PHẦN 5: VĂN BẢN SỬ THI STIÊNG
4. L’hab Kruôt pras u Vram, Vram juôr lup saanh u R’liang Mas
Văn bản tiếng Stiêng:
Jiang nduôt war wei g’ney sâp dơh, g’ney sâp daan, r’mhaan sâp trơi, Jiang lah vi kal Jiang Yau Nra, Lươm K’saap Ca, Mlach L’ha Yau Keng Rach, đôh Lươm vu đôh Jiang, đôh R’liang Mas đôh Vram, đôh Ư Kao Mas đôh Tung Vrơ Lênh, đôh Nglênh Mas đôh Nglon Hơr. Bat thơ ngay lu au đôh R’liang Mas da sai T’boong Mas, vrêng chơn da saang, s’mlaang da chuôp vrah chơn da kuôt soc, ndôn mey ơn baan tra, j’ya boơn kuot n’huot boơn kloong, troong mey boơn s’dah, mey boơn jônh koon quhah, wah koon s’tôn, mey boơn jônh dôn mas t’pal mas. Ney hơi baan Jiang ngêt srơ ngêt, đeh têt krơ bư lang voong prơ nung, Jiang ngêt a ngol, yol mêt u vai baan Jiang chêt tao kual Nglon Hơr, Jiang lah coon ê! Nglon Hơr coon, may lôh ti au hơi vab di seng u may, Jiang lah seng may tao ch’ndôh soc yau Kunh V’nâm, may soc pang di vơh, boơn aan pang khaan, soc di baan boơn aan yơt, boơn yơt sinh nh’hinh saan. Jiang lah u Nglon Hơr, saang yau Kunh v’nâm pang di vơh ti n’hi miq trơ đông vab, da đan s’puar u pang, Nglon Hơr lah, vab di seng au k’lai, kai tân, rân vaac đeh na da baan, boơn j’vaac mey phông bab, boơn j’vaac vab phông mir boơn ya. Ney hơi baan Nglon Hơr haanh j’hôm đeh kao lôt laac, j’maac đeh kao pông pâng, Jiang da nhroh ư tah duôn, ndôh di tơt n’hi miq yau kunh v’nâm Nglon Hơr xu gung vu yôn, l’pôn taang, taang mang u naar, Nglon Hơr chêt tao kual u yau kunh v’nâm, yau now p’dah jrah l’nhông lah boơn, yau kunh v’nâm s’đap vrei bang vlah vơn, m’a vơn dau m’au vơn tơt, chinh vơn ruat, srai vơn s’gal, yau kunh v’nâm mơch tao riêng, xu Nglon Hơr coon Jiang, yau kunh v’nâm lah k’mông chơt ch’hư chơn pung iêt, baan jrơ môt đeh kao lơt laac, jrơ maac đeh kao pông pang, vi ôi tôk rôk bal au, Nglon Hơr lah yau now p’dah lah boơn, yau kunh v’nâm lah, hei boơn now p’dah hei sơt ti na, hei boơn jrah l’mhông hei haanh ti na, Nglon Hơr lah, n’hi yau kanh t’mac, n’hac yau canh trơ nôm, k’dôm tôm vrah tiep p’dah yơr weng lah boơn, yau kunh v’nâm lah, n’hi hei boơn đêl kanh trơ nac, n’hac hei boơn đêh kanh trơ nôm, k’dôm hei boơn tôm vrah, tiep p’dah boơn đêl yơr wêng. Nglon Hơr lah, ma n’hi yau boơn kanh trơ nac, ney yau nhruôr gung trơ hung đao, mơh mat thơ waar aan hei ơi, yau kunh v’nâm, vaac boơn lơh nhuôr gung trơ hung đao nganh hơi aan Nglon Hơr ney baan Nglon Hơr hach di hao koon gung kliên nh’hei, k’tei sach vach, raar sing ving tơt nring ch’niêng tơt tiêng nrok, vu prok
165
