CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.3. Các dạng bình luận truyền hình
Hiện nay, có nhiều quan niệm khác nhau về phân chia các dạng bình luận. Sự khác nhau này cũng nói lên tính chất đa dạng và phong phú của bình luận trên báo chí. Các dạng bài bình luận có liên quan đến nội dung và hình thức của từng tác
phẩm.
Tác giả Đặng Hồng Quang trong bài “Một cách phân loại các dạng bình luận” có viết: “Nếu lấy dung lượng làm tiêu chí có thể chia làm các dạng: bình luận ngắn, bình luận thông thường, bình luận lớn.v.v. Nếu lấy phương pháp thể hiện có thể chia thành hai dạng bình luận kiểu diễn giải vấn đề và bình luận dạng bút chiến. Nếu lấy đối tượng cần bàn luận làm tiêu chí thì chia bình luận về sự kiện và bình luận thành vấn đề. Nếu lấy cơ quan thông tin làm tiêu chí thì chia thành bình luận báo in, bình luận phát thanh và bình luận truyền hình. Nếu lấy nội dung làm tiêu chí thì chia thành các dạng bài bình luận chính trị, bình luận quốc tế, bình luận kinh tế, bình luận quân sự, bình luận văn học.v.v…”
Khác với tác giả Đặng Hồng Quang, nhà báo Hữu Thọ lại đưa ra một quan điểm khi viết luận và bình. “Luận có nhiều loại, có xã luận, có bình luận, có bình luận hàng ngày kiểu “vấn đề hôm nay”; có bình luận ngắn, có bình luận dài gần như một công trình nghiên cứu, lại có cả tin bình nghĩa là thông tin kèm theo mấy lời bình luận.v.v. Tùy vấn đề, tùy việc mà chọn các hình thức bình.v.v.Vấn đề quan trọng là bài bình luận đó xuất phát từ tư cách gì mà bình, do đó tầm quan trọng khác nhau.v.v.”
Từ thực tế trên có thể tạm thời phân chia thành các dạng bình luận truyền hình như sau:
1.3.1. Bình luận sự kiện
Dạng bình luận này thường nhằm để bình về một sự kiện, sự việc nhỏ hay là một mặt của vấn đề nảy sinh hàng ngày. Về đề tài, bình luận sự kiện có đề tài rộng rãi, có thể đề cập tới những vấn đề thuộc dòng thời sự, và có thể chỉ vạch ra một khía cạnh nào đó có vấn đề bức thiết nhất trong cuộc đấu tranh, trong lao động sản xuất, công tác, học tập và sinh hoạt hàng ngày, đó thường là những vấn đề chưa tới mức để viết thành những bài bình luận thời sự quan trọng… bình luận ngắn thường theo đuổi những mục tiêu như đánh giá sự kiện mới và lưu ý người đọc chú ý đến
nó, chỉ ra nguyên nhân của sự kiện và mối quan hệ của nó. Bình luận sự kiện thuộc loại bình luận thời sự vốn là thể loại bình luận thông dụng và phổ biến nhất trong các loại bình luận báo chí, bình luận sự kiện chỉ tập trung làm sáng tỏ một sự kiện và những vấn đề liên quan trong một phạm vi hiện thực giới hạn. Những phân tích, lý giải của tác giả là nhằm làm sáng tỏ bản chất của sự kiện được nêu lên để đánh giá.
1.3.2. Bình luận vấn đề
Là dạng bình luận không đề cập tới một sự kiện cụ thể mà là hàng loạt các sự kiện tạo thành một vấn đề cụ thể nào đó, được công chúng của báo chí quan tâm.
Mỗi sự kiện, mỗi con người cụ thể trở thành chi tiết dược xâu chuỗi bằng một đường dây mà trong đó chủ đề được làm rõ bởi chính các chi tiết. Bình luận vấn đề có thể thường xuyên (tháng, tuần) hoặc không thường xuyên. Chương trình bình luận vấn đề hạn chế trong một mức độ nhất định, chỉ đưa ra từng phần khác nhau của đời sống xã hội, tạo cho công chúng có ấn tượng đầy đủ về vấn đề được nêu.
Nguy cơ lớn nhất của dạng bình luận này là sa vào thông tin, đó là sự kéo dài một cách vụng về của bình luận sự kiện, kể lể dài dòng về sự kiện. Một bình luận vấn đề thành công là phải nhờ vào sự liên tưởng, suy ngẫm sâu xa về các sự kiện được xâu chuỗi trong đó, đánh giá được mức độ ảnh hưởng đối với xã hội, bày tỏ thái độ của nhà báo đối với vấn đề đã nêu.
1.3.3. Bình luận chuyên đề
Được sử dụng để xem xét những vấn đề nhất định trong đời sống xã hội (kinh tế, văn hóa, giáo dục,...) trong một khoảng thời gian nào đó. Bình luận theo chuyên đề không đề cập đến tất cả các vấn đề trong đời sống xã hội mà chỉ xem xét một cách tỉ mỉ trong một lĩnh vực nhất định nào đó như chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội. Việc lựa chọn, phân nhóm, đối chiếu, so sánh và đánh giá các sự kiện đã nêu là những bộ phận cấu thành bài bình luận theo chuyên đề. Cách xử lý tư liệu trong loại bài này đã tạo nên tính đa dạng đặc biệt của thể loại như bình luận kinh tế, bình luận chính trị, bình luận thể thao.
Bình luận theo chuyên đề là chương trình có tính chất độc đáo, giúp cho người làm chương trình có điều kiện để khai thác một cách triệt để các đề tài báo chí. Điều quan trọng trong các tác phẩm bình luận dạng này là phải rút ra những kết luận thực tiễn để từ đó chỉ ra phương hướng phát triển tiếp theo của các sự kiện, hiện tượng..