PHẦN 5: VĂN BẢN SỬ THI STIÊNG
3. Tung Vrơ Lênh yâm klêl
Văn bản tiếng Stiêng:
Pung Ch’ndiet vu lah yok vei yur hơi bơơn baan haanh kônh r’waang u Jiang.
Ney hơi baan naar au vu haanh kônh r’waan u Jiang, Pung Ch’ndiet vu tao ch’ndôh nganh hơi ti srôc trơ nh’hang Jiang, Pung Ch’ndiet vu haanh ndôh di tơt srôc trơ nh’hang wang Jiang, koon sau chinh Jiang pang vlôh di r’nhet vlôh di r’nhap, Jiang k’mung kuh reh na nring ch’niêng, s’tang sau vlôh di r’nhet vlôh di r’nhap, Jiang plet ma ngơl xu Pung Ch’ndiet vu s’nraang ti n’hi Jiang trơ klơi kuh reh pih lang ti, Jiang juôr ti teh s’nraang vơh ti Pung Ch’ndiet, Jiang lah day haanh ti na, ney hơi baan Pung Ch’ndiet u Jiang tao ch’ndôh tơt n’hi vu, Jiang u Pung Ch’ndiet vu hach di hao ti n’hi miq trơ đông Jiang, tu ney hơi Pung Ch’ndiet duc klêl lam doong na p’nir taanh sâc, Jiang vu lac ndêl sraal kraal ndêl chut, Jiang pơs tôt dôm rônh tu môn Pung Ch’ndie, Jiang lah u Pung Ch’ndiet si coon mlu ya si coon s’la sun si coon ndông vun ơi vrah ch’naar klơ, Pung Ch’ndiet lah day duc na ney ơi hei na si êng, Jiang lah u Pung Ch’ndiet day môh mon êch chơn ch’hư chơn day iet baan day tao ch’ndôh tơt au, Pung Ch’ndiet lah u Jiang ch’hư chơn baan iet, đơm yot vei yur hơi bơơn baan kônh r’waang u day, tơt lu au baan di haanh, ney baan Jiang vu saang leq vơl tơh piêng srai aan Pung Ch’ndiet, Jiang lah u Pung Ch’ndiet si mroh sroh bai ơi vrah ch’naar klơ, au hơi Jiang u Pung Ch’ndiet vu si mroh dram phoong g’na, Jiang vu p’lât vêh cheh s’mơ tơm mi, p’lât vêh jri s’mơ ônh lôt, vêh s’đôt s’mơ manh mang, Jiang lah u Pung Ch’ndiet naar au vơnh yêt tac v’yôl sa soc, v’yôl sa si, đơm pung vơnh yok vei yur hơi pung vơnh bơơn đêl mat sôh môh sau, Jiang u Pung Ch’ndiet k’mung yêt srơ mra sa srơ mrêng. Tu ney hơi Tung Vrơ Lênh coon Jiang pang xu di khơnh klêl lam doong Pung Ch’ndiet klanh di j’mhôm rom di v’sing s’lap chơt u pang, baan pang u vab di cheh Jiang, pang lah vab ê! Klêl lam doong Pung Ch’ndiet klanh di j’mhôm nganh som da vah hei vab suh aan hei ơi vab ê, Jiang lah suh đeh na da baan đôh vu đôh klêl lam doong, Tung Vrơ Lênh lah ma suh bơơn baan ney vab puat ơi aan hei klêl lam doong Pung Ch’ndiet ney. Jiang lah u Tung Vrơ Lênh klêl lam doong vơnh quvah k’mrau krau chơn, Tung Vrơ Lênh lah klêl lam doong vab klêl u g’nao đao u g’nuat hei êch da chơn, hei chông baan klêl lam doong Pung Ch’ndiet dơi vu rac drơ môm rôm u hei, ney hơi vab suh aan hei ơi. Tu ney hơi baan Pung Ch’ndiet pang trơ klơi
