Ph� b� Miliolina Delage and Hérouard, 1896

Một phần của tài liệu hóa thạch trùng lỗ kainozoi thềm lục địa và các vùng lân cận ở việt nam (Trang 110 - 158)

Gi ng Vertebralina d’Orbigny, 1826 18. Vertebralina striata d’Orbigny, 1826

B�n�nh 2; hình 7a,b

1826- Vertebralina striata: d’Orbigny, tr. 283, s�1. mô hình 81;

1884- Vertebralina striata: Brady, tr. 187, b. 12, h. 14-16;

1898- Vertebralina striata: Millett, tr. 607, b.13, h.1;

1917- Vertebralina striata: Cushman, tr. 38, b. 22, h. 2-4;

1921- Vertebralina striata: Cushman, tr. 414;

1933- Vertebralina striata: Cushman, tr. 73, b. 16, h. 8-10;

1951- Vertebralina striata: Asano (pt.9), tr.2, h.5 (trong mô t�);

1963- Vertebralina striata: Matsunaga, b. 30, h.6a-b;

N�m ?- Vertebralina striata: Yassini and Jones, tr. 78, s�61, h. 125;

1979-Vertebralina striata:Whittaker and Hodgkinson, tr.19. h.12 (trong mô t�) V�d�t và m�ng, g�n 2 ph�n: ph�n phát tri�n s�m cu�n ch�t ki�u xo�n

�c r�t th�p, ph�n phát tri�n mu�n có xu h��ng du�i th�ng hay du�i th�ng th�c s� g�m các phòng ng�n và r�ng, s�p x�p theo hàng m�t, phát tri�n t�ng ch�m v� kích th��c. ���ng khâu gi�a các phòng d�ng khe rãnh nh�

và sâu, có �� cong khác nhau (t� cong y�u ��n cong m�nh) v�i ��nh h��ng v�phía ��u phát tri�n mu�n. Mi�ng h�p và dài, n�m�d�u cu�i c�a v�, có ���ng môi vi�n d�y và m�ra �m�t b�ng. T��ng v�b�ng ch�t vôi, d�ng s�, không có c�u t�o l�h�ng. M�t ngoài c�a v�tô �i�n b�ng các g�

d�c r�t nh�x�p song song v�i nhau ph�kín toàn b�b�m�t v�.

Kích th��c: chi�u dài 0,63-1,21mm, chi�u r�ng 0,34-0,52mm, chi�u d�y 0,10-0,19mm.

Bi�n d�loài: Loài mô t�có c�u t�o hình thái v�thay ��i m�nh,��c bi�t ph�n phát tri�n mu�n ho�c ch� có xu h��ng du�i th�ng, hay du�i th�ng th�c s�nh�các �nh minh ho�c�a Asano (1951) và m�t s�tác gi�khác, � tr��ng h�p th�hai v�có chi�u dài ��t t�i trên 1mm.

So sánh: V�i hình dáng v�d�t và tô �i�n m�t ngoài c�a v�b�ng các g�

r�t m�mh và song song v�i nhau, ���ng môi vi�n d�y và 2 môi l�ch nhau m� � m�t b�ng nên r�t ��c tr�ng làm cho nó khác bi�t v�i b�t c� d�ng trùng l�nào và d�nh�n bi�t.

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Pliocen-�� t�và hi�n ��i. Pliocen �Nh�t B�n, Malaysia (vùng Sabah). Holocen � ��i ven bi�n và th�m l�c��a Vi�t nam. Hi�n nay loài này phát tri�n�nhi�u vùng bi�n nông khác nhau c�a Thái Bình D�ơng (��c bi�t�b�tây c�a nó t�Nh�t B�n��n Úc Châu) và Bi�n�ông Vi�t Nam.

H�Opththalmidiidae Wiesner, 1920 Gi ng Edentostomina Collins, 1958 19. Edentostomina cultrata (Brady), 1881

B�n�nh 8; hình 2a,b 1884- Miliolina cultrata: Brady, tr. 161, b.5, h. 1-2;

1898- Miliolina cultrata: Millett, b. 6, h. 11;

1965- Edentostomina cultrata: Ho, Hu and Wang, b.3, h.4a-b;

1988- Edentostomina cultrata: Loeblich and Tappan, b. 334, h. 6-8 N�m ?-Edentostomina cultrata: Catalogue Indonesia Foraminifera, t.2,

b.62, h. 20;

V�hình oval dài và d�t, có chi�u r�ng b�ng kho�ng 1/2 chi�u dài, c�u t�o cu�n ph�ng, ki�u vòng ôm n�a kín, nhìn t� phía bên g�n gi�ng Triloculina vì m�t m�t có 3 phòng, m�t��i di�n có 2 phòng và m�t ph�n r�t nh�c�a phòng th�3, m�i phòng chi�m 1/2 vòng t�ng tr��ng, ph�n rìa ngoài c�a v� góc nh�n h�p, vi�n quanh b�i c�u t�o���ng kin m�ng và t�ơng ��i r�ng. Mi�ng� ��u cu�i phòng cu�i, tròn ho�c b�u d�c, không có r�ng ?, có ���ng môi rõ vi�n quanh phát tri�n m�nh, n�m trên c�ng�n.

