CHƯƠNG VI: VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX BÀI 27: CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN NHÀ NGUYỄN
BÀI 28: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HÓA, DÂN TỘC CUỐI THẾ KỶ XVIII
I. VĂN HỌC NGHỆ THUẬT
1. Kiến thức
- Sự phát triển cao hơn của nền văn hóa dân tộc với nhiều thể loại phong phú, nhiều tác giả nổi tiếng.
- Văn nghệ dân gian phát triển, các thành tựu về họi họa dân gian, kiến trúc.
Sự chuyển biến về khoa học, kỹ thuật, sử học, địa lý, y học, cơ khí đạt những thành tựu đáng kể.
2. Kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng miêu tả thành tựu văn hóa có trong bài học.
- Quan sát, phân tích, trình bày suy nghĩ riêng về các tác phẩm nghệ thuật có trong bài.
3. Tư tưởng
- Trân trọng, ngưỡng mộ, tự hào đổi mới những thành tựu văn hóa, khoa học mà ông cha ta đã sáng tạo.
- Góp phần hình thành ý thức, thái độ bảo vệ và phát huy của di sản văn hóa.
II. CHUẨN BI 1. Giáo viên - Giáo án, SGK
- Tranh ảnh, tài liệu liên quan đến các thành tựu văn hóa được nêu trong bài học.
2. Học sinh
- SGK, sách bài tập
- Học bài cũ và chuẩn bị bài mới III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 1. Ổn định lớp
Kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Em có nhận xét gì về đời sống nhân dân dưới triều Nguyễn?
Đáp án: - Đời sống nhân dân (nhất là nông dân ngày càng cực khổ.
+ Địa chủ hào lý cướp ruộng đất.
+ Quan lại tham nhũng, tô thuế nặng nề, bệnh dịch, đói khát hoành hành khắp nơi.
3. Bài mới:
Giai đoạn cuối thế kỉ XVIII, nữa đầu thế kỉ XIX là thời kì bảo táp cảu cuộc đáu tranh giai cấp và dân tộc, thời kì chứng kiến sự tàn tạ của chế độ phong kiến và sự trổi dậy mạnh mẽ của dân tộc tạo nên bước chuyển biến sâu sắc trong đời sống tinh thần và văn hóa dân tộc....
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung GV: Văn học dân gian bao gồm những thể
loại nào?
HS:
GV: Kể tên một vài tác phẩm mà em biết?
HS: truyện Trạng Quỳnh, vè Chàng Lía, Thạch Sanh.
* GV : Cho hs đọc chữ in nghiêng SGK GV: Trong thời kỳ này nền văn học nước ta có những tác giả, tác phẩm tiêu biểu nào?
HS:
GV: Em có nhận xét gì về nền văn học dân gian thời kì này?
HS:
GV: Văn học chữ Nôm thời kì này phát triển rực rỡ nhất, biểu hiện cuả sự phát triển đó?
HS: Thời kì này xuất hiện nhiều nhà thơ, nhà văn nổi tiếng, với các tác phẩm có giá trị.
GV: Em hãy kể tên những tác giả tác phẩm tiêu biểu thời kì này?
HS: theo sgk
GV: Trong các tác giả đó ai là người tiêu biểu nhất?
HS: Nguyễn Du (truyện Kiều)
- GV gọi hs lên đọc một đoạn về Truyện Kiều
GV: Vì sao Nguễy Du là nhà thơ tiêu biểu
1. Văn học
- Văn học dân gian: tục ngữ ca dao, truyện nôm dài.
- Văn học viết bằng chữ nôm phát triển, Truyện Kiều - Nguyễn Du, thơ Hồ Xuân Hương.
- Nội dung: phản ánh sâu sắc cuộc sống xã hội đương thời, thể hiện tâm tư nguyện vọng của nhân dân.
nhất?
HS: Thảo luận nhóm
=> Ông là người đã làm việc, tận mắt chứng kiến những đổi thay của xã hội.
Truyện Kiều ra đời từ từ cái thực trạng đó, vừa phản ánh tinh thần nhân đạo và tư tưởng hoà hợp Nho, Phật, Lão của bản thân tác giả vùă là bản cáo trạng của xã hội dương thời...
