BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI oOo TRẦN LONG THIỆN THÀNH PHẦN SÂU NHỆN HẠI MAI VÀNG, ðẶC ðIỂM SINH HỌC, SINH THÁI CỦA LOÀI SÂU ĂN LÁ Abrostola sp. (LEPIDOPTERA: NOCTUIDAE) TẠI LONG XUYÊN, AN GIANG NĂM 2012-2013 LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI, NĂM 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI oOo TRẦN LONG THIỆN THÀNH PHẦN SÂU NHỆN HẠI MAI VÀNG, ðẶC ðIỂM SINH HỌC, SINH THÁI CỦA LOÀI SÂU ĂN LÁ Abrostola sp. (LEPIDOPTERA: NOCTUIDAE) TẠI LONG XUYÊN, AN GIANG NĂM 2012-2013 CHUYÊN NGÀNH: BẢO VỆ THỰC VẬT Mà SỐ: 60.62.01.12 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. HỒ THỊ THU GIANG HÀ NỘI, NĂM 2013 Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ii LỜI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa từng ñược sử dụng hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam ñoan rằng mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã ñược cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñược ghi rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Trần Long Thiện Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp iii LỜI CÁM ƠN ðể hoàn thành bản luận văn này, trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc trước sự quan tâm, dìu dắt và tận tình giúp ñỡ của PGS.TS. Hồ Thị Thu Giang. Tôi xin chân thành cám ơn Ban Giám hiệu nhà trường và quý Thầy Cô thuộc Ban quản lý ñào tạo, bộ môn Côn trùng trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội ñã tận tình giảng dạy và truyền ñạt những kiến thức quý báo trong các năm học vừa qua. Tôi xin chân thành cảm ơn thầy Lăng Cảnh Phú và các bạn sinh viên lớp BVTV K36 thuộc Bộ môn Bảo Vệ Thực Vật, Khoa Nông Nghiệp và Sinh Học Ứng Dụng, Trường ðại học Cần Thơ ñã tạo mọi ñiều kiện thuận lợi, giúp ñỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn này. ðể hoàn thành luận văn, tôi còn nhận ñược sự ñộng viên, khích lệ của bạn bè và những người thân trong gia ñình. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn tất cả những tình cảm cao quý ñó. Hà Nội, ngày 15 tháng 12 năm 2013 Tác giả luận văn Trần Long Thiện Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp iv MỤC LỤC Lời cam ñoan ii Lời cám ơn iii Mục lục iv Danh mục các bảng vii Danh mục các hình viii MỞ ðẦU 1 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4 1.1 Những nghiên cứu ở nước ngoài 4 1.1.1 Thành phần sâu, nhện hại mai vàng 4 1.1.2 Biện pháp phòng trừ 7 1.2 Những nghiên cứu ở trong nước 7 1.2.1 Thành phần sâu, nhện hại mai vàng 8 1.2.2 Một số ñặc ñiểm hình thái, sinh vật học của sâu hại trên mại vàng 10 1.2.3 Biện pháp phòng trừ 13 Chương 2 ðỊA ðIỂM, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 15 2.1 ðịa ñiếm nghiên cứu 15 2.2 Thời gian nghiên cứu 15 2.3 ðối tượng, vật liệu và dụng cụ nghiên cứu 15 2.4 Nội dung nghiên cứu 15 2.5 Phương pháp nghiên cứu 16 2.5.1 ðiều tra tình hình sản xuất và bảo vệ thực vật trên cây mai vàng năm 2012 tại Long Xuyên, An Giang. 16 2.5.2 ðiều tra thành phần sâu, nhện hại trên cây mai vàng năm 2012 tại Long Xuyên, An Giang. 16 Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp v 2.5.3 Phương pháp ñiều tra diễn biến mật ñộ của sâu ăn lá Abrostola sp. hại mai vàng năm 2012-2013 tại Long Xuyên, An Giang. 