T��ng v�b�ng ch�t vôi, nh�n bóng, d�ng s�, không có c�u t�o l�h�ng.

Kích th��c v�: chi�u dài 0,57-0,65mm, chi�u r�ng 0,29-0,35mm, chi�u d�y 0,11-0,20mm.

So sánh: Loài mô t� trông b� ngoài g�n gi�ngEdentostomina milletti (Cushman), khác bi�t v�i nó b�i có c�ng�n nh�ng r�t rõ và ���ng môi vi�n quanh mi�ng phát tri�n m�nh, c�u t�o kin r�ng và m�ng, b�d�y c�a v�m�ng.

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Holocen � ��i ven bi�n Trung Qu�c (khu v�c t�nh Giang Tô), Indonesia và ��i ven bi�n Vi�t Nam. Hi�n nay loài này còn g�p � các vùng bi�n nông c�a m�t s� n��c � �ông Nam Á (Malaysia, Indonesia, Vi�t Nam, v.v…).

H�Spiroloculinidae Wiesner, 1920

Gi ng Cribrolinoides Cushman and Leroy, 1939 20. Cribrolinoides namboensis Nguyen Ngoc, sp. nov.

B�n�nh 4; hình 1a,b,c; 3a,b,c

N�m ?- Quiqueloculina sp.: Catalogue Indonesia Foraminifera, t.2, b.61, h.19-20.

Tên loài: namboensis (��ng b�ng Nam B�) là tên khu v�c, nơi l�n��u loài này ���c phát hi�n và nghiên c�u chi ti�t.

Holotip: Hình 1a,b,c- N84/GK216/25-28, gi�ng khoan 216 (N�m C�n, bán ��o Cà Mâu, phía tây ��ng b�ng Nam B�), sâu 25-28m, Holocen gi�a; Paratip: Hình 3a,b,c-N80/GK8 (CT)/18, gi�ng khoan 8, C�n Thơ, tây ��ng b�ng Nam B�, sâu 18m, Holocen gi�a-mu�n.

Ch�n ��nh: V� nhìn t� 2 m�t bên có hình t� oval-tròn ��n oval-dài, ph�n rìa ngoài c�a v�cong nh�, r�ng có các g�d�c nh�n ��nh, ng�n, s�p x�p xen k�, n�i ti�p ho�c giao c�t nhau (không song song v�i nhau), trong

�ó ch� có 1-2 g� phát tri�n t�i ��nh c�a 2 ��u (��c bi�t là ��u ch�a

mi�ng). B� m�t các phòng t� ph�ng nh�, ph�ng ��n cong y�u. ���ng khâu gi�a các phòng d�ng khe rãnh nh�. Mi�ng hình vòm t�ơng��i r�ng, có r�ng d�ng t�m th�ng ho�c phân �ôi thành hình cung tròn � trên ��nh.

M�t ngoài v�trơn nh�n, không có tô �i�m��c bi�t.

Mô t�: V�có kích th��c trung bình, g�m nhi�u phòng, các phòng s�p x�p theo ki�uQuiqueloculina, m�i phòng có chi�u dài b�ng n�a vòng t�ng tr��ng, b� m�t c�a chúng thay ��i t� ph�ng y�u, ph�ng ��n cong nh�.

Ph�n rìa ngoài c�a v�(c�a các phòng) ph�ng ho�c hơi cong, r�ng, b�chia c�t b�i các g�d�c nh�nh�n��nh (ki�u l��i dao) cách nhau b�i các rãnh sâu, các g� d�c này th��ng ng�n, n�m xen k� nhau, n�i ti�p nhau ho�c giao c�t nhau, trong �ó ch� có 1-2 g� phát tri�n t�i ��nh c�a ��u ch�a mi�ng và ��u��i mi�ng. Các ���ng khâu d�ng rãnh sâu nh�. Mi�ng d�ng vòm t�ơng��i r�ng, nh�ng chi�u r�ng v�n nh�hơn chi�u cao, có ���ng môi nh� vi�n quanh, c� r�t ng�n ho�c không th� hi�n rõ trong m�t s�

tr��ng h�p, � giai �o�n phát tri�n s�m r�ng�ơn gi�n d�ng m�u, � giai

�o�n tr��ng thành th�ng hay phân �ôi thành hình cung tròn �trên ��nh.

