiến nhận trợ cấp một lần, 2 triệu người có công đã mất trước năm 1995, và gần 1,5 triệu người đang nhận trợ cấp, phụ cấp hàng tháng.
Hơn 1 triệu người có công được hưởng chế độ bảo hiểm y tế, trong đó có 40.000 con của thương binh và liệt sĩ nhận ưu đãi trong giáo dục - đào tạo Ngoài ra, 14.300 cán bộ hoạt động trước 1945 được hỗ trợ nhà ở với kinh phí lên tới 800 tỷ đồng Hàng vạn gia đình thương binh, bệnh binh, liệt sĩ và bà mẹ Việt Nam anh hùng cũng được hỗ trợ cải thiện nhà ở hoặc ưu đãi khi mua nhà thuộc sở hữu Nhà nước.
Quỹ quốc gia về việc làm đã đầu tư gần 400 tỷ đồng để hỗ trợ các gia đình chính sách vay vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ Hàng vạn thương binh, bệnh binh, con liệt sĩ và con của những người có công được ưu tiên sắp xếp việc làm tại các doanh nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế và hơn 400 cơ sở sản xuất của thương binh và người tàn tật Mỗi năm, hàng trăm tỷ đồng được huy động từ ngân sách nhà nước và sự đóng góp của nhân dân để xây dựng, cải tạo các phần mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ và bia ghi tên các liệt sĩ.
Phong trào toàn dân chăm sóc thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng đang được đẩy mạnh và đi vào chiều sâu, thể hiện tình cảm và trách nhiệm của chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể Tấm lòng của cộng đồng từ các thôn, bản, đường phố, xã, phường, trường học, đến các đơn vị bộ đội và doanh nghiệp đã làm phong phú thêm các chương trình tình nghĩa, với nhiều mô hình và hình thức chăm sóc, giúp đỡ thương bệnh binh và gia đình liệt sĩ.
Nguyễn Thị Thảo đã góp phần xây dựng và cải tạo hơn 200.000 căn nhà tình nghĩa, với tổng giá trị hàng tỷ đồng Tất cả các Bà mẹ Việt Nam anh hùng đều được các cơ quan, đơn vị và cá nhân phụng dưỡng đến cuối đời Hơn 32.000 bố, mẹ liệt sĩ già yếu cô đơn nhận được sự chăm sóc chu đáo từ các đoàn thể Ngoài ra, 20.000 thương binh, bệnh binh nặng được hỗ trợ ổn định sức khoẻ và đời sống Quỹ đền ơn đáp nghĩa hàng năm huy động hơn 200 tỷ đồng, tạo ra hơn 12.000 vườn cây tình nghĩa trên toàn quốc Gần 80.900 xã, phường đã được UBND cấp tỉnh công nhận hoàn thành các chỉ tiêu về công tác thương bệnh binh, liệt sĩ và người có công.
Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến các gia đình liệt sỹ, thương binh, bệnh binh và những người có công với cách mạng Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn và nỗi đau mất mát, họ vẫn không ngừng nỗ lực phấn đấu, tận tâm trong học tập, lao động sản xuất, công tác và tham gia các hoạt động xã hội Nhiều gia đình có công đã trở thành "người công dân kiểu mẫu" và "gia đình cách mạng gương mẫu".
Công tác đền ơn đáp nghĩa của huyện Thạch Thành (Thanh Hóa) Thực trạng và nguyên nhân
Luận văn này nhằm hoàn thiện các chính sách đền ơn đáp nghĩa tại địa phương, đồng thời nhấn mạnh vai trò quan trọng của Đảng bộ huyện Thạch Thành trong phát triển kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội của huyện.
6 Kết cấu của luận văn
Luận văn này ngoài phần mục lục, tài liệu tham khảo ra có 3 phần chính:
Ch-ơng 1: Mối quan hệ giữa chính sách kinh tế với chính sách xã hội và vấn đề thực hiện chính sách xã hội ở Việt Nam
Chương 2: Đảng bộ huyện Thạch Thành (Thanh Hoá) đã lãnh đạo việc thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa trong bối cảnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá Bài viết sẽ đề xuất một số kiến nghị nhằm cải thiện hiệu quả của chính sách này, đảm bảo quyền lợi cho các đối tượng chính sách và nâng cao chất lượng cuộc sống cho họ trong thời kỳ phát triển mới.
