CHÛÚNG 4
NUÖI DÛÚƠNG THÕ TRÛÚĐNG: TÛƠ DO HOÂ, ĂIÏÌU TIÏỊT VAĐ CHĐNH SÂCH CƯNG NGHIÏƠP 79
quan hïơ ăưịi khâng vúâi nhađ nûúâc. Nhûơng quy ắnh cûâng nhùưc ngùn chùơn sâng kiïịn tû nhín. Vađ caâc doanh nghiïơp nhađ nûúâc, vúâi sûơ hưỵ trúơ ca nhûơng ăùơc lúơi ăươc qìn, khưịng chïị câc lơnh vûơc kinh tïị mađ ăâng ra cô thïí thu kïịt quaê lúân hún nïịu ặúơc trao cho câc thõ trûúđng caơnh tranh. ÚÊ mươt thâi cûơc, ríịt nhiïìu doanh nghiïơp nhađ nûúâc keâm hoađn toađn ngùn chùơn sûơ nùng ăương ca khu vûơc tû nhín ăưìng thúđi lađ mươt gânh nùơng tađi chđnh vađ hađnh chđnh nan giăi ăưịi vúâi phíìn cođn laơi ca khu vûơc nhađ nûúâc. Taơi câc nûúâc ăô nhû víơy, bûúâc ăíìu tiïn ăïí níng cao hiïơu quă ca nhađ nûúâc phaêi lađ giaêm phaơm vi hoaơt ăöơng cuêa nhađ nûúâc.
Thađnh tđch kinh tïị gíìn ăíy ca câc nûúâc nhû Trung Quöịc vađ Ba lan lađ minh chûâng quan troơng vïì nhûơng lúơi đch ca viïơc thu heơp vai trođ ca nhađ nûúâc úê nhûơng nïìn kinh tïị kïị hoaơch tíơp trung trûúâc ăíy.
Nhûng trong câc nïìn kinh tïị hưỵn húơp hún, viïơc núâi loêng sûơ khöịng chïị ca nhađ nûúâc, bíịt kïí sûơ khưịng chïị ặúơc duy trị thưng qua súê hûơu cưng cương hay ăiïìu tiïịt, cng cô thïí ăem laơi nhûơng lúơi đch lúân. Ăiïìu nađy cô thïí:
• Giăi phông câc ngìn lûơc cưng cương ăïí dađnh cho câc hoaơt ăương cô ûu tiïn cao. Chín câc khoăn trúơ cíịp ra khi nhûơng xđ nghiïơp qịc doanh lađm ùn thua lưỵ vađ ăíìu tû cho giaâo duơc cú súê lađm cho chi tiïu vïì giâo duơc ca chđnh ph trung ûúng tùng 50% úê Mïhicö, 74% úê Tandania vađ 160% úê Tuymdi.
• Taơo ăiïìu kiïơn ăïí cô câc dõch vuơ töịt hún, reê hún.
Tû nhín hoâ tađi săn ca nhađ nûúâc ă cô nhûơng tâc ăương tđch cûơc ăïịn 11 trong söị 12 trûúđng húơp ăaô ặúơc nghiïn cûâu kyô lûúông úê Chilï, Malaixia, Mïhicư vađ Anh. Lúơi đch thu ặúơc lađ nùng sịt vađ ăíìu tû tùng, ắnh giâ hiïơu quă hún. Phi ăiïìu tiïịt trong nùm khu vûơc trûúâc ăíy ặúơc ăiïìu tiïịt chùơt ch úê Hoa Kyđ ă thu lúơi 40 t ăư la nùm 1990 (Băng 4.1). Taơi Âchentina, viïơc tûơ do hoâ câc cíìu căng úê Buenos Aires ă lađm giăm 80%
phđ căng.