139
dang si mroh u yêt srơ mra, pang khơnh Tung Vrơ Lênh vu chôn khơ nhet klêl lam doong pang, Pung Ch’ndiet au vaac bơơn lah pang lah k’nông chơt, ma Jiang vu êch suh klêl lam doong u hei, ma hei bơơn ơh vaac u vu ney ơn vaac iet krau hơi u hei naar au, đơm đeh ney baan Pung Ch’ndiet pang ruat troong yeh, da tao ch’ndôh poh kơi đeh cơt ti srôc trơ nh’hang wang pang, vaac bơơn lơt Pung Ch’ndiet pang lah u Jiang ney hơi vrah ch’naar klơ ê, pung vơnh yêt srơ mra xa srơ mrêng êk v’non hơi, day aan hei sơt poh t’kaan vri, sơt n’hi t’kaan wang, đơm vi hei haanh tao ch’ndôh bơơn baan lah u kunh j’mlai, hei lah di haanh di srơ bok dơi, đơm diuch ney baan sôm duh u day da hei sơt poh t’kaan vri sơt n’hi t’kaan wang. Pung Ch’ndiet lah u Jiang naar au hei kônh r’waang u day bal au baan hơi, naar kơi da hei haanh kônh r’waang day u vêh ram cham iêng u day, Jiang lah ma day lah đeh ney hơi hei au bơơn vanh đơp kh’nah u day lang, ney hơi baan Pung Ch’ndiet pang sơt poh t’kaan vri sơt n’hi t’kaan wang pang nganh hơi, suar vi Tung Vrơ Lênh yâm êch klêl lam doong Pung Ch’ndiet, leq di vơl sut nh’hung đeh na Tung Vrơ Lênh pang ku, r’tuah vôt đeh vriar vu su, r’nghu vôt đeh vriar vu dah, leq di vơl chenh trơ mrêh, Nglon Hơr lah oh suh klêl lam doong hei ơi aan vah oh. Tung Vrơ Lênh lah ma hei suh klêl lam doong ay lơh jâng sâc u chơn, Nglon Hơr lah baan mông oh đeh baan mông iêm hơi, pang ku r’tuah vôh đeh vriar vu su, Tung Vrơ Lênh au yâm u mang, pang yâm u naar piêng bơơn r’lai pai bơơn r’lât, ney hơi baan vab di cheh pang Jiang lah u Nglon Hơr coon haanh jônh pang pôt troong ch’mloong pang pôt vri, haanh ti wang yau Ch’ngva Mul da tiar klêl lam doong diuch coon, ney hơi baan Nglon Hơr lah Tung Vrơ Lênh khơm ơi oh ê! Ap va yâm hôm hei jônh oh êng ti wang yau Ch’ngva Mul duc aan vu tiar klêl lam doong aan oh, ôm dôh may dôh klêl lam doong diuch iêm, ney hơi baan Tung Vrơ Lênh pang ric t’ndoh roh t’nơnh rơnh u chơt, ney hơi baan pang hao ti n’hi s’mru s’mrap r’đap r’đơm pơs yôh tao suat pang juôr teh da tao ch’ndôh u iêm pang Nglon Hơr. Suar duc na ney suar vi Nglon Hơr tao ch’ndôh u Tung Vrơ Lênh, vơl pang haanh tac t’tuot đeh uot mrâm muai vaac du oh iêm, vơl pang haanh lôh vri lap vri si play k’lanh, haanh lôh tranh lap tranh sanh play nam vlôc, haanh lôh s’tôh lap n’huot, haanh vaar v’nâm đoh poh v’nâm kloong pham daac ch’mloong. Suar boh r’mloong lang nei vơl pang haanh tơt ndrong kut srơ u, ndrong ju srơ aan jraang đôm s’ngach sach đôm r’ngôm. Nglon Hơr lah vri au hơi vri sôh dưng pam, tam dưng goong, choong dưng pôs môs dưng uot