Mối quan hệ giữa chính sách kinh tế với chính sách xã hội và vấn đề thực hiện chính sách xã hội ở Việt Nam
1.1 Mối quan hệ giữa chính sách kinh tế với chính sách xã hội và những vấn đề cụ thể của chính sách xã hội
1.1.1 Mối quan hệ giữa chính sách kinh tế với chính sách xã hội Đại hội IX của Đảng đã đề ra mục tiêu tổng quát của chiến l-ợc phát triển kinh tế – xã hội thời kỳ 2001 – 2010 là “ Đ-a n-ớc ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá, tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng đến năm 2020 n-ớc ta cơ bản trở thành một n-ớc công nghiệp theo h-ớng hiện đại” [15; 24] Để thực hiện mục tiêu trên, việc đổi mới, cải cách chính sách kinh tế, chính sách xã hội một cách đồng bộ, phù hợp với từng thời kỳ, từng giai đoạn là hết sức cần thiết Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách kinh tế và chính sách xã hội sẽ tạo điều kiện phát huy nội lực, gắn kết toàn dân, tạo động lực và nguồn sức mạnh để phát triển đất n-ớc nhanh, hiệu quả và bền vững
Chính sách xã hội là một phần quan trọng trong hệ thống chính sách của Đảng và Nhà nước, thể hiện lý tưởng chính trị và đường lối cách mạng Nó đảm bảo nhu cầu vật chất và tinh thần của con người, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội và là động lực cho hoạt động xã hội Bên cạnh đó, chính sách kinh tế bao gồm các chủ trương và biện pháp mà Nhà nước áp dụng trong từng giai đoạn lịch sử nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế và chính trị nhất định, có thể là chiến lược dài hạn hoặc sách lược ngắn hạn.
Nguyễn Thị Thảo nhấn mạnh rằng kinh tế Việt Nam được xây dựng dựa trên phân tích và dự báo về nguồn lực và tiềm năng của đất nước, cùng với xu hướng phát triển xã hội Chính sách kinh tế của Nhà nước hướng tới việc phát triển nền kinh tế hàng hóa đa thành phần, hoạt động theo cơ chế thị trường dưới sự quản lý của Nhà nước Mục tiêu là giải phóng năng lực sản xuất, thiết lập cơ cấu hợp lý giữa công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ, đồng thời mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế và phát triển nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Chính sách kinh tế và chính sách xã hội là những công cụ quan trọng giúp Nhà nước điều tiết và quản lý vĩ mô, ảnh hưởng đến toàn bộ đời sống kinh tế - xã hội của quốc gia Thông qua các chính sách này, Nhà nước có thể thực hiện những chức năng chủ yếu của mình.
Để nâng cao hiệu quả của nền kinh tế thị trường, Nhà nước cần can thiệp nhằm hạn chế tác động tiêu cực từ các lực lượng kinh tế tư nhân Việc ban hành các luật như Luật Chống độc quyền, Luật Chống bán phá giá và các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, cùng với Luật bảo vệ sở hữu trí tuệ, sẽ góp phần tạo ra một nền kinh tế hiệu quả hơn.
Nhà nước đảm bảo công bằng xã hội thông qua các chính sách phân phối lại thu nhập quốc dân, bao gồm việc áp dụng thuế lũy tiến theo thu nhập Hệ thống hỗ trợ thu nhập được xây dựng nhằm giúp đỡ người già, người tàn tật, cũng như cung cấp bảo hiểm thất nghiệp và trợ cấp y tế.
Để duy trì sự ổn định kinh tế - xã hội, cần áp dụng các chính sách tài khóa và tiền tệ nhằm điều chỉnh sản lượng, việc làm và lạm phát Mục tiêu là giảm thiểu những tác động tiêu cực từ các chu kỳ biến động của nền kinh tế.
Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia cho thấy sự phát triển kinh tế thường đi kèm với các vấn đề xã hội như thất nghiệp, phân hóa giàu nghèo, và mất cân bằng sinh thái Để đạt được phát triển bền vững, cần chú trọng không chỉ vào thành quả kinh tế mà còn vào các chỉ tiêu giáo dục, y tế, xoá đói giảm nghèo, phát triển con người, khoa học công nghệ và bảo vệ môi trường.
Nguyễn Thị Thảo giữ vai trò quan trọng như một cán cân điều tiết, mang lại cuộc sống tốt đẹp, sự công bằng và dân chủ cho tất cả các thành viên trong xã hội.
Chính sách kinh tế và chính sách xã hội là hai lĩnh vực riêng biệt nhưng có mối quan hệ chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau Sự đồng bộ giữa hai chính sách này là điều kiện thiết yếu để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững cho mỗi quốc gia Trình độ phát triển kinh tế cung cấp nền tảng vật chất cho việc thực hiện các chính sách xã hội, trong khi đó, sự ổn định và công bằng xã hội lại thúc đẩy các mục tiêu kinh tế, góp phần làm cho dân giàu, nước mạnh, và xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
Chính sách kinh tế và chính sách xã hội đều hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia Mối quan hệ giữa hai loại chính sách này thể hiện rõ mục tiêu xã hội trong chính sách kinh tế và điều kiện kinh tế tác động đến việc thực hiện chính sách xã hội Sự hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội là cần thiết để đảm bảo phát triển nhanh, bền vững mà không làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo, không gây bất ổn xã hội và không ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái.
