BỘ GIÁO DỤC VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ ĐÀO TẠO VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ - Phan Thị Huyền Trang KHẢO SÁT TÌNH HÌNH VÀ ĐẶC ĐIỂM RỐI LOẠN LIPID MÁU CỦA NGƯỜI DÂN TRÊN ĐỊA BÀN KHÁNH HÒA BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐO QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC Nha Trang – Năm 2021 download by : skknchat@gmail.com BỘ GIÁO DỤC VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ ĐÀO TẠO VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ - Phan Thị Huyền Trang KHẢO SÁT TÌNH HÌNH VÀ ĐẶC ĐIỂM RỐI LOẠN LIPID MÁU CỦA NGƯỜI DÂN TRÊN ĐỊA BÀN KHÁNH HÒA BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐO QUANG Chuyên ngành: Sinh học thực nghiệm Mã số: 8420114 LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS Ngô Đăng Nghĩa Nha Trang – 2021 download by : skknchat@gmail.com LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu thân hướng dẫn PGS TS Ngô Đăng Nghĩa tham khảo thêm tài liệu cơng bố trước có nguồn gốc rõ ràng Các số liệu luận văn kết làm việc suốt trình thực nghiệm Viện Pasteur Nha Trang Viện Nghiên cứu Ứng dụng Công nghệ Nha Trang, Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam Nha Trang, ngày 30 tháng năm 2021 Tác giả luận văn Phan Thị Huyền Trang download by : skknchat@gmail.com LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến PGS TS Ngơ Đăng Nghĩa tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tơi suốt q trình hồn thiện từ đề cương đến luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Học viện Khoa học Công nghệ, Phịng Đào tạo, Khoa Cơng nghệ Sinh học, Ban Lãnh đạo Viện Nghiên cứu Ứng dụng công nghệ Nha Trang Quý Thầy Cô giáo giảng dạy tạo điều kiện thuận lợi giúp tơi hồn thành luận văn thủ tục cần thiết khác Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc Viện Pasteur Nha Trang, Lãnh đạo đồng nghiệp Trung tâm Dịch vụ Y tế giúp đỡ tạo điều kiện thuận lợi cho trình thực thủ tục cần thiết để hồn thành luận văn Cuối cùng, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân bạn bè quan tâm, động viên giúp đỡ tơi suốt q trình học tập hoàn thành luận văn Nha Trang, ngày 30 tháng năm 2021 Tác giả luận văn Phan Thị Huyền Trang download by : skknchat@gmail.com DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VA CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Thông tin đầy đủ BKLN Bệnh không lây nhiễm CE Cholesteryl ester CM Chylomicron CT Cholesterol total (cholesterol toàn phần) COPD Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính DVYT Dịch vụ Y tế ĐTĐ Đái tháo đường EAS European Atherosclerosis Society (Hội xơ vữa động mạch châu Âu) FC Free cholesterol (cholesterol tự do) HCCH Hội chứng chuyển hóa HDL-c High density lipoprotein - cholesterol (cholesterol tỷ trọng cao) IDL-c Intermediate