Bộ giáo dục đào tạo Trờng đại học kinh tế quốc dân hà nội O - điều hành sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát trình chuyển đổi kinh tế Việt Nam Luận án tiến sĩ kinh tế H Ni, 2012 Bộ giáo dục đào tạo Trờng đại học kinh tế quốc dân hà nội O - điều hành sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát trình chuyển đổi kinh tế Việt Nam Luận án tiến sĩ kinh tế Chuyên ngành: Kinh tế - Tài chính, Ngân hàng Mã số : 62.31.12.01 Hớng dẫn khoa học: GS.TS Nguyn Vn Nam TS Nguyn Danh Lng Hà Nội, 2012 DANH MC Kí HIU CC CH VIT TT ASEAN Hip hi cỏc quc gia ụng Nam CSTT Chớnh sỏch tin t CSTK Chớnh sỏch ti khúa DNNN Doanh nghip nh nc DNNVV Doanh nghip nh v va DTBB D tr bt buc H KTQD i hc Kinh t quc dõn FDI Vn ủu t trc tip nc ngoi GDP Tng sn phm nc GTCG Giy t cú giỏ HMTD Hn mc tớn dng NHTM CP Ngõn hng thng mi c phn NHTM NN Ngõn hng thng mi Nh nc NHNN Ngõn hng nh nc NHTM Ngõn hng thng mi NHTW Ngõn hng Trung ng NSNN Ngõn sỏch nh nc OPEC T chc cỏc nc xut khu du la ODA Ngun h tr phỏt trin chớnh thc OECD T chc hp tỏc v phỏt trin kinh t OMOs Nghip v th trng m TCK Tỏi chit khu TCV Tỏi cp TPTTT Tng phng tin toỏn WTO T chc thng mi th gii USD ụ la M VND ng Vit Nam Mc lc Trang M ủu Chng 1: NHNG VN C BN V IU HNH CHNH SCH TIN T NHM KIM SOT LM PHT TRONG QU TRèNH CHUYN I NN KINH T 1.1 Nhng ủ c bn v lm phỏt 1.1.1 Khỏi nim v ủo lng 1.1.1.1 Khỏi nim 1.1.1.2 Thc ủo lm phỏt 1.1.2 Quan ủim khỏc v lm phỏt 1.1.2.1 Lý thuyt ca trng phỏi trng tin 1.1.2.2 Lý thuyt c cu v lm phỏt 1.1.2.3 Lm phỏt cu kộo 10 1.1.2.4 Lm phỏt chi phớ ủy 11 1.1.3 Cỏc nguyờn nhõn dn ủn lm phỏt 12 1.1.3.1 Cu kộo 12 1.1.3.2 Chi phớ ủy 13 1.1.3.3 Do tng lng tin cung ng 16 1.1.4 Quan h gia lm phỏt vi mc tiờu tng trng kinh t ủiu hnh CSTT 1.1.5 Cỏc nghiờn cu kim nghim v mi quan h gia lm phỏt v tng trng kinh t ủiu hnh CSTT 1.1.5.1 Dng tuyn tớnh 1.1.5.2 Dng phi tuyn 19 21 21 24 1.1.6 Vn ủ lm phỏt ủi vi cỏc nn kinh t ủang quỏ 29 trỡnh chuyn ủi 1.2 iu hnh CSTT ủ kim soỏt lm phỏt 32 1.2.1 Mc tiờu ủiu hnh CSTT 32 1.2.1.1 Tng quan 32 1.2.1.2 Mc tiờu cui cựng ca CSTT 33 1.2.1.3 Mc tiờu trung gian 35 1.2.1.4 Mc tiờu hot ủng 36 1.2.2 C ch truyn ti tỏc ủng CSTT 37 1.2.3 S la chn cỏc gii phỏp CSTT 37 1.2.4 Khuụn kh CSTT lm phỏt mc tiờu 39 1.2.4.1 Khỏi nim 39 1.2.4.2 iu kin ủ NHTW mt quc gia cú th theo ủui chớnh sỏch mc tiờu kim soỏt lm phỏt 1.2.4.3 Cn c ủ thit lp CSTT vi mc tiờu kim soỏt lm phỏt 1.2.5 ỏnh giỏ u nhc ủim ca chớnh sỏch 40 1.2.6 Cỏc cụng c ủiu hnh CSTT ca NHTW 44 41 43 1.2.6.1 T l d tr bt buc 44 1.2.6.2 Lói sut ca NHTW 45 1.2.6.3 Nghip v th trng m 45 1.2.6.4 Cỏc cụng c khỏc 45 1.3 Nhng ủc ủim c bn ca nn kinh t chuyn ủi nh hng 46 ủn ủiu hnh CSTT thc hin mc tiờu kim soỏt lm phỏt 1.3.1 c trng ca nn kinh t th trng 46 1.3.2 c ủim c bn ca nn kinh t quỏ trỡnh chuyn ủi 48 1.3.2.1 V s phi hp gia CSTT v cỏc chớnh sỏch kinh t v mụ khỏc 1.3.2.2 V cỏc th ch kinh t th trng quỏ trỡnh chuyn ủi 1.3.2.3 V cỏc cụng c ủiu hnh CSTT 48 1.3.2.4 V nng lc v v trớ ca Ngõn hng Trung ng 50 1.3.2.5 Th trng tin t cha phỏt trin 52 1.3.2.6 Nhn thc v kinh t th trng v ủiu hnh CSTT 52 1.3.2.7 V cỏc ủi tng chu tỏc ủng trc tip ca CSTT 53 1.3.2.8 Tõm lý s dng tin mt ca ngi dõn v tỡnh trng ủụ la hoỏ 1.3.2.9 H thng cỏc T chc tớn dng, ni chuyn ti CSTT 53 1.4 Kinh nghim ca Ngõn hng Trung ng mt s nc trờn th gii ủiu hnh CSTT nhm kim soỏt lm phỏt 49 49 54 56 1.4.1 Ngõn hng Trung ng Ba Lan 56 1.4.2 Ngõn hng Nhõn dõn Trung Quc (PBC) 57 1.4.3 Ngõn hng Trung ng Malaysia 61 1.4.4 C quan tin t Singgapore 62 1.4.5 Ngõn hng Trung ng Hn Quc 62 1.4.6 Ngõn hng Trung ng mt s nc phỏt trin 63 1.4.6.1 Tng quan 63 1.4.6.2 Lói sut Repo 64 1.4.6.3 Chớnh sỏch t l d tr bt buc bng 67 1.4.6.4 Chớnh sỏch t giỏ th ni hon ton 68 1.4.6.5 Chớnh sỏch kim soỏt tng trng tớn dng 68 1.4.7 Bi hc ủi vi Vit Nam 69 1.4.7.1 S dng linh hot v cú hiu qu cụng c