thaang yu srơ u gâng kleng, prok thaang yeng srơ eng gâng naar, phông ônh nam haal, chaal nam bong, p’seng phơn nam bong, Nglon Hơr pơs daac glah laang jâng, daac vrơ mâng laang ti, daac jrah trơ biuch môt mat, daac j’ngat trơ biuch vach kơi, phông sôh nam rôm, r’bôm nam kham, suar ruôch di ral ơi, Nglon Hơr ngêt jrơ ngôt na vôt l’pôn ngêt jrơ ngôn chôn nring, ti gieu yơp mey kla, ti ma yơp mey sâng, jâng da trơ hung tơt n’hi miq trơ đông, Nglon Hơr juôr gôk srơ wiuh piuh jơng srơ wial, wial jơng grơ map, kanh ch’bap chinh lang đơm ndai, ch’bap srai lang đơm ngoor, yau kunh v’nâm chông trơ chang, prang đêh lap ch’huat, yau kunh v’nâm pơs ndêl dôm lang ruat, ndêl vuat lang nrơn, yau kunh v’nâm boh ndêl sraal kraal ndêl chut, s’but ndêl vlôc, boh vuc soh sơi, k’nhơi soh sat prơ sat, poh koơn laas koơn r’koơn, yau kunh v’nâm juôr gok srơ wiuh piuh jơng srơ wial, u Nglon Hơr coon Jiang, yau kunh v’nâm teq mlu u ngla s’la u thaang tu tôt dôm r’mdaal, yau kunh v’nâm lah xiu koon mlu ja, xi koon s’la sun, xi koon ndông vun, ơi coon ê! Nglon Hơr, yau duc na ney ơi, hei ma xi êng, yau đak na ney ơi hei na vam êng, dưc thơ nam hei na lêt êng, yau kunh v’nâm lah u Nglon Hơr, coon ê! Ma hei boơn chêh di lup u may, phông êng may lah hei au, r’nam mơl boơn thôt, boơn thaac, saas daac, saas nglaang taang mat naar taang u paang ti u may, yau kunh v’nâm lah u Nglon Hơr may môh moon chơn, yoon t’ngaan chơn, ch’hư chơn may iet r’ngiet chơn may thôm, ch’hư di miq chơn s’kok ko u may, baan may rut u mang prang u thơ ngay bal au, Nglon Hơr lah u ya kunh v’nâm, vab di cheh hei Jiang vu vơng taang sac u hei, saang hei soc ay di vơh, boơn aan ay khaang, soc di baan boơn ay yơh boơn aan jơk siuh nh’hiuh saan, vab di cheh hei vu seng ay tao ch’ndôh, tao ch’ndeng u hei, vaac boơn lơh yau kunh v’nâm krưh tao joong, pang haanh ti ch’huat vrei klông, yau kunh v’nâm srơ mru, srơ mrap, r’đap r’đơm, trơ thơm vrei mơl, yau kunh v’nâm s’bit vaac yaang, s’baang vaac khauh, pơs truonh trôm, truonh mlai r’mlai, pơs truonh t’yai pơs ư pôh, truonh sut truonh di nh’hap, yau kunh v’nâm pơs au khauh d’nưng koon gow, au vrei tow g’nur koon ruôs, au jruôs mas, r’sai jâng joon, au loon mas r’sai vach kơi, yau kunh v’nâm s’bit vaar yaang s’baang vaac khauh, ruôch di ral hơi, Nglon Hơr u yau kunh v’nâm, ngôt jrơ ngôt na vôt l’pôn, ti gieu yôp mey kla, ti ma yơp mey sâng, jang trơ hung tơt nring ch’niêng, vơl pang tơl gung trơ hung tơt teh, tuôt di v’leh, the dôm tar ar, Nglon Hơr u kunh v’nâm, haanh tac t’tuot đeh uôt mrâm muai, ndôh di tơt, n’hi miq trơ đông vab pang jrang yau kunh
166
