I. Muùc tieõu:
1. Kiến thức:
-Học sinh cần :xác định được vị trí môi trường nhiệt đới gió mùa trên bản đồ, đặc điểm khí hậu và các đặc điểm khác.
2. Kyõ naêng
- Phân tích biểu đồ để nhận biết đặc điểm khí hậu 3. Thái độ:
-Liên hệ thực tế VN về khí hậu, thiên nhiên.
II Tr ọng tâm : Khí hậu III.Chuaồn bũ:
1. Giáo viên:
- Giáo án
-Biểu đồ, bản đồ Châu Á 2. Học sinh:
- Sưu tầm tranh ảnh về môi trường nhiệt đới gió mùa.
IV. Tien trình :
1.Ổn định lớp : (1p) 2. Kiểm tra bài cũ :(5p)
- Nêu những đặc điểm của khí hậu nhiệt đới ? ( Khí hậu nĩng quanh năn, nhiêt độ trung bình trên 20oC . – Có hai thời kì nhiệt độ cao ứng với hai lần mặt trời qua thiên đỉnh.- Có một thời kì khô hanjkeos dài từ 3-9 tháng, càng gần chí tuyến khô hạn càng kéo dài.-Lượng mưa trung bình năm khá cao ( 500-1500mm ) tập trung vào mùa mưa. )
- Cho bieêt đặc điểm đất vùng nhiệt đới . Giải thích ? ( Đất của mơi trường nhiệt đới là đất feralit có đặc điểm : - chua vì mưa nhiều,làm rửa trôi các base chỉ còn lại acid.- Có màu đỏ vàng, vì có hai mùa , mưa nước thấm sâu xuống các lớp đất bên dưới, mùa khô hiện tượng mao dẫn đưa nước lên trên mang theo oxyt nhôm, oxyt sắt tích tụ gần mặt đất .Oxyt sắt có màu đỏ vàng. . –Đất dễ xói mòn, rửa trôi.)
- Tại sao diện tích xavan và nửa hoang mạc ở nhiệt đới đang ngày càng mở rộng ? ( - Lượng mưa ít, khí hậu càng nĩng.- Vùng tập trung đơng dân : phá rừng . Dất bị thoái hoá cây cối khó mọc trở lại.)
3. Giới thiệu bài mới :
Nằm cùng vĩ độ với các hoang mạc trong đới nóng nhưng có 1 môi trường lại thích hợp cho sự sống của con người , do đó là 1 trong những khu vực tập trung dân cư đông dân cư nhất thế giới , có khí hậu đặc biệt thích hợp với cây lúa nước . Thiên nhiên ở đây có những nét đặc sắc hơn tất cả các môi trường ở đới nóng . Đó là môi trường gì , yếu tố nào chi phối ảnh hưởng tới cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống con người trong khu vực như thế nào . Ta cùng tìm câu hỏi trong bài học hôm nay .
Hoạt động của GV - HS Nội dung bài
Hoạt động 1: Khí hậu (18p) GV: Treo bản đồ tự nhiên châu Á lên.
GV cho HS quan sát bản đồ và xem hình 7.1 và 7.2, giới thiệu ký hiệu hai hướng gió bằng mũi tên đỏ và mũi tên xanh .
GV xác định cho HS thấy khu vực Nam Á và Đông Nam Á , trên bản đồ.
? Em có nhận xét gì về hướng gió thổi vào mùa hạ và mùa đông ở Nam Á và Đông Nam Á ? HS Mùa hạ thổi từ biển vào đất liền, mùa đông thổi từ đất liền ra biển .
GV cho HS thảo luận nhóm (3p)
? Giải thích tại sao lượng mưa ở 2 khu vực này chênh lệch nhau rất lớn giữa mùa hạ và mùa đông
? Tại sao các mũi tên chỉ gió ở Nam Á lại chuyển hướng cả mùa hạ lẫn mùa đông ?
HS thảo luận nhóm rồi đại diện nhóm len báo cáo, nhóm khác nhận xét, bổ sung.
GV Nhận xét, nhấn mạnh: khi gió vượt qua xích đạo, lực tự quay của Trái Đất làm cho gió đổi hướng.
1. Khí hậu :
- Nam Á và Đông Nam Á là hai khu vực điển hình của môi trường nhiệt đới gió mùa . (mùa mưa : nóng nhiều mưa nhiều ; và mùa khô : lạnh và khô)
? Các em xem hai biểu đồ khí hậu ở Hà Nội và ở Mum- bai có điểm nào khác nhau ?
HS Hà Nội mùa đông xuống dưới 18oC, mùa hạ hơn 30oc, biên độ nhiệt cao trên 12o . Còn ở Mun- bai nóng nhất là 28oC, mát nhất là 23oC =>Hà Nội có mùa đông lạnh, còn Mum-bai nóng quanh năm.