140
ch’dei, plơm dưng kei krơ bư. Vri jun ruch nra s’ma ruch soor. Vri yơt r’quhêng trơ lêng dang rup. Suar duc na ney suar vi Nglon Hơr lah u Tung Vrơ Lênh oh d’now pang, Nglon Hơr lah iêm au chenh p’ndeh gleh p’ndal dal u troong haanh hơi, Nglon Hơr lah jok vei yur khay u ram ch’nam u riêng iêm au dung d’lêk phêk mhong hơi bơơn ch’mlam troong da haanh hôm oh ê, vơnh poh kơi danh cơt ơi oh, Tung Vrơ Lênh pang r’toas vôt đeh vriar vu su r’gru vôt đeh vriar vu dah, pang lah u Nglon Hơr ay êch poh kơi danh cơt ay poh ơi, hei haanh vu êng hei ku baan lang ma chơt sroh gloh kaar đôi hei, ma chôm vri di xa kla vri di kap đôi hei, tu ney baan Nglon Hơr pang loong chơt Tung Vrơ Lênh vanh tao ch’ndôh mhu êng lah bơơn, Nglon Hơr pang bey mat da kơi pang tao ch’ndôh di l’pok troong kơp mram cham riêng Tung Vrơ Lênh meng da tao ch’ndôh nganh lah bơơn suar vi Nglon Hơr pang khơnh Tung Vrơ Lênh au pang tao ch’ndôh nganh hơi, baan Nglon Hơr pang poh kơi danh cơt ti srôc trơ nh’hang wang pang tơt n’hi miq trơ đông vab di cheh pang Jiang chênh di lup dah chơn Tung Vrơ Lênh bơơn poh kơi u may, Nglon Hơr lah, hei lah hơi saang pang poh kơi đeh cơt vu r’toas vôt đeh vriar vu xu, vu lah u hei, ay bơơn jui hei hôm khơm hei tao ch’ndôh mhu êng hei ma chơm vri xa kla vri kap đôi. Tung Vrơ Lênh vu lah đôh vu baan đôh klêl lan doong, đeh na đôh hei baan bơơn đôh klêl lam doong. Jiang lah đôi, pang têh vông hơi lang pang t’pung cham sac lang đo phit chơn rơi. Suar duc na ney, suar vi Tung Vrơ Lênh pang tao ch’ndôh pang haanh mlu êng đeh loong, pang haanh lôh vri lap vri, lôh tranh lap tranh suar boh r’mlooong lang ney Tung Vrơ Lênh pang tao ch’ndôh vaar v’nâm đoh poh v’nâm kloong pham daac ch’mloong Tung Vrơ Lênh ndôh di tơt vrah nrâm j’mla srôc trơ nh’hang wang yau Ch’ngva Mul. Tung Vrơ Lênh pang juôr ôm tao tu r’lu tao sânh, ruôch lang ney pang tao ch’ndôh tơt kơr gop mat wang pang trơ ch’huh di lap ti srôc trơ nh’hang wang yau Ch’ngva Mul koon sau chinh vlôh jâng p’ndai koon sau srai vlôh jâng t’peh r’nhet ma vlôh r’nhap ma vlôh, ney hơi yau Ch’ngva Mul vu xu ơn mhu k’mloh vu êch haanh ti n’hi pang, baan yau Ch’ngva Mul vu juôr teh s’nraan ti Tung Vrơ Lênh, yau Ch’ngva Mul vu chênh di lup u pang ay êch tao ch’ndôh ti na, Tung Vrơ Lênh pang ơh wac, pang lah hei êch chuap u yau Ch’ngva Mul, yau Ch’ngva Mul lah hei au hơi yau Ch’ngva Mul, ney hơi baan yau Ch’ngva Mul u Tung Vrơ Lênh vu haanh tac t’tuot đeh uot mrâm muai tơt n’hi miq trơ đông yau Ch’ngva Mul, vu lac ndêl sraal kraang ndêl chut, ney hơi baan Tung