S�l�ơng cá th�c�a loài này trong các m�u khá phong phú nh�ng không quan sát th�y cá th� nào có c�u t�o mi�ng ph�c t�p v�i r�ng d�ng vòng nh�n (tròn) hay tr�nên ph�c t�p hơn thành d�ng sàng do r�ng ki�u vòng nh�n g�n v�i xung quanh �nhi�u�i�m t�o nên. T��ng v�b�ng ch�t vôi, d�ng s�, không có c�u t�o l�h�ng, b�m�t nh�n bóng, không có tô �i�m.

Bi�n d�loài: Hình dáng v�thay ��i t�oval-tròn ��n oval-dài do phòng t�ng tr��ng cu�i cùng �m�t s� cá th� ti�p xúc v�i 2 ��u c�a phòng áp chót t�o thành hình tròn g�n nh� khép kín nên h�u nh� không có c�,� m�t s� cá th�khác 2 ��u c�a phòng này nhô ra kh�i���ng chu vi c�a v�

làm cho v�dài ra và t�o nên c�ng�n; b�m�t các phòng thay ��i t�ph�ng y�u, ph�ng��n lõm nh�; c�u t�o r�ng có 2 ki�u rõ r�t: th�ng không phân

�ôi và phân �ôi � ��u trên, tr��ng h�p th� 2 nhánh phân �ôi t�o thành hình cung tròn.

So sánh: loài m�i mô t� cùng v�i 2 loài khác là Cribrolinoides curta Cushman (1917) và Cribrolinoides paracurta M.V. Lac and �.T.B. Thuoc (1995) t�o thành nhóm loài có c�u t�o hình thái v� khá ��c tr�ng và g�n gi�ng nhau, nên m�c d�u�loài mô t�ch�a phát hi�n���c tr��ng h�p nào có mi�ng c�u t�o r�ng d�ng vòng nh�n hay ph�c t�p hơn thành d�ng sàng, nh�ng t�m th�i nó v�n ���c x�p chung vào gi�ngCribrolinoides. Loài mô t� khác bi�t v�i loài th�nh�t là ph�n rìa ngoài c�a v�có các g�ng�n s�p x�p xen k�, n�i ti�p ho�c giao c�t nhau và ch�có 1-2 g� ��t t�i mi�ng và ��u��i mi�ng (b�ng 4, hình 1c và 3c), trong khi �ó�loài th�nh�t có 4-6 g�d�c song song ch�y su�t chi�u dài c�a phòng t� ��u��i mi�ng��n

��u ch�a mi�ng (th�hi�n rõ trên b�ng 4, hình 2c và 5c). Loài mô t�khác v�i loài th�2 b�i m�t ngoài v�nh�n, không có tô �i�m, mi�ng không có r�ng hình vòng nh�n v�i các tia bám �giai �o�n tr��ng thành, trong khi

�ó�loài th�2���c ph�b�i các g�nh�song song hơi xiên l�ch và không kéo dài ��n h�t chi�u dài c�a các phòng và mi�ng có r�ng ph�c t�p d�ng vòng nh�n v�i các tia bám. Theo các ��c�i�m c�u t�o v�do Mai V�n L�c và �� Th�Bích Th��c (1995) mô t�thì loài th�2 có nh�ng d�u hi�u trung gian gi�a loài th�nh�t và loài mô t�.

Các hình 19-22 trong b�n�nh 61 c�a cu�n sách “Catalogue Indonesia Foraminifera���c xác ��nh b� ng� là Quiqueloculina sp. r�t gi�ng v�i các hình c�a loài mô t�v� m�t c�u t�o hình thái nên ���c x�p vào ��ng ngh�a c�a loài mô t�.

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: �� t�-hi�n��i. �� t� �Indonesia và Vi�t Nam (tây ��ng b�ng Nam B�và th�m l�c ��a bao quanh). Hi�n t�n t�i� các vùng bi�n th�m l�c��a Nam Vi�t Nam và m�t s�n��c � �ông Nam Châu Á thu�c Bi�n�ông.

21. Cribrolinoides curta Cushman, 1917 B�n�nh 4; hình 2a,b,c; 4a,b; 5a,b,c

1917- Cribrolinoides disparilis d’ Orbigny var. curta : Cushman, tr.