v’nâm chêt tao kual, Jiang ê! Coon now p’dah jrah l’mhong now b’hi miq trơ đông hah boơn, Jiang lah hei boơn nowp’dah, hei sơt ti na, hei boơn jrah l’mhong hei haanh ti na, yau kunh v’nâm lah, ma coon now p’dah, ney coon nhruôr gung trơ hung đao, bơh mat thơ var ơi aan hei, Jiang au vaac boơn lơh r’kôh ndrông hao nganh hơi, nhruôr gung trơ hung đac bơh mat thơ var aan yau kunh v’nâm, ney hơi baan yau kunh v’nâm rach di hao, na gung kliêm nh’hei, k’tei sach vach, raas sing ving tơt nring ch’niêng, tiêng nrok prok thaang yu, srơ u gâng kung, prok thaang yeng srơ eng gâng naar, phông ônh nam haal, chaal nam hong, p’seng phơng nam bong yau kunh v’nâm pos daac glah laang jâng, daac vrơ nâng laang ti, daac jri t’biuh môt mat, pơs daac jrah t’biuh vach kơi, yau kunh v’nâm, ti gieu ch’nop mey kla, ti ma ch’nop mey sâng, jâng da trơ hung tơt n’hi miq trơ đông, n’hi rông trơ đêt, đêt p’kong, dêuh jrong s’nh’huai, boh vuai r’nơhêng, ney hơi baan Jiang chông trơ chang prang dêh lap ch’huat, pơs ndêh dôm lang ruat, ndêl vuat lang nrơn, Jiang boh ndêl sraal, kraal ndêh chut, s’but ndêl vlôc, ndêl dôm poh guat, ndêl vuat poh tap, prơ sach poh danh, vuc soh sơi, k’nơhơi soh sach, r’nglac mas sôm u kh’luôn, alc kơơn r’kơơn, Jiang pơs koon bach ch’kreh p’kau, r’vau hiep mas, r’vau hông mas, hiep poh tông, hong poh toi, goi poh s’yar, tôt dôm r’ndal, Jiang pơs tôt dôm hang joong rong dôm lang mlơng, tôt k’đông lang peng s’teng, Jiang juôr gok srơ winh pinh jơng srơ wial, wial jơng grơ map, rieu ch’bap chinh lang dơm ndrai, ch’bap srai hang dơm ngoor, Jiang mênh di âp đeh toơr t’nglâm mênh p’ngâm đeh toơr p’ch’hoor, vaac kêq teq a j’ya, vaac ja teq a tơm prit, vaac mit l’may teq a vaang tôr, jaang hôr jaang pra, prach nha jaang vaac teq trôm mênh, Jiang chênh di lup u yau kunh v’nâm, Jiang lah! Vab ê yau kunh v’nâm vab, vab môt moon, yoon t’ngaan, maan trơ dôk, ch’hư chơn vab iet, r’ngiet chơn vab thôm ch’hư đi miq s’kok ko chơn u vab, yau kunh v’nâm ơh vaac u Jiang hei au lac jâng sôm, pôn vaac krau, d’mau vaac kram, p’nam vaac vat chơn u coon, yau kunh v’nâm lah hei au, Nglon Hơr vu soc di vơh boơn aan hei klaan, soc di baan boơn aan yơh soc di way boơn aan hêng, soc phaal boơn prêng boơn aan yơh siuh nh’hiuh saan, Jiang lah u yau kunh v’nâm, hei lak jâng sôn chơn vab ê! Yau kunh v’nâm vab! Hei chênh di lup u vab, R’liang Mas au ndôm mey pang tra u vơnh, teh vơn kuot n’huot vơn kloong, troong vơn s’chah, mey vơn jônh koon quhah, wah koon s’tôn, jônh ndôm mas, t’pal mas, vơn kơt kau đeh n’ôn, ch’hôn đeh r’mơt, u R’liang Mas, yau kunh v’nâm ơh vaac
167
