LẬP DÀN Ý BÀI VĂN THUYẾT MINH
B. Đáp án- Biểu điểm
5. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới
- Soạn: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.
E.Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn:16.1.2011 Tiết 70,71 Ngày giảng: 2.2011
CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN ( Trích “ Truyền kì mạn lục”- Nguyễn Dữ) A-MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Thấy được phẩm chất dũng cảm, kiên cường của nhân vật chính Ngô Tử Văn- đại biểu cho chính nghĩa chống lại những thế lực gian tà;.
- Thấy được cái hay của NT kể chuyện sinh động, hấp dẫn, giàu kịch tính của tác giả 2. Kĩ năng:
Kĩ năng tìm hiểu thể truyền kì: Đọc và tóm tắt một tác phẩm tự sự trung đại; Phân tích nhân vật trong truyện truyền kì
3. Thái độ: Giáo dục lòng yêu chính nghĩa và niềm tự hào về người trí thức nước Việt B-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
C- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Gv kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, tích hợp D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức lớp:
Lớp 10A5
Vắng
2. Kiểm tra bài cũ: ? Một số câu hỏi trắc nghiệm về bài “ Thái sư TTĐộ”.
3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
? Trình bày những hiểu biết của em về tác giả?
? Em biết gì về thể loại truyền kì?
? Đặc điểm của tác phẩm “ Truyền kì mạn lục”?
? Gọi hs đọc bài?
? Yêu cầu tóm tắt?
? Giải nghĩa 1 số từ : chức phán sự, bách hộ, khảng khái, thảm ngược… ?
? Theo em vbản có thể chia làm mấy phần?
Nội dung từng phần?
? Nêu hướng ptích vbản?
? Ngay từ đầu truyện, tác giả đã giới thiệu nvật chính ntnào?
I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả :
- Nguyễn Dữ ( ? - ? ), quê : Hải Dương.
- Xuất thân: gđình khoa bảng.
- Bản thân: từng làm quan -> về ở ẩn.
2. Tác phẩm:
- Thể loại: truyền kì
+, Chịu ảnh hưởng của truyện truyền kì TQuốc có từ thời Đường.
+, Thể văn xuôi tự sự mang đậm yếu tố kì ảo, hoang đường nhưng cũng đậm chất hiện thực, bộc lộ qniệm, thái độ của tác giả -> hấp dẫn.
- Tác phẩm “ Truyền kì mạn lục”
+, Viết bằng chữ Hán, stác tkỉ 16, gồm 20 truyện, chia 4 quyển.
+, Nội dung: giá trị hiện thực + nhân đạo sâu sắc.
+, Nghệ thuật: được đánh giá là tuyệt tác của thể loại truyền kì, từng được Vũ Khâm Lân ( thế kỉ 17) ca ngợi là “ thiên cổ kì bút” ( bút lạ của muôn đời), được dịch ra nhiều thứ tiếng và được đánh giá cao.
II. Đọc – hiểu văn bản 1. Đọc - Chú thích.
2. Bố cục : 3phần
- Mở truyện : Từ đầu -> ko cần gì cả’’ : giới thiệu nvật chính Ngô Tử Văn.
- Thân truyện : ‘‘ Đốt đền… ko bệnh mà mất’’ : những việc làm của Tử Văn.
- Kết truyện : còn lại.
3. Phân tích:
a, Nhân vật Ngô Tử Văn:
* Lai lịch:
- Tên họ : Ngô Tử Văn…
- Quê quán : Yên Dũng, Lạng Giang.
- Tính tình, phẩm chất : khảng khái, nóng nảy, cương trực.
giới thiệu ngắn gọn, trực tiếp, cụ thể bằng
? Cách giới thiệu như vậy có tác dụng gì?
? Ngoài giới thiệu về lai lịch, phẩm chất, tác giả còn khắc họa nvật trên phương diện nào?
? Tử Văn đã có những hành động gì? Lấy d/c minh họa cụ thể?
? Vì sao Ngô Tử Văn qđịnh đốt đền? Chàng đã làm việc đó ntnào?
Theo em hành động đốt đền của NTVăn có ý nghĩa gì?
? Hậu quả đầu tiên của việc đốt đền? ->.
? Cử chỉ và thái độ của Tử Văn?
-> mặc kệ, ngồi ngất ngưởng tự nhiên => ý nghĩa: bản lĩnh, tự tin việc mình làm, coi thường những lời đe dọa, tuyên chiến với hồn ma…
? Cuộc gặp gỡ thứ 2 tiếp sau đó và câu chuyện với ông già Thổ công có tác dụng gì đến sự phát triển của cốt truyện và nvật chính?