d tr bt buc 1.4.7.2 La chn mụ hỡnh kim soỏt lói sut mc tiờu 69 1.4.7.3 Thay ủi phng thc ủiu hnh CSTT qua cụng c tỏi cp 1.4.7.4 Cỏc bi hc kinh nghim khỏc 73 70 74 Kt lun chng 76 Chng 2: 77 THC TRNG IU HNH CHNH SCH TIN T NHM KIM SOT LM PHT TRONG QU TRèNH CHUYN I NN KINH T VIT NAM 2.1 Din bin lm phỏt v nguyờn nhõn lm phỏt Vit Nam 77 quỏ trỡnh chuyn ủi nn kinh t thi gian qua 2.1.1 c trng c bn ca nn kinh t Vit Nam quỏ trỡnh chuyn ủi 2.1.2 Din bin lm phỏt v tng trng kinh t quỏ trỡnh chuyn ủi Vit Nam thi gian qua 2.1.2.1 Tng trng giai ủon thiu phỏt 1999- 2003 2.1.2.2 Lm phỏt v tng trng giai ủon 2004 ủn (2010) 2.1.3 Mc tiờu ủiu hnh CSTT ca Ngõn hng Nh nc Vit Nam quỏ trỡnh chuyn ủi nn kinh t 2.1.3.1 Mc tiờu cui cựng v mc tiờu trung gian 77 80 80 83 104 104 2.1.3.2 C ch truyn dn ca CSTT ủn kim soỏt lm phỏt 105 v tng trng kinh t 2.2 Thc trng ủiu hnh CSTT nhm kim soỏt lm phỏt quỏ 107 trỡnh chuyn ủi nn kinh t Vit Nam 2.2.1 Tng quan 107 2.2.2 Cụng c lói sut 108 2.2.2.1 Lói sut tỏi cp v lói sut tỏi chit khu 112 2.2.2.2 Lói sut cho vay qua ủờm 114 2.2.3 Cụng c t giỏ 115 2.2.4 Cụng c t l DTBB 117 2.2.5 Cụng c Tỏi cp v tỏi chit khu 121 2.2.6 Cụng c hn mc tớn dng 124 2.2.7 Cụng c th trng m 125 2.2.8 Nghip v hoỏn ủi ngoi t (Swap) 132 2.3 ỏnh giỏ thc trng ủiu hnh CSTT nhm kim soỏt lm phỏt quỏ trỡnh chuyn ủi nn kinh t Vit Nam 134 2.3.1 Nhng thnh cụng 134 2.3.2 Nhng hn ch 143 2.3.3 Nguyờn nhõn ca nhng hn ch 148 Kt lun Chng 153 Chng 3: 154 GII PHP HON THIN V NNG CAO HIU QU IU HNH CHNH SCH TIN T NHM KIM SOT LM PHT TRONG QU TRèNH CHUYN I NN KINH T VIT NAM 3.1 Mt s ủnh hng v quan ủim 154 3.1.1 nh hng chung 154 3.1.2 nh hng ủiu hnh CSTT ca NHNN 155 3.1.3 Mt s quan ủim hon thin v nõng cao hiu qu ủiu hnh CSTT nhm kim soỏt lm phỏt quỏ trỡnh chuyn ủi nn kinh t Vit Nam 3.1.3.1 Kh nng v ủiu kin ỏp dng chớnh sỏch mc tiờu kim soỏt lm phỏt vic thc thi CSTT Vit Nam 3.1.3.2 iu kin ỏp dng chớnh sỏch mc tiờu kim soỏt lm phỏt vic thc thi CSTT Vit Nam 3.2 Gii phỏp hon thin v nõng cao hiu qu ủiu hnh CSTT nhm kim soỏt lm phỏt quỏ trỡnh chuyn ủi nn kinh t Vit Nam 156 156 157 164 3.2.1 Gii phỏp tng th 164 3.2.2 i vi chớnh sỏch lói sut 165 3.2.3 i vi chớnh sỏch t giỏ 165 3.2.4 Hon thin cụng c t l DTBB ủiu hnh CSTT 166 3.2.4.1 i tng phi thc hin DTBB cn bao gm ton b cỏc TCTD cú hot ủng huy ủng 3.2.4.2 Tng bc hon thin c s tớnh DTBB 166 3.2.4.3 iu chnh k tớnh DTBB v k trỡ DTBB theo hng DTBB ủc cn c chớnh xỏc hn vo tỡnh hỡnh huy ủng 3.2.4.4 Hỡnh thc trỡ DTBB ủc hon thin ủ h tr phỏt trin th trng tin t 3.2.4.5 Quy ủnh lói sut DTBB hp lý nhm trỏnh gỏnh nng v chi phớ hot ủng cho TCTD 3.2.5 Phi hp ủng b cỏc cụng c CSTT khỏc ủ nõng cao hiu qu ủiu tit tin t 3.2.6 Nõng cao cht lng d bỏo cỏc din bin tin t 168 167 169 170 170 172 3.2.7 Hon thin h thng cụng ngh thụng tin ủiu hnh 173 CSTT 3.2.8 Tng cng cụng tỏc tra v kim tra vic chp hnh 174 cỏc quy ủnh ca Ngõn hng Nh nc ủi vi cỏc T chc tớn dng 3.3 Gii phỏp b tr 174 3.3.1 Xõy dng Ngõn hng Trung ng hin ủi v ủ mnh 174 3.3.2 Chn nn tng CSTT cho thc hin mc tiờu xuyờn sut l kim ch lm phỏt kt hp vi ủi mi phng phỏp tớnh ch s lm phỏt 3.3.3 Tng cng s phi hp cht ch gia Ngõn hng Nh nc vi cỏc b ngnh khỏc ủiu hnh chớnh sỏch kinh t v mụ 3.3.4 Tng cng cụng tỏc thụng tin tuyờn truyn 179 3.3.5 Nõng cao cht lng qun lý ca cỏc NHTM 183 3.3.6 V chớnh sỏch ti khúa 184 3.3.7 Gii phỏp khỏc 185 182 183 Kt lun chng 187 KT LUN 188 Danh mc cỏc cụng trỡnh nghiờn cu cú liờn quan ủn lun ỏn ca tỏc 190 gi ủó ủc cụng b DANH MC TI LIU THAM KHO 191 Danh mc s ủ v ủ th S ủ th Tờn ủ th v s ủ Trang v s ủ S ủ 1.1 Cỏc nhõn t tỏc ủng ti lm phỏt Sơ đồ 1.2 C ch truyn dn tng th ca CSTT S ủ 2.1 C ch truyn dn t chớnh sỏch tin t ti mc tiờu cui 17 37 105 cựng l Lm phỏt v Tng trng Hỡnh 2.1 T l lm phỏt v tc ủ tng trng kinh t Vit Nam giai ủon 1997 2003 82 Hỡnh 2.2 Ch s giỏ tiờu dựng cỏc thỏng nm 