u Jiang, hei au hơi coon ê! S’bôk mam tra, vah klêl taang khaac, vi rôk s’tôk vrah mey sing jay, Chrab Mey Vram u Međaisurphet, mey di cheh may, vu chrah vôt ka, xa vôt iar, goôk suôr, puôr koon krơ bư na voong s’tôk, vi kal mey di cheh may u Chrab Mey Vram, u ơn mâng kat, vu lah ma da coon ur ndang aan pung vơl pang chrah vôt ka xa vôt iar, ma da koon klow ndang aan vơl pang gôơk suor puôr koon krơ bư, ma mhu coon ur, mhu u coon klow aan vơl pang, yuat ndrông yuat ndrang yuat ch’nang piêng, yuat ndiêng t’nâh tâh u vơl miq, vi kal mey di cheh may, u Chrab Mey Vram, nduôt vu keh, the vu kuot, n’huot vu kloong, troong vu s’dah, mey vu jônh koon quhah wah s’tôn, vu jônh dôn mas, t’pal mas, duc aan mey di cheh may, ney hơi baan Jiang lah u yau kunh v’nâm, R’liang Mas au têh vông r’lông vol, têh vol chang k’bang mey têh vol chang k’bang mat vab hơi, Jiang lah R’liang Mas au pung chach toh rôm da sai, r’lai chôn toh rôm da sanh, chach toh mlanh sôm da yuat ndrông hơi lang, klay yơt jic boơn vơn vanh juai, klay yơt suai boơn vơn vanh yaar, kaar miq boơn vơn vanh ndrông, Jiang lah Vram au vu gơt đôh la, gơt boơn ya met bet s’nglei đeh vum trơ nam gơt boơn, yau kunh v’nâm lah u Jiang ma Vram pang boơn đôh la, R’liang Mas au đôh la u vơn, Jiang u yau kunh v’nâm, yêt koon vêh prênh, vêh proi, vêh roi ư sơm, yêt vêh ndâm r’klâm vêh m’ei, yêt vêh ư sei hao daac prơ vơch Jiang kach mram u yau kunh v’nâm, Jiang lah u yau kunh v’nâm vab haanh yak trơ nươnh u Chrab Mey Vram hơi, saang vu juôr lup saanh, paanh tân jrơ mâng tar ôi ư sei, u R’liang Mas ơi, boơn ney klaat hei soong, kloong hi t’mhêng, hêng hei v’nay, way hei chah troong, hei kuat soc poh koong, loong da k’di rông u pung vơl pang. Suar duc na ney suar vi yau kunh v’nâm krưh tao yoong s’mhoong tao haanh, ngôt jrơ ngôt na vôt l’pôn na chôm nring, ti gieu ch’nop mey kla, ti ma ch’nop mey sâng jâng tâl gieu trơ hung tơt the, teh dôm tar ar, yau kunh v’nâm haanh mhu êng đeh loong, haanh đac vrơ đac đeh vu lôn vrai, haanh đac vrơ đac đeh vu d’wai kleng đeh kla leng k’ndui a tranh s’poh l’hang, yau kunh v’nâm ndôh di tơt gơr gop mat wang kơr tang mat dêh, suar boh r’mloong lang ney ndôh di tơt vrah nrâm j’mla, pla ch’kat mat sing ving, nrâp sing ma p’kong sing mas, yau kunh v’nâm ôm tao tu, r’lu tao sânh, sreh k’nơl kơl gôk, chreh r’pôk đac sram, yau kunh v’nâm xi koon mlu ja, xi koon s’la sun xi koon ndôn vun, suar duc na ney suar nuôch di ral, suar yau kunh v’nâm lơh jâng, tao ch’ndôh haanh tơt r’ngoor v’niêng, Jiang Yau Nra, Lươm K’saap Ca, Mlach L’ha Yau Keng Rach, dung di glac
168