49, h. 30 (trong mô t�), b.14, h. 2a-c;

1921- Cribrolinoides curta: Cushman, tr. 426, b. 100, h. 1-2;

1941c- Cribrolinoides curta: LeRoy, tr. 113, b. 1, h. 1-5;

1951- Cribrolinoides curta: Asano, tr. 9, h. 63-64 (trong mô t�);

1956- Cribrolinoides curta: Asano, tr. Tr. 59, b. 17, h. 13a-b;

1963- Cribrolinoides curta: Matsunaga, b. 26, h. 16a-c;

1979- Cribrolinoides curta: Fursenko et al., tr. 76, b. 17, h. 4,7;

1979-Cribrolinoides curta: Whittaker and Hodgkinson, tr. 22, h. 15a- 17b (trong mô t�), 2, h. 10-11;

1982- Cribrolinoides curta: Ma V�n L�c, tr. 15, b.2, h. 3-4;

1995- Cribrolinoides curta: Mai V�n L�c, �� Th�Bích Th��c, tr. 166, b.1, h. 1-3, 4a-c, 5, 6.

V� c�u t�o hình thái, v� c�a loài mô t� r�t g�n v�i v� c�a Cribrolinoides namboensis Nguyen Ngoc, sp. nov., ngh�a là có hình dáng t� oval tròn ��n oval dài, có ti�t di�n ngang hình tam giác tròn góc hay hình ng� giác không ��u c�nh do s�thay ��i c�u t�o ph�n rìa ngoài c�a v�t�tròn ��n ph�ng, r�ng hay hơi cong. S�phòng c�a m�t bên l�i m�nh th�y���c nhi�u nh�t là 4 và ít nh�t�m�t��i di�n (th��ng lõm) là 2. � ph�n rìa ngoài c�a v�(hay rìa ngoài c�a các phòng t�o v�) có 4-6 g�d�c song song ch�y su�t chi�u dài c�a phòng t� ��u ��i mi�ng��n��u ch�a mi�ng (th� hi�n rõ �b�ng 4, hình 2c và 5c). ���ng khâu d�ng khe rãnh sâu và nh�th�hi�n rõ trên b� m�t v�. Mi�ng tròn ho�c hình b�u d�c hay

d�ng vòm t�ơng ��i th�p và r�ng, có ���ng môi vi�n nh�, � giai �o�n phát tri�n s�m r�ng�ơn gi�n d�ng m�u, � giai �o�n tr��ng thành th�ng hay tách �ôi nh� �trên ��u t� do g�n thành hình ch� Y, n�a vòng tròn.

T��ng v�b�ng ch�t vôi, d�ng s�nh�n, không có c�u t�o l�h�ng.

Kích th��c v�: dài 0,35-0,75mm, r�ng 0,25-0,52mm, d�y 0,25- 0,50mm

Bi�n d� loài: th� hi�n rõ � bi�n d� cá th�. Các cá th� tr��ng thành th��ng có hình b�u d�c tròn, � các cá th� tr� th��ng có hình elíp dài, nh�ng�giai �o�n 2 phòng (��u giai �o�n phát tri�n s�m) thì v� có hình tròn.

So sánh: g�n g�i v�i loài mô t� v� m�t c�u t�o hình thái có Cribrolinoides paracurta M.V. Lac and �. T.B.Thuoc (1995) ���c xác l�p theo tài li�u � tây Java (Indonesia) và Cribrolinoides namboensis Nguyen Ngoc, sp. nov. ���c xác l�p theo tài li�u� ��ng b�ng Nam B�và th�m l�c��a k�c�n. S�khác nhau gi�a chúng xem mô t�c�a loài th�2.

V� v�trí phân lo�i c�p gi�ng c�a c� 3 loài k� trên c�n ���c tti�p t�c nghiên c�u �� làm sáng t�, b�i vì chính tác gi�loài này và ph�n l�n các tác gi� nghiên c�u v�sau ��u không th�y nói��n c�u t�o r�ng d�ng vòng nh�n (tròn) và tr�nên ph�c t�p thành d�ng sàng c�a c�u t�o mi�ng nên �ã x�p vào gi�ngQuinqueloculina.��n n�m 1939 do phát hi�n���c m�t s�

d�ng có c�u t�o mi�ng ph�c t�p: r�ng tròn ki�u vòng nh�n và ph�c t�p hoá thành d�ng sàng do có nhi�u tia bámvào xung quanh nên Cushman và LeRoy x�p chúng vào gi�ng m�i có tên là Cribrolinoides (Loeblich and Tappan, 1989, tr. 329). Nh�ng hi�n t��ng c�u t�o mi�ng ph�c t�p nói trên không ph� bi�n ngay c� trong n�i b� loài chu�n c�a gi�ng là Cribrolinoides curta và có th�do nguyên nhân nào �ó v�m�t môi tr��ng (?) hay ��t bi�n t�o nên.