17 2.5.4 Phương pháp xác ñịnh vị trí gây hại của sâu ăn lá trên cây ký chủ 17 2.5.5 Phương pháp nghiên cứu ñặc ñiểm hình thái và sinh học của loài sâu ăn lá Abrostola sp. 17 2.5.6 ðánh giá hiệu lực của 1 số loại thuốc trừ sâu ñối với sâu ăn lá Abrostola sp. trong phòng thí nghiệm và ngoài vườn 19 2.5.7 Phương pháp bảo quản mẫu 20 2.5.8 Phương pháp tính toán số liệu 20 Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 23 3.1 Kết quả ñiều tra tình hình sản xuất và BVTV trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 23 3.1.1 Tình hình sản xuất cây mai vàng tại TP. Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 23 3.1.2 Tình hình sâu, nhện hại và sử dụng thuốc BVTV trên cây mai vàng tại TP. Long Xuyên, An Giang năm 2012 26 3.2 Thành phần, mức ñộ phổ biến của sâu, nhện hại và thiên ñịch trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 28 3.2.1 Thành phần sâu, nhện hại trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 28 3.2.2 Thành phần kẻ thù tự nhiên của sâu, nhện hại trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 31 3.3 Diễn biến mật ñộ sâu ăn lá trên các giống mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 32 3.4 Vị trí sống của sâu ăn lá hại mai vàng 34 3.5 Nghiên cứu ñặc ñiểm hình thái sinh học của sâu ăn lá Abrostola sp. 37 3.5.1 ðặc ñiểm hình thái và kích thước của các pha phát dục sâu ăn lá Abrostola sp. 37 Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp vi 3.5.2 Thời gian phát dục các pha và vòng ñời của sâu ăn lá Abrostola sp. 42 3.5.3 Sức sinh sản và thời gian sinh sản của sâu ăn lá Abrostola sp. 45 3.5.4 Ảnh của thức ăn thêm ñến thời gian sống của trưởng thành sâu ăn lá mai vàng trong phòng thí nghiệm 47 3.5.5 Sức ăn của sâu non ăn lá Abrostola sp. 47 3.6 Hiệu lực phòng trừ sâu ăn lá của một số loại thuốc BVTV trong phòng thí nghiệm và ngoài vườn 49 3.6.1 Hiệu lực phòng trừ sâu ăn lá của một số loại thuốc BVTV trong phòng thí nghiệm 49 3.6.2 Hiệu lực phòng trừ sâu ăn lá của một số loại thuốc BVTV ngoài vườn 50 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 52 1 Kết luận 52 2 Kiến nghị 53 TÀI LIỆU THAM KHẢO 54 PHỤ LỤC 57 Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp vii DANH MỤC CÁC BẢNG STT Tên bảng Trang 2.1 Các công thức thuốc BVTV trừ sâu ăn lá Abrostola sp trong phòng thí nghiệm và ngoài vườn 20 3.1 Tình hình sản xuất trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 25 3.2 ðánh giá mức ñộ sâu, nhện hại trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 26 3.3 Tình hình sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 27 3.4 Thành phần và mức ñộ phổ biến của sâu, nhện hại trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 29 3.5 Thành phần và mức ñộ phổ biến kẻ thừ tự nhiện của sâu,nhện hại trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 31 3.6 Diễn biến mật ñộ sâu ăn lá Abrostola sp.trên 3 giống mai tại Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 33 3.7 Vị trí sống của sâu ăn lá Abrostola sp trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 35 3.8 Kích thước các pha phát dục của sâu ăn lá Abrostola sp. 37 3.9 Vòng ñời của sâu ăn lá Abrostola sp. 42 3.10 Nhịp ñiệu sinh sản của trưởng thành sâu ăn lá Abrostola sp. 46 3.11 Ảnh hưởng