? Hãy rút ra đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt đới gió mùa?
HS:
? hãy nêu biểu hiện về sự thất thường của khí hậu nhiệt đới gió mùa.?
HS
+ Mùa mưa có năm đến sớm, có năm đến muộn . + Lượng mưa tuy có nhiều nhưng không đều giữa các năm .
+ Gió mùa mùa đông có năm đến sớm, có năm đến muộn, có năm rét nhiều, có năm rét ít .
? Em hãy cho biết điểm khác nhau của khí hậu nhiệt đới gió mùa với khí hậu nhiệt đới?
HS tìm ra sự khác biệt của khí hậu :
+ Nhiệt đới : có thời kì khô hạn kéo dài không mưa, lượng mưa trung bình ít hơn 1.500 mm . + Nhiệt đới gió mùa : có lượng mưa trung bình cao hơn 1.500 mm , có mùa khô nhưng không có thời kì khô hạn kéo dài.
? Việt Nam thuộc kiệu khí hậu nào?
HS: Nhiệt đới gió mùa.
Hoạt động 2 : Các đặc điểm khác của môi trường :(15p)
GV Cho HS mô tả cảnh sắc thiên nhiên theo mùa qua hình 7.5 và 7.6 ?
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa có hai đặc điểm nổi bật là : nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa gió và thời tiết diễn biến thất thường .
2. Các đặc điểm khác của môi trường :
HS mùa mưa rừng cao su xanh tốt, còn mùa khô lá rụng đầy, cây khô lá vàng => môi trường nhiệt đới thay đổi theo thời gian (theo mùa)
? Về không gian cảnh sắc thiên nhiên thay đổi từ nơi này đến nơi khác như thế nào . Nơi mưa nhiều, nơi ít mưa cảnh sắc thiên nhiên khác nhau không?
HS thiên nhiên nhiệt đới gió mùa thay đổi theo không gian nhưng tuỳ thuộc vào lượng mưa : từ rừng xích đạo ẩm, rừng nhiệt đới mưa mùa, rừng ngập mặn, đồng cỏ cao nhiệt đới.
GV kết luận :
+ Khí hậu có đặc điểm:nhiệt độ và lượng mưa thay đổi theo mùa gió, thời tiết thất thường.
+ là môi trường phong phú, đa dạng , cảnh sắc thiên nhiên thay đổi theo mùa gió.
+ Ngoài sự thay đổi theo mùa , thiên nhiên ở đây còn thay đổi theo vị trí tạo nên sự đa dạng
+ Gió mùa còn ảnh hưởng rất lớn đến cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống con người
? Khí hậu nhiệt đới gió mùa thích hợp cho việc trồng cây gì ?
HS:
GV : VN là nước trồng nhiều lúa nước , đồng thời xuất khẩu gạo sang các nước khác và là nước có số dân đông . Như vậy , chúng ta đã học 3 trong số 4 môi trường của đới nóng . Còn môi trường hoang mạc sẽ học chương sau .
- Môi trường nhiệt đới gió mùa là kiểu môi trường đa dạng và phong phuù .
- Gió mùa ảnh hưởng lớn tới cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống của con người .
- Nam Á và Đông Nam Á là các khu vực thích hợp cho việc trồng cây lương thực (đặc biệt là cây lúa nước) và cây công nghiệp ; đây là những nơi sớm tập trung đông dân trên thế giới .
4. Cuûng coá (5p)
- Đặc điểm nổi bật của khí hậu nhiệt đới gió mùa? ( Khí hậu thay đổi theo mùa gió : Mùa gió mùa đông ( Mùa khô ) Mùa gió mùa hạ ( Mùa mưa )-Nhiệt độ trung bình trên 20oC. bieân độ nhiệt trên 8oC.nhiệt độ trong năm thay đổi theo mùa gió.-Lương mưa trung bình trên 1000mm, Mưa tập trung vào mùa hạ và lại tuỳ thuộc vị trí gần hay xa biển, địa hình có sườn núi đón hay khuất gió )
- Trình bày sự đa dạng của môi trường nhiệt đới gió mùa.( Cảnh quan thiên nhiên biến đổi theo thời gian và không gian do sự khac nhau về lượng mưa, về phân bố mưa trong năm giữa các địa phương, giữa các mùa. )
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: (1p)
Làm bài tập số 2 tr 25. Chuẩn bị trước bài 8 . Tranh thâm canh lúa nước ở Việt Nam.
V RUTKINHNGHIEM:
--- --- --- --- --- --- ---
Tuaàn: 04; Tieát CT: 08
Ngày dạy:
Bài 8