density lipoprotein - cholesterol (cholesterol tỷ trọng trung bình) LDL-c Low density lipoprotein – cholesterol (cholesterol tỷ trọng thấp) NCEP National cholesterol education program (Chương trình giáo dục quốc gia cholesterol Mỹ) PL Phospholipid RLLPM Rối loạn lipid máu TG Triglycerid (mỡ trung tính) download by : skknchat@gmail.com VLDL-c Very low density lipoprotein - cholesterol (cholesterol tỷ trọng thấp) RR Relative risk (Chỉ số nguy cơ) download by : skknchat@gmail.com DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Đánh giá mức độ rối loạn lipid máu theo hướng dẫn Bộ Y tế 15 Bảng 3.1: Phân bố theo nhóm tuổi giới (2018-2020) 38 Bảng 3.2: Phân bố địa bàn sinh sống theo năm, 2018 – 2020 40 Bảng 3.3: Chỉ số thống kê rối loạn thành phần lipid máu glucose 43 Bảng 3.4: Tỷ lệ rối loạn lipid hỗn hợp năm 2018 - 2020 46 Bảng 3.5: Tỷ lệ rối loạn lipid đơn giới tính 48 Bảng 3.6: Tỷ lệ rối loạn lipid hỗn hợp giới tính 49 Bảng 3.7: Tỷ lệ rối loạn thành phần lipid máu đơn ĐTĐ 54 Bảng 3.8: Tỷ lệ rối loạn lipid máu hỗn hợp ĐTĐ 55 Bảng 3.9: Tỷ lệ rối loạn thành phần lipid máu theo vùng địa lý năm 2018 – 2020 56 Bảng 3.10: Phương trình tương quan rối loạn CT với LDL-c HDL-c với TG theo giới tính 58 Bảng 3.11: Phương trình tương quan rối loạn lipid máu tuổi 59 Bảng 3.12 Phương trình tương quan cholesterol total HDL-c theo nhóm tuổi 60 Bảng 3.13: Phương trình tương quan cholesterol total LDL-c theo nhóm tuổi 62 Bảng 3.14: Phương trình tương quan cholesterol total với triglyceride theo nhóm tuổi 64 Bảng 3.15: Phương trình tương quan LDL-c HDL-c theo nhóm tuổi 66 Bảng 3.16: Phương trình tương quan LDL-c triglyceride theo nhóm tuổi 67 Bảng 3.17: Phương trình tương quan HDL-c triglyceride theo nhóm tuổi 68 download by : skknchat@gmail.com Bảng 3.18: Phương trình tương quan lipid máu đơn glucose 70 Bảng 3.19: Phương trình tương quan triglyceride glucose theo nhóm tuổi 71 Bảng 3.20: Phương trình tương quan thành phần lipid máu đơn 72 download by : skknchat@gmail.com DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Hình 1.1: Cấu trúc Lipoprotein Hình 1.2: Các loại lipoprotein 10 Hình 1.3: Chuyển hóa lipid phân tử lipoprotein liên quan 13 Hình 1.4 Mẫu huyết bệnh nhân Mẫu 1: bình thường, mẫu 2-5: có RLLPM tăng dần 17 Hình 1.5: Mẫu máu có nồng độ lipid máu cao 17 Hình 1.6: Chuyển hóa chất glucid, lipid, protid acid nucleic 18 Hình 1.7: Minh họa đường dẫn ánh sáng bên thiết bị xét nghiệm Cobas 22 Hình 2.1: Sơ đồ thiết kế nghiên cứu 29 Hình 2.2: Quy trình thực xét nghiệm mẫu cho bệnh nhân Trung tâm DVYT 32 Hình 2.3: Các thiết bị Cobas 6000 Cobas 8000 Trung tâm Dịch vụ Y tế 32 Biểu đồ 3.1: Phân bố đối tượng nghiên cứu theo năm giới tính, năm 2018 – 2020 37 Biểu đồ 3.2: Phân bố đối tượng nghiên cứu theo địa bàn sinh sống năm 41 Biểu đồ 3.3: Tỷ lệ ĐTĐ phát nghiên cứu 42 