- Thổ công được giúp đỡ, cảm kích đến mừng, nói rõ sự thật, cung cấp chứng cớ mong Tử Văn quyết tâm làm việc nghĩa đến cùng. Đó là lôgích tạo ra sự phát triển câu chuyện.
- Mặt khác đoạn truyện phản ánh một thực tế- đã được kì ảo hóa- hiện tượng thần thánh các đền miếu gần quanh cũng tham của đút lót nên đều bênh vực cho tên họ Thôi, khiến Thổ công đành cam chịu thất bại.
- Người làm việc tốt, việc nghĩa sẽ được đồng tình ủng hộ.
? Hành động tiêu biểu tiếp theo của Tử Văn là gì ? D/c ? Phân tích cử chỉ, hành động, lời nói của Tử Văn ở dưới Minh ti ?? Đặc sắc về NT thể hiện ? Tác dụng ?
Qua đó giúp em thấy được những phẩm chất nào của Tử Văn ?
? Kết quả tranh đấu? ý nghĩa?
những từ ngữ kđịnh => định hướng cho người đọc về nvật, hồi hộp chờ đợi diễn biến tiếp theo.
* Hành động : - Đốt đền :
+, Nguyên nhân : vì tức giận, ko chịu được cảnh yêu tà tác oai tác quái hại dân.
+, Hành động : cẩn trọng, công khai, đàng hoàng, quyết liệt ( tắm gội, khấn trời…)-> tự tin vào hành động chính nghĩa, tỏ thái độ chân thành trong sạch của mình.
+ Hậu quả: Hồn ma cư sĩ bách hộ họ Thôi làm cho hết sốt nóng rồi sốt rét, lại còn mắng mỏ, đe dọa
thể hiện tính khảng khái, cương trực, dũng cảm của kẻ sĩ vì dân trừ hại.
- Bị bắt xuống Minh ti : +, Không hề khiếp sợ.
+, Một mực kêu oan.
+, Dũng cảm vạch mặt, tố cáo tội ác của tên bại tướng.
hư cấu, kì ảo -> gợi sự tò mò, lôi cuốn người đọc.
=> phẩm chất kiên cường, bất khuất, ý chí đấu tranh cho chính nghĩa, khí phách anh hùng của kẻ sĩ đất Việt chân chính.
=> thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ, sự đấu tranh triệt để với cái xấu, cái ác.
? Chi tiết NTVăn được nhận chức phán sự ở đền Tản Viên có ý nghĩa gì?
?Mục đích của tác giả khi XD câu chuyện?
? Đặc sắc NT?
? Đánh giá chung về tác phẩm?
* Kết quả :
- Tử Văn chiến thắng - Tên họ Thôi bị trừng trị - Dân gian được bình an -Thổ công được trả lại đền
- Tử Văn được tiến cử làm chức phán sự
-> Cái thiện ( chính nghĩa) sẽ chiến thắng cái ác( gian tà) => khao khát công lý, công bằng XH:
người có công được thưởng xứng đáng, có tội phải bị trừng phạt.
b, Ngụ ý phê phán của truyện
- Phê phán hồn ma tên bách hộ họ Thôi – 1 kẻ xảo quyệt- sống cũng như chết đều tham lam, hung ác.
- Phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công từ cõi trần đến cõi âm.
-> Lời nhắn nhủ của tác giả: Hãy đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác để bảo vệ công lý, chính nghĩa, bảo vệ dân lành.
c, Đặc sắc nghệ thuật của truyện.
- Kết hợp thành công bút pháp hiện thực – kì ảo.
- Kết cấu truyện giàu kịch tính với những tình tiết lôi cuốn.
- Cách dẫn dắt truyện khéo léo, cách kể - tả sinh động, hấp dẫn.
4. Tổng kết
* Ghi nhớ
* Chủ đề: Đề cao nhân vật Ngô Tử Văn - đại biểu cho người trí thức nước Việt- giàu tinh thần dân tộc, chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống cái ác trừ hại cho dân.
III. Luyện tập: BT (Sgk)
4.Củng cố: Nêu chủ đề của truyện
5.Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới : - Học bài
- Chuẩn bị: Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh.