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Loài mô t�phát tri�n t�Pliocen ��n�� t�

và hi�n ��i. Pliocen � Nh�t B�n, Indonesia (khu v�c ��o Siberoet);

Pliocen-Pleixtocen �Java (Indonesia); �� t� �Vi�t Nam (��ng b�ng Tây Nam B�và th�m l�c��a phía nam). Hi�n nay loài phát tri�n r�ng rãi �các khu v�c tây Thái Bình D�ơng t�Nh�t B�n qua Bi�n�ông Vi�t Nam ��n New Guinea.

Gi ng Spiroloculina d’Orbigny, 1826 22. Spiroloculina cf. affixa Terquem, 1878

B�n�nh 2; hình 11

1878- Spiroloculina affixa Terquem: tr. 55, b.5(10), h.13a-c;

1921- Spiroloculina affixa: Cushman, tr. 410. b. 83, h. 2a-c;

1932- Spiroloculina affixa: Cushman, tr. 41, b. 10, h. 6-7.

V� c�u t�o ki�u xo�n ph�ng, hình oval dài, nh�ng phòng t�o v� cu�i

cùng có chi�u dài l�n nh�t nhô ra 2 ��u, 2 m�t bên lõm. V� có nhi�u phòng, m�i phòng chi�m 1/2 vòng t�ng tr��ng, ��c bi�t các phòng có kích th��c l�n � ��u ��i mi�ng và gi�m d�n (thuôn) v� phía ��u ch�a mi�ng (��u cu�i c�a v�) t�o nên hình �nh g�n gi�ng “tù và” làm b�ng s�ng trâu.

Rìa ngoài c�a v�r�ng, ph�ng và hơi cong, g�p m�nh xu�ng 2 m�t bên t�o nên 2 góc g�n vuông mà ��nh c�a chúng là ranh gi�i gi�a các m�t bên và rìa ngoài c�a v�.���ng khâu ki�u khe rãnh nh�và sâu. Mi�ng tròn ho�c oval, có ���ng môi vi�n quanh n�i rõ, c� ng�n và r�ng; r�ng �ơn gi�n, d�ng m�u. T��ng v� b�ng ch�t vôi, nh�n, d�ng s�, không có c�u t�o l�

h�ng.

Kích th��c v�: dài 0,3-0,55mm; r�ng 0,15-0,3mm, d�y 0,10-0,15mm.

Ghi chú: V�có các phòng c�u t�o khá ��c tr�ng�hình dáng g�n gi�ng chi�c “loa sOng trâu làm cho nó khác bi�t v�i các loài khác c�a gi�ng Spiroloculina. Có th� �ây là m�t loài m�i, nh�ng do v�n li�u tham kh�o còn h�n ch�nên t�m�� �d�ng xác ��nh b�ng�.

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Holocen � ��ng b�ng Nam B�và vùng bi�n k�c�n. Hi�n các di tích c�a loài này th��ng g�p trong các tr�m tích hi�n

��i�các vùng bi�n nông g�n các c�a sông ven bi�n.

23. Spiroloculina antilarum d’Orbigny, 1839 B�n�nh 2; hình 9

1939- Spiroloculina antilarum: d’Orbigny, tr. 166, b. 9, h. 3-4;

1884- Spiroloculina antilarum: Brady, tr. 155, b. 10, h. 21a-b;

1921- Spiroloculina antilarum: Cushman, tr. 407, b.81, h. 4a-b; b. 83, h. 4;

N�m ?- Spiroloculina antilarum: Yassini and Jones, tr. 81, s� 72, h.

141, 142-146;

1979- Spiroloculina antilarum: Whittaker and Hodgkinson, tr. 17, h. 9 (trong mô t�), b.1, h4;

1982- Spiroloculina antilarum: Nguy�n Ng�c, tr. 37, b.4, h.1a-b.

V�có kích th��c t�ơng��i l�n, hình thoi v�i chi�u r�ng b�ng kho�ng 1/3 chi�u dài, các phòng t�o v�hình �ng tròn, cu�n trong m�t m�t ph�ng, 2 m�t bờn lừm, m�i phũng cú chi�u dài b�ng ẵ vũng t�ng tr��ng, cú kớch th��c h�u nh� b�ng nhau trên su�t chi�u dài c�a nó, cách bi�t nhau b�i các ���ng khâu d�ng khe rãnh sâu và h�p.�� l�ch c�a các m�t ph�ng��i x�ng c�a các phòng trong các vòng t�ng tr��ng�giai do�n phát tri�n s�m và mu�n kho�ng 150-200. Ph�n rìa ngoài c�a v� tròn. Mi�ng hình tròn, có

���ng môi vi�n r�t nh�, �ôi khi không rõ, r�ng�ơn gi�n, d�ng m�u, c�

t�ơng ��i dài. T��ng v� b�ng ch�t vôi, d�ng s�, b� m�t tô �i�m b�i các g�d�c nh�xiên chéo.