Tăng trưởng kinh tế không thể giải quyết tất cả các vấn đề xã hội do tính phức tạp của các vấn đề này Do đó, cần thiết phải có các chính sách và chương trình xã hội riêng biệt để đối phó với những vấn đề cụ thể phát sinh từ tác động tiêu cực của kinh tế thị trường Các chính sách và chương trình xã hội nên được thực hiện đồng thời hoặc lồng ghép với các chính sách kinh tế, nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển bền vững.
Nghiên cứu mối quan hệ giữa chính sách kinh tế và chính sách xã hội giúp xác định ranh giới giữa hai loại chính sách này Tuy nhiên, đây là một vấn đề phức tạp và khó khăn, do đó việc phân tích và đánh giá là rất quan trọng.
Các chủ tr-ơng, chính sách của Đảng bộ huyện Thạch Thành về việc thực hiện đền ơn đáp nghĩa trong thời kỳ CNH, HĐH
2.3.1 Các chủ tr-ơng và chính sách về thực hiện đền ơn đáp nghĩa Đền ơn đáp nghĩa đang là vấn đề quan tâm lớn không chỉ của riêng Đảng bộ và nhân dân huyện Thạch Thành mà nó còn là đạo lý truyền thống tốt đẹp của ng-ời dân Việt Nam Chính vì vậy mà làm thế nào để thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa đạt hiệu quả trên tinh thần nhân ái, tự nguyện của mỗi thành viên trong xã hội
Kể từ khi Việt Nam bắt đầu công cuộc đổi mới toàn diện vào năm 1986 và đặc biệt là giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhiều chính sách và chương trình đã được triển khai nhằm thực hiện công tác đền ơn đáp nghĩa, trong đó có Pháp lệnh ưu đãi.
- Nghị định 28/CP của Chính phủ (29/04/1995) bổ sung thêm quy định tuổi h-ởng trợ cấp đối t-ợng đ-ợc h-ởng trợ cấp thuộc diện chính sách đang đ-ợc thực hiện
- Nghị định số 91/1998/NĐ - CP ngày 09/11/1998 của Chính phủ về việc ban hành điều lệ xây dựng và quản lý "Quỹ đền ơn đáp nghĩa"
- Quyết định số 120/2004/QĐ - TTg ngày 05/07/2004 quy định về điều kiện và đối t-ợng h-ởng chế độ -u đãi (có bổ sung sửa đổi)
Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng đã được sửa đổi và bổ sung, được Uỷ ban thường vụ Quốc hội thông qua vào ngày 27/06/2005, và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/10/2005.
Cùng với các quyết định chiến lược của Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh và Mặt trận Tổ Quốc tỉnh Thanh Hóa đã ban hành các văn bản thực thi nhằm triển khai các nghị quyết chiến lược Cụ thể, kế hoạch chỉ đạo xây dựng quỹ đền ơn đáp nghĩa giai đoạn 2005 - 2010 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh đã được thực hiện.
Nguyễn Thị Thảo, Ban Nhân Dân tỉnh và Mặt Trận Tổ Quốc tỉnh đã ban hành các công văn hướng dẫn thực hiện các chính sách, trong đó bao gồm những nội dung chính sau đây.
* Mục tiêu của ch-ơng trình
Công tác đền ơn đáp nghĩa giai đoạn 2005 - 2010 đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển đất nước, nhằm hỗ trợ các gia đình thương bệnh binh, liệt sĩ và người có công Chương trình này không chỉ giúp tăng thu nhập và phát triển sản xuất cho các gia đình chính sách, mà còn giảm tỷ lệ nghèo đói, tiến tới xoá bỏ tình trạng nghèo khó Mục tiêu là nâng cao chất lượng cuộc sống, đảm bảo các gia đình có đủ nhu cầu vật chất và tinh thần.
Xóa tỷ lệ nghèo trong các gia đình chính sách giúp ổn định về nhà ở và có mức sống bằng mức sống của nhân dân địa ph-ơng
Công tác đền ơn đáp nghĩa bao gồm các chính sách và ch-ơng trình dự án sau:
Chính sách hỗ trợ gia đình chính sách gặp khó khăn bao gồm quyên góp ủng hộ, các biện pháp hỗ trợ về y tế và giáo dục, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp, cùng với việc trợ giúp công cụ sản xuất và đất đai sản xuất.