Biểu đồ 3.4: Biến động tỷ lệ rối loạn thành phần lipid máu qua năm 44 Biểu đồ 3.5: Tỷ lệ rối loạn thành phần lipid nhóm tuổi 51 Biểu đồ 3.6: Tương quan rối loạn CT với LDL-c, HDL-c với TG theo giới tính 57 Biểu đồ 3.7: Tương quan rối loạn lipid máu tuổi 58 Biểu đồ 3.8: Tương quan cholesterol total HDL-c theo nhóm tuổi 60 download by : skknchat@gmail.com Biểu đồ 3.9: Tương quan Cholesterol total LDL-c theo nhóm tuổi 61 Biểu đồ 3.10: Tương quan Cholesterol total Triglycerid theo nhóm tuổi 63 Biểu đồ 3.11: Tương quan LDL-c HDL-c theo nhóm tuổi 65 Biểu đồ 3.12: Tương quan LDL-c Triglycerid theo nhóm tuổi 66 Biểu đồ 3.13: Tương quan HDL-c Triglycerid theo nhóm tuổi 68 Biểu đồ 3.14: Tương quan Lipid máu đơn Glucose 69 Biểu đồ 3.15: Tương quan Triglycerid Glucose theo nhóm tuổi 71 Biểu đồ 3.16: Tương quan thành phần Lipid máu đơn 72 download by : skknchat@gmail.com 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Y tế, 2015, Chiến lược quốc gia phịng chống bệnh khơng lây nhiễm giai đoạn 2015-2020, tr 40 – 93 World Health Organization, 2020, The top 10 causes of death Hà Anh Đức, Lương Mai Anh, 2017, Tình hình tử vong bệnh không lây nhiễm Việt Nam năm 2014, Tạp chí Y học Dự phịng, 27(3), tr.30 Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế, 2016, Rối loạn chuyển hóa lipid máu Phạm Thị Trân Châu, Trần Thị Áng, 1992, Hóa sinh học, NXB Giáo dục, Hà Nội Kenneth R, Feingold, 2018, Introduction to Lipids and Lipoproteins, Endotext.org/section/lipids Tạ Thu Thủy, 2016, Đánh giá tác dụng điều trị hội chứng rối loạn lipid máu cao lỏng Đại an, Luận án tiến sĩ Y học, Trường Đại học Y Hà Nội Anna Wolska, Richard L Dunbar, Lita A Freeman, Masako Ueda, Marcelo J Amar, Denis O Sviridov, Alan T Remaley, 2017, Apolipoprotein C- II: New findings related to genetics, biochemistry, and role in triglyceride metabolism, Atherosclerosis, 267, pp 49-60 Phạm Mạnh Hùng, Nguyễn Lân Việt, Rối loạn lipid máu nguy bệnh tim mạch, Hội Tim mạch học quốc gia Việt Nam 10 Bộ Y tế, 2014, Hướng dẫn chẩn đoán điều trị bệnh nội tiết – chuyển hóa, Ban hành kèm theo Quyết định số 3879/QĐ-BYT, tr 255-264 11.Trần Thừa Nguyên, Trần Hữu Dàng, Trần Đức Minh, Trần Quang Nhật, 2020, Khảo sát thành tố Hội chứng chuyển hóa xác định nồng độ ferritine huyết bệnh nhân Hội chứng chuyển hóa, Tạp chí Nội tiết Đái tháo đường, 38, tr 60 – 66 12 Lê Xuân Trường, Đỗ Thị Thanh Thủy, Nguyễn Thị Băng Sương, Lâm Vĩnh Niên, Bùi Thị Hồng Châu, Trần Ngọc Minh, Hồng Hiếu Ngọc, 2015, Hóa sinh Y học, Nhà xuất Y học, tr 312 -317 download by : skknchat@gmail.com 78 13 Bộ Y tế, 2017, Hướng dẫn chẩn đốn điều trị đái tháo đường típ 2, Ban hành kèm theo Quyết định số 3319/QĐ-BYT ngày 19 tháng Bộ trưởng Bộ Y tế 14 Ankita Pandey, Sheetal Chawla, Prasenjit Guchhait, 2015, Type-2 Diabetes: Current understanding and future