Bi�n d�loài: Tính bi�n d�loài không l�n. Loài có hình dáng thay ��i t�

d�ng hình thoi t�ơng��i dài ��n t�ơng��i ng�n và m�p,��u ch�a mi�ng t�ng�n��n t�ơng��i dài.

So sánh: Loài mô t� có hình dáng bên ngoài g�n gi�ng v�i Spiroloculina angulata Cushman (1917) và Spiroloculina corrugata Cushman and Todd (1944), nh�ng khác bi�t v�i loài th�nh�t b�i ph�n rìa ngoài c�a v�hình �ng tròn so v�i có 2 g�nh� n�i cao �2 m�t bên làm cho v� d�y lên và t�o nên góc c�nh trên b�m�t v�; khác bi�t v�i loài th�

hai là có hình dáng chung c�a v�hình thoi và tô �i�m m�t ngoài v�b�ng các g�d�c, nh�xiên chéo so v�i hình oval h�p và dài, m�t ngoài tô �i�m b�ng các g� d�c th�ng song song (xem thêm ph�n mô t� Spiroloculina corrugata Cushman and Todd).

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: �tr�ng thái hoá th�ch loài này g�p trong các tr�m tích Pliocen � Malaysia, Holocen-hi�n ��i� khu v�c qu�n ��o Tr��ng Sa c�a Vi�t Nam. Hi�n nay loài này còn phát tri�n�m�t s�vùng bi�n c�a��i Tây D�ơng, Thái Bình D�ơng và Bi�n�ông Vi�t Nam.

24. Spiroloculina circularis Cushman, 1921 (xem b. 80, h.1-2, Cushman, 1921)

1921- Spiroloculina circularis Cushman: tr. 403, b 80. h.1-2;

1941b- Spiroloculina circularis LeRoy, tr. 72, b.2. h. 19-20

1954- Spiroloculina circularis Cushman, Todd and Post, tr. 335, b. 84, h. 7;

1964- Spiroloculina circularis LeRoy, tr. F20, b.3, h. 23-24.

V� nhìn t�m�t bên (hay ti�t di�n ngang) g�n nh�hình tròn, d�ng th�u kính lõm (2 m�t bên lõm), g�m nhi�u phòng cu�n trong m�t m�t ph�ng, các phòng h�p và có kích th��c ít thay ��i trên toàn chi�u dài c�a m�i phòng, tr�phòng cu�i cùng hơi nhô ra ngoài ���ng chu vi c�a v�. Ph�n rìa ngoài c�a v� ph�ng, r�ng, hơi ph�ng. ���ng khâu d�ng rãnh sâu nh�, t�o thành các vòng tròn ��ng tâm, Mi�ng d�ng vòm th�p và r�ng, không rõ c�u t�o môi, h�u nh�không có c�. T��ng v�d�ng s�nh�n bóng, không có tô �i�n, không có c�u t�o l�h�ng.

Kích th��c v�: dài 0,53-69mm, r�ng 0,51-0,65mm, d�y 0,15-0,19mm.

Bi�n d�loài: v� có hình dáng chung là hình tròn, nh�ng 2��u có th�

dài ng�n khác nhau do ��c�i�m ti�p xúc các ��u c�a 2 phòng cu�i.

So sánh: Các ��c�i�m c�u t�o hình thái v�khá �n��nh. Hình tròn c�a v�d�ng th�u kính lõm v�i mi�ng th�p và r�ng là nh�ng d�u hi�u r�t��c tr�ng làm cho nó khác bi�t v�i t�t c� các loài khác c�a gi�ng Spiroloculina.

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Neogen-Holocen và hi�n��i. Miocen �khu v�c��o Okinawa (Nh�t b�n), Pliocen �khu v�c ��o Siberoet ngoài khơi Sumatra (Indonesia). Holocen th�m l�c ��a Nam Trung B� Vi�t Nam.

Hi�n nay loài này g�p � m�t s� vùng bi�n c�a Thái Bình D�ơng, trong vùng bi�n Philippin và th�m l�c��a Vi�t Nam.

25. Spiroloculina clara Cushman, 1932 B�n�nh 2; hình 4

1932- Spiroloculina clara: Cushman, tr. 40, b. 10, h. 4-5;

1954- Spiroloculina clara: Cushman, Todd and Post, tr. 335, b. 84, h. 9.