141
Vrơ Lênh juôr gôk srơ winh pinh jâng sr’wial, wial jâng grơ nap tu ndêl dôm r’ndaal, yau Ch’ngva Mul chênh di lup u Tung Vrơ Lênh may trơ nơm tơm vu tơm vơn vri j’nah na u may coon vu coon vơn, Tung Vrơ Lênh lah hei au lac jâng sôn chơn u ay, hei au hơi lah Tung Vrơ Lênh coon Jiang a vri dih r’nglơl chông baan saang ay tiar klêl lam doong aan hei diuch iêm hei Nglon Hơr, yau Ch’ngva Mul lah ma đeh ney baan hơi coon đol ch’hơt baan kơt coon kơt klêl lam doong, Tung Vrơ Lênh lah ma da coon ch’hơt đôi baan di đôh coon đôh klêl lam doong chuai, yau Ch’ngva Mul lah ma da coon ch’hơt lac, hei au đam s’puar đeh na u vab di cheh coon, Tung Vrơ Lênh lah ch’hơt lac đôi baan pas lư lang, ney hơi baan yau Ch’ngva Mul lah vu mơh tao riêng u pang, yau Ch’ngva Mul vaac bơơn lah vu lah k’nông chơt pang hôm k’ming chôt đay ơm, pang vanh prơ mat da đol ch’hơt, yau Ch’ngva Mul lah ma đeh ney baan hơi cham chah ôi r’aang da hei r’dap r’đơm om da tiar klêl lam doong aan may. Mang ney pang vêch mhu êng a dêh n’hi yau Ch’ngva Mul tơt môh vei yung klung vrơ nang pang krưh tao gôk pang tao ch’ndôh trơ ch’huh di lap ti chuat vrei klông Nglênh Mas coon ur yau Ch’ngva Mul, pang khơnh vu vêch lom baan pang juôr vêch u Nglênh Mas pang ut di l’weh u Nglênh Mas. Tu ney hơi Nglênh Mas pang p’lam sac bơơn ruôch, pang pơh pai mat da kah khơnh vu ut di l’weh u pang, pang êch da grơh rau, tu ney hơi Tung Vrơ Lênh pang pơs ti da p’dôp k’wam bơơn aan da Nglênh Mas rau, pang lah di s’pi lah iêm au vêch mlu êng a dêh t’kat bơơn n’au u vơn, ney hơi baan hei haanh vêch ram u oh! Tu ney hơi waar du vơl pang mênh di s’pi u g’na muai mênh đih muai mênh prơk, Tung Vrơ Lênh pang mênh p’đơr pang thôr t’môt cham voh p’đơr u Nglênh Mas, ney hơi baan Nglênh Mas pang p’ket vaac dênh di r’mhôn ney baan pang sruar chơt aan Tung Vrơ Lênh vêch ram cham iêng u pang, tơt s’laang baan pang poh kơi ti dêh. Tu ney hơi baan yau Ch’ngva Mul vu kah r’lât lang vêch vu haanh pơs daac da tu môh mat, ruôch lang ney yau Ch’ngva Mul vu r’đap r’đơm leq griêng vu da tiar klêl lam doong aan vah Tung Vrơ Lênh, vu srơ mru, srơ mrap r’đap r’đơm ruôch di ral hơi, vu chêt tao kual Tung Vrơ Lênh may tao ch’ndôh ơi u hei ti k’tôk t’mlac tiar, ney hơi baan Tung Vrơ Lênh u yau Ch’ngva Mul vu tao ch’ndôh u g’na tơt t’mlac rông tiar, Suar duc na ney suar vi Nglênh Mas pang ku kah r’lât lang vêch pang tao ch’ndôh haanh chuap na mông u Tung Vrơ Lênh vaar du vơl pang mric ma mrôm gơm mau ma mriam u g’na. Suar duc na ney suar vi Nglênh Mas pang tao ch’ndôh ti ch’huat vrei