perspectives, International Union of Biochemistry and Molecular Biology, 67(7), pp 506-513 15 Roche Diagnostics, Basic analytical principles – Version 8.2, pp F910 16 Trương Thanh Sơn, Nguyễn Văn Trí, Trương Quang Bình, 2015, Nghiên cứu áp dụng thang điểm Framingham nhằm lượng định nguy bệnh động mạch vành 10 năm tới bệnh viện đa khoa Bình Dương, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, 15(1), tr 207 – 212 17 Phan Thị Huyền Trang, Ngơ Đăng Nghĩa, Phan Vũ Tiên, Huỳnh Ngọc Bình, Nguyễn Bảo Triệu, Viên Quang Mai, 2017, Đánh giá sơ mắc rối loạn lipid máu người dân địa bàn tỉnh Khánh Hịa, Tạp chí Y học Dự phịng, 27(8), tr 47 18 Nguyễn Thị Hồng Thủy, 2014, Nghiên cứu rối loạn lipid máu người cao tuổi tăng huyết áp tỉnh Phú Yên, Tạp chí Tim mạch học Việt Nam, 66, tr.120-131 19 Bùi Thị Nhung, Trần Quang Bình, 2016, Rối loạn lipid máu người khơng béo bụng có số khối thể bình thường, Tạp chí Y học Dự phịng, 26(10), tr 190 20 Đỗ Đình Xuân, Trần Văn Long, 2009, Khảo sát tình trạng rối loạn lipid máu nhóm người 40 tuổi số tỉnh thuộc đồng Bắc bộ, Tạp chí Y học thực hành, (662), tr 52-54 21 Huỳnh Ngọc Linh, Nguyễn Thành Trung, Trần Quang Khóa, 2016, Đặc điểm rối loạn lipid máu yếu tố liên quan người từ 35 tuổi trở lên tỉnh Cà Mau năm 2015, Tạp chí Y học Dự phịng, 26(4), tr 39 22 Vũ Đình Triển, Nguyễn Văn Thơm, Đặng Bích Thủy, 2015, Đặc điểm rối loạn lipid máu người bệnh đái tháo đường tuýp điều trị Trung download by : skknchat@gmail.com 79 tâm Y tế Dự phịng tỉnh Thái Bình, Tạp chí Y học Dự phịng, 25(8), tr 349 23 Ngơ Thanh Thảo, Nguyễn Thị Hường, Trần Thị Thúy Hồng, 2019, Tỷ lệ rối loạn lipid máu số yếu tố liên quan người dân hai xã huyện Phú Vang tỉnh Thừa Thiên Huế, Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 23(5), tr 161 – 168 24 Nguyễn Thị Cự, 2013, Nghiên cứu tình trạng gan nhiễm mỡ nồng độ lipid máu trẻ thừa cân – béo phì Khoa Nhi, Bệnh viện Trung ương Huế, Tạp chí Y dược học – Trường Đại học Y Dược Huế, 3(14), tr 64 25 Phạm Thị Tuyết Lan, Nguyễn Đỗ Huy, Bùi Thị Nhung, Trần Quang Bình, 2013, Tình hình rối loạn lipid máu trẻ béo phì – 10 tuổi số trường tiểu học Hà Nội năm 2012, Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 17(3), tr 97 – 104 26 Viên Quang Mai, Nguyễn Văn Đạt, Phạm Thị Phương Thúy, Nguyễn Đình Lượng, Nguyễn Văn Tuyên, Đỗ Thái Hùng, Trần Nam Quân, Nguyễn Hữu Châu, 2017, Tỷ lệ yếu tố liên quan đến rối loạn lipid máu người  45 tuổi bị đái tháo đường tuýp tiền đái tháo đường đươc phát tỉnh Khánh Hịa, Tạp chí Y học Dự phòng, 27(8), tr 288 27 Trương Thị Chiêu, Đăng Quang Tâm, 2011, Nghiên cứu rối loạn lipid máu bệnh nhân tai biến mạch máu não giai đoạn cấp bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, Tạp chí Y học Thực hành, 783(9), tr – 10 28 Nguyễn Ngọc Trìu, Trần Thu Hường, 2016, Nghiên cứu đặc điểm rối loạn