2004 85 Hỡnh 2.3 Ch s giỏ tiờu dựng cỏc thỏng nm 2008 89 Hỡnh 2.4 Din bin tng trng kinh t v ch s lm phỏt Vit Nam giai ủon 2001 2010 95 Hỡnh 2.5 Din bin giỏ tiờu dựng nm 2010 103 Hỡnh 2.6 Mi quan h mt s ch tiờu v tin t - tớn dng giai 136 ủon 1996 2010 Hỡnh 2.7 Din bin cỏc ủt ủiu chnh lói sut c bn 139 Hỡnh 2.8 Din bin t giỏ giai ủon 1995 - 2010 141 th 2.1 Din bin lói sut huy ủng v cho vay bng VND 111 t thỏng 4-2010 - ủn thỏng 6-2011 th 2.2 Din bin lói sut cho vay qua ủờm giai ủon 2005-2011 115 Danh mc Bng s liu S bng Tờn bng Trang Bảng 2.1 Ch s giỏ tiờu dựng cỏc thỏng giai ủon 1999 2003 81 Bảng 2.2 Tc ủ tng trng v t l lm phỏt giai ủon 2004 86 2007 Bảng 2.3 Tốc độ tăng trởng giá tiêu dùng qua tháng, sau 94 năm bình quân năm (%) Bng 2.4 Tốc độ tăng, giảm giá tiêu dùng, vàng, USD qua 95 năm (%) Bng 2.5 Mc tiờu ủiu hnh chớnh sỏch tin t ca Vit Nam 104 Bng 2.6 Din bin cỏc mc lói sut ủiu hnh ca NHNN 113 giai ủon 2008-2009 Bng 2.7 Din bin cỏc mc lói sut ủiu hnh ca NHNN cỏc 114 nm 2010-2011 Bng 2.8 Bng 2.9 Din bin ủiu chnh t giỏ giai ủon 1990- 2008 Din bin t l D tr bt buc giai ủon 1992-2005 117 119 Bng 2.10 Din bin T l D tr bt buc 2002-2011 120 Bng 2.11 Din bin lói sut tin gi DTBB bng VND 121 Bng 2.12 Cỏc ln ủiu chnh lói sut tỏi cp 1991 - 2008 122 Bng 2.13 Nghip v th trng m giai ủon 2000 - 2010 125 Bng 2.14 Hot ủng NV th trng m thỏng ủu nm 2011 127 Bng 2.15 Lng tin cung ng rũng qua nghip v th trng 129 m giai ủon 2008 - 2011 Bng 2.16 Doanh s giao dch nghip v th trng m qua cỏc nm 2008 - 2011 130 180 Cỏc cụng c ca CSTT ủt di s kim soỏt ca NHTW ủú l: DTBB, d tr ca ngõn hng, lói sut qua ủờm Cú nhiu kờnh m thụng qua ủú thay ủi mc d tr ca ngõn hng v thay ủi lói sut qua ủờm s cú nh hng ủn giỏ c v sn lng; ủú l kờnh tin t, kờnh tớn dng, kờnh t giỏ hi ủoỏi v kờnh giỏ c bt ủng sn Cú hai s la chn quan trng: + Cỏi gỡ s xy vic n ủnh sn lng vi vic n ủnh giỏ c iu ny ph thuc vo: Bn cht ca cỏc cỳ sc m nn kinh t gp phi: bin ủng giỏ du m, thiờn tai trờn din rng, xung ủt chớnh tr hay xung ủt v trang, lũng tin ca NHTW nh th no? Cỏi giỏ phi tr ca lm phỏt nh th no l nhn bit ủc + Mc tiờu ca chớnh sỏch nờn l trc tip hay trung gian? Cỏc kt qu ủc nghiờn cu cho hay, nhng thay ủi chớnh sỏch cú ủ tr, thng phi mt t ủn 12 thỏng mi cú hiu qu v phi mt t - nm mi cú hiu qu ủy ủ Cỏc mc tiờu trung gian hay mc tiờu nghip v cung cp v ủiu tit trung gian ca nhng hiu qu; ủú l mc ủ tng trng tin t v tng trng tớn dng, t giỏ hi ủoỏi, t l lói sut ngn hn, ch s ủiu kin tin t v din bin tin t Cỏc mc tiờu trung gian ủc ủt cỏc ủớch phi vt qua ủnh cao khong nm n ủnh d tr cú mi liờn h gia cỏc cụng c, mc tiờu trung gian v mc tiờu cao nht ca CSTT, nú bao gm: nhu cu tin t, nhu cu tớn dng, nhu cu d tr v cỏc c hi kinh doanh chng khoỏn Cỏc ủ thc tin ca mc tiờu lm phỏt - Thc hin nhng quỏ trỡnh x lý: Thit lp v cụng b mc tiờu lm phỏt v gii hn ca mc tiờu, d bỏo cỏc giai ủon tng lai ca lm phỏt, so sỏnh d bỏo mc tiờu lm phỏt, tớnh toỏn s ủiu chnh chớnh sỏch cn thit ủ loi b khong cỏch lm phỏt (ớt nht phm vi s dng vai trũ ca mc tiờu), x lý 181 nghip v ban ủu ủ to s ủiu chnh, trỡ mt ủ lch ti thiu gia t l lm phỏt thc s v t l lm phỏt theo mc tiờu - Cỏc yờu cu ủi vi vic thc hin mc tiờu lm phỏt: + NHTW phi cú tớnh ủc lp ủiu hnh CSTT, khụng b ph thuc bi cỏc yờu cu ca ti chớnh Cỏc mc tiờu cú th ủc thit lp bi Chớnh ph, nhng ủiu hnh CSTT, NHTW phi thc quyn ủ ủt ủc mc tiờu lm phỏt + Cn chn phng phỏp ủo lng lm phỏt nh th no: Ch s lm phỏt giỏ c hng tiờu dựng CPI, t l lm phỏt giỏ c hng tiờu dựng tng hp kộm linh hot, hay s kt hp tng hp Canada tớnh toỏn ch s lm phỏt bao gm c nhng bin ủng v lng thc, thc phm v nng lng Nhng ủú l giỏ bỏn l, ch khụng phi l giỏ trờn th trng hng hoỏ giao dch bỏn buụn, giao dch ca cỏc nh ủu c Ch s tớnh lm phỏt ti Anh v New Zealand cng bao gm giỏ c ti sn th chp, bt ủng sn Vỡ vy mt phng phỏp tớnh toỏn