• Múê ra cú hươi cho khu vûơc tû nhín phât triïín. Sûơ ăiïìu tiïịt quâ mûâc cô thïí căn trúê sûơ hoaơt ăöơng cuêa thõ trûúđng, lađm phât triïín câc hoaơt ăương bíịt húơp phâp, vađ thíơm chđ taơo ra nhûơng ngađnh múâi chuýn giuâp cho caâc cưng ty lìn lâch giûơa mađng lûúâi ăiïìu tiïịt chùìng chõt. Viïơc loaơi boê sûơ ăiïìu tiïịt quâ mûâc nađy s cho phêp câc thõ trûúđng hoaơt ăương linh hoaơt hún vúâi nhûơng chi phđ giao dõch thíịp hún.
Nhûơng thâch thûâc vïì viïơc giăm búât quy mư hoaơt ăương quâ rương ca nhađ nûúâc vûđa mang tđnh chđnh trõ, thïí chïị vûđa mang tđnh chíịt k thơt. S thađnh cưng nïịu cô khă nùng tiïịn hađnh căi câch duđ cô sûơ chưịng ăưịi ca câc nhôm huđng maơnh ăang thu lúơi do viïơc giûô nguýn traơng. Chûúng 9 cho thíịy nôi chung căi câch cô thïí ặúơc khúêi ăíìu vađ duy trị mươt câch ríịt hiïơu lûơc nhû thïị nađo. ÚÊ ăíy, chng tưi xin tíơp trung vađo câc chûúng trịnh tûơ do hoâ vađ tû nhín hoâ.
Nhûơng sâng kiïịn ni dûúơng tûơ do hoâ thõ trûúđng vađ tû nhín hoâ cô thïí ặúơc phín thađnh ba giai ăoaơn chưìng líịn nhau: chín bõ căi câch, thiïịt líơp mươt mưi trûúđng kinh doanh thơn lúơi vađ tû nhín hoâ (hóơc thanh toân) câc xđ nghiïơp qịc doanh. Cưng khai hoâ lađ thađnh phíìn ríịt quan troơng khi câc chđnh ph bùưt ăíìu chín bõ căi câch. Tưịt nhíịt lađ sûơ chín bõ mươt câch cưng khai nïn bao gưìm:
• Tn bưị r vïì muơc tiïu chđnh ca viïơc múê ra mươt nïìn kinh tïị thõ trûúđng cô tđnh caơnh tranh, cođn muơc tiïu tađi chđnh vađ câc muơc tiïu khâc nïn ặúơc coi lađ phuơ.
• Lađm r nhûơng tiïu chđ s ặúơc sûê duơng ăïí ăânh giâ nhûơng hịnh thûâc ăiïìu tiïịt nađo lađ hûơu đch, nhûơng hịnh thûâc nađo nïn ặúơc loaơi b vađ nhûơng hịnh thûâc nađo cíìn phăi ặúơc cng cưị nhùìm bưì sung cho viïơc tû nhín hoâ.
• Chín bõ câc bâo câo tađi chđnh vađ ngín sâch cưng cương (bao gưìm thưng tin vïì vay núơ tûđ câc ngín hađng) nhùìm ăânh giâ xem xđ nghiïơp qịc doanh nađo lađm ùn thua lưỵ vađ phât hiïơn nhûơng l do thua lưỵ ca câc doanh nghiïơp ăô.
• Nïu r nhûơng cú chïị cúêi múê vađ cô tđnh caơnh tranh (nhû lađ ăíịu thíìu) ăïí tû nhín hoâ câc xđ nghiïơp nhađ nûúâc.
Coâ thïm mươt l do nûơa ăïí cô nhûơng nưỵ lûơc nađy.
Nhiïìu khi chng s cho thíịy liïơu mươt nûúâc cô thûơc sûơ sùĩn sađng ăïí cô căi câch hay khưng - liïơu câc ch thïí chđnh trõ then chưịt cô mịn căi câch khưng vađ cô thíịy viïơc biïịn mong mịn ăô thađnh hađnh ăương cô khă thi vïì mùơt chđnh trõ hay khưng. Nïịu thiïịu chđ chđnh trõ thị duđ nưỵ lûơc thïm cng chó lađ vư đch. Quă thûơc, nhûơng nưỵ lûơc ăô cô thïí phăn tâc duơng nïịu bõ coi lađ möơt sûơ chín hûúâng nûơa trong mươt danh sâch dađi nhûơng chín hûúâng ăươc ăoân vïì chđnh sâch.