lipid máu cán bộ, chiến sĩ Học viện Cảnh sát nhân dân, Tạp chí CSND 29 Bộ Y tế, 2015, Bảng thơng tin tóm tắt kết điều tra, Điều tra Quốc gia yếu tố nguy bệnh khơng lây nhiễm năm 2015 30 Nguyễn Chí Đức, Nguyễn Đức Cơng, 2012, Khảo sát tình hình rối loạn lipid máu cán sĩ quan cao cấp Qn đồn K, Tạp chí Nghiên cứu Y học, 3(16), tr.118-122 download by : skknchat@gmail.com 80 31 Hồng Quốc Hịa, 2011, Nhồi máu tim cấp bệnh nhân trẻ, Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 15(2), tr 112 – 116 32 Giảng Thị Mộng Huyền, Nguyễn Tuấn Khanh, 2016, Khảo sát tỷ lệ rối loạn lipid máu bệnh nhân đái tháo đường type điều trị nội trú bệnh viện đa khoa Tiền Giang 2015, Tạp chí rối loạn chuyển hóa, 21 33 Nguyễn Trọng Hào, 2016, Nghiên cứu rối loạn lipid máu bệnh nhân vảy nến hiệu điều trị hỗ trợ Simvastatin bệnh vảy nến thông thường, Luận án Tiến sĩ Y học, Trường Đại học Y Hà Nội, Hà Nội 34 Nguyễn Đức Long, 2019, Nghiên cứu đặc điểm rối loạn lipid máu bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS bệnh viện Nhân Ái năm 2019, Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 23(5), tr 59 – 66 35.World Health Organization, 2013, Global health observatory data repository, Noncommunicable diseases 36 Chao-Feng Lin, Ya-Hui Chang, Shih-Chieh Chien, Yueh-Hung Lin, Hung-Yi Yeh, 2018, Review article: Epidemiology of dyslipidemia in the Asia Pacific region, International Journal of Gerontology,12(1), pp - 37 Shashank R Joshi, Ranjit Mohan Anjana, Mohan Deepa, Rajendra Pradeepa, Anil Bhansali, Vinay K Dhandania, Prashant P Joshi, Ranjit Unnikrishnan, Elangovan Nirmal, Radhakrishnan Subashini, Sri Venkata Madhu, Paturi Vishnupriya Rao, Ashok Kumar Das, Tanvir Kaur, Deepak Kumar Shukla, Viswanathan Mohan and for the ICMR – INDIAB Collaborative study group, 2014, Prevalence of dyslipidemia in Urban and Rural India: The ICMR-INDIAB study, PloS ONE, 9(5): e96808 38 Li Qi, Xianbin Ding, Wenge Tang, Qin Li, Deqiang Mao and Yulin Wang, 2015, Prevalence and risk factors associates with dyslipidemia in Chongqing, China, International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(10), pp 13455 - 13465 download by : skknchat@gmail.com 81 39 Hsing-Yi Chang, Wen-Ting Yeh, Ya-Hui Chang, Keh-Sung Tsai, Wen-Harn Pan, 2002, Prevalence of dyslipidemia and mean blood lipid values in Taiwan: results from the Nutrition and Health Survey in Taiwan (NAHSIT, 1993-1996), Chin J Physiol, 45(4), pp.187 - 197 40 Rokshana Rabeya, Mohammad Hayatun Nabi, Ariful Bari Chowdhury, Sanjana Zaman, Mohammad Niaz Morshed Khan, Mohammad Delwer Hossain Hawlader, 2019, Interpretation of dyslipidemia Bangladesh’s adult us population, Romanian Journal Diabetes Nutrition & Metabolic Diseases, 26(2), pp 99 - 106 41 Fahri Bayram, Derya Kocer, Kursat Gundogan, Ahmet Kaya, Ozgur Demir, Ramazan Coskun, Tevfic