Những trở ngại trong ngành thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long

2.2 Điều kiện kinh tế - xã hội Đồng bằng sông Cửu Long

2.2.4 Những trở ngại trong ngành thủy sản ở Đồng bằng sông Cửu Long

* Những trở ngại do thời tiết

Từ năm 2009 đến nay tình hình nắng nóng, khô hạn kéo dài cộng với việc thiếu nước mặn nên số diện tích nuôi tôm bị thiệt hại tăng dần gây thiệt hại lớn cho người nuôi tôm.

Thời tiết không thuận lợi cũng đã khiến cho một số vùng nuôi cá tra nguyên liệu ở Đồng bằng sông Cửu Long những ngày qua đang đối mặt với tình trạng khó khăn do nắng nóng gây ra. Nắng nóng gay gắt khiến nước trong ao nuôi bốc hơi nhanh, nhiệt độ nước biến động theo chiều hướng bất lợi. Nước ao bị bẩn nhanh do phần thừa của thức ăn bị ô nhiễm gây ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của cá tra.

* Hiện tượng lão hóa (suy thoái) ao nuôi và vùng nuôi

21

Trong nuôi trồng thủy sản, những vùng nuôi mới, ao nuôi mới thường ít xảy ra rủi ro do dịch bệnh, nhưng ao nuôi và vùng nuôi lâu năm thì rủi ro do dịch bệnh càng cao. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng lão hóa là do chất thải và mầm bệnh tích tụ trong ao, trong vùng nuôi ngày càng nhiều.

Các vùng nuôi phát triển nằm sâu trong nội đồng với hệ thống cấp nước từ các kênh cấp 2 hoặc 3 do khả năng trao đổi nước kém thì quá trình lão hóa diễn ra nhanh.

Ngược lại, các vùng nuôi gần các cử sông lớn như Mỹ Long Nam (Trà Vinh), Thạnh Hải (Bến Tre)… khả năng trao đổi nước tốt nên rủi ro do dịch bệnh ít hơn, quá trình lão hóa diễn ra chậm hơn. Hơn nữa, những vùng gần cửa sông lớn có sự thay đổi nồng độ muối theo mùa, mặn vào mùa khô và ngọt vào mùa mưa, điền này đã làm hạn chế sự tồn tại và phát triển của mầm bệnh.

* Về mùa vụ nuôi

Mùa vụ nuôi có liên quan rất lớn đến sự phát triển và lan truyền mầm bệnh, đặc biệt là mầm bệnh virus. Mầm bệnh virus thường bộc phát khi điều kiện môi trường xấu, sức khỏe tôm yếu và điều kiện thời tiết bất lợi.

* Đầu tư kỹ thuật và vốn

Đối với những hộ nuôi nhỏ lẻ thì chưa được tiếp cận tốt về kỹ thuật, khả năng đầu tư bị hạn chế cho nên họ không thực thi đầy đủ quy trình kỹ thuật. Đây chính là lý do dẫn đến tỉ lệ thất bại của nhóm này cao. Hơn nữa, do phát triển nuôi nhỏ, lẻ nên việc bảo vệ môi trường, ngăn ngừa sự lây lan dịch bệnh không được thực hiện, lạm dụng thuốc hóa chất, không tuân thủ mùa vụ đã làm tăng rủi ro trong sản xuất. Ngược lại, các hộ nuôi lớn hoặc các dự án phát triển nuôi tôm củ a các công ty thường được đầu tư tốt về kỹ thuật (có cán bộ kỹ thuật trình độ cao), có đủ tiềm lực về vốn để thực thi đầy đủ các biện pháp kỹ thuật n ên tỉ lệ thất bại thấp hơn.

* Tổ chức sản xuất

22

Hiện nay việc tổ chức sản xuất trong một vùng nuôi chưa được chặt chẽ cho nên nguồn chất thải của hộ nuôi này là nguồn nước cấp cho một hộ nuôi khác.Điều này là phát tán nhanh mầm bệnh trong vùng nuôi khi trong vùng nuôi có ao bị nhiễm bệnh.

* Vấn đề dịch bệnh

Ngay từ những tháng đầu năm 2010, nhiệt độ cao và biên độ nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn, mặn xâm nhập,… đã làm thiệt hại rất nhiều diện tích nuôi tôm sú ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ngoài ra, điều kiện cơ sở hạ tầng vùng nuôi tôm chưa hoàn chỉnh, chưa có kênh cấp và kênh xả riêng biệt, hệ thống thủy lợi hiện đang sử dụng trong tiêu thoát nước nuôi tôm là hệ thống thủy lợi phục vụ cho canh tác nông nghiệp đã bị bồi lắng, ý thức người dân trong việc phòng chống dịch bệnh, dập dịch, ý thức nuôi tôm cộng đồng chưa cao, đây cũng là những nguyên nhân làm cho diện tích tôm bệnh tăng.

* Vấn đề con giống

Theo nhận định của ngành chức năng, doanh nghiệp, người nuôi thủy sản, năm 2011, nguồn giống chất lượng cung cấp cho vùng nuôi thủy sản đang thiếu hụt trầm trọng, nhất là nguồn giống tôm sú và cá tra.

Chất lượng giống cá tra những năm gần đây có dấu hiệu suy thoái, do chất lượng đàn cá bố mẹ không đảm bảo, đẻ non và đẻ nhiều lần trong năm. Công tác kiểm dịch hạn chế, sản xuất phân tán, thiếu tập trung nên khó quản lý.

Bên cạnh việc thiếu nguồn cá tra giống, thì giống tôm sú chất lượng nguồn cung không đủ cầu, do nhiều địa phương nuôi tôm sú ở Đồng bằng sông Cửu Long vẫn phụ thuộc vào nguồn tôm giống nhập khẩu từ các tỉnh miền Trung.

* Những thuận lợi cho nghề nuôi

Mặc dù dịch bệnh xảy ra trên diện rộng nhưng do diện tích thả nuôi tôm nước lợ tăng, nên sản lượng tôm không giảm. Nhưng do nhu cầu trên thế giới gia tăng và điều

23

kiện thị trường năm nay cũng khá thuận lợi. Bởi vậy, có thể dự báo sản lượng và kim ngạch xuất khẩu tôm của nước ta năm 2010 sẽ đạt kết quả khả quan.

Theo số liệu Hải quan Việt Nam, tính đến ngày 15/8/2010, Việt Nam xuất khẩu 122.702 tấn tôm, thu về 1,02 tỉ USD (http://nongdan24g.com/2010/10/08/dbscl-nuoi-va-xuat- khau-tom-van-con-nhieu-moi-lo/).