Sau khi hoađn thađnh khíu chuíín bõ ban ăíìu, trong giai ăoaơn thûâ hai ca căi câch cíìn thiïịt líơp mươt mưi trûúđng kinh doanh hưỵ trúơ cho caâc thõ trûúđng
80 BÂO CÂO VÏÌ TỊNH HỊNH PHÂT TRIÏÍN THÏỊ GIÚÂI 1997
tû nhín cô tđnh caơnh tranh. Mươt mưi trûúđng nhû víơy bao gưìm nhûơng lơt chúi cô khă nùng gip taơo ăiïìu kiïơn cho viïơc gia nhíơp vađ caơnh tranh, vađ mươt khung thïí chïị, phâp l vađ ăiïìu tiïịt bưí sung cô thïí ăăm băo qìn súê hûơu tađi săn vađ thõ trûúđng, bao gưìm că (vađ nhíịt lađ) nhûơng thõ trûúđng tađi chđnh.
Cô nhiïìu lúơi thïị kinh tïị cho viïơc căi câch súâm möi trûúđng kinh doanh - ngay caê trûúâc khi thûơc hiïơn tû nhín hoâ. Mươt lúơi thïị lađ viïơc ni dûúơng sûơ caơnh tranh úê bïn ngoađi vađ trong nûúâc ăăm băo rùìng ríịt nhiïìu trong sưị nhûơng lúơi đch ca viïơc tû nhín hoâ s ăïịn tay ngûúđi tiïu duđng chûâ khưng phăi chó chín tûđ kho baơc nhađ nûúâc ăïịn câc ăươc qìn tû nhín.
Nïịu khưng lađm nhû víơy, nhûơng ăươc qìn tû nhín cô thïí trúê thađnh câc ăưịi tûúơng huđng maơnh, vûơng chùưc, sùĩn sađng vađ cô khă nùng vư hiïơu hoâ nhûơng nưỵ lûơc tiïịp ăô nhùìm ặa thïm caơnh tranh vađo nïìn kinh tïị.
Lúơi thïị thûâ hai lađ nïịu ă thiïịt líơp nhûơng cíịu trc ăiïìu tiïịt rưìi, thị nhûơng ăưịi tûúơng dûơ thíìu s cô hiïíu biïịt tưịt hún vïì tiïìm nùng kinh tïị ca câc cưng ty ăang ặúơc tû nhín hoâ, mûâc ri ro s thíịp hún vađ chđnh ph s nhíơn ặúơc giâ thíìu cao hún.
Nôi bao quât hún, viïơc tûơ do hoâ mưi trûúđng kinh doanh cô thïí lađ mươt chíịt xc tâc maơnh m, taơo ra nhûơng bíơc thang xoây trưn ưịc mađ nhúđ ăô mưỵi cơc căi câch laơi lađm cho cơc căi câch tiïịp ăô trúê nïn dïỵ dađng hún. Mưi trûúđng kinh doanh cađng maơnh thò phaơm vi cú hươi vađ hưỵ trúơ ăưịi vúâi câc nhađ doanh nghiïơp, quan chûâc trong bươ mây nhađ nûúâc vađ ngûúđi lao ăöơng
cađng lúân hún, vađ nhû víơy s lađm suy ýịu sûơ chưịng ăưịi chđnh trõ ăưịi vúâi viïơc dúô boê nhûông quy tùưc vađ cú quan ưịm ýịu vađ thanh toân hay tû nhín hoâ câc xđ nghiïơp nhađ nûúâc. Thâch thûâc úê ăíy lađ phăi tịm ra nhûơng câch thûâc ăïí khúêi ăương bíơc thang trưn ưịc ăô.
Búêi vị ngay tûđ ăíìu nhûơng ai th lúơi nhúđ hïơ thưịng ưịm ýịu nađy s míịt mât nhiïìu, cođn nhûơng ăưịi tûúơng cịi cuđng s chiïịn thùưng khưng chùưc ă ă ăưng ăïí cô thïí ăi víơn ăương hađnh lang cho nhûơng lúơi đch ca riïng mịnh. Hươp 4.1 cho thíịy Mïhicư ă lađm nhû thïị nađo ăïí cô thïí vûúơt qua nhûơng chưịng cûơ ban ăíìu ăưịi vúâi viïơc thu heơp câc cú chïị ăiïìu tiïịt.