- Các ch-ơng trình và dự án hỗ trợ trực tiếp công tác đền ơn đáp nghĩa gồm có:
+ Dự án -u đãi tín dụng cho các gia đình chính sách vay với lãi suất thấp hoặc không lãi để phục vụ phát triển sản xuất kinh doanh
+ Dự án tạo việc làm
Sau khi tiếp thu các quyết định của Chính phủ và nghị quyết của Ủy ban Nhân Dân tỉnh Thanh Hóa, Đảng bộ huyện Thạch Thành đã nhanh chóng triển khai tại các cấp địa phương Công văn số 02/BCĐ ngày 12/06/2005 của Ban Chỉ Đạo xây dựng quỹ đền ơn đáp nghĩa hướng dẫn chi tiết việc thi hành Pháp lệnh ưu đãi người có công trong giai đoạn 2005 - 2010 với các mục tiêu và phương hướng cụ thể.
+ Kiện toàn công tác tổ chức cán bộ để đủ sức hoàn thành nhiệm vụ đ-ợc giao
Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội đã thực hiện tham mưu cho cấp Ủy chính quyền địa phương trong việc triển khai công tác đền ơn đáp nghĩa giai đoạn 2002 - 2005, từ cấp huyện xuống xã và thị trấn Dựa trên cơ sở đó, phòng đã phát động các cán bộ Đảng viên và nhân dân trong huyện tham gia phong trào chăm sóc thương bệnh binh và gia đình liệt sỹ, đặc biệt trong dịp kỷ niệm 58 năm ngày thương binh liệt sỹ (27/07/2005).
Cần chấn chỉnh công tác quản lý đối tượng chính sách theo lãnh thổ dựa trên hộ tịch và hộ khẩu, nhằm ngăn chặn tình trạng hộ khẩu một nơi nhưng hưởng chính sách ở nơi khác.
Để tiếp tục triển khai thực hiện Nghị định 28/CP một cách hiệu quả, cần hướng dẫn toàn dân thông qua nhiều phương tiện thông tin đại chúng Điều này giúp người dân nắm vững và thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa một cách chính xác, dân chủ và công khai Việc triển khai này đảm bảo rằng mọi người dân đều có thể tiếp cận và hiểu rõ về chính sách, từ đó thực hiện đúng và đầy đủ các quy định.
Chúng tôi cam kết tập trung vào công tác xóa đói giảm nghèo và nâng cao mức sống cho các gia đình chính sách, đồng thời đảm bảo an toàn về nhà ở trong mùa bão lũ Mục tiêu là hoàn thành các nỗ lực này trước khi kết thúc năm.
2007 có 100% đơn vị xã, thị trấn đạt tiêu chuẩn
Trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XXII (09/2005) đã nêu ra các nhiệm vụ của công tác đền ơn đáp nghĩa nh- sau:
Xây dựng mục tiêu và kế hoạch cho công tác đền ơn đáp nghĩa tại xã, thị trấn cần dựa trên các mục tiêu và chương trình của huyện, đồng thời phù hợp với chính sách xã hội của xã và Nghị quyết của Đảng Uỷ, HĐND xã.
- Tổ chức điều tra lại đối t-ợng chính sách đang đ-ợc h-ởng trợ cấp và mức sống của họ
- Tổ chức thực hiện các phong trào vận động, quyên góp ủng hộ các gia đình chính sách gặp khó khăn
- Phối hợp các tổ chức đoàn thể các ngành triển khai thực hiện công tác đền ơn đáp nghĩa trên địa bàn toàn huyện
- Theo dõi cuộc sống của các gia đình chính sách để có sự quan tâm thích đáng
- Nhân rộng mô hình th-ơng binh làm kinh tế giỏi, các gia đình cách mạng
Theo chủ nghĩa Mác - Lênin, mọi sự vật hiện tượng trong thế giới đều có mối quan hệ biện chứng và tác động lẫn nhau Sự phát triển kinh tế cần gắn liền với việc giải quyết các vấn đề xã hội, vì phát triển kinh tế mà không chú trọng đến xã hội sẽ dẫn đến sự bền vững kém Ngược lại, chỉ quan tâm đến vấn đề xã hội mà không phát triển kinh tế sẽ thiếu cơ sở thực tiễn Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, việc giải quyết các vấn đề xã hội, đặc biệt là đền ơn đáp nghĩa, là cần thiết để đảm bảo cuộc sống hạnh phúc cho nhân dân, thể hiện đạo lý truyền thống và tạo động lực cho sự phát triển kinh tế bền vững.
Để công tác đền ơn đáp nghĩa đạt hiệu quả cao và mang lại quyền lợi thiết thực cho các đối tượng chính sách, cần xác định rõ các giải pháp cụ thể phù hợp với từng địa phương Đồng thời, việc kết hợp đồng bộ các giải pháp cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội.
2.3.2 Các giải pháp cơ bản để thực hiện tốt công tác đền ơn đáp nghĩa
- Đẩy mạnh phát triển kinh tế tạo điều kiện để giải quyết tốt các vấn đề xã hội trong đó có công tác đền ơn đáp nghĩa