ch s lm phỏt ti u v phự hp thc tin Vit Nam cng nh tip cn thụng l quc t l ht sc cn thit + Cn thit phi cú c ch thit lp mc tiờu lm phỏt vi gii hn mc tiờu + NHTW khụng nờn ủt cho mỡnh cỏc mc tiờu s cp no khỏc ủi vi CSTT m mc tiờu cao nht ủú l lm phỏt, nú quan trng nht khụng ngoi tr xem xột ngn hn ca cỏc mc tiờu khỏc nh: t l tng GDP thc, t l tht nghip Cn phi hng ti mc tiờu lm phỏt lõu di l ủnh hng chin lc, trung nht ủiu hnh CSTT ca NHTW + NHTW cn minh bch v ch ủng kh nng toỏn ca mỡnh, hay sn sng can thip trờn th trng tin t Nn tng thi gian cho vic ủt ủc mc tiờu cn rừ rng: thỏng, nm Bỏo cỏo xut bn hng k (hng quý) cn mụ t mc tiờu, tớnh minh bch kh nng khon, d tr ca NHTW, nhng d bỏo, s la chn chớnh sỏch v cỏc x lý nghip v cn phi 182 cú mt s nn tng cho s hiu bit ca s ni kt gia cỏc mc tiờu nghip v vi cỏc cụng c ca CSTT v nn kinh t thc vi cỏc din bin kinh t v mụ 3.3.3 Tng cng s phi hp cht ch gia Ngõn hng Nh nc vi cỏc b ngnh khỏc ủiu hnh chớnh sỏch kinh t v mụ NHNN cn ủ ngh v phi hp vi cỏc c quan cú liờn quan hon thin phng phỏp tớnh v cụng b lm phỏt hng nm nc ta, ủ ủm bo ch s ny ủc tớnh toỏn khoa hc hn, phự hp hn vi thụng l quc t Bờn cnh ủú, vic xỏc ủnh lng tin cung ng hng nm cn ủc xem xột linh hot v m rng hn, khụng ch trờn c s lm phỏt v tng trng kinh t m cũn cn ủc tớnh trờn mt lng ln nh ủt hng nm ủc vo mua bỏn, trao ủi, ủn bự, tr thnh hng húa v cn phng tin toỏn NHNN v B Ti chớnh cn nhanh chúng ủi mi quan ủim vic s dng phi hp chớnh sỏch ti khúa v CSTT nhm phự hp vi s chuyn ủi c ch ủiu hnh CSTT t trc tip sang giỏn tip c bit l s phi hp ủng b vic phỏt trin th trng tớn phiu kho bc (c th trng s cp v th trng th cp) Cn ban hnh h thng thụng t liờn thụng nhm phi hp cht ch gia cỏc B, ngnh liờn quan vi NHNN vic ủiu hnh CSTT Hon thin hnh lang phỏp lý v thm quyn thu thp, cung cp v trao ủi thụng tin gia Tng cc Thng kờ thuc B K hoch v u t, B Cụng thng, B Ti chớnh v Tng cc Hi quanvi NHNN Xõy dng h thng kt ni thụng tin gia cỏc b ngnh nhm ủm bo ủ s liu cn thit cho cụng tỏc d bỏo, phõn tớch 3.3.4 Tng cng cụng tỏc thụng tin tuyờn truyn Cụng tỏc thụng tin tuyn truyn hin ủang ngy cng ủc quan tõm chỳ trng nú cú tỏc ủng ủn tõm lý th trng Trong thi gian qua, nhiu thụng tin tht thit trờn th trng ủó cú tỏc ủng ủn tõm lý ca cỏc thnh viờn th trng cng nh lm gim hiu qu ủiu hnh ca cỏc c quan nh nc Vic thụng tin thng xuyờn gia NHNN, c quan qun lý nh nc v tin t v hot ủng ngõn hng, vi cỏc TCTD v ngi dõn s giỳp TCTD v nhõn dõn 183 hiu ủỳng ủnh hng ủiu hnh ca NHNN, qua ủú h tr tớch cc cho vic thc hin ủỳng cỏc quy ủnh ca nh nc núi chung, cng nh cỏc quy ủnh v DTBB núi riờng Cụng tỏc thụng tin tuyờn truyn thi gian ti cn ủc thc hin theo hng : - T chc ủnh k cỏc bui hp bỏo gia cỏc c quan qun lý nh nc, ủú cú NHNN vi bỏo gii ủ cụng b cụng khai ủnh hng qun lý nh nc v tin t núi chung, cng nh ủnh hng ủiu hnh cỏc cụng c CSTT núi riờng, ủú cú cụng c DTBB - Thng xuyờn t chc cỏc bui to ủm gia NHNN v cỏc TCTD hoc thit lp ủng dõy núng ủ kp thi nm bt v gii ủỏp nhng vng mc vic thc hin cỏc cụng c CSTT, cụng c DTBB Nm bt nhng thụng tin v phn ng ca TCTD trc nhng bin ủng ca th trng quc t v nc ủ cú ủ xut kp thi ủiu hnh cụng c DTBB - Khi cú nhng ủiu chnh v cụng c DTBB, NHNN cn thụng bỏo trc ớt nht thỏng cho cỏc TCTD ủ cỏc TCTD cú ủ thi gian ủiu chnh hot ủng ca mỡnh cho phự hp vi nhng gii phỏp ủiu hnh ca NHNN 3.3.5 Nõng cao cht lng qun lý ca cỏc NHTM Trỡnh ủ qun lý ca cỏc NHTM l yu t quan trng ủ ủiu hnh CSTT ủt hiu qu nõng cao cht lng qun lý ca cỏc NHTM cn thc hin cỏc bin phỏp: - Cỏc NHTM cn luụn quan tõm, trỳ trng ủn cụng tỏc qun lý ngun vn, ủt mc tiờu cõn ủi ngun l mc tiờu hng ủu kinh doanh; - Nõng cp h thng cụng ngh thụng tin ủ nm bt kp thi din bin ngun vn, s dng Thc hin qun lý trung ủ s dng cú hiu qu ngun - Nõng cao trỡnh ủ ủi ng cỏn b, nht l b phn ngun ủỏp ng ủc s phỏt trin ca h thng ngõn hng hin - Thng xuyờn nm bt, phõn tớch din bin kinh t v mụ, tin t ủ ch ủng cú cỏc bin phỏp trc nhng thay ủi ca th trng tin t v mc tiờu 184 ủiu hnh CSTT ca NHNN, ủm bo cõn ủi v ủỏp ng ủy ủ DTBB NHNN ủiu chnh t l DTBB 3.3.6 V chớnh sỏch ti khúa i vi kờnh ngõn sỏch nh nc, chng tht thu, b sút ngun thu, r soỏt cỏc k h qun lý ngun thu v phũng chng tiờu cc lnh vc thu; tng t, nõng cao hiu qu qun lý ủu t ngõn sỏch v kim soỏt cht ch cỏc chi tiờu t ngõn sỏch, ủu l nhng ủ khụng mi nhng cng cn nờu lờn ủ cú tớnh ủng b ủ cp ủn kim ch lm phỏt l khụng ngng quan tõm ủc bit ủn lnh vc ny Tht cht tin t cn phi nhn mnh ủn kờnh ny Thc hin hiu qu, trỏnh tht thoỏt, tham nhng, cỏc tiờu cc khỏc v trỏnh ủng cỏc ngun ODA, ủu t ngõn sỏch cỏc cp cng cú ý ngha rt ln gúp phn kim ch lm phỏt, gim thiu vic phỏt sinh chi phớ ngoi d toỏn, b ủi lờn ngoi d kin ban ủu nhanh cỏc cụng trỡnh ủú vo s dng, phỏt huy hiu qu ủi vi nn kinh t Bin phỏp c th cn ủc thc thi ủú l giỏm sỏt cht ch tin ủ thc hin d ỏn, thay th kp thi nh thu khụng ủ nng lc thi cụng, kiờn quyt v gii quyt dt ủim gii phúng mt bng, linh hot gii quyt cỏc phỏt sinh X lý nghiờm minh cỏn b cú tiờu cc, cỏn b khụng dỏm chu trỏch nhim v cỏn b khụng cú chuyờn mụn, nghip v, bn lnh v nng lc thc thi cụng vic cú liờn quan Bờn cnh ủú qun lý cht ch hot ủng ca cỏc Tp ủon nh nc, Tng cụng ty nh nc ủ to nờn s minh bch v ti chớnh, hiu qu ủu t, trỏnh tht thoỏt vn, nh trng hp Vinashin, cng l mt gii phỏp cp bỏch gúp phn kim ch lm phỏt 3.3.7 Gii phỏp khỏc Do ủú ủ kim ch lm phỏt cn cú bin phỏp khuyn khớch phỏt trin sn xut kinh doanh núi chung, sn xut nụng sn thc phm núi riờng l ht sc quan trng, tng sn lng nụng sn thc phm vi cht lng ngy cng cao 185 khụng nhng ủỏp ng nhu cu th trng nc m v xut khu cũn tng ngun thu ngoi t, gúp phn gim thõm ht cỏn cõn thng mi n ủnh t giỏ Vit Nam gia nhp WTO thỡ phi chp nhn thc t s liờn thụng giỏ c nụng phm nc v th trng th gii Ngi sn xut cú li, cng kớch thớch h m rng sn sut, nõng cao cht lng, tng ngun hng cho xut khu v cho th trng nc, tng ngun thu ngoi t gúp phn bỡnh n t giỏ, to vic lm n ủnh vi thu nhp khỏ cho nhng ngi cú liờn quan, gúp phn n ủnh xó hi v ủm bo an sinh xó hi Mt khỏc ngun cung nụng sn thc phm khỏ lờn gúp phn bỡnh n giỏ mt hng ny Cng chớnh vỡ vy vic tht cht tin t khụng th kộo giỏ th trng nụng sn th gii ủi xung, lm gim giỏ bỏn l nụng sn thc phm Vit Nam Ngc li vic tht cht tin t, nụng dõn khụng vay ủc ủu t cho sn xut nh hng ủn ngun cung, hoc vay vi chi phớ cao cng tỏc ủng tng giỏ bỏn trờn th trng, ủi ngc li mc tiờu kim ch lm phỏt Vit Nam l mt nc sn xut nụng nghip, ủn khu vc nụng nghip v kinh t nụng thụn chim khong 70% lc lng lao ủng xó hi, cng tng ng khong 70% dõn s sng nụng thụn Giỏ c nụng sn thc phm tng, gúp phn nõng cao thu nhp cho ngi sn xut, khu vc chu nhiu ri ro v li nhun thp Giỏ c nụng phm ủc ci thin cng kớch thớch chuyn dch c cu kinh t nụng nghip nụng thụn theo hng hng hoỏ, bỏm sỏt nhu cu ca th trng ng nhiờn v phớa ngi lm cụng, n lng, hng tr cp xó hi, ngi nghốo ủụ th, b nh hng ln bi giỏ lng thc - thc phm tng, lng hay tr cp xó hi khụng tng hoc tng rt chm Thu nhp gn nh ginh ht cho nhu cu n ung ti thiu, nờn ủi sng ngy cng khú khn ủm bo li ớch ca c ngi sn xut gia nhp WTO, va ủm bo an sinh xó hi, thỡ cn cú chớnh sỏch ủiu tit v mụ ca nh nc, ch khụng th s dng bin phỏp hnh chớnh lm mộo mú ủi th trng nụng sn nh hng quy hoch ủt ủai, s dng ủt cho sn xut cụng nghip, ủụ th, ủn cỏc khu vc khụng phi l ủt ủai mu m, ủt 2-3 v Gim thõm ht cỏn cõn vóng lai cn phi ủt trỏch nhim chớnh l chớnh sỏch thng mi, ch khụng thiờn v chớnh sỏch t giỏ 186 Kt lun chng Khi lm phỏt xy s tỏc ủng trc tip ủn mi ngi v ton b nn kinh t v mụ Do vy, lm phỏt l ch ủ luụn ủc cỏc nh hoch ủnh chớnh sỏch, cỏc nh khoa hc, cỏc nh kinh t v ton xó hi ủc bit quan tõm Vit Nam t thc hin chuyn ủi c cu nn kinh t t trung quan liờu bao cp sang nn kinh t th