Do cíìn phăi cô thúđi gian ăïí mưi trûúđng kinh doanh trúê nïn thơn lúơi vađ do tû nhín hoâ trúê nïn dïỵ dađng hún khi mưi trûúđng ă ặúơc căi thiïơn, cho nïn câc nhađ căi câch cô thïí mịn ăùơt tû nhín hoâ xịng hađng thûâ ýịu. Ăíy chđnh lađ câch ăïì cíơp ca Trung Qịc vađ, vađo nhûơng nùm trûúâc ăô, ca Hađn Quöịc vađ Ăađi Loan. Vađo ăíìu nhûơng nùm 1960, câc xđ nghiïơp qịc doanh chiïịm khoăng mươt nûêa săn lûúơng chïị taơo úê Ăađi Loan vađ möơt phíìn tû úê Hađn Qịc. Vađo giûơa nhûơng nùm 1980, t troơng ca câc xđ nghiïơp nhađ nûúâc ă giăm xịng chó cođn 10% úê că hai nïìn kinh tïị trïn, khưng phăi do tû nhín hoâ, mađ do viïơc múê rương nhanh chông khu vûơc tû nhín.
Mươt chiïịn lûúơc “thoât khi” sûơ chi phưịi ca nhađ nûúâc ăïí tùng trûúêng dûúđng nhû ă cô kïịt quă úê mươt sưị nïìn kinh tïị Ăưng Â. ÚÊ nhûơng núi khâc, nhûơng l do vïì kinh tïị vađ chđnh trõ s ng hươ viïơc duy trị tû
Ngađnh Lúơi ñch cho
ngûúđi tiïu duđng
Lúơi đch cho
nhađ săn xịt Tưíng lúơi đch Nhûơng lúơi đch tiïìm tađng khâc
Hađng khưng 8,8 - 14,8 4,9 13,7 - 19,7 4,9
Ăûúđng sùưt 7,2 - 9,7 32 10,4 - 12,9 0,4
Víơn tăi bùìng xe 15,4 -4,8 10,6 0,0
Viïỵn thưng 0,7 - 1,6 .. 0,7 - 1,6 11,8
Trìn hịnh câp 0,4 - 1,3 .. 0,4 - 1,3 0,4 - 0,8
Möi giúâi 0,1 -0,1 0,0 0,0
Khđ ăưịt tûơ nhiïn .. .. .. 4,1
Tưíng sưị 32,6 - 43 3,2 35,8 - 46,2 21,6 - 22,0
.. Khưng cô sưị liïơu Ngìn: Winston 1993.
Băng 4.1
Ûúâc tđnh vïì lúơi đch phc lúơi tûđ viïơc phi ăiïìu tiïịt úê M (tyê USD)
NI DÛÚƠNG THÕ TRÛÚĐNG: TÛƠ DO HOÂ, ĂIÏÌU TIÏỊT VAĐ CHĐNH SÂCH CƯNG NGHIÏƠP 81
nhín hoâ úê võ trđ hađng ăíìu. Chíơm trïỵ trong thûơc hiïơn tû nhín hoâ s gíy ra ba phđ tưín kinh tïị chđnh.