142
klông mey di cheh pang da suar leq vaac pang u Tung Vrơ Lênh vêch ram cham iêng u g’na, Tung Vrơ Lênh vu lah vu êch lup saanh u hei K’mhul Dưc mey di cheh Nglênh Mas lah baan đeh ney sôm vrah aan hơi coon. Ay ơh vaar u Tung Vrơ Lênh ơi. Suar duc na ney, suar vi yau Ch’ngva Mul u Tung Vrơ Lênh tao ch’ndôh tơt t’mlac tiar, yau Ch’ngva Mul vu saang Tung Vrơ Lênh vêch lơ k’đaar da yau Ch’ngva Mul vu chram pai Tung Vrơ Lênh aan lêk đeh daac dang ting u m’ham da prơ lac g’na u gônh bong môk r’maanh drai u g’na teq prac mas tet s’vanh teq lơ s’nut da gơm tak s’lôh sânh ney baan vu chak lơ trơ vhoong sun rup Tung Vrơ Lênh u klêl lam doong ôm vu sun kơi rup Tung Vrơ Lênh aan kơt đeh sac ndâm jrâm đơm pang kơi u klêl lam doong da muai yau Ch’ngva Mul vu chic vu chang aan tak klanh rôm jaang sac ndâm ney hơi baan yau Ch’ngva Mul vu vrơh daac gônh di, vrơh na jâng lônh di l’wi vrơh na ti lônh di l’wac, vrơh pac k’đaal sac pang s’ac di vac kah sac vri au, pang s’nghi s’ngu đeh m’ei kah lang vêch, di sr’bok muai ney hơi yau Ch’ngva Mul vu lah u Tung Vrơ Lênh may đeh sac nganh janh đơm hơi lu au may tao ch’ndôh ơi ti t’mlac da riêng, ney hơi Tung Vrơ Lênh u yau Ch’ngva Mul vu haanh nganh hơi tơt t’mlac riêng, suar duc na ney suar vi yau Ch’ngva Mul lah u Tung Vrơ Lênh may di ding ơi hei loong jang, may di prang hei loong đênh suar boh r’mloong lang ney, suar vi Tung Vrơ Lênh pang ding nganh hơi aan yau Ch’ngva Mul di jang, pang di prang aan yau Ch’ngva Mul di đênh, yau Ch’ngva Mul pơs taac soơr da jang Tung Vrơ Lênh, ney hơi Tung Vrơ Lênh pang pơs klêl lam doong da ding krơ khut song miêng krơ khiêng song kơi bơơn dip pang baan saar muai, yau Ch’ngva Mul lah u Tung Vrơ Lênh may ch’haat vi voong, r’loong vi vơl hơi, bơơn vơnh da vanh u may hôm. Suar duc na ney suar vi Tung Vrơ Lênh lah u yau Ch’ngva Mul thơ lay k’mlang ay bal ơk da hei poh kơi ti srôc trơ nh’hang da lah u vab di cheh hei vu bong jrơ nun aan ay. Yau Ch’ngva Mul lah hei u may vu ndak da lah baan pơs krơ môm kôm vah aan hei, vơnh sôt tu vlung ka tu klong dơi, ơn baan vu ndu vu nday vu klay vu vri. Yau Ch’ngva Mul lah ney hơi vơnh poh kơi ơi ti n’hi miq trơ đông vơnh au p’ngot jâng sôn l’hôn k’ndôl hơi, vi ôi tơt naar mhong song vôt hơi.
