THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
II. ẢNH HƯỞNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA, CÔNG NGHIỆP HÓA NÔNG THÔN GIA LÂM - MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
2. Một số giải pháp phát triển cho vùng nông thôn Gia Lâm
Để sự nghiệp CNH-HĐH nông thôn Gia Lâm phát triển hiệu quả và bền vững cũng như để phát huy những ảnh hưởng tích cực, hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của quá trình ĐTH, CNH, trước mắt cần tập trung giải quyết một số vấn đề như:
- Ngoài việc thực hiện nhiệm vụ trước mắt do chương trình công tác của thành phố đề ra, các cấp chính quyền trong khi xây dựng chiến lược phát triển lâu dài cho Gia Lâm cần quan tâm hơn đầu tư khai thác tốt mọi nguồn lực, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại hóa và hiệu quả nhằm phát huy các lợi thế của huyện là có các vùng chuyên canh, có tiềm năng đất đai, lao động, có các làng nghề truyền thống với đa dạng ngành nghề thủ công. Trong xu thế hội nhập kinh tế với bên ngoài thì việc tìm ra mô hình, cách làm ăn mới, hiệu quả hơn, chính quy hơn, hoạt động theo quy luật của nền kinh tế thị trường trong điều kiện đô thị hoá nhanh, diện tích đất nông nghiệp thu hẹp dần là rất cần thiết. Cần tiếp tục đầu tư phát triển nông nghiệp theo hướng nông nghiệp sinh thái bền vững, gắn hiệu quả kinh tế với hiệu quả văn hoá-xã hội-môi trường. Phát huy thế mạnh của các làng nghề truyền thống là sử dụng nhiều lao động, tạo thêm việc làm cho noâng daân Gia Laâm.
- Đồng thời với việc xây dựng lối sống, văn minh đô thị, cần ra sức khắc phục những nhược điểm của lối sống tiểu nông cũng những như tập quán và thói quen lạc hậu mà nét nổi bật là tinh thần, ý thức pháp luật rất thấp của nông dân ở vùng đô thị hóa. Thói quen ứng xử theo “lệ” mà không theo “luật”, kiểu “phép vua thua lệ làng” khi đã thâm nhập đời sống đô thị sẽ trở thành trở lực lớn, ảnh hưởng xấu đến trật tự, kỷ cương cho lối sống văn minh đô thị. Cần tăng cường giáo dục, nâng cao dân trí, sự hiểu biết cho người dân, đặc biệt là với tầng lớp thanh niên, định hướng cho họ cách sống và sinh hoạt lành mạnh;
giáo dục, phê bình nhằm ngăn chặn những hiện tượng đua đòi, lối sống ích kỷ, đề cao tinh thần chăm chỉ học tập, lao động, bảo vệ các giá trị cao đẹp truyền thống vì tình làng nghĩa xóm...
- Để chuẩn bị tâm lý cho nông dân sẵn sàng hoà nhập cuộc sống mới, địa phương cần có dự án chiến lược phát triển công nghiệp-thủ công nghiệp nông
thôn. Yêu cầu đào tạo nghề cho người lao động hiện nay là đòi hỏi hết sức bức thiết, đặc biệt chú ý đến nhóm tuổi có tỷ lệ thất nghiệp cao là 15-24 tuổi - bởi vì thất nghiệp trong độ tuổi này là tiềm ẩn những nguy cơ phát sinh các vấn đề xã hội phức tạp. Chủ trương xã hội hóa hoạt động đào tạo nghề mà Gia Lâm và Hà Nội đang từng bước thực hiện là chủ trương đúng đắn. Phát triển cơ sở đào tạo nghề theo địa chỉ, phát triển ngành nghề phù hợp xu hướng phát triển nghề nghiệp của địa phương. Theo chúng tôi được biết, Sở Lao động thương binh xã hội Hà Nội đề nghị được thí điểm chuyển số tiền hỗ trợ trực tiếp để đào tạo nghề, sang hình thức cấp thẻ ưu đãi học nghề, cũng là hướng đi phù hợp thực tế. Chú trọng xây dựng mạng lưới thông tin thị trường lao động từ cấp xã, huyện nhằm tuyên truyền, phổ biến rộng rãi chủ trương, chính sách nhà nước như Luật lao động, chính sách cho vay vốn phát triển sản xuất, hỗ trợ giải quyết việc làm cũng như các thông tin về mô hình làm kinh tế giỏi...