Thûâ nhíịt, câc doanh nghiïơp nhađ nûúâc lađm ùn thua lưỵ cô thïí tiïịp tuơc lađm thíịt thoât tiïìn ca nhađ nûúâc (hóơc ca nhûơng ngín hađng dûúâi hịnh thûâc nhûơng khoăn vay” s khưng bao giúđ ặúơc hoađn tră). Nïịu khưng haơn chïị ặúơc tịnh traơng lưỵ ăô, thị sûơ bíịt ưín ắnh vïì tađi chđnh bùưt ngìn tûđ cô thïí phâ hoaơi toađn bươ chûúng trịnh căi câch. Thûâ hai, vị dûơ ăoân sùưp cô tû nhín hoâ, nhûơng giâm ăưịc vađ cưng nhín trong câc xđ nghiïơp nhađ nûúâc s năy sinh ắnh ùn cùưp nhûơng tađi săn ríịt qu giâ ca cưng ty trong luâc tònh hònh ăang cođn thơn lúơi. Thûâ ba, câc xđ nghiïơp nhađ nûúâc hoaơt ăương kêm hiïơu quă cô thïí căn trúê quâ trịnh tûơ do hoâ vađ chín dõch cú cíịu trong câc khu vûơc khaâc. Taơi Dùmbia, tûơ do hoâ thõ trûúđng ă taơo cú hươi cho câc hươ nưng dín nh múê rương săn xịt vađ xịt khííu bưng. Nhûng trûúâc khi ặúơc xịt khííu, bưng phăi ặúơc chïị biïịn, vađ trong mươt vađi nùm sau khi thûơc hiïơn tûơ do hoaâ thị híìu hïịt câc cú súê chïị biïịn bưng nùìm dûúâi sûơ kiïím soât ca mươt xđ nghiïơp nhađ nûúâc ăươc qìn. Möơt khi khu vûơc nađy ặúơc chín ăưíi cú cíịu, thị mûâc ăươ nưng dín vađ câc doanh nghiïơp tíơn duơng nhûơng cú hươi thõ trûúđng múâi s tùng lïn nhanh chông.
Do tíìm quan troơng ca viïơc duy trị tû nhín hoâ úê võ trđ hađng ăíìu, tiïịn trịnh tû nhín hoâ trong tûúng quan vúâi tûơ do hoâ ăùơt ra mươt sưị ăiïìu nan giăi. Mươt mùơt, tû nhín hoâ s ăem laơi nhûng lúơi đch kinh tïị lúân hún vađ gíy ra đt gian khưí hún trong x hươi nïịu trûúâc ăô ă cô tûơ do hoâ vađ căi câch vïì ăiïìu tiïịt. Mùơt khâc, nïịu tû nhín hoâ bõ trị hon thị câc cân bươ quăn l câc xđ nghiïơp nhađ nûúâc cađng cng cưị võ trđ ca hoơ. Hươp 4.2 miïu tă câc nhađ căi câch ch trûúng tû nhín hoâ ă cưị gùưng kiïìm chïị ri ro nhû thïị nađo.
Thu heơp quy mư khưịng chïị quâ mûâc ca mươt sưị nhađ nûúâc: hai bađi hoơc trung tím
Kinh nghiïơm trïn khùưp thïị giúâi vïì nhûơng cưị gùưng nhùìm thu heơp phaơm vi khưịng chïị quâ mûâc ca mươt sưị nhađ nûúâc cho thíịy rùìng sûơ thađnh cưng do hai nhín tưị ríịt quan troơng. Thûâ nhíịt, cam kïịt ăưịi vúâi câc thõ trûúđng cô tđnh caơnh tranh, ăưìng thúđi cưị gùưng loaơi b nhûơng trúê ngaơi ăưịi vúâi hoaơt ăương ca câc thõ trûúđng.