E.Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn:17.1.2011 Tiết 72 Ngày giảng: 2.2011
LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN THUYẾT MINH A-MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
Củng cố vững chắc kĩ năng viết đoạn văn đã học, văn bản thuyết minh để viết được đoạn văn thuyết minh có đề tài quen thuộc gần gũi
2. Kĩ năng:
- So sánh để nhận ra những điểm khác nhau giữa đoạn văn tự sự và đoạn văn thuyết minh
- Vận dụng những kiến thức và kĩ năng về đoạn văn, về văn thuyết minh để viết được đoạn văn thuyết minh có đề tài quen thuộc gần gũi
3. Thái độ: Tự giác làm thêm bt
B-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
C- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Gv kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, tích hợp D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức lớp:
Lớp 10A5
Vắng
2. Kiểm tra bài cũ: ? Kể tên các phương pháp thuyết minh đã học? Cho ví dụ minh họa?
3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
- Gv yêu cầu hs nhắc lại: Thế nào là 1 đoạn văn?
? Một đoạn văn cần đạt được những yêu cầu nào trong các yêu cầu sau? ( Sgk-62) Vì sao?
? Theo em giữa một đoạn văn tự sự và một đọan văn thuyết minh có những điểm nào giống và khác? Vì sao có sự giống và khác nhau như thế?
? Đoạn văn thuyết minh có thể gồm bao nhiêu phần chính? Trình tự sắp xếp? Vì
A. Ôn lý thuyết.
I. Đoạn văn thuyết minh.
1. Khái niệm.
- Đoạn văn:
+, Nội dung: thể hiện 1 ý của vbản.
+, Hình thức: viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng.
- Yêu cầu:
+, Tập trung làm rõ 1 ý chung, 1 chủ đề…
+, Liên kết chặt chẽ với các đoạn…
+, Diễn đạt chính xác, trong sáng.
2. So sánh đoạn văn tự sự - đoạn văn thuyết minh.
- Giống nhau: cấu trúc đoạn, đạt 3 yêu cầu trên.
- Khác :
+, Đoạn tự sự : kể (tả) giúp người đọc hình dung được sự việc, các câu nối tiếp nhau theo trình tự kể vì vậy không cần có câu chủ đề và câu kết đoạn.
+, Đoạn thuyết minh chủ yếu là trình bày, giới thiệu, giải thích để người đọc hiểu rõ đối tượng thuyết minh theo trình tự giới thiệu vấn đề, thường có câu chủ đề và khi cần nhấn mạnh, có câu kết đoạn.
3. Bố cục.
- Ba phần :
+, nêu vấn đề thuyết minh
? Yêu cầu lập dàn ý đại cương cho bài viết.
? Dàn ý gồm mấy phần?
Xác định nội dung cụ thể cho từng phần?
? Yêu cầu hs triển khai viết đoạn văn 1 trong 2 ý sau:
- Gọi 2 hs lên bảng viết còn lại viết ra giấy.
- Gọi hs nhận xét đoạn văn trên 2 phương diện: nội dung, hình thức.
- G bổ sung, sửa chữa.
- Cho hs đọc đoạn văn ( Sgk-63), em học tập được gì từ đoạn văn?
? Để có thể viết tốt 1 đoạn văn thuyết minh cần phải đạt được những yêu cầu nào?
- Gv hướng dẫn hs hoàn thành BT trong Sgk.
+, tiểu kết vấn đề.
- Các ý sắp xếp theo trình tự : thời gian (di tích lịch sử), không gian (danh lam thắng cảnh), nhận thức, phản bác- chứng minh ( vấn đề XH)
B. Luyện tập.
* Viết đoạn văn thuyết minh:
- Đề tài: Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi.
Dàn ý:
- Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác giả: Nguyễn Trãi là một bậc anh hùng dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới…
- Thân bài:
+, Cuộc đời NTrãi: năm sinh- mất, quê quán, hoàn cảnh xuất thân, sự nghiệp - biến cố trong cđời.
+, Sự nghiệp thơ văn: tác phẩm chính, NTrãi- nhà văn chính luận kiệt xuất, NTrãi- nhà thơ trữ tình sâu sắc.
- Kết bài: Đánh giá chung: NTrãi 1 hiện tượng VH kết tinh truyền thống VH Lí –Trần, đồng thời mở đường cho cả một giai đoạn phát triển mới.
Viết đoạn văn:
- NTrãi – nhà văn chính luận kiệt xuất.
- NTrãi – nhà thơ trữ tình sâu sắc.
* Ghi nhớ ( Sgk – 63)
* BT 1,2 (63)
4Củng cố: BT
5Hướng dẫn học bài:
- Hoàn thành BT
- Chuẩn bị: Làm văn Trả bài số 5. Ra đề bài số 6 E.Rút kinh nghiệm:
Ngày soạn: 25.1.2011 Tiết 33 Ngày giảng: 2.2011