để người dân học tập, phát triển sản xuất, tạo việc làm cho bản thân và gia đình sẽ tạo hiệu quả xã hội lớn cho nông thôn Gia Lâm.
- Có kế hoạch bảo tồn làng nghề, làng cổ, xây dựng nông thôn hiện đại, tập trung ưu tiên giải quyết một số vấn đề xã hội bức xúc nảy sinh trong tiến trình CNH-HĐH. Khắc phục tình trạng dư thừa đất đai ở các KCN bằng cách cải tiến, rút kinh nghiệm tổ chức, quản lý, tạo môi trường pháp lý thuận lợi... nhằm thu hút các dự án đầu tư trong, ngoài nước, thuê đất để di chuyển cơ sở, phát triển sản xuất.
- Hà Nội có chủ trương xây dựng mô hình thí điểm doanh nghiệp nông nghiệp-nông thôn, tạo khả năng đưa nông nghiệp, nông thôn ngoại thành vươn lên tầm cao mới. Gia Lâm đã có kế hoạch triển khai mô hình kinh tế mới này và đã thí điểm tổ chức doanh nghiệp nông nghiệp nông thôn ở lĩnh vực tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, cung ứng một số dịch vụ nông nghiệp hoặc sử dụng đất nông nghiệp làm tư liệu sản xuất chủ yếu cho quá trình sản xuất kinh doanh, góp phần gắn kết nông nghiệp với công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, du lịch thương mại... tạo việc làm tại chỗ cho lao động dôi thừa, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn.
- Việc thu hồi đất để xây dựng khu đô thị mới, KCN là xu hướng tất yếu, liên quan mật thiết đến quyền lợi trực tiếp của từng nhà, từng cá nhân. Ngoài việc các ngành chức năng cần sự phối hợp đồng bộ trong việc tuyên truyền, vận động, giải quyết thì việc công khai các phương án đền bù sẽ gây hiệu quả tốt vì tính dân chủ của nó.
- Để giải quyết nạn ô nhiễm môi trường đang ngày một trầm trọng tại một số khu vực của huyện: đối với vùng chăn nuôi hàng hoá, chính quyền địa phương cần tạo điều kiện (cho vay vốn) để nông dân xây bể khí Biôga, sử dụng chất thải vật nuôi nhằm giải quyết tận gốc nạn ô nhiễm của rác thải, phân gia súc.
Riêng đối với làng nghề gốm sứ Bát Tràng, muốn giải quyết tận gốc vấn đề ô nhiễm cần có sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, chính quyền địa phương, các cấp, các ngành. Đó là việc đầu tư quy hoạch, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng
cơ sở; áp dụng tiến bộ KHKT, thay thế dần lò hộp đun bằng than, chuyển sang dùng lò ga. Gia Lâm nên có kế hoạch khai thác nước phù sa để nâng cao độ phì của đất bởi vì phù sa sông Hồng là nguồn phân bón sạch để làm tốt đất, tốt cây lại không gây ô nhiễm môi trường, trẻ hoá đất, phục vụ một nền nông nghiệp sạch và phát triển bền vững.
CHUÙ THÍCH
1. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Gia Lâm, Báo cáo cáo của Ban chấp hành Đảng bộ huyện Gia Lâm tại Đại hội Đại biểu huyện Gia Lâm lần thứ 18 (12-2000), Tài liệu lưu trữ Văn phòng UBND huyện Gia Lâm, Hà Nội.
2. Nguyễn Việt Hùng, Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lãnh đạo nhân dân ngoại thành phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới thời kỳ 1986-1996, luận án tiến sĩ lịch sử, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2001. - tr. 146.
3. Ngọc Tiến, Lê Hoàng Anh, Những bất cập từ làng nghề Bát Tràng, Báo Hà Nội mới, ngày 24-7-2003.
PHÁT HUY GIÁ TRỊ VĂN HÓA