GV: Em hãy cho biết điểm mới của nền văn học thời kì này?
HS: Xuất hiện nhiều nhà thơ nữ
GV: Gọi một vài học sinh lên đọc những bài thơ do các nhà thơ nữ sáng tác mà các em đã được học.
GV: Hiện tượng xuất hiện các nhà thơ nữ nói lên điều gì?
HS: Nói lên ý thức đòi quyền bình đẳng của người phụ nữ, đòi những quyền sống cơ bản cảu họ.
- GV dẫn một vài câu nói lên điều đó.
GV: Văn học dân gian phản ánh nội dung gì?
HS: Phản ánh cuộc sống lao đọng của người dân, phê phán những thói hư tật xấu của xã hội phong kiến, lột trần bộ mặt tham lam..
GV: Tại sao văn học thời kì này lại phát triển rực rỡ, đạt tới đỉnh cao như vậy?
HS: - Đây là giai đoạn khủng hoảng trầm trọng của chế độ phong kiến,
- Là giai đoạn bảo táp của c/m sôi động trọng lịch sử => Văn học phản ánh hiện thực, chính hiện thực xã hội thời kì này là cơ sở để văn học phát triển.
GV: Văn nghệ dân gian bao gồm những thể loại nào?
HS:
GV: Quê hương em có điệu hát dân gian nào ?
HS:
- GV Gới thiệu dòng tranh Đông Hồ và cho HS Xem một số bức tranh ( Đánh vật, chăn trâu thổi sáo, Bà Triệu,...)
GV: Em có nhận xét gì về đề tài tranh dân
2. Nghệ thuật
* Nghệ thuật dân gian : phát triển, nghệ thuật sân khấu, chèo, tuồng, quan họ lý, hát dặm ở miền xuôi, hát lượm hát xoan ở miền núi.
gian?
HS: Mang đậm tính dân gian, dân tộc, phản ánh mọi mặt sịnh hoạt về nguyện vọng của nhân dân.
GV: Nhìn vào H66 em hãy miêu tả cuộc sống của 1 vùng quê ?
HS:
GV: Những thành tự nổi bật về kiến trúc trong thời kì này?
HS:
- GV cho HS xem ảnh chùa Tây Phương (chùa Tây Phương nay ở xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây) chùa do nhân dân thôn Nguyên Xá làm khoảng năm 1794.
*GV: Chùa Tây Phương có 18 pho tượng bằng gỗ khác nhau, nét mặt đăm chiêu, toàn thân tượng nói lên đây là 1 con người khổ hạnh, đang tập trung cho việc khổ luyện
GV: Em có nhận xét gì về kiến trúc ở chùa Tây Phương?
HS: Kiểu kiến trúc đặt sắc, mái uốn cong kiểu cung đình tạo sự tôn vinh cao quý.
- GV cho HS xem ảnh chụp 9 đỉnh đồng lớn ở Huế.
- GV : Giới thiệu H68 sgk
GV: Em có nhận xét gì về nghệ thuật đúc đồng trong thời kì này?
HS: nhận xét
GV: Hãy kể một số công trình kiến trúc, điêu khắc tiêu biểu mà em biết?
HS: Chùa Hương, chùa Thiên Mụ, tượng thánh Trấn Võ,..
* Tranh dân gian :
- Mang đậm tính dân tộc, đấu vật, chăn trâu thổi sáo, dòng tranh Đông Hồ
* Kiến trúc:
- Chùa Tây Phương, Đình Làng Đình Bảng (Bắc Ninh).
- Nghệ thuật tạc tượng, đúc đồng rất tài hoa.
4. Củng cố
-HS xét về văn học - nghệ thuật thời kỳ này.
- Cảm nhận về những thành tựu tiêu biểu của văn học, nghệ thuật cuối thế kỷ XVIII nửa đầu thế kỷ XIX?
5. Hướng dẫn về nhà
- Học bài, soạn bài 28: II . Khoa học và kỹ thuật
Ngày….tháng….năm 2014 Tổ trưởng ký duyệt
Tuần 33 Ngày soạn: 05/04/2014 Tiết 63 Ngày dạy: 14/04/2014
BÀI 28: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA VĂN HÓA, DÂN TỘC CUỐI THẾ KỶ XVIII - NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX (tt)