Tûơ do hoaâ thõ trûúđng cho phêp nhûơng ngûúđi múâi bûúâc vađo thõ trûúđng taơo ra cưng viïơc lađm vađ ca căi. Tûơ do hoâ cng giăm búât nhûơng khô khùn ăưịị vúâi tû nhín hoâ vađ tùng nhûơng lúơi đch kinh tïị tiïìm tađng. Thûâ Nùm 1988, Tưíng thưịng Mïhicư ă bưí nhiïơm mươt “Nhín
víơt qìn uy vïì phi ăiïìu tiïịt”. Mưỵi thâng quan chûâc nađy baâo caâo trûơc tiïịp cho Tưíng thưịng vađ hươi ăưìng câc bươ trûúêng kinh tïị ca tưíng thưịng. Moơi doanh nghiïơp úê Mïhico, lúân hay nhoê ăïìu cô qìn tiïịp xc vúâi vùn phođng ca quan chûâc phuơ trâch phi ăiïìu tiïịt nađy ăïì khiïịu naơi vïì nhûơng qui tùưc vađ quy ắnh khâ rûúđm rađ, cưìng kïình. Mưỵi khi nhíơn ặúơc mươt ăún khiïịu naơi, vùn phođng nađy cô trâch nhiïơm tịm hiïíu taơi sao cô quy tùưc ăô, nô cô quan hïơ tûúng tâc vúâi caâc quy ắnh khaâc nhû thïị nađo vađ liïơu noâ coâ nïn tiïịp tuơc cô hiïơu lûơc nûơa khưng. Vùn phođng nađy hoaơt ăương theo mươt thúđi gian biïíu nghiïm ngùơt: Nïịu trong vođng 45 ngađy nô khưng cô hađnh ăương gị ăïí duy trị, sûêa laơi hay baôi boê hoađn toađn mươt qui tùưc ăang bõ tranh chíịp, thị quy tùưc ăô s ặúơc tûơ ăương bõ huyê boê.
Qua böịn nùm ăíìu,cưng viïơc ca nhín víơt qìn uy phuơ trâch phi ăiïìu tiïịt ă ặúơc tđn nhiïơm rương ri vađ ặúơc coi lađ ă gip thc ăííy căi câch úê Mïhico. Nhín víơt nađy lađ ngûúđi baêo vïơ hiïơu quă vađ ăâp ûâng úê mûâc cao nhíịt trong chđnh ph ăưịi vúâi nhûơng nhađ doanh nghiïơp ăang phăi ăíịu tranh sinh tưìn. Nhûơng nhín tưị ca sûơ thađnh cưng nađy bao gưìm:
• Sûơ ng hươ dûât khoât ca Tưíng thưịng, bâo hiïơu cho că Hươp 4.1
Nhín víơt qìn uy vïì phi ăiïìu tiïịt úê Mïhicư
câc viïn chûâc vađ cưng dín vïì sûơ cíìn thiïịt phăi tn thuê nhûông quýịt ắnh cuêa võ quan chûâc nađy.
• Thûơc tïị lađ chó cíịp chđnh qìn cao nhíịt múâi bâc b ặúơc nhûông quýịt ắnh cuêa võ quan chûâc nađy.
• Ăùơt ra câc hịnh phaơt nghiïm khùưc ăưịi vúâi nhûơng quan chûâc khưng thi hađnh nhûơng qịt ắnh ca quan chûâc nađy.
• Quy ắnh thúđi haơn, nhúđ ăô ăăm băo cô nhûơng kïịt quă nhanh chông vađ r rađng.
• Ăươi ng giuâp viïơc cuêa võ quan chûâc nađy lađ nhûông ngûúđi thưng thaơo vïì nhûơng kïịt quă kinh tïị ca câc quy ắnh, quan hïơ tûúng tâc giûơa chng vúâi nhûơng quy ắnh khâc vađ nhûơng ýu cíìu vïì hađnh chđnh ca chng.
Khưng mươt câ nhín nađo cô thïí thûơc hiïơn mươt câch hiïơu quă mươt chûúng trịnh phi ăiïìu tiïịt ca toađn bươ chđnh ph.
• Cịi cuđng, thûơc tïị lađ võ quan chûâc nađy ăaô giađnh ặúơc sûơ tđn nhiïơm ca câc quan chûâc vađ ca cưng chng bùìng lùưng nghe kiïịn ca nhûơng ngûúđi khưng cô qìn lûơc vađ nhûơng ngûúđi cô ănh hûúêng vađ bùìng taơo líơp ặúơc mươt k luơc nhíịt quân vïì khưng thiïn võ.
