TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC XẾP HẠNG TÍN DỤNG DOANH NGHIỆP VAY VỐN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Khái niệm và vai trò của xếp hạng tín dụng doanh nghiệp vay vốn tại
1.1.1 Khái niệm xếp hạng tín dụng KHDN vay vốn tại NHTM
Xếp hạng tín dụng, thuật ngữ được John Moody giới thiệu vào năm 1909 trong cuốn “Cẩm nang chứng khoán đường sắt”, đánh dấu sự khởi đầu của việc nghiên cứu và phân tích tín dụng Moody đã công bố bản xếp hạng tín dụng đầu tiên cho 1500 loại trái phiếu, góp phần quan trọng vào lĩnh vực tài chính và đầu tư.
250 công ty theo một hệ thống ký hiệu gồm 3 chữ cái A, B, C được xếp lần lượt từ
Xếp hạng tín dụng hiện nay được hiểu là đánh giá khả năng hoàn trả gốc và lãi của một nhà phát hành đối với chứng khoán nợ trong suốt thời gian tồn tại của chứng khoán đó.
Xếp hạng tín dụng cho khách hàng doanh nghiệp vay vốn tại ngân hàng thương mại (NHTM) là quá trình đánh giá khả năng trả nợ và mức độ rủi ro của khoản vay thông qua hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ Quá trình này giúp NHTM đưa ra quyết định cấp tín dụng chính xác, quản lý rủi ro hiệu quả và xây dựng chính sách khách hàng phù hợp với từng doanh nghiệp dựa trên kết quả xếp hạng.
1.1.2 Vai trò của xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp
1.1.2.1 Đối với Ngân hàng thương mại
XHTD doanh nghiệp là cơ sở để các NHTM lựa chọn khách hàng cho vay
Hoạt động của ngân hàng thương mại chủ yếu xoay quanh kinh doanh tiền tệ, bao gồm nhiều loại nghiệp vụ khác nhau Mỗi ngân hàng thương mại có khẩu vị rủi ro riêng, từ đó lựa chọn khách hàng phù hợp dựa trên kết quả phân tích rủi ro tín dụng.
Chính sách tốt giúp ngân hàng củng cố mối quan hệ với khách hàng hiện tại và thu hút khách hàng tiềm năng thông qua các ưu đãi cạnh tranh.
XHTD Là cơ sở để phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro
Rủi ro tín dụng là một yếu tố không thể tránh khỏi trong hoạt động cho vay của ngân hàng Để giảm thiểu rủi ro này, ngoài việc thẩm định hiệu quả kinh doanh và đánh giá tình hình tài chính, việc thực hiện công tác XHTD một cách hiệu quả là rất quan trọng Kết quả của XHTD giúp nhận diện khả năng rủi ro tiềm ẩn ngay từ đầu, tạo điều kiện cho ngân hàng thương mại tính toán trích lập các khoản dự phòng và giám sát khoản vay Việc đánh giá và phát hiện rủi ro kịp thời sẽ giúp giảm thiểu tổn thất tối đa khi xảy ra sự cố.
1.1.2.2 Đối với doanh nghiệp Ở các nước, xếp hạng tín dụng doanh nghiệp là một hoạt động phổ biến nhưng tại Việt Nam, hoạt động này vẫn khá mới mẻ Hiện tại, không nhiều doanh nghiệp trong nước tiến hành xếp hạng tín dụng dù đây lại là yếu tố quan trọng trong quá trình quốc tế hóa thương hiệu doanh nghiệp nói riêng và hội nhập nói chung XHTD là hết sức cần thiết với mỗi doanh nghiệp:
XHTD giúp các DN biết được sự đánh giá khách quan về khả năng tài chính và tình hình hoạt động của chính DN.