V�có ti�t di�n ngang hình thoi, 2 m�t bên lõm, có b�d�y gi�m t�rìa ngoài vào gi�a t�o thành lòng máng kéo dài t� ��u n� ��n��u kìa c�a v�

qua tâm. Ph�n rìa ngoài c�a v� ph�ng hay hơi lõm, các rìa g�p m�nh xu�ng 2 m�t bên t�o thành 2 góc nh�n r�ng mà ��nh c�a chúng là nơi ti�p xúc (hay ranh gi�i) gi�a các m�t bên và rìa ngoài v�. ���ng khâu d�ng khe rãnh nh�, nông nh�ng th�hi�n rõ trên m�t v�. Mi�ng g�n hình t�giác tròn góc, có môi vi�n d�ng g� m�ng, có r�ng�ơn gi�n d�ng m�u �m�t phía, �ôi khi � c� 2 phía ��i di�n, c� dài � ��u cu�i c�a phòng cu�i.

T��ng v�d�ng s�, không có tô �i�m, khômg có c�u t�o l�h�ng.

Kích th��c v�: dài 0,35-0,70mm; r�ng 0,33-0,40mm, d�y (ch� d�y nh�t) 0,11mm.

So sánh: V� c�u t�o hình thái, loài mô t� có v� g�n gi�ng v�i Spiroloculina manifesta Cushman and Todd, nh�ng khác nhau �các �i�m sau:

Các d u hi u khác

nhau Spiroloculina clara Spiroloculina manifesta Ti�t di�n ngang c�a v� Hình thoi, n�i r�ng

nh�t�gi�a Hình thoi cân hay h�i l�ch so v�i m�t ph�ng di qua 2

��u

Rìa ngoài v� ph�ng hay lõm nh� Lõm ki�u lòng máng

�ư�ng ti�p xúc gi�a rìa ngoài v�và 2 m�t bên

Góc c�nh (không c�u t�o ki�u�ư�ng kin)

n�i cao thành 2 �ư�ng kin

�2 bên

R�ng d�ng m�u�ôi khi �

c�2 phía ��i di�n d�ng m�u�c�s�

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Holocen-hi�n��i�các vùng bi�n nông th�m l�c��a v�nh Thái Lan thu�c Vi�t Nam. Các d�ng hi�n��i th��ng g�p�các vùng bi�n nông r�n san hô c�a Thái Bình D�ơng và Bi�n�ông Vi�t Nam.

26. Spiroloculina communis Cushman and Todd, 1944 1954- Spiroloculina communis: Cushman,Todd and Post, tr. 335, b. 84, h. 13;

1963- Spiroloculina communis: Matsunaga, b. 29, h. 5;

1964- Spiroloculina communis: LeRoy, tr. F20, b.3, h.27-28; b. 16. h. 14-15;

1981- Spiroloculina communis: Wang, He, Hu, Qiu et al., b. 54, h. 4-5;

N�m ?- Spiroloculina communis: Catalogue Indonesia Foraminifera, t.2,b. 62, h. 22-25

Kích th��c t�ơng��i l�n, có hình dáng thay ��i m�nh t�hình thoi ��n g�n hình oval, các phòng h�p và dài v�i chi�u r�ng t�ơng��i�n��nh trên c� chi�u dài, ��u cu�i c�a phòng t�o v� cu�i cùng phát tri�n nhô cao t�o thành c�dài ��mi�ng. Ph�n rìa ngoài v�r�ng, hơi lõm, ���c gi�i h�n b�i 2 g� n�i cao d�ng kin. ���ng khâu d�ng khe rãnh nh�. Mi�ng tròn, có r�ng�ơn gi�n d�ng m�u,���ng vi�n�ôi khi không th�hi�n rõ.

Kích th��c v�: dài 0,45-0,9mm; r�ng 0,22 -0,58mm, d�y 0, 22- 0,26mm

Bi�n d� loài: C�u t�o hình thái v� thay ��i m�nh v� t� s� gi�a chi�u r�ng và chi�u dài.

Phân b� ��a t�ng và d�a lý: g�p c� � tr�ng thái hoá th�ch (Pliocen- Holocen) và hi�n ��i. Pliocen � Nh�t B�n, Malaysia (vùng Sabah);

Holocen � khu v�c Giang Tô (Trung Qu�c), các ��ng b�ng ven bi�n và th�m l�c��a Vi�t Nam. Các d�ng hi�n��i phát tri�n�m�t s�nơi thu�c b�

tây Thái Bình D�ơng.

27. Spiroloculina corrugata Cushman and Todd, 1944 B�n�nh 2; hình 13

1954- Spiroloculina corrugata: Cushman,Todd and Post, tr.335, b.84, h.17-18;

1957- Spiroloculina corrugata: Todd, tr. 286 (b�ng), b.87, h. 7-8;

1963- Spiroloculina corrugata: Matsunaga, b. 29, h. 7.