82 BÂO CÂO VÏÌ TỊNH HỊNH PHÂT TRIÏÍN THÏỊ GIÚÂI 1997
hai, mùơc duđ cíìn giăm búât súê hûơu ca câc nhađ nûúâc cô phaơm vi khưịng chïị quâ mûâc, vađ mùơc duđ khưng cô l do kinh tïị tưịt nađo ăïí chïị ăươ súê hûơu nhađ nûúâc kêo dađi mi trong câc ngađnh săn xịt ra câc hađng hoâ cô thïí mua bân ặúơc, nhûng khưng cô mươt giai ăoaơn
“ăuâng ăùưn” duy nhíịt nađo trong chûúng trịnh căi câch ăïí tiïịn hađnh tû nhín hoâ. Thúđi ăiïím thđch húơp s phuơ thơc vađo ăương thâi ca căi câch úê mưỵi nûúâc.
Ăiïìu tiïịt tưịt hún
Ăiïìu tiïịt khêo lêo cô thïí gip câc x hươi gíy ănh hûúêng ăưịi vúâi nhûơng kïịt quă cuêa thõ trûúđng nhùìm ăaơt ặúơc câc muơc tiïu cưng cương. Ăiïìu tiïịt cô thïí băo vïơ mưi trûúđng vađ cng cô thïí băo vïơ ngûúđi tiïu duđng vađ ngûúđi lao ăương chưịng laơi tâc ăương ca sûơ khưng cín ăưịi vïì thưng tin: chùỉng haơn, câc ngín hađng
“Chng ta khưng thïí qúỉng nhûơng ngûúđi lađm viïơc trong khu vûơc nhađ nûúâc ra ặúđng. Ăiïìu ăô lađ sai líìm vađ hoơ s khưng chõu ăiïìu ăô”
Tranh th ặúơc sûơ ûng thơn ca câc cưng nhín viïn lađ nhín tưị thiïịt ýịu ăïí tiïịn hađnh tû nhín hoâ thađnh cưng. Mươt sưị nûúâc thíơm chđ ă cung cíịp cưí phíìn cho câc cưng nhín viïn hóơc ă tû nhín hoâ thưng qua viïơc câc cưng nhín viïn vađ ban quăn l mua laơi xđ nghiïơp. Mươt sưị nûúâc khâc ă tră tiïìn thưi viïơc cho cưng nhín viïn. Tû nhín hoâ trúê nïn dïỵ dađng hún khi câc nûúâc xíy dûơng câc chûúng trịnh nhùìm băo vïơ nhûơng ngûúđi dïỵ bõ tưín thûúng nhû mư tă úê Chûúng 3.
“Tû nhín chùỉng qua chó lađ mươt câch khâc ăïí câc nhađ chđnh trõ vađ câc nhađ doanh nghiïơp xoa dõu vađ tranh thuê líỵn nhau vađ cuđng nhau lađm giađu theo hûúâng cô haơi cho nhín dín”
Tiïịn trịnh lađ ăiïìu quan troơng. Tû nhín hoâ phăi dûơa trïn sûơ ăíịu thíìu cô tđnh caơnh tranh, cô xâc ắnh r vađ cíín thíơn trûúâc câc tiïu chđ vïì lûơa choơn nhûơng nhûơng ngûúđi mua. Vađ viïơc nađy phaêi ặúơc thûơc hiïơn cưng khai, trûúâc tíìm nhịn ăíìy ă ca câc phûúng tiïơn trìn thưng ăaơi chng vađ câc cưng dín.
“Nhûơng cưng dín ca chng ta s khưng chíịp nhíơn viïơc giao tađi săn qu giâ ca qịc gia cho nhûơng con lúơn bêo nûúâc ngoađi hoùơc trong nûúâc”
Qìn súê hûơu cô cú súê rương lúân cô thïí gip tranh th ặúơc sûơ ng hươ ca nhín dín ăưịi vúâi tû nhín hoâ.
Mươt câch tiïịp cíơn ă ặúơc Cương hoađ Sêc, Nga vađ Mưng cưí âp duơng lađ phín phưịi biïn lai vïì tû nhín hoâ cho nhûơng cưng dín ăïí rưìi s ặúơc mua laơi trïn tû câch lađ cưí phíìn.