của thức ăn ñến tuổi thọ của trưởng thành sâu ăn lá Abrostola sp. 47 3.12 Sức ăn các tuổi sâu non ăn lá Abrostola sp. 48 3.13 Hiệu lực của một số loại thuốc trừ sâu ăn lá Abrostola sp. trong phòng thí nghiệm (Bộ môn BVTV, ðại học Cần Thơ) 49 3.14 Hiệu lực của một số loại thuốc trừ sâu ăn lá Abrostola sp. trong vườn tại TP. Long Xuyên, An Giang 2013 50 Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp viii DANH MỤC CÁC HÌNH STT Tên hình Trang 2.1 Nghiên cứu ñặc ñiểm sinh học của sâu ăn lá mai vàng tại phòng thí nghiệm bộ môn BVTV, trường ðại học Cần Thơ 2013 18 3.1 Triệu chứng cây mai vàng bị sâu ăn lá gây hại tại TP Long Xuyên, An Giang năm 2012 28 3.2 Một số loài sâu hại chính trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 30 3.3 Một số loài kẻ thù tự nhiên trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 32 3.4 Diễn biến mật ñộ (con/ cành) sâu ăn lá trên 3 giống mai tại Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 34 3.5 Vị trí sống của sâu ăn lá trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 36 3.6 Trứng sâu ăn lá 38 3.7 Vỏ ñầu sâu non ăn lá Abrostola sp. 38 3.8 Sâu non tuổi 1 39 3.9 Sâu non tuổi 2 39 3.10 Sâu non tuổi 3 40 3.11 Sâu non tuổi 4 40 3.12 Pha nhộng của sâu ăn lá Abrostola sp. 41 3.13 Trưởng thành sâu ăn lá Abrostola sp. 41 3.14 Vòng ñời sâu ăn lá Abrostola sp hại mai vàng 43 3.15 Trứng ñược rải rác hoặc thành ñám 45 3.16 Nhịp ñiệu sinh sản của trưởng thành sâu ăn lá Abrostola sp. 46 Trường ðại Học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp ix DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT BVTV : Bảo vệ thực vật ctv : Cộng tác viên CV% : Hệ số biến ñộng ðBSCL : ðồng bằng sông Cửu Long ðC : ðối chứng EC : Nhũ dầu KTTN : Kẻ thù tự nhiên SC : Huyền phù TB : Trung bình [...]... c u loài sâu h i chính là c n thi t trên cơ s ñó ñ xu t bi n pháp phòng tr h p lý Chúng tôi th c hi n ñ tài Thành ph n sâu nh n h i mai vàng, ñ c ñi m sinh h c, sinh thái c a loài sâu ăn lá Abrostola sp (Lepidoptera: Noctuidae) t i Long Xuyên, An Giang năm 2012 -2013” M c ñích và yêu c u c a ñ tài * M c ñích Xác ñ nh ñư c thành ph n sâu, nh n h i cây mai vàng Nghiên c u ñ c ñi m sinh h c, sinh thái. .. Abrostola sp (Lepidoptera: Noctuidae) trên cây mai vàng năm 2012-2013 t i TP Long Xuyên, An Giang - Nghiên c u m t s ñ c ñi m hình thái, sinh v t h c, sinh thái h c c a loài sâu ăn lá Abrostola sp (Lepidoptera: Noctuidae) trê cây mai vàng - ðánh giá hi u l c c a m t s lo i thu c tr sâu trong phòng thí nghi m ñ i v i sâu ăn lá Abrostola sp (Lepidoptera: Noctuidae) Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ... cho danh m c côn trùng, nh n gây h i trên cây mai vàng t i Thành ph Long Xuyên, An Giang - K t qu nghiên c u c a ñ tài là cơ s khoa h c cung c p thông tin v ñ c tính sinh thái h c, sinh v t h c c a sâu ăn lá t i Long Xuyên, An Giang Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p 2 * Ý nghĩa th c ti n Bư c ñ u ñ xu t bi n pháp phòng tr sâu ăn lá Abrostola sp (Lepidoptera: Noctuidae). .. trên cây mai vàng t i Long Xuyên, An Giang - Xác ñ nh thành ph n, m c ñ ph bi n c a các loài sâu, nh n h i trên Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c nông nghi p 15 cây mai vàng t i vùng nghiên c u ði