Sabunku, Ahmet Karaman, Mustafa Cesur, Manfredi Rizzo, Peter P Toth, Vedia Gedik, 2014, Prevalence of dyslipidemia and associated rick factors in Turkish adults, J Of Clinical Lipidology, 8(2), pp 206-216 42 Taslima Akter, Elisha Khandker, Zinat Ara Polly, Fatima Khanam, 2020, Lipid profile in an urban healthy adult Bangladeshi population, IMC J Med Sci, 14(1) 43 Gebremedhin Gebreegziabiher, Tefera Belachew, Kibrti Mehari, Dessalegn Tamiru, 2021, Prevalence of dyslipidemia and associated risk factors among adult residents of Mekelle city, Northern Ethiopia, PLoSONE 16(2): e0243103 44 Y Hata, K Nakajima, 2000, Life- style and serum lipids and lipoproteins, J Atheroscler Thromb, (4), pp 177-97 45 PuLin, Kai-Ting Chang, Yan-An Lin, I-Shiang Tzeng, Hai-Hua Chuang, Jau-Yuan Chen, 2017, Association between self-reported sleep duration and serum lipid profile in a middle-aged and elderly population inTaiwan: a community-based, cross-sectional study, BMJ Open, 7: e015964 46 Ayman Elgendy, Eslam Alshawadfy, Abdelaziz Altaweel and Ahmed Elsaidi, 2016, Cardiovascular and metabolic comorbidities of psoriasis, Dermatology Case Reports, 1(1) download by : skknchat@gmail.com 82 47 Alemayehu Amberbir, Victor Singano, Alfred Matengeni, Zahra Ismail, Gift Kawalazira, Adrienne K Chan, Sumeet D Sodhi, Joep J van Oosterhout, 2018, Dyslipidemia among rural and urban HIV patients in south-east Malawi, PLoSONE, 13(5): e0197728 48 Ahmed F Gomaa, Mahmoud A Sharafeddin, Amany M AbdAllah, 2020, Lipid profile in relation to severity of liver disease, Benha Medical Journal, 7(1), pp 319-325 49 Bộ Y tế, 2014, Hướng dẫn quy trình kỹ thuật chun ngành Hóa sinh, Ban hành kèm theo Quyết định số 320/QĐ-BYT ngày 23/01/2014 Bộ trưởng Bộ Y tế 50 Insert.TRIGL.0020767107322c501.V12.vi.pdf 51 Insert.CHOL2.0003039773190c501.V13.vi.pdf 52 Insert.LDLC3.0107005717190c501.V14.vi.pdf 53 Insert.HDLC4.0107528566190c501.V3.vi.pdf 54 Insert.GLUC3.0104404483190c501.V16.vi.pdf 55 Nguyễn Văn Tuấn, 2007, Ý nghĩa ODDS RATIO RELATIVE RISK, Tạp chí Thời Y học, 17, tr 41 - 44 56 Nguyễn Văn Tuấn, 2010, Phân biệt Odds Ratio & Relative Risk, Chuyên đề Tim mạch học, timmachhoc.vn 57 Nguyễn Văn Tân, Hồ Thượng Dũng, Bàng Ái Viên, Nguyễn Ngọc Tú, Phạm Hịa Bình, 2010, Tổng hợp từ nghiên cứu lâm sàng - Nhồi máu tim cấp gười trẻ: Nguyên nhân xử trí 58 Nguyễn Bá Trí, Lê Trí Khải, Đào Duy Khánh, Lê Nam Khánh, Nguyễn Trọng Hào, 2017, Tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường người 45- 69 tuổi số yếu tố liên quan thị trấn Sa Thầy, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum năm 2016, Tạp chí Y học Dự phịng, 27(8), tr 146 59 Vũ Đình Triển, Đặng Bích Thủy, 2018, Tỷ lệ mắc đái tháo đường typ người trưởng thành  25 tuổi tỉnh Thái Bình năm 2017, Tạp chí Y học Dự phòng, 28(7), tr 33 60 Trần Văn Hải, 