đeh vu haal va, s’la di glac jâânh tơt tap car jâng, mlu r’klâng jâânh da r’nau, yau di glac l’ngat jâng teh, yau kunh v’nâm xu koon dôt lôk, poh di s’nhei, koon dôt glei poh di s’kriêng, pang rêng mông p’ndai, pang sur uôt p’ndai puôt mông bong jơng r’nhach, play dung play di ngla, play s’la play di ư poh, play trơ nôh dưng nglung goong, play l’ngoong srai rôm u sôn, koon vei lôk kat la kôn, vei s’bôn kat la p’dưng, krơ bư s’ôt sa pôh troong, krơ bư mlaang sa pôh srei, kei danh tơm sa pôh s’nêh, ruôs j’nêh sa mong ndai, sa war r’kai, sa d’wai mlông, sa ch’prông daac sraas, ch’khaas s’tôk sa r’ôc, sa r’ngênh, suar ruôch lang ney, suar vi yau kunh v’nâm ndôh di tơt ndrong kut srơ u, ndrong ju srơ aang jraang dôm s’ngaas saas dôm r’ngôm, trơ nôm lac dưng toong joong, mluc t’boong dưng k’pôh vlu, k’nu di riet na jang, nrâng di choh na tơm, pruat di diat đeh nh’hah s’la, pruat di sa đeh nh’hah krơ sơt, suar boh r’mloong lang ney, suar vi yau kunh v’nâm ndôh di tơt rus mir ch’khôm rôm mir ch’khêng, tơt s’nêh jun, vrơ num mlac, krơ klac t’au, ndôh di tơt mir s’nrêh Chrab Mey Vram, klanh mir vu klanh dang k’nang klanh wang klanh dang vôt hau, klanh daac klanh dang r’nau, mir di miq tach mat krơ khiêng, vriêng juôr trơ đêh, trôt u teh jang jơt kơi ư kơi tôm mir vu tam kao krông vuat, ch’huat mir vu tam kao k’nat, mat mir vu tam kao k’yol, pôt yor nam tam tôh prơ vai, jâng ch’nai tam mlâm vông v’nâm tâm nrơh tiêng ka, na wal nam tam nrơh tiêng sau, j’nau tiêng oh tam na tung vêl, j’nau tiêng rêl tam na tung vay, j’nay s’may tam na tung klông, j’nau rông tam na tung kriêng, tam r’mơt tam p’sâp chôn, tam r’mhôn tam p’sâp thaang, tam gônh nglaang oh, gônh r’nh’hah ai, gônh r’nh’hai siêng, gônh tiêng vrơ lênh, gônh tenh klow vu poh k’tôk srei, pei k’tôk wang, pham k’naang mir, tơm gônh dưng soor, goor gônh dưng vlu, ndrôh drơ lu soot boơn baan r’boot chôn la, baan muai mlơi, mir Chrab Mey Vram, koon va rak teq na mông troong, koon va roong teq na mông trur va nh’êng ur, va nh’hêng klow, va kow r’mang, va j’aang tơp, va j’aang liêng, va kal piêng, va nriêng plei, va srei doong mlu, va srei doong rông, va tu kơq, nrơh tiêng oh tam, voong mat tau, nrơh tiêng sau tam voong mat au, p’kau kal tam vông v’nâm, tơm v’nâm p’đôh n’ôn chôn v’nâm p’dôh trơ sêh, play trơ sêh đeh vu kơl gôk, play t’pông vloc đeh vu dâng, srôm, nôm p’ndai đeh vu dâng, chrong, j’nong vum kleh klanh leng prơ pai, tôh prơ vai klanh lêng srơ ang, play tôh jrông boơn moh da sa, play tôh mra boơn mol ma sôn, n’ôn vôt vôm soc da s’nglah kau, n’ôn joong kau soc da mhuat dông trơ pông sêh da mey k’la, va u vôh
169