u tra di n bi n m t ñ c a loài sâu ăn lá Abrostola sp trên các gi ng mai vàng Nghiên c u ñ c ñi m hình thái, sinh v t h c c a sâu ăn lá Abrostola sp gây h i trên cây mai vàng -... mai vàng t i Long Xuyên, An Giang 2.2 Th i gian nghiên c u ð tài ñư c ti n hành t 06/2012 – 06/2013 2.3 ð i tư ng, v t li u và d ng c nghiên c u *ð i tư ng nghiên c u - Cây mai vàng Ochna integerrima (Lour.) Merr - Loài sâu ăn lá Abrostola sp (Lepidoptera: Noctuidae) *V t li u - M t s gi ng mai vàng ñang ñư c tr ng ph bi n t i Tp Long Xuyên, An Giang (Mai gi o Th ð c, Mai gi o B n Tre và Mai gi o Tân... B ng 3.2 ðánh giá m c ñ sâu, nh n h i trên cây mai vàng t i Long Xuyên, An Giang năm 2012 TT Tên Vi t Nam Tên khoa h c M c T l h V trí gây h i ñ (%) +++ 100 Lá non 1 Sâu ăn lá Abrostola sp 2 B trĩ Thrips sp + 70 Lá non, hoa 3 Sâu ñ c thân Zeuzera coffeae Neitner ++ 63,3 Cành, thân 4 Sâu róm Orgyia turbata Butler + 46,7 lá 5 R p sáp Pulvinaria sp + 50 lá 6 Sâu ăn bông Achaea janata Linnaeus + 6,3 Nh... xu t và BVTV trên cây mai vàng t i Long Xuyên, An Giang năm 2012 3.1.1 Tình hình s n xu t cây mai vàng t i TP Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 Cây mai vàng là m t lo i cây ki ng tr ng lâu năm v a là thú tiêu khi n cho con ngư i v a có giá tr làm c nh trong nh ng ngày T t âm l ch Nam ñang ñư c ngư i dân Vi t Long Xuyên phát tri n và kinh doanh Ngư i dân qua m t s năm s n xu t mai ñã có kinh nghi m... Oligonychus sp +++ 73,3 Lá non Ghi chú: T ng s h tham gia ñi u tra là 30 h M c ñ gây h i: + nh ; ++ n ng; +++ r t n ng Qua k t qu ph ng v n nhà vư n cho th y có 6 loài sâu và 1 loài nh n ñư c cho là gây h i chính trên cây mai vàng, riêng sâu ăn lá Abrostola sp và nh n ñ Oligonychus sp là 2 loài có m c ñ gây h i r t n ng (+++) trên các vư n mai vàng t i ñ a ñi m nghiên c u Trong ñó loài sâu ăn lá Abrostola sp. .. tr các loài sâu h i cây mai vàng ð tìm hi u t p quán s n xu t c a ngư i dân t i vùng nghiên c u, chúng t i ti n hành ñi u tra tình hình s n xu t cây mai vàng t i Long Xuyên, An Giang trong năm 2012-2013 K t qu ñư c trình bày t i B ng 3.1 Qua k t qu ñi u tra b ng phi u ph ng v n 30 h nhà vư n tr ng mai vàng trong Thành ph v t p quán canh tác và cơ c u gi ng trên cây mai vàng t i Long Xuyên, An Giang cho... cánh: Huỳnh T , mai Gi o, mai Cúc, mai C u Long Ngoài ra còn có mai tr ng: Mi n ði n, B n Tre, Tân An và m t s lo i mai khác như mai xanh, mai ñ và T quý T i các t nh ð ng b ng sông C u Long (ðBSCL) hi n có hàng ngàn nông dân giàu lên t phong trào nuôi tr ng hoa lan cây c nh, ñ c bi t là cây mai T t T i H i hoa xuân Thành ph H Chí Minh, 2010, xu t hi n loài mai l , mai Phú Tân (An Giang) , ñư c gi i . TRẦN LONG THIỆN THÀNH PHẦN SÂU NHỆN HẠI MAI VÀNG, ðẶC ðIỂM SINH HỌC, SINH THÁI CỦA LOÀI SÂU ĂN LÁ Abrostola sp. (LEPIDOPTERA: NOCTUIDAE) TẠI LONG XUYÊN, AN GIANG NĂM 2012-2013. Thành phần sâu nhện hại mai vàng, ñặc ñiểm sinh học, sinh thái của loài sâu ăn lá Abrostola sp. (Lepidoptera: Noctuidae) tại Long Xuyên, An Giang năm 2012 -2013”. Mục ñích và yêu cầu của. cành) sâu ăn lá trên 3 giống mai tại Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 34 3.5 Vị trí sống của sâu ăn lá trên cây mai vàng tại Long Xuyên, An Giang năm 2012-2013 36 3.6 Trứng sâu ăn lá 38