A- Mục tiêu bài học: Giúp HS
- Qua phân tích một truyền thuyết cụ thể nắm được đặc trưng chủ yếu của truyền thuyết: kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố lịch sử với yếu tố tưởng tượng; phản ánh quan điểm đánh giá, thái độ và tình cảm của nhân dân về các sự kiện lịch sử và các nhân vật lịch sử.
- Nắm được giá trị, ý nghĩa của truyện An Dương Vương và Mị Châu-Trọng Thuỷ.
- Rèn luyện thêm kĩ năng phân tích truyện dân gian để có thể hiểu đúng ý nghĩa của những hư cấu nghệ thuật trong truyền thuyết.
B- Tiến trình dạy học:
1- Ổn định tổ chức.
2- Kiểm tra bài cũ:
? Có nhưng loại VB nào. Lấy ví dụ minh hoạ?
3- Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
HS đọc SGK (nắm nội dung Tiểu dẫn, đặc trưng cơ bản của truyền
thuyết).
GV khái quát về khu di tích Cổ Loa.
HS đọc văn bản GV giải nghĩa từ khó.
? Bố cục truyện có thể chia làm mấy đoạn.
HS nêu chủ đè của tác phẩm.
GV dựa vào câu hỏi SGK.
HS tìm hiểu:
? Nguyên nhân ADV được rùa thần giúp đỡ.
=> Cách đánh giá của nhân dân về ADV.
I- Tìm hiểu chung 1. Tiểu dẫn: (SGK).
2. Văn bản:
a. Vị trí: trích “Rùa vàng” trong “Lĩnh nam chích quái”- Những câu truyện ma quái ở phương Nam.
- Có 3 bản kể:
+ Rùa vàng,
+Thục kỉ An Dương Vương (Thiên nam ngữ lục), + Ngọc trai - giếng nước (Cổ Loa).
b. Bố cục: chia làm bốn đoạn
c. Chủ đề: miêu tả quá trình xây thành, chế nỏ bảo vệ đất nước của An Dương Vương và bi kịch nhà tan nước mất. Đồng thời thể hiện thái độ, tình cảm của tác giả dân gian đối với từng nhân vật.
II- Đọc hiểu:
1. An Dương Vương xây thành, chế nỏ và bảo vệ đất nước.
- An Dương Vương có ý thức cảnh giác, lo xây thành, chuẩn bị vũ khí từ khi giặc chưa đến.
=> Tưởng tượng ra thần linh giuáp đỡ chính là cách để nhân dân ca ngợi nhà vua, tự hào về chiến công xây thành, chế nỏ, chiến thắng giặc ngoại xâm của dân tộc.
- An Dương Vương mơ hồ về bản chất ngoan cố của bọn xâm lược nên mở đường cho con trai kẻ
? Nhà vua mất cảnh giác như thế nào.
=> Những chi tiết hư cấu có ý nghĩa gì?
HS xác định sự mất cảnh giác của ADV.
?Chi tiết Mị Châu lén đưa cho Trọng Thuỷ xem nỏ thần được đánh
giá như thế nào.
HS thảo luận
GV hướng dẫn và kết luận.
HS suy ra bài học đối với thế hệ trẻ ngày nay.
HS thảo luận
thù vào làm nội gián; lúc giặc đến có thái độ ỷ lại vào vũ khí không đề phòng.
- Nhân dân sáng tạo để gửi gắm lòng kính trọng đối với thái độ dũng cảm của vị anh hùng, phê phán thái độ mất cảnh giác của Mị Châu. Đây cũng là lời giải thích lí do mất nước nhằm xoa dịu nỗi đau này.
2. Sự mất cảnh giác dẫn tới bi kịch nhà tan nước mất của An Dương Vương và Mị Châu.
- An Dương Vương là người đầu tiên mất cảnh giác.
- Hành động của Mị Châu có những cách lí giải như sau:
+ Mị Châu làm vậy là chỉ thuận theo tình cảm vợ chồng mà bỏ quên nghĩa vụ với đất nước.
+ Mị Châu là theo ý chồng là lẽ tự nhiên hợp đạo lí.
=> Mị Châu nặng tình cảm riêng tư, quên đi nghĩa vụ của một công dân với tổ quốc. Nàng phải chết. Mặt khác, Mị Châu chết do sự vô tình, thơ ngây, nhẹ dạ nên nhân dân đã “khuôn xếp” để cho máu và thân thể nàng biến thành ngọc trai và ngọc thạch. Nàng không bán nước.
- Bài học cho thế hệ trẻ là phải luôn đặt mối quan hệ riêng chung đúng mực. Có những cái chung đòi hỏi con người phải hi sinh tình riêng để giữ trọn nghĩa vụ và trách nhiệm của mình. Tình yêu nào cũng đòi hỏi sự hi sinh.
3.” Ngọc trai - giếng nước” và cách đánh giá
? Chi tiết “Ngọc trai - giếng nước”
được hiểu và đánh giá như thế nào.
Vì sao?
=> Không ca ngợi mối tình thuỷ chung Mị Châu - Trọng Thuỷ.
=> Không ca ngợi những kẻ đưa họ đến bi kịch mất nước.
=> Thái độ vừa nghiêm khắc vừa nhân hậu của nhân dân Âu Lạc.
4. Củng cố:
HS đọc phần ”Ghi nhớ” SGK
5. Dặn dò:
- Học bài
- Chuẩn bị Làm văn “Lập dàn ý bài văn tự sự” theo SGK.
của tác giả dân gian.
- Nó là sự kết thúc duy nhất hợp lí cho số phận đôi trai gái. Chi tiết này có thể hiểu:
+ Lời khấn của Mị Châu và kết cục “ngọc trai, ngọc thạch” đã chiêu tuyết cho cho danh dự của nàng, chứng tỏ tấm lòng nàng trong sáng.
+ Nhân dân ta chứng nhận cho sự hối hận của Trọng Thuỷ.
+ Ngọc trai rửa nước giếng càng sáng chứng tỏ Trọng Thuỷ đã tìm được sự hoá giải trong tình cảm của Mị Châu ở thế giới bên kia.
III- Tổng kết
- Truyền thuyết bắt nguồn từ cốt lõi lịch sử được nhân dân tưởng tượng, thần kì hoá nhằm gửi vào đó tâm hồn thiết tha, thái độ bao dung nhưng cũng không kém phần nghiêm khắc của mình./.
Tiết 13 Ngày soạn: 09-09-2007