A- Mục tiêu bài học: Giúp HS
- Nắm được đặc điểm của sử thi anh hùng trong việc xây dựng kiểu “nhân vật anh hùng sử thi”, và nghệ thuật miêu tả và sử dụng ngôn từ.
- Biết cách phân tích một văn bản sử thi anh hùng.
- Nhận thức được lẽ sống cao đẹp của mỗi cá nhân là hi sinh, phấn đấu vì danh dự và hạnh phúc yên vui cả cộng đồng.
B- Tiến trình dạy học:
1- Ổn định tổ chức.
2- Kiểm tra bài cũ: Không
3- Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV vàHS Yêu cầu cần đạt
HS đọc SGK ? Có mấy tiểu loại sử thi.
=> Sử thi Đăm Săn thuộc loại nào.
HS đọc phần tóm tắt SGK.
? Vị trí đoạn trích và tiêu đề.
GV chia vai cho HS đọc bài (6nhân vật).
? Đại ý của đoạn trích.
=> Phân tích đoạn trích theo hướng nào.
? Đăm Săn khiêu chiến và thái độ hai bên như thế nào.
I- Tiểu dẫn 1. Sử thi
- Có hai loại sử thi: sử thi thần thoại và sử thi anh hùng.
=> Sử thi Đăm Săn là sử thi anh hùng 2. Tóm tắt nội dung và vị trí đoạn trích - Nội dung: (SGK)
- Vị trí đoạn trích ở phần giữa của tác phẩm.
=> Nhan đề do soạn giả đặt.
II- Văn bản 1. Đọc hiểu
- Đại ý: miêu tả cuộc đọ sức giữa Đăm Săm và thù địch Mtao Mxây, cuối cùng Đăm Săn chiến thắng. Đồng thời thể hiện niềm tự hào của lũ làng về người anh hùng dân tộc mình.
- Theo từng khía cạnh (vấn đề) của đại ý.
2. Phân tích đoạn trích (gợi ý)
a. Cuộc đọ sức và giành chiến thắng của Đăm Săn với Mtao Mxây:
- Đăm Săn đến tận nhà thách thức Mtao Mxây.
=> Mtao Mxây thì rất ngạo nghễ.
- Đăm Săn tỏ ra quyết liệt hơn. Mtao Mxây trước thái độ kiên quyết của Đăm Săn buộc phải xuống đấu.
=> Lần thứ hai thách thức.
? Xác định ai là người ra tay trước.
=> Khí thế của từng nhân vật.
GV: trận đấu trở nên quyết liệt hơn, Đăm Săn giành được thế thượng phong.
? Bước ngoặt của trận đấu thể hiện ở chi tiết nào.
=> Hình tượng mặt trời có ý nghĩa như thế nào.
HS nhận xét về nghệ thuật miêu tả hành động nhân vật Đăm Săn.
=> Ý nghĩa của cuộc chiến.
? Khung cảnh chiến thắng qua cách miêu tả của tác giả dân gian hiên lên
như thế nào.
- Mtao Mxây ra tay trước. Hành động múa khiên của hắn thể hiện sự kém cỏi, Đăm Săn bình thản đứng nhìn.
- Mtao Mxây sợ hãi trước hành động uy vũ của Đăm Săn. Hắn hốt hoảng chạy bước cao bước thấp. Đăm Săn uy mãnh giành thế thượng phong.
- Hơ Nhị ném miếng trầu, Đăm Săn “đớp được”, sức mạnh của chàng tăng gấp bội. Mtao Mxây nhờ có lớp áo giáp bảo vệ, mặc dù đã say đòn nhưng chưa hề hấm gì.
- Ông trời thể hiện cho sự chính nghĩa của Đăm Săn.
=> Hình ảnh mang tính phù trợ, quyết định chiến thắng phải là Đăm Săn.
- Miêu tả hàng động của Đăm Săn bằng cách so sánh và phóng đại.
+ Múa trên cao như gió bão + Múa dưới thấp như lốc…..
- Đòi vợ chỉ là cái cớ, cao hơn chính là sự mở mang bờ cõi, làm nổi uy danh cộng đồng. Sự chết chóc chỉ là thứ yếu, quan trọng hơn là chiến thắng lẫy lừng.
b. Ăn mừng chiến thắng, tự hào về người anh hùng.
- Hình ảnh Đăm Săn được miêu tả hoà vào với lũ làng trong niềm vui chiến thắng.
+ Đông vui nhộn nhịp, + Ăn mừng hoành tráng.
=> Hình tượng người anh hùng của lũ làng.
4. Củng cố
HS rút ra ý nghĩa của đoạn trích.