V� hình oval h�p và dài v�i các phòng hình �ng phát tri�n t�ơng��i nhanh v�kích th��c, nh�ng kích th��c c�a t�ng phòng t�ơng��i�n��nh trên c�chi�u dài c�a nó ho�c thuôn nh� � ��u ch�a mi�ng t�o nên c�dài

�� l�y mi�ng. Phòng cu�i cùng c�a v� có kích th��c l�n nh�t và kéo dài ra ngoài ���ng chu vi v� �2��u. Các phòng cu�n trong m�t ph�ng vuông góc v�i m�t ph�ng ��i x�ng 2 bên. M�t ph�ng này di chuy�n t�t�t�giai

�o�n phát tri�n s�m��n giai �o�n phát tri�n mu�n ho�c v�phía bên ph�i hay bên trái (tu�theo v�trí m�t bên quan sát) t�o nên góc l�ch gi�a chúng m�t góc kho�ng 300. Ph�n rìa ngoài c�a v� tròn. Các ���ng khâu d�ng khe t�ơng��i sâu. Mi�ng tròn n�m� ��u cu�i c�a phòng cu�i, có ���ng môi nh� vi�n quanh, có r�ng �ơn gi�n d�ng m�u hay không có r�ng.

T��ng v�d�ng s�, không có c�u t�o l� h�ng, nh�ng���c ph� kín b�ng các g�d�c th�ng, song song t�ơng��i thô và kéo dài t� ��u n� ��n ��u kia c�a các phòng.

So sánh: V� m�t hình thái, loài mô t� có v� g�n gi�ng v�i v� c�a Spiroloculina antilarum d’Orbigny, nh�ng có nh�ng nét khác nhau cơb�n sau:

Các d u hi u khác nhau Spiroloculina corrugata Spiroloculina antilarum Hình dáng v� Hình oval h�p và dài Hình thoi Tô �i�m m�t ngoài v� G�d�c song song

tư�ng ��i thô G�nh�xiên chéo

�� l�ch c�a các m�t ph�ng ��i x�ng �các giai �o�n phát tri�n s�m và mu�n

kho�ng 300 15-200

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Neogen-�� t�và hi�n ��i. Neogen �Nh�t B�n, Holocen � khu v�c qu�n ��o Tr��ng Sa (Vi�t Nam). � tr�ng thái hi�n ��i loài này th��ng g�p�các vùng bi�n nông c�a các r�n san hô � Thái Bình D�ơng và Bi�n�ông Vi�t Nam.

28. Spiroloculina eximia Cushman,1922 B�n�nh 2; hình 15a,b

1932- Spiroloculina eximia: Cushman, tr. 39. b. 10. h. 2-3;

1979- Spiroloculina eximia: Whittaker and Hodgkinson, tr. 18, b.1, h. 6 V� g�m các phòng hình �ng không có tô �i�m m�t ngoài, cu�n trong m�t m�t ph�ng, g�n hình oval ��i x�ng l�ch qua tâm. Ph�n rìa ngoài c�a v�tròn. Các ���ng khâu d�ng rãnh sâu r�ng. Mi�ng hình tròn ho�c oval, hơi loe và có ���ng môi m�ng vi�n quanh, c�t�ng�n t�i t�ơng��i dài.

T��ng v�b�ng ch�t vôi, d�ng g�m, không có c�u t�o l�h�ng.

Kích th��c v�: dài 0,39-0,74mm; r�ng 0,24-0,45mm, d�y 0,18- 0,28mm

Bi�n d�loài: Hình dáng chung c�a v� thay ��i theo �� ��i x�ng l�ch c�a các vòng cu�n (vòng t�ng tr��ng) và c� thay ��i t�ng�n ��n t�ơng

��i dài.

Phân b� ��a t�ng và ��a lý: Pliocen �vùng Sabah (Malaysia), Holocen

��i ven bi�n và th�m l�c ��a Vi�t Nam. Hi�n t�n t�i�m�t s� vùng bi�n nông d�c b�tây Thái Bình D�ơng thu�c khu v�c�ông Nam Á.

29. Spiroloculina lucida Cushman, 1944 B�n�nh 2; hình 12a,b

1951- Spiroloculina lucida: Asano, tr. 15, h. 99-100 (trong mô t�);

1956- Spiroloculina lucida: Asano, tr. 68. b.7, h. 5a-b;

Một phần của tài liệu hóa thạch trùng lỗ kainozoi thềm lục địa và các vùng lân cận ở việt nam (Trang 110 - 158)

Tải bản đầy đủ (PDF)

(398 trang)