Nganh hơi Tung Vrơ Lênh u yau Ch’ngva Mul vu poh kơi tơt ti n’hi miq trơ đông mey di cheh Nglênh Mas sai ur yau Ch’ngva Mul piêng jrai pai vu sunh daac vu ơn hơi, vu kơp mram yau Ch’ngva Mul u Tung Vrơ Lênh tơt dơi da chrah nrap. Suar duc na ney suar vi yau Ch’ngva Mul u Tung Vrơ Lênh ndôh di tơt vu hach di hao ti n’hi miq trơ
143
đông vơl pang gôk si mroh sroh nrai u g’na u K’mhul Dưc, Nglênh Mas yau Ch’ngva Mul u Tung Vrơ Lênh chrah nrap sap mâng ko ndram phoong g’na. Suar poh r’mloong suar yau Ch’ngva Mul vu lah u sai ur vu, yau Ch’ngva Mul lah ay tao ch’ndôh ơi da soc leq iam nur vloh oh nur mey vơnh lôh đau da yêt srơ mra sa srơ mrêng ôm kơt ti Tung Vrơ Lênh tiar klêl lam doong, geh ch’net mông pang hơi, ney hơi baan K’mhul Dưc sai ur yau Ch’ngva Mul tao ch’ndôh soc vu nganh hơi bơơn quhah mông vơn saar mhu vu lôh di tơt chôh grơ num, yau Ch’ngva Mul lah vơl may yơp suôr dôl ngưr s’nam rach da vơ pai ôm yêt srơ mra xa srơ mrêng da kơt sei chong ch’mlong sei đay aan Tung Vrơ Lênh, nganh hơi leq pung poh k’mloh pham vu yơp suôr vơ pai da yêt srơ mra xa srơ mrêng u kơt sei chong ch’mlong sei đay aan vah Tung Vrơ Lênh. Suar boh r’mloong lang ney, yau Ch’ngva Mul lah vơl may pơs sei sut ơi da ch’yuon goong sei srơ mroong da ch’yuon s’gơar. Suar boh r’mloong lang ney suar vi yau Ch’ngva Mul lah leq pung poh k’mloh pham vơl may goh goong loong s’gơar ôm vroh di s’bai naar kơt sei chong aan Tung Vrơ Lênh. Suar duc na ney suar vi Tung Vrơ Lênh pang hach di hao pang pơs nglung s’gơar da dôm s’gơar rah, dah s’gơar vaang, Tung Vrơ Lênh pang ư sing mat gieu tach tiêng ka pra, ư sing mat ma tach tiêng ka tôk goh ư nghôk dip u goong koon, goh ư ch’hoon dip u goong dơ mey pang wai đôi t’king sraang, t’kaang srai, l’ngvai n’hi đôi jri t’baanh, pang wai đôi g’nuat loong, đôi voong pir, đôi p’nir taanh sât, wai đôi keng n’hac đôi srac nghaan, ney baan leq drôh poh k’mlah pham leq vơl chaach dôm u coon nrênh coon sei m’ei đôh m’ei kơt ku s’nraan vơh da yang Tung Vrơ Lênh đôm s’gơar rah, ney hơi baan yau Ch’ngva Mul lah Tung Vrơ Lênh pang đôm s’gơar rah điuch vab pang Jiang, lơ trơ neh au bơơn vơnh baan saar muai. Suar duc na ney, suar vi drôh poh vu bac s’nraan da yang Tung Vrơ Lênh đôm s’gơar rah vơl vêt drôl ndang lah dưat tam kai ngai tam ch’hoc lôh muai lah yeh k’nôm soc cheh hei riêng phoong lôh muai lah Tung Vrơ Lênh au pang klanh r’nut klanh dang r’noong, klanh toong sac klanh dang p’nac đay, a vôk chah truonh t’nau a kau chah s’lênh vroh tu ư toh chah p’noot ndông, ch’neh au na hơi baan Nglênh Mas vu nus lieu hơm, suar boh r’mloong suar lôh muai au vu lah vơ đeh na baan geh mông hei, hei vôm pang đeh piêng, l’hiêng đeh va s’ta đeh môt, lôh muai lah chông baan chơn da kun j’mai baan pang hônh ndông da xa chuai ch’neh lah mrêng saang hơi lôh muai lah baan pang gôk ndiêm p’ndiêm chuai ku baan hơi lan. Suar duc na ney suar vi