Mươt câch tiïịp cíơn khâc ă ặúơc Achentina, Chilï vađ Anh âp duơng lađ bûúâc ăíìu múđi chađo cưng khai câc cưí phíìn cho cưng dín vúâi giâ híịp díỵn. Că hai câch ăïì cíơp ăïìu cô thïí nhùìm taơo ăiïìu kiïơn cho mươt ăưịi tâc chiïịn lûúơc maơnh cô sûơ kđch thđch vađ k nùng chn mưn ăïí cú cíịu hoâ laơi doanh nghiïơp mươt câch hiïơu quă.
Hươp 4.2
Sâu l do phăn ăưịi tû nhín hoâ vađ nïn giăi ăâp nhû thïị nađo?
“Khu vûơc tû nhín nûúâc ta quâ ýịu kêm. Nïịu khưng cô câc xđ nghiïơp nhađ nûúâc thị nïìn kinh tïị cuêa chuâng ta seô ằnh trïơ”
Chùưc chùưn lađ tû nhín hoâ s dïỵ dađng hún nïịu ă cô mươt nïìn kinh tïị thõ trûúđng, bao gưìm că câc thõ trûúđng tađi chđnh, hoaơt ăương hiïơu quă. Nhû víơy, mươt nhín tưị bưí sung ch chưịt (vađ cô thïí goơi ăô lađ tiïìn ăïì, nïịu thíịy thđch húơp) ăưịi vúâi tû nhín hoâ lađ tûơ do hoâ thõ trûúđng, cô thïí ăi keđm vúâi nhûơng sâng kiïịn vïì sûơ can thiïơp trûơc tiïịp vađ tñch cûơc ca chđnh ph nhùìm ni dûúơng câc thõ trûúđng nhû s mư tă sau trong chûúng nađy. Ngay duđ nhû víơy thị trong híìu hïịt câc hoađn cănh, chđnh sûơ can thiïơp maơnh meô cuêa bađn tay ưm ăưìm ca nhađ nûúâc lađ nhín tưị kiïìm chïị hoaơt ăương tû nhín. Do ăô, l do phăn ăưịi nïu úê trïn ă líỵn lươn ngn nhín vađ híơu quă.
“Tû nhín hoâ s chó thay thïị ăươc qìn nhađ nûúâc bùìng mươt ăươc qìn tû nhín”
Căi câch vïì ăiïìu tiïịt lađ mươt nhín tưị quan troơng nûơa ăi keđm theo tû nhín hoâ: phi ăiïìu tiïịt ăïí vûât b nhûơng ăùơc qìn cô tđnh ăươc qìn vađ giă taơo, vađ xíy dûơng mươt chïị ăươ ăiïìu tiïịt cô khă nùng kiïìm chïị mươt câch ăâng tin cíơy viïơc laơm duơng qìn lûơc kinh tïị trong câc thõ trûúđng khưng cô tđnh caơnh tranh.
“Taơi sao chuâng ta laơi tûơ lađm khưí mịnh nhû víơy? Hy cûâ quăn l tưịt hún câc doanh nghiïơp nhađ nûúâc ca mịnh”
Ăng víơy, nïịu câc chđnh phuê sùĩn lođng aâp duơng caâc biïơn phâp kiïìm chïị ngín sâch maơnh m, cho phêp câc doanh nghiïơp tû nhín caơnh tranh vađ cung cíịp cho câc nhađ quăn l nhûơng kđch thđch phuđ húơp thị kïịt quă hoaơt ăương ca câc doanh nghiïơp nhađ nûúâc cô thïí căi thiïơn.
Thûơc tïị ăâng bìn lađ mùơc duđ mươt sưị chđnh ph cô cam kïịt ă căi câch nhûơng doanh nghiïơp nhađ nûúâc ca mịnh trong thúđi haơn ngùưn, song lađm cho nhûơng căi câch nađy phât huy tâc duơng lađ ăiïìu khô khùn hún nhiïìu. Tíơp san Bâo câo vïì tịnh hịnh phât triïín thïị giúâi 1983 ă nïu tïn mươt sưị doanh nghiïơp nhađ nûúâc hoaơt ăương cô hiïơu quaê trïn khùưp thïị giúâi; vađo nùm 1993, phíìn lúân câc doanh nghiïơp nađy ăaô suy suât.