Các ngân hàng thương mại (NHTM) đánh giá doanh nghiệp vay vốn dựa trên yếu tố tài chính và phi tài chính, trong đó doanh nghiệp có khả năng tài chính tốt và hoạt động hiệu quả sẽ được xếp hạng cao và nhận nhiều ưu đãi Doanh nghiệp sẽ nhận được thông tin đánh giá độc lập về tình hình sản xuất kinh doanh, giúp họ hiểu rõ năng lực tài chính và khả năng thanh toán, đồng thời có thể so sánh với các doanh nghiệp tương tự Nếu doanh nghiệp chưa đạt thứ hạng cao, cần xem xét lại hoạt động và cải thiện năng lực cũng như tính minh bạch tài chính.
Giúp doanh nghiệp nâng cao hình ảnh thương hiệu và thu hút đầu tư, đặc biệt là những doanh nghiệp có hiệu quả kinh doanh tốt và được đánh giá cao.
Doanh nghiệp được xếp hạng dựa trên sự minh bạch và khách quan, nhờ vào việc đánh giá độc lập từ bên thứ ba Điều này giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và độ tin cậy trong mắt khách hàng.
Việc khẳng định vị thế và uy tín của doanh nghiệp là rất quan trọng trong cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế Hệ thống lưu chuyển thông tin và lòng tin giữa các thành phần kinh tế đóng vai trò then chốt Doanh nghiệp có thứ hạng cao sẽ dễ dàng quảng bá hình ảnh, từ đó thu hút nguồn vốn cả trong nước và nước ngoài.
Giúp doanh nghiệp phát triển chiến lược hiệu quả, xây dựng cơ cấu tài chính vững chắc và thiết lập chính sách đầu tư hợp lý để đạt được các mục tiêu đề ra.
Dựa trên xếp hạng tài chính của ngân hàng, doanh nghiệp có thể đánh giá khả năng tài chính của mình, từ đó xây dựng chiến lược phát triển và cơ cấu tài chính hợp lý để giảm thiểu rủi ro Ngoài ra, doanh nghiệp cũng nên chủ động tìm kiếm dịch vụ tư vấn tài chính và quản lý để nâng cao hiệu quả hoạt động và đạt được các mục tiêu đề ra.
1.1.2.3 Đối với nền kinh tế
XHTD có một vai trò quan trọng góp phần cho sự phát triển kinh tế thông qua việc mở rộng tiếp cận đối với thị trường tín dụng
Tại Việt Nam, sự cổ phần hóa doanh nghiệp và sự phát triển của thị trường chứng khoán đã thúc đẩy nhu cầu về lĩnh vực xếp hạng tín dụng Xếp hạng tín dụng không chỉ tạo ra môi trường công bằng trong quan hệ tín dụng mà còn góp phần nâng cao sự phát triển của nền kinh tế, giảm thiểu rủi ro tài chính trong hệ thống ngân hàng Hơn nữa, nó kích thích tiêu dùng thông qua các khoản cho vay và sản phẩm tín dụng, tăng cường kết nối giữa người tiêu dùng và thị trường, đồng thời cung cấp nguồn vốn cần thiết cho mở rộng và đầu tư phát triển kinh tế.
Tăng cường sự can thiệp vô hình của thị trường để thúc đẩy sự phát triển kinh tế- xã hội.
Kết quả XHTD là cơ sở quan trọng giúp cơ quan quản lý và nhà đầu tư đánh giá doanh nghiệp trước khi quyết định đầu tư Doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và có xếp hạng cao sẽ thu hút nhiều vốn đầu tư, mở rộng kinh doanh và phát triển bền vững Ngược lại, doanh nghiệp bị đánh giá kém sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư và xoay vòng vốn, cho thấy sự can thiệp của quy luật cạnh tranh chọn lọc.
6 thị trường- thúc đẩy phát triển những DN hoạt động có hiệu quả và loại trữ những DN yếu kém.