trng ủnh hng xó hi ch ngha thỡ lm phỏt thng xuyờn xy (ch yu l lm phỏt cao) vi din bin ht sc phc nhiu nguyờn nhõn, ủú nguyờn nhõn quan trng hiu qu ủiu hnh CSTT ca NHNN Vit Nam Theo ủú, chng lun ỏn ủó trung vo lm rừ: Mt l: nh hng chung v ủnh hng c th, cng nh mt s quan ủim v ủiu hnh CSTT thc hin mc tiờu kim soỏt lm phỏt Hai l: ủ xut 10 nhúm gii phỏp v mt s gii phỏp b tr, ủú l: CSTT ca NHNN Vit Nam; cỏc chớnh sỏch v mụ khỏc ca Chớnh ph; cỏc cụng c ca CSTT v bin phỏp ca NHTW s dng ủ kim soỏt lm phỏt; cỏc chớnh sỏch v gii phỏp nhm khc phc gim phỏt; v cỏc gii phỏp ủi phú vi lm phỏt Cỏc gii phỏp trờn ủc thc hin ủỳng, linh hot v ủng b s gúp phn nõng cao hiu qu ủiu hnh CSTT ca NHNN Vit Nam nhm mc tiờu kim soỏt lm phỏt thi gian ti 187 KT LUN Thụng thng thc tin ủiu hnh CSTT, cỏc NHTW c gng ủt cho mỡnh mt khuụn kh ủiu hnh CSTT phự hp Theo ủú, mc tiờu, cụng c v c ch truyn ti tỏc ủng ca CSTT ủc xỏc ủnh rừ ủ giỳp ủnh hng phự hp hot ủng ủiu hnh CSTT ca NHTW Cú rt nhiu c ch ủiu hnh CSTT khỏc ủc cỏc NHTW xỏc lp tu thuc vo hon cnh c th mi quc gia Rt khú cú th ủỏnh giỏ rng c ch ủiu hnh CSTT ny l ti u hn c ch Ti quc gia ny la chn mc tiờu CSTT l tng trng kinh t vi "cỏi neo" l t giỏ li ủem ủn thnh cụng, nhng cng c ch ủiu hnh ủú li ủem ủn s tht bi cho NHTW Thm mt quc gia cng khụng cú c ch ủiu hnh CSTT no l phự hp v tt nht cho mi hon cnh S thay ủi v mụi trng hnh, cu trỳc th ch v nn kinh t, k c mụi trng kinh t - ti chớnh quc t to nhng thỏch thc mi v ỏp lc thỳc ủy NHTW luụn tỡm ủn s phự hp hn v c ch ủiu hnh CSTT nhm gúp phn bo ủm cho nn kinh t tng trng bn vng di hn K t nm 1989 ủn nay, ủó cú hn 20 quc gia16 ỏp dng mụ hỡnh ủiu hnh CSTT ly lm phỏt lm mc tiờu C ch ny ủó khng ủnh ủc nhng li th nht ủnh v tớnh ph cp hay tớnh phự hp rng rói nhng trỡnh ủ phỏt trin khỏc Phng phỏp tip cn ly lm phỏt lm mc tiờu CSTT ủang dn tr thnh xu hng ln trờn phm vi khu vc v ton cu Kinh nghim v s tin li v ủiu hnh ủó khin hu ht cỏc NHTW thc hin CSTT da vo cỏc mc tiờu trung gian nh lng tin, lói sut hoc t giỏ Phng phỏp tip cn mi thụng qua ly lm phỏt lm mc tiờu ca CSTT ủó phỏ v c ch ủiu hnh CSTT truyn thng v trung ch yu vo t l lm phỏt nh mc tiờu nht v trc tip ca CSTT (c ch ủiu hnh tin t giai ủon) Cho ủn nay, cú rt ớt bng chng thc nghim ng h vic cho rng cỏc nn kinh t nh, d b tn thng khụng ủm bo cho vic thc hin thnh cụng c ch ly lm phỏt lm mc tiờu Mt khỏc, cng khụng cú bng chng ng h cho rng vic ly lm phỏt lm mc tiờu CSTT cú th lm mộo mú nhng u tiờn v chớnh sỏch theo hng trung n lc ca NHTW ủ x lý ủ lm phỏt ti mc nhóng mc tiờu chung phỏt trin kinh t Tụi cho rng, Vit Nam cng phi tin hnh 16 M, Nht v EU cha ỏp dng khuụn kh ly lm phỏt lm mc tiờu CSTT 188 nghiờn cu, xem xột nghiờm tỳc ủ ny v mt lý lun, kinh nghim thc tin v kh nng ỏp dng ti Vit Nam ủ ủnh hng cho chin lc CSTT ủn nm 2015 hay xỏc ủnh tm nhỡn 2020, bi cú nhng ủim ủc thự ca c ch ny ủó v s tip tc tr thnh xu th ủng tt yu, vớ d yờu cu v tớnh minh bch ca CSTT v trỏch nhim ca NHTW hay tớnh ủc lp v CSTT Lun ỏn ủó nghiờn cu nhng ủ lý lun v thc t v vic nghiờn cu mi quan h gia lm phỏt v tng trng trờn th gii cng nh Vit Nam; phõn tớch thc trng tỡnh hỡnh kinh t Vit Nam cỏc giai ủon ủó tri qua; ủng thi tỡm ngng lm phỏt ti u cho Vit Nam ủ da trờn ủú cú th ủc cỏc chớnh sỏch nhm thỳc ủy phỏt trin kinh t, tng trng bn vng Nhng ni dung c th m lun ỏn ủó ủt ủc l: - Phõn tớch cỏc quan ủim khỏc ca cỏc trng phỏi v ủ lm phỏt v tng trng, khỏi nim, ni dung, quan ủim, nguyờn nhõn, Phõn tớch mi quan h gia tng trng kinh t v kim ch lm phỏt, cng nh mc tiờu ủiu hnh CSTT, vai trũ ca NHTW ủiu hnh CSTT thc hin mc tiờu kim soỏt lm phỏt - Tng hp, phõn tớch nhng nghiờn cu trờn th gii v lm phỏt, tng trng núi riờng v mi quan h tỏc ủng qua li ca chỳng núi chung, kinh nghim ủiu hnh cỏc cụng c CSTT ca NHTW nhm thc hin mc tiờu ca chớnh sỏch - Phõn tớch v ủỏnh giỏ thc trng lm phỏt