2013, Nghiên cứu tình hình đái tháo đường kiến thức, thực hành dự phòng biến chứng người dân 30 – 64 tuổi tỉnh Hậu Giang năm 2011, Tạp chí Y học Thực hành, 865(4), tr 23 – 27 download by : skknchat@gmail.com 83 61 Nguyễn Thị Hồng Minh, Nguyễn Thị Lâm, Phùng Thị Liên, Nguyễn Thùy Ninh, 2010, Thực trạng thừa cân béo phì rối loạn lipid máu sĩ quan thuộc Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phịng Hà Nội, Tạp chí Dinh dưỡng & Thực phẩm, 6, (3-4) 62 Huỳnh Lê Thái Bão, Nguyễn Sinh Huy, 2020, Tỷ lệ đặc điểm rối loạn lipid máu bệnh nhân Hội chứng vành cấp điều trị bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên năm 2019, Tạp chí Nội tiết Đái tháo đường, 43, tr 49 – 54 63 Lê Đức Thuận, Nguyễn Thị Lâm, Vũ Đình Chính, 2010, Thừa cân béo phì rối loạn lipid máu người thừa cân béo phì từ 30- 59 tuổi thành phố Hải Dương, Tạp chí Dinh dưỡng Thực phẩm, 6(2) 64 Nannan Gao, Yong Yu, Bingchang Zhang, Zhongshang Yuan, Haiqing Zhang, Yongfeng Song, Meng Zhao, Jiadong Ji, Lu Liu, Chao Xu, Jiajun Zhao, 2016, Dyslipidemia in rural areas of North China: Prevalence, characteristics and predictive value, Lipids in Health and Disease, 15(1) 65 Peter P Tóth, Danielle Potter, Eileen E Ming, 2012, Prevalence of lipid abnormalities in the United States: The National Health and Nutrition Examination survey 2003 – 2006, J Clin Lipidol, 6(4), pp 325-330 66 Shabnam Asghari, Erfan Aref-Eshghi, Marshall Godwin, Pauline Duke, Tyler Williamson, Masoud Mahdavian, 2015, Single and mixed dyslipidaemia in Canadian primary care settings: findings from the Canadian primary care sentinel surveillance network database, BMJ Open; 5:e007954 67 Quách Tấn Đạt, Phạm Hịa Bình, Nguyễn Văn Tân, 2021, Thực trạng điều trị rối loạn lipid máu bệnh nhân hội chứng vành cấp cao tuổi Bệnh viện Thống Nhất, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, 25(2), tr 140 – 146 68 Nguyễn Hữu Dũng, Nguyễn Văn Thắng, 2018, Khảo sát rối loạn chuyển hóa lipid-lipoprotein máu người suy thận mạn giai đoạn V, Tạp chí Y học thành phố Hồ Chí Minh, 22(5), tr 64 – 68 download by : skknchat@gmail.com 84 69 Sampson Opoku, Yong Gan, Wenning Fu, Dajie Chen, Emmanuel Addo-Yobo, Diana Trofimovitch, Wei Yue, Feng Yan, Zhihong Wang& Zuxun Lu, 2019, Prevalence and risk factors for dyslipidemia among adults in rural and urban China: findings from the China National Strocke Screening and prevention project (CNSSPP), BMC Public Health,19(1):1500 70 Julie K K Vishram, Anders Borglykke, Anne H Andreasen, Jorgen Jeppesen, Hans Ibsen, Torben Jorgensen, Luigi Palmieri, Simona Giampaoli, Chiara Donfrancesco, Frank Kee, Giuseppe Mancia, Giancarlo Cesana, Kari Kuulasmaa, et al., 2014, Impact of age and gender on the prevalence and prognostic importance of the Metabolic syndrome and its components in Europeans The MORGAM