1.2 Một số nội dung cơ bản của việc xếp hạng tín dụng doanh nghiệp vay vốn tại
1.2.1 Nguyên tắc xếp hạng tín dụng doanh nghiệp
1.1.1 .Khái niệm xếp hạng tín dụng KHDN vay vốn tại 1.1.2 Vai trò của xếp hạng tín dụng khách hàng doanh nghiệp 3 1.2 Một số nội dung cơ bản của việc xếp hạng tín dụng doanh nghiệp vay vốn tại NHTM
CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC XẾP HẠNG TÍN DỤNG
DOANH NGHIỆP VAY VÓN TẠI NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU
3.1 Định hướng hoạt động tín dụng và công tác XHTD KHDN của NH TMCP Á Châu
Trong báo cáo thường niên năm 2014, Ngân hàng Á Châu đã nêu rõ lộ trình chiến lược ba giai đoạn nhằm mục tiêu trở thành Ngân hàng hàng đầu tại Việt Nam.
• Giai đoạn 1 (2014) Hoàn thiện các nền tảng: Thực hiện quyết liệt các bước để ACB duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường
Giai đoạn 2 (2015-2016) tập trung vào việc xây dựng và nâng cao năng lực sống còn, nhằm đạt được vị trí hàng đầu trên thị trường Một trong những yếu tố quan trọng trong giai đoạn này là khả năng phân đoạn khách hàng mục tiêu, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chiến lược tiếp cận và phục vụ khách hàng hiệu quả hơn.
Giai đoạn 3 (2017-2018) đánh dấu sự định vị hàng đầu với việc xây dựng năng lực kinh tế phức tạp hơn, nhằm phân tích và hiểu sâu sắc nhu cầu của khách hàng Trong giai đoạn này, doanh nghiệp tập trung vào việc tiến hành bán chéo các sản phẩm và dịch vụ cho những khách hàng mục tiêu, từ đó tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng và tăng cường doanh thu.
Sau khi hoàn thiện nền tảng hoạt động vào năm 2014, ACB bước vào giai đoạn 2 của chiến lược, tập trung vào việc xây dựng năng lực để nâng cao vị thế Ngân hàng sẽ điều chỉnh chính sách tín dụng và quy định thẩm định tài sản phù hợp với thực tế hoạt động tại từng địa bàn, nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 13% Đồng thời, ACB cải tiến chất lượng dịch vụ khách hàng, đặc biệt trong huy động vốn, và kiểm soát rủi ro trong quy trình vận hành, chú trọng an toàn kho quỹ Ngân hàng cũng sẽ hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro FATCA và phòng chống rửa tiền AML, áp dụng tiêu chuẩn Basel II Cuối cùng, ACB tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trên nền tảng nghiệp vụ ngân hàng lõi DNA, nâng cấp website, ứng dụng di động và hệ thống ATM.
ACB tập trung phát triển kinh doanh tại khu vực thành thị, đặc biệt là ở các thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh và Hà Nội Đồng thời, ngân hàng cũng sẽ mở rộng sự hiện diện ra các tỉnh thành khác trên toàn quốc theo hướng phát triển bền vững.
51 động ở khu vực đô thị của các tỉnh thành Ngân hàng xây dựng cho mình chiến lược cụ thể về các khách hàng mục tiêu trong thời gian tới:
Trong lĩnh vực dịch vụ tài chính bán lẻ, ACB đang hướng tới phân khúc khách hàng có thu nhập cao và trung bình Ngân hàng sẽ triển khai các tiểu dự án chiến lược nhằm thu hút khách hàng mới và duy trì mối quan hệ với khách hàng hiện tại.
ACB tập trung cung cấp dịch vụ tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời tiếp cận có chọn lọc với các doanh nghiệp lớn Ngân hàng này sẽ triển khai các tiểu dự án chiến lược nhằm thu hút và gắn kết khách hàng trong thị trường doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo ra giá trị bền vững cho cả hai bên.
Trong lĩnh vực tài chính, ACB đã chuyển hướng từ việc kinh doanh vàng và cho vay liên ngân hàng sang hỗ trợ khách hàng thông qua quản lý tài sản nợ và tài sản có Ngân hàng cũng cung cấp dịch vụ bán hàng và bảo hiểm, đồng thời thúc đẩy hoạt động tự doanh để nâng cao hiệu quả kinh doanh.