v tng trng ca Vit Nam, ủiu hnh CSTT ca NHNN Vit Nam, hnh cỏc cụng c ca chớnh sỏch ủ ủt ủc mc tiờu ca chớnh sỏch thi gian qua: din bin, kt qu hay thnh cụng, nhng hn ch v nguyờn nhõn, chớnh sỏch - a ủnh hng CSTT cng nh quan ủim c th ủiu hnh CSTT ca NHNN Vit Nam thc hin mc tiờu kim ch lm phỏt - xut mt h thng cỏc gii phỏp ủiu hnh tng cụng c ca CSTT ca NHNN Vit Nam mi quan h vi cỏc chớnh sỏch khỏc: chớnh sỏch ti khúa, chớnh sỏch thng mi v hi nhp quc t cựng cỏc gii phỏp khỏc nhm giỳp kinh t Vit Nam ủt ủc mc ủ lm phỏt hp lý v tng trng cao khụng ch v mt s m cũn c v cht lng 189 Danh mc cỏc cụng trỡnh nghiờn cu cú liờn quan ủn lun ỏn ca tỏc gi ủó ủc cụng b 8- Khuất Duy Tuấn (2000): Kinh nghiệm quốc tế chấn chỉnh, củng cố hệ thống ngân hàng, Tạp chí Ngân hàng, số 8-2000, trang 62-64 9- Khuất Duy Tuấn (2000) : Những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống tổ chức, hoạt động kiểm soát kiểm toán Ngân hàng Nhà nớc Tổ chức tín dụng Việt Nam, Đề tài Nghiên cứu khoa học cấp ngành ngân hàng, m số KNH 98.04, định công nhận hoàn thành đề tài số 451/2000/QĐ-NHNN9, ngày 20/10/2000 Thống đốc NHNN 10- Khuất Duy Tuấn (2002): Một số vấn đề thơng mại đầu t thực thi Hiệp định thơng mại Việt Nam - Hoa Kỳ, Tạp chí Ngân hàng, số 1+2-2002, trang 114-117 11- Khuất Duy Tuấn (2004): Công tác thi đua khen thởng đ góp phần quan trọng vào thành công hoạt động ngân hàng, Tạp chí Thi đua khen thởng, số 10-2004, trang 29-31 12- Khuất Duy Tuấn (2005): Đẩy mạnh cho vay tiêu dùng- Xu hớng tất yếu hoạt động ngân hàng kinh tế thị trờng, Tạp chí Ngân hàng, số 9-2005, trang 51 - 53 13- Khuất Duy Tuấn (2010): Vai trò quản lý Ngân hàng Nhà nớc rủi ro hoạt động Ngân hàng thơng mại, Tạp chí Ngân hàng, số 5-2010, trang 18-20 14- Khuất Duy Tuấn (2011): Bàn phối hợp sách tài khóa sách tiền tệ kiểm soát lạm phát Việt Nam, Tạp chí Ngân hàng, số 2-2011, trang 12-15 190 DANH MC TI LIU THAM KHO Ting Vit Bỏo cỏo chuyờn ủ - NHNN Vit Nam (V CSTT, V tớn dng, V qun lý ngoi hi), cỏc nm 1990 2010 v thỏng ủu nm 2011 Bỏo cỏo ủiu hnh CSTT v hot ủng ngõn hng NHNN Vit Nam cỏc nm 1986 2010 Bỏo cỏo thng niờn NHNN Vit Nam, cỏc nm 1986-2010 B Ti chớnh: S liu ủiu hnh chớnh sỏch ti chớnh, thu chi ngõn sỏch nh nc: www.mof.gov.vn Chõu ỡnh Phng (2005), Lm phỏt tin t- Mt ủ cn ủc bit quan tõm ủiu hnh kinh t v mụ giai ủon hin nay, Tp Kinh t v D bỏo thỏng 3/2005 Hong Xuõn Qu (2003), Gii phỏp hon thin cỏc cụng c ch yu ca CSTT Vit Nam, i hc Kinh t Quc dõn K yu mt s cuc hi tho v ủiu hnh CSTT v lm phỏt quỏ trỡnh hi nhp kinh t quc t- Vin chin lc phỏt trin ngõn hng NHNN Vit Nam, cỏc nm 1999 2011 Lờ Quc Lý (1988), Nghiờn cu lm phỏt bng phng phỏp tip cn h thng, Trong cun sỏch lm phỏt v chng lm phỏt, thỏng 12 1988 Lut NHNN Vit Nam, Lut cỏc TCTD nm 1997; Lut sa ủi, b sung Lut NHNN Vit Nam, Lut cỏc TCTD nm 2010, NXB Chớnh tr quc gia HCM, H Ni 2010 10 Ngõn hng Nhõn dõn Trung Quc: trang web, cỏc liu cú liờn quan 11 Ngõn hng Trung ng Hn Quc: trang web, cỏc liu cú liờn quan 12 Nguyn c Thnh (ch biờn) (2009), Kinh t Vit Nam nm 2008 suy gim v thỏch thc ủi mi, Nxb Trớ thc 13 Nguyn Ngc Bo (2005), Chớnh sỏch lói sut nn kinh t th trng Vit Nam, Ngõn hng Nh nc Vit Nam 14 191 Nguyn Th Dung (2001): Hon thin chớnh sỏch v c ch lói sut nn kinh t th trng Vit Nam, Ngõn hng Ngoi thng Vit Nam 15 Nguyn Vn Cụng (2005), Bn v t l lm phỏt ti u Vit Nam, Tp Ti chớnh s 3/2005 16 Nguyn Vn Cụng (2006), Bi ging kinh t hc v mụ, Nxb Lao ng 17 Nguyn Vn Cụng (2008), Bn v lm phỏt cao Vit Nam thi gian qua, K yu hi tho khoa hc Khú khn, thỏch thc bin ủng kinh t v mụ v ủ xut ca doanh nghip Vit Nam 18 Nguyn Vn Thng (2005), Tng trng kinh t Vit Nam: Nhng ro cn cn phi vt qua, Nxb Lý lun chớnh tr 19 Nguyn Vn Thng, Nguyn K Tun (2006), Kinh t Vit Nam nam 2005 trc ngng ca ca t chc thng mi th gii, NXB i hc Kinh t quc dõn 20 Nguyn Vn Thng, Nguyn K Tun (2007), Kinh