Đọc phần “Ghi nhớ ” (SGK)
5. Dặn dò : - Học bài - Trả lời các câu hỏi SGK.
- Chuẩn bị bài “Văn bản” (phần luyện tập) theo SGK.
- Ôn bài “Văn bản” đã học.
- Đăm Săn hiện lên ngoài vẻ đẹp hình thể, hơn thế là sức mạnh uy vũ vô biên trong con mắt ngưỡng mộ của lũ làng.
=> Cách miêu tả phóng đại, tạo ấn tựợng đối với độc giả:
+ Sự anh hùng cá nhân hoà với cộng đồng, + Thế giới sử thi là thế giới lí tưởng hoá, + Âm điệu hùng tráng.
III- Tổng kết
- Làm sống lại quá khứ anh hùng của người Êđê Tây Nguyên thời cổ đại.
- Đoạn trích thể hiện vai trò người anh hùng đối với cộng đồng.
* Nội dung phần Ghi nhớ (SGK)
Tiết 10: Ngày soạn: 08/09/2007
VĂN BẢN
A- Mục tiêu bài học:
- Giúp học sinh:
1. Nắm được khái niệm và đặc điểm của văn bản.
2. Nâng cao năng lực phân tích và tạo lập văn bản.
B- Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ:
?Hình ảnh anh hùng Đăm Săn được thể hiện như thế nào trong đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây”? Cảm nhận của em về hình tượng này?
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
? Từ các văn bản đã xét, xác định chúng thuộc PCNN nào.
HS nêu các loại VB.
HS lấy ví dụ minh hoạ.
? Đoạn văn có chủ đề thống nhất như thế nào.
? Đoạn văn có bao nhiêu luận điểm, luận cứ và luận chứng.
II- Các loại văn bản
- Văn bản 1 và 2 thuộc PCNN nghệ thuật.
- Văn bản 3 thuộc PCNN chính luận.
* Các loại văn bản:
1/ Văn bản thuộc PCNN sinh hoạt (thư, nhật kí…)
2/ Văn bản thuộc PCNN gọt giũa:
a. Văn bản thuộc PCNN nghệ thuật (truyện, thơ, kịch)
b. Văn bản thuộc PCNN khoa học (văn học phổ cập, báo, tạp chí, SGK, khoa học chuyên sâu).
c. Văn bản thuộc PCNN chính luận.
d. Văn bản thuộc PCNN hành chính công vụ.
e. Văn bản thuộc PCNN báo chí.
III- Luyện tập 1.Văn bản 1:
- Đoạn văn có một chủ đề thống nhất, câu chủ đề đứng đầu đoạn. Câu chốt (chủ đề) được làm rõ bằng những câu tiếp theo: giữa cơ thể và môi trường có ảnh hưởng qua lại với nhau.
+ Môi trường có ảnh hưởng tới mọi đặc tính của cơ thể,
+ So sánh các loại lá mọc ở những môi trường khác nhau.
=> Một luận điểm, hai luận cứ, bốn luận chứng.
Đoạn văn có ý chung được triển khai rõ ràng, mạch lạc.
=> Môi trường và cơ thể.
HS đặt tiêu đề cho đoạn văn.
? Đơn xin phép nghỉ học thuộc loại văn bản nào.
HS xác định những đặc điểm của VB PCNN hành chính công vụ.
HS làm trên bảng (Sắp xếp và đặt tiêu đề).
4. Củng cố
- HS đọc phần “Ghi nhớ” SGK - Viết bài theo yêu cầu.
5. Dặn dò
- Tìm một số VB tham khảo và phân tích.
- Đọc và chuẩn bị bài “Truyện ADV và Mị Châu - Trọng Thuỷ” (tìm hiểu cốt truyện, thể loại truyền thuyết).
2. Viết đơn xin nghỉ học chính là thực hiện một văn bản.
* Hãy xác định:
- Văn bản hành chính công vụ.
- Đơn gửi các thầy, cô giáo đặc biệt là cô, thầy chủ nhiệm. Người viết là học sinh (học trò).
- Xin phép được nghỉ học.
- Nêu rõ họ tên, quê quán (lớp), lí do xin nghỉ, thời gian nghỉ và hứa chép bài và làm bài như thế nào?
3. Sắp xếp các câu sau thành văn bản hoàn chỉnh, mạch lạc và đặt tiêu đề phù hợp.
=> a -c -e -b -d
=> Bài thơ Việt Bắc.
4. Viết đoạn văn chủ đề “Mái trường”.
Tiết 11-12 Ngày soạn 09-09-07