Prospective Cohort Project, PloS ONE, 9(9): e107294 71 Phạm Đăng Bản, Ninh Thị Nhung, Nguyễn Hà My, Lê Minh Kỳ, 2020, Một số yếu tố liên quan tới tình trạng tăng acid uric huyết người 25 - 64 tuổi xã nông thuộc tỉnh Thái Bình năm 2019, Tạp chí Dinh dưỡng Thực phẩm, 16(2) 72 Nguyễn Hồng Lựu, Nguyễn Thị Mơ, Phan Thị Hoa, 2017, Thực trạng dinh dưỡng đặc điểm chế độ ăn người bệnh rối loạn chuyển hóa lipid bệnh viện Thanh Nhàn, Journal of Food and Nutrition Sciences, 13(4) 73 Najafipour H, Shokoohi M, Yousefzadeh G, Azimzadeh BS, Kashanian GM, Bagheri MM, et al, 2016, Prevalence of dyslipidemia and its association with other coronary artery disease risk factors among urban population in Southeast of Iran: results of the Kerman coronary artery disease risk factors study (KERCADRS), Journal Diabetes and Metabolic Disorders, 15(49) 74 A S Bhuiyan, M A Bari, G Aditya, U W Chowdhury, M A Wahab, M M Rahman, M S Islam, M M Rhaman, M A Sharker, M S Rahman, M Hossain, 2021, Prevalence and Pattern of dyslipidemia in diabetes mellitus patients admitted in the Department of Cardiology, download by : skknchat@gmail.com 85 Mymensingh medical College Hospital, Mymensingh, Bangladesh, Mymensingh Med J., 30(1), pp 21-27 75 Kassahun Haile, Abebe Timerga, 2020, Dyslipidemia and Its Associated Risk Factors Among Adult Type-2 Diabetic Patients at Jimma University Medical Center, Jimma, Southwest Ethiopia, Original research, 2020(13), pp 4589-4597 76 Maliha Sarfraz, Sanaullah Sajid, Muhammad Aqeel Ashraf, 2016, Prevalence and Pattern of dyslipidemia in hyperglycemic patients and its asscociated factors among Pakistani population, Saudi Journal of Biological Sciences, 23(6), pp 761-766 77 Lukas W Unger, Bernadete Forstner, Stephan Schneglberger, Moritz Muckenhuber, Ernst Eigenbbauer, Bernhard Scheiner, Mattias Mandorfer, Michael Trauner, Thomas Reiberger, 2019, Patterns and prevalence of dyslipidemia in patients with different etiologies of chronic liver disease, Wien Klin Wochenschr, 131 (17-18), pp.395- 403 78.Centers for Disease Control and Prevention, 2021, People with certain medical conditions download by : skknchat@gmail.com PHỤ LỤC Phụ lục 1: Kết ngoại kiểm năm download by : skknchat@gmail.com Phụ lục 2: Giấy xin phép số liệu phê duyệt download by : skknchat@gmail.com Phụ lục 3: Các bảng kết tham khảo thêm Bảng 1: Rối loạn kết theo tuổi Nhóm tuổi Dưới 18 tuổi Từ 19-30 tuổi Từ 31-40 tuổi Từ 41-50 tuổi Từ 51-60 tuổi Trên 61 tuổi Nhóm tuổi Dưới 18 tuổi Từ 19-30 tuổi Từ 31-40 tuổi Từ 41-50 tuổi Từ 51-60 tuổi Trên 61 tuổi Rối loạn chuyển hóa Cholesterol Khơng rối loạn Rối loạn chuyển hóa Tổng chuyển hóa p RR (95%CI) Cholesterol Chloesterol 93 (0,2) 580 (1,4) 673 (0,9) 2275 (6,0) 5389 (13,4) 0,91 (0,90 - 0,93) 7664 (9,9) 5604 (14,9) 8447 (21,1) 0,86 (0,85 - 0,87) 14051 (18,1)