ACB đang mở rộng phân khúc khách hàng mục tiêu và đồng thời xây dựng mối quan hệ khách hàng bền vững thông qua việc cung cấp dịch vụ chất lượng cao và sản phẩm đa dạng Ngân hàng cũng chú trọng ứng dụng công nghệ hiện đại, hoàn thiện cơ cấu tổ chức nhằm nâng cao năng lực quản lý rủi ro và tăng năng suất vận hành, từ đó cải thiện hiệu quả kinh doanh.
Giai đoạn 2015-2020, thị trường tài chính ngân hàng Việt Nam sẽ phát triển mạnh mẽ ACB hướng đến mục tiêu trở thành một trong những ngân hàng hàng đầu tại Việt Nam, bên cạnh việc duy trì ưu tiên cho các phân khúc thị trường truyền thống Ngân hàng này đang nâng cao năng lực để trở thành một ngân hàng đa năng, đáp ứng đầy đủ nhu cầu sản phẩm và dịch vụ ngân hàng của khách hàng đa dạng hơn.
3.1.2 Định hướng hoàn thiện hoạt động XHTD Doanh nghiệp
• Chính sách đối với khách hàng doanh nghiệp:
Trong thời gian tới, ACB sẽ tiếp tục ưu tiên duy trì và phát triển các thị trường truyền thống, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời tiếp cận có chọn lọc với các doanh nghiệp lớn, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế của Việt Nam.
52 cũng cần từng bước nâng cao năng lực để đáp ứng có hiệu quả hơn nhu cầu của các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
ACB cung cấp một loạt các sản phẩm và dịch vụ ngân hàng thương mại đa dạng, với mục tiêu phát triển các sản phẩm mới nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu của doanh nghiệp trong tương lai Đặc biệt, ngân hàng sẽ ưu tiên phát triển các sản phẩm liên quan đến giao dịch.
❖Hoạt động XHTD doanh nghiệp
ACB đã lập kế hoạch nâng cao năng lực cho cán bộ tín dụng (CBTD) trong việc đánh giá doanh nghiệp, đặc biệt là đối với CBTD trẻ mới vào làm, nhằm đảm bảo họ đáp ứng yêu cầu công việc Bên cạnh đó, ngân hàng sẽ hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu đánh giá tín dụng doanh nghiệp để phản ánh chính xác hoạt động kinh doanh Cuối cùng, ACB cũng chú trọng cải thiện hệ thống công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, nhằm nâng cao hiệu suất làm việc của ngân hàng và CBTD.
Mục tiêu hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng (XHTD) doanh nghiệp là đạt được kết quả xếp hạng chính xác, tiêu chuẩn và được NHNN chấp thuận, phù hợp với thông lệ quốc tế Hệ thống này không chỉ phục vụ cho hoạt động nội bộ của ngân hàng mà còn giúp ngăn ngừa và hạn chế rủi ro khi cấp tín dụng Qua đó, ACB có thể từng bước hiện đại hóa và hội nhập với hoạt động ngân hàng khu vực và quốc tế Kết quả XHTD doanh nghiệp sẽ là cơ sở quan trọng trong việc hoạch định chính sách tín dụng và phân bổ nguồn lực tín dụng hợp lý, phù hợp với chiến lược chung của ngân hàng.
3.2 Giải pháp hoàn thiện công tác XHTD các DN vay vốn
3.2.1.Hoàn thiện nội dung, quy trình XHTD DN
Thứ nhất, kết hợp nhiều phương pháp xếp hạng tín dụng doanh nghiệp
Hiện nay, các chỉ tiêu chấm điểm tín dụng dựa trên giá trị chuẩn do hệ thống XHTD Doanh nghiệp xây dựng, nhưng các giá trị này chưa được cập nhật thường xuyên để phản ánh đúng biến động kinh tế vĩ mô và vi mô Điều này dẫn đến việc khó khăn trong việc đánh giá tình hình thị trường của doanh nghiệp tại thời điểm xếp hạng tín dụng Hơn nữa, trong quá trình tính toán các khoảng giá trị, ngân hàng chưa áp dụng các phương pháp phù hợp.