da mey s’nrơh, nrơh u l’nga da mey j’nganh, diêm tam k’nâm pra, cha tam k’nâm ư tung, suar boh r’mloong lang ney, suar vi yau kunh v’nâm ndôh di tơt, nam k’mlul trul t’mroor, yoor p’kong denh jrong s’nhhuai, boh vuai r’n’hêng, trur Chrab Mey Vram, chinh u ndai, srai u ngoor hao boơn vêng, kliêm chơh j’nau chang, kliêm trau r’miet chang, kliêm đei riet srơ mơl chang, kliêm grơl krông vloc chang, r’pôh krông kriar, t’niar krông nh’hong, p’kong kai v’laang, t’kaang v’nôt, lơh vôt S’paalchaal, thơ nac chaal p’wêh, chang di di teh chơn ka kranh, chang deh danh đeh chơr ka pra, chang mhônh va, chang la l’mac chac jâng roong, kroong jâng s’kuai, jruai vôt vơh, trơ bơj vơt naac. Prit phêh đeh k’nrong klông, prit gông geng đeh s’nêng vuôr, tao di ram deh duôr t’ngrơl, koon tap dông winh t’neh, koon tao deh winh na p’ngong, prit s’moong wach r’nh’haang, vum p’naar klaang jơt p’nglôl, vlâân vuôr play k’lap la, vlâân va play k’lap chơn, vlâân r’klôn t’mhôn dal teh, vlâân krơ eh vlâân krơ ap, vlâân tap trơt vlâân vôt s’kuai, n’hôm beh muai t’muai beh vaar, play vi met r’heh dal ai, koon chiuh , koon srai beh muai soor vaar, beh ư k’seng cheng u k’day, suar boh r’mloong lang ney suar vi yau kunh v’nâm tơt pôh vu quhaal vei, vrei u quhaal krơ bư, krơ bư s’ôt sa pơh troong, krơ bư mlaang sai pôh srei, kei danh tơm sa pôh s’nêh, ruôs d’nêh sa mâng ndai, sa nh’hah r’kai, sa d’wai mlông, sa ch’prông daac srah, ch’khaas daac s’tôk, sa r’ôc sa r’ngênh, suar booh r’mloong hang ney, suar vi yau kunh v’nâm ndôh ti tơt vrah nrâm j’mla Chrab Mey Vram, rôm di p’sing vrah nrâm j’mla pla ch’kat mat sing ving, nrâp sing mas, p’kong sing prac, p’kong jri ôm da mlak ndiêng, p’kong kriêng ôm da mhak yôh, d’ngơl kôh ôm da vôh pih vra, d’ngơl vla ôm da phơ mâng ônh jok, yau kunh v’nâm ôm tao tu, r’lu tao sânh, sreh k’nơl kơl gôk, sreh r’pôh dac sram, si koon mlu ja, si koon s’la, xi koon dông vun, suar ruôch di ral, yau kunh v’nâm tap ch’ndôh, ndôh di tơt kơr gop mat wang, kơr tang mat dêh, tơm p’ndai vu vun t’mow gôn, chôn p’ndai vu vun t’mow liuh, jâng nrin yu vôh trơ sang, tu loong wang đung r’nra s’lach’map mhu chic boh nghôl s’wai, mlu bai boh nglôl p’lông, mhu vông s’la vôl, suar vi yau kunh v’nâm ndôh di tơt, srôc trơ nh’hang wang Chrab Mey Vram, suôr poot tiêng l’hâm tơm yau, sau poot tiêng l’hâm jâng gung, vraac tiêng tung ndrâm l’hâm vrah nglôn, iar ach kơk da vông tôl, suôr nôm kơk da n’huot, uot di paar dram da k’tôk muai, krơ bư di haanh chôh l’bôm muai, Chrab Mey Vram, a trur ngroor va, a n’hi ngrôr mey kla, k’mhong dưc ngrôr da xiam, Chrab Mey Vram khônh u va, k’ya u