MĨ, NHẬT BẢN, TÂY ÂU TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY
I. Tình hình kinh tế nước Mĩ sau chiến tranh thế
32
? Nêu những hiểu biết của em về nước Mĩ trong và sau chiến tranh thế giới thứ 2 ?
+ Là nước tham chiến muộn, đất nước không hề bị chiến tranh tàn phá.
+ Bước ra khỏi cuộc chiến tranh thế giới thứ 2, Mĩ đã thu được 114 tỉ USD lợi nhuận.
- GV d/c chứng minh: Tính đến 31.12.1945 các nước đồng minh Châu Âu phải nợ Mĩ về vũ khí tới 41,751 tỷ đô la, trong đó:
+ Anh: 24 tỷ.
+ Liên Xô: 11,141 tỷ.
+ Pháp: 1,6 tỷ.
=> Các nước dù thắng trận hay thua trận đều => con nợ của Mĩ sau chiến tranh.
- GV lấy dẫn chứng chứng minh bảng phụ.
+ Công nghiệp: Những năm 1945 - 1950 nước Mĩ chiếm hơn 1 nửa sản lượng công nghiệp toàn thế giới (56,47% - 1948).
+ Nông nghiệp: Gấp 2 lần sản lượng nông nghiệp của Anh, Pháp, Tây Đức, I- Ta- Li- a và nhật bản cộng lại (1949).
+ Tài chính: Nắm trong tay 3/4 trữ lượng vàng của thế giới (24,6 tỉ USD) là chủ nợ duy nhất thế giới.
+ Quân sự: Có lực lượng mạnh nhất thế giới TB và độc quyền về vũ khí nguyên tử.
+ Hàng Hải: Hơn 50% tàu bè đi lại trên biển là của Mĩ.
? Với kết quả trên em có đánh giá gì về nền kinh tế - tài chính - quân sự của Mĩ sau chiến tranh.
* GV tổ chức học sinh thảo luận nhóm.
? Sở dĩ Mĩ có những bước phát triển nhanh chóng như vậy là do đâu.
- Ngoài các yếu tố nói trên ( tham chiến muộn, đất nước không bị chiến tranh, thu được 114 tỉ USD lợi
- Sau chiến tranh thế giới thứ 2 , Mĩ là nước giàu mạnh về mọi mặt trong thế giới Tư Bản.
+ Công nghiệp.
+ Nông nghiệp.
+ Tài chính.
+ Quân sự.
=> Sau chiến tranh Mĩ trở thành trung tâm kinh tế - tài chính duy nhất của thế giới.
33
nhuận )
- Nước Mĩ còn có những điều kiện vô cùng thuận lợi.
+ Khách quan: được 2 đại dương là Đại Tây Dương và Thái Bình Dương che chở ( giới thiệu bản đồ); Tài nguyên phong phú, công nghiệp dồi dào...
+ Chủ quan:
- Đất nước yên ổn phát triển sản xuất và buôn bán vũ khí và hàng hoá cho các nước tham chiến.
- áp dụng thành quả mới nhất về KH - KT vào sản xuất.
- Nhờ trình độ tập trung sản xuất và tập trung TB cao ở Mĩ.
? Em có nhận biết gì về tình hình kinh tế - tài chính của Mĩ trong những thập niên gần đây nhất.
- Hiện nay tuy vẫn đứng đầu thế giới về nhiều mặt nhưng kinh tế Mĩ đang dần đi xuống, vị trí ưu thế của Mĩ trong những năm đầu sau chiến tranh không còn nữa:
- Chứng minh:
+Sản lượng công nghiệp chỉ còn chiếm 39,8% của thế giới (1973)
+ Dự trữ vàng chỉ còn chiếm 11,9 tỉ USD (1974) + Tháng 2.1973 và 2.1974, lần đầu tiên sau chiến tranh đồng đô la của Mĩ bị phá sản.
? Nguyên nhân nào làm cho địa vị kinh tế của Mĩ bị suy giảm.
+ Sau chiến tranh các nước Tây Âu và Nhật Bản đã vươn lên mạnh mẽ và trở thành những trung tâm kinh tế cạnh tranh gay gắt với Mĩ.
+ Kinh tế không ổn định, vấp phải nhiều khủng hoảng, suy thoái: (1948 - 1949); (1953 - 1954);
(1957 - 1958)...
+ Tham vọng làm bá chủ thế giới cho nên chí phí quân sự lớn (có hàng ngàn căn cứ quân sự trên thế giới và tiến hành các cuộc chiến tranh xâm lược ) - 1972 chi 352 tỉ USD cho quân sự.
- Từ 1973 đến nay: nhiều mặt kinh tế ( Công nghiệp, dự trữ vàng) giảm.
* Nguyên nhân kinh tế Mĩ suy giảm:
- Bị Tây Âu (EU) và Nhật Bản cạnh tranh ráo riết.
- Thường xuyên khủng hoảng đến suy thái.
- Chi phí quân sự lớn.
- Chênh lệch giàu nghèo qua lớn.
34
+ Sự phân hoá giàu - nghèo là quá lớn => là nguồn gốc sinh ra sự mất ổn định về KT - XH và chính trị ở Mĩ.
GVKL => Sau chiến tranh thế giới thứ 2, Mĩ là nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới, hiện nay tuy vẫn còn đứng đầu thế giới về nhiều mặt nhưng kinh tế Mĩ không còn giữ ưu thế tuyệt đối như trước nữa.
Hoạt động 2
? Nước Mĩ thực hiện CĐ gì.?
- Thực hiện chế độ 2 Đảng cầm quyền.
? Hai đảng này thuộc giai cấp nào. (giai cấp tư sản) - GV phân tích : mặc dù hai đảng TS là dân chủ hay cộng hoà, tuy bề ngoài có vẻ đối lập với nhau song thực chất đều là bản chất của CNTB, phục vụ cho các tập đoàn TB lũng đoạn nhà nước.
? Mĩ thực hiện chính sách đối nội như thế nào?
- Loại bỏ những người tiến bộ ra khỏi chính phủ.
? Thái độ của nhân dân Mĩ đối với những chính sách đối nội của chính phủ ra sao.
=> Bắt đầu từ những >< bất công trên ở Mĩ thường xảy ra những cuộc xuống đường của SV, HS, của người da đen 1963; 1969 - 1975.
+ Nội bộ giới cầm quyền Mĩ diễn ra những vụ bê bối về chính trị, kinh tế.
+ Phong trào phản chiến Mĩ xâm lược VN (1969 - 1972)...
? Trình bày những hiểu biết của em về chính sách đối ngoại của Mĩ.
- Các đời tổng thông mặc dù với tên gọi khác nhau, đường lối cứng rắn hoặc ôn hoà song đều thực hiện chính sách: sẵn sàng gây chiến tranh, bao vây kinh tế, đe doạ các dân tộc khác ( nếu như việc làm ấy thực hiện ý đồ thống trị thế giới của Mĩ.)
VD: Mĩ gây chiến tranh với Việt Nam, Lào, Căm Pu Chia, bao vây trừng phạt Cu Ba, chiến tranh vùng vịnh.
- GV giải thích thuật ngữ: "chiến lược toàn cầu" - Đó là mục tiêu, kế hoạch có tính chất lâu dài nhằm
(sgk -34)