t Vit Nam nm 2006 cht lng tng trng v hi nhp kinh t quc t, Nxb i hc Kinh t quc dõn 21 Nguyn Vn Thng, Nguyn K Tun (2008), Kinh t Vit Nam nm 2007 nm ủu tiờn gia nhp t chc thng mi th gii, Nxb i hc Kinh t quc dõn 22 Nguyn Vừ Ngon (1995), Hon thin cụng c ca Ngõn hng Nh nc Vit Nam ủ thc hin CSTT quc gia, Ngõn hng Nh nc Vit Nam 23 Nguyn Xuõn Lut (2003), Gii phỏp hon thin c ch lói sut quỏ trỡnh chuyn sang nn kinh t th trng ca h thng ngõn hng Vit Nam 24 Phan Th Hng Hi (2005), Lm phỏt cỏc nc chuyn ủi kinh t v ủ lm phỏt Vit Nam, Ngõn hng Cụng thng Vit Nam 25 T Th Xuõn (1992), Chng lm phỏt: lý thuyt v kinh nghim, Nxb Thng kờ 26 2011 Tp Ngõn hng: Mt s bi vit cú liờn quan cỏc nm 1991 - 27 192 Tp Ti chớnh: Mt s bi vit cú liờn quan cỏc nm 1991 2011 28 Tp Th trng Ti chớnh - Tin t: Mt s bi vit cú liờn quan cỏc nm 1991 2011 29 Thi bỏo kinh t Vit Nam (2000 2011) 30 Tng cc Thng kờ (1985 2010), Niờn giỏm thng kờ, Nxb Thng kờ 31 Tng cc Thng kờ: S liu v tỡnh hỡnh phỏt trin kinh t - xó hi hng thỏng v cỏc nm 1986-2011: www.gso.gov.vn 32 Trn Vn Th (ch biờn), Nguyn Ngc c, Nguyn Vn Chnh, Nguyn Quõn (2000), Kinh t Vit Nam 1955 2000 tớnh toỏn mi, phõn tớch mi, Nxb Thng kờ Ting Anh 33 Barro, Robert J., (1995), Inflation and Economic Growth, NBER Working Papers, Vol 5326, Cambridge, MA: NBER 34 Barro, (1997), Determinants of Economic Growth A Cross-Country Empirical Study, Cambridge, MA: The MIT Press 35 Barro, Robert J and Sala-i-Martin, Xavier, (1999), Economic Growth, Cambridge: MIT Press 36 Bruno, Michael and Easterly, William (1998), Inflation Crises and Long- Run Growth, Journal of Monetary Econmics, Vol 41, pp.3-26 37 Buck, Andrew J., and Fitzroy, Felix (1988), Inflation and Productivity Growth in the Federal Republic of Germany,Journal of Post Keynesian Economics, Vol 10, spring, pp 428-444 38 Burdekin, Richard C K et al (Thomas Goodwin, Suyono Salamun, Thomas D Willett) (1994), The Effects of Inflation on Economic Growth in Industrial and Developing Countries: Is There a Difference?, Applied Economics Letters, October 39 Fisher, I.(1930) The theory of Interest, New York: Macmillan Press 40 193 Ghosh, Atish and Phillips, Steven (1998), Warning: Inflation May Be Harmful to Your Growth, Staff Papers, Vol 45, Washington: International Monetary Fund 41 Ghosh, Atish, and Wolf, Holger, (1998), Threshold and Context Dependence in Growth, NBER Working Papers, No 6480, Cambridge, MA: NBER 42 Keynes, J M., (1936), The General Theory of Employment, Interest Rate, and Money, London: Macmillan 43 Khan, Mohsin S and Senhadji, Abdelhak S., (2000), Threshold Effects in the Relationship between Inflation and Growth, Working Papers, Vol 110, Washington: International Monetary Fund 44 Mundell, R., (1971), Monetary Theory, San Francisco: Goodyear Publishing 45 Mundle, Sudipto, (1998), Tax Reform in Vietnam: a Selective Analysis, ADB Occasional Papers, No 18, Manila: ADB 46 Sarel, Michael, (1996), Nonlinear Effects of Inflation on Economic Growth, Working Papers, Vol 56, Washington: International Monetary Fund 47 Thirwall, A P., (1974), Inflation, Saving and Growth in Developing Countries, London: Macmillan 48 Thirwall, (1978), Growth and Development, with Special Reference to Developing Countries, Second edition, London: Macmillan 49 Thirwall, (1989), Growth and Development with Special Reference to Developing Countries, London: Macmillan Press 50 Thirwall, A P and Barton, C A., (1971), Inflation and Growth: the International Evidence, Banca Nazionale del Lavoro Quarterly Review, Vol 24 51 Tobin, J., (1965), Money and Economic Growth, Econometrica, Vol 33, pp 671-684 194 Website tham kho 52 http:// www.gso.gov.vn 53 http:// www.chinhphu.vn 54 http://www sbv.gov.vn 55 http://www.vneconomy.vn 56 http://www.mof.gov.vn 57 http://econ.worldbank.org 52 http://www.vnba.org.vn