Phần 4 Kết quả và thảo luận
4.4. Khảo sát khả năng thích ứng của cây giống invitro ngoài vườn ươm
NGOÀI VƯỜN ƯƠM
4.4.1. Thí nghiệm 14: Nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể đến khả năng thích ứng của cây giống in vitro ngoài vườn ươm ứng của cây giống in vitro ngoài vườn ươm
Nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể đến khả năng thích ứng của cây giống in vitro ngoài vườn ươm.
Cây con in vitro là cây được nuôi cấy và nhân giống hoàn toàn trong môi
trường nhân tạo được điều chỉnh điều kiện sống tối ưu nhất cho cây sinh trưởng phát triển. Nên trước khi được đưa ra ngoài tự nhiên, đề tài tiến hành thêm giai đoạn huấn luyện cây để nâng cao khả năng sống sót của cây trong môi trường tự nhiên bằng cách sử dụng một số giá thể thích hợp trồng cây trong vườn ươm trong thời gian 60 ngày. Khảo sát tiến hành trên 4 công thức giá thể khác nhau và thu được kết quả như bảng 4.14.
Hình 4.13 : Cây con sâm Lai Châu
Kết quả khảo sát sau 60 ngày tiến hành thí nghiệm cho thấy, cây con phát triển chiều cao tương đối đồng đều ở các công thức thí nghiệm. Tuy nhiên, khả năng sống sót của cây con trong các công thức có sự khác biệt rõ rệt. Cây con có tỉ lệ sống cao nhất ở công thức CT3 với hỗn hợp đất mùn rừng, khoáng vermiculite và đá perlite theo tỉ lệ 2 :3 :1, cây sống sót đạt 86%. Trong khi đó, cây con ở CT1 giá thể 100% đất mùn rừng có tỉ lệ sống thấp nhất, chỉ đạt 69%
sau 2 tháng ra bầu điều đấy cho thấy sự kết hợp giữa mùn rừng, khoáng vermiculite và đã perlite tạo ra giá thể tốt nhất giúp cây sống sót cao nhất, sai số có ý nghĩa thống kê ở mức độ tin cậy 95%. Ở cả hai công thức CT2 và CT4 cây có tỷ lệ sống lần lượt là 72% và 78%.
Bảng 4.14. Ảnh hưởng của giá thể đến khả năng thích ứng cây giống in vitro
trong điều kiện nhân tạo khi đưa ra vườn ươm
Công thức Tỷ lệ sống sót (%) Chiều cao TB ban đầu (cm) Chiều cao TB sau theo dõi (cm) Tăng trưởng chiều cao TB (cm)
Đặc điểm sinh trưởng
CT1 69 5,2 5,6 0,4 Cây yếu, có hiện tượng
héo thân và chết dần.
CT2 72 5,0 5,6 0,6 Cây yếu, có hiện tượng
héo thân và chết
CT3 86 5,2 5,8 0,6 Cây khỏe, lá phát triển
đều và bám vào giá thể
CT4 78 5,1 5,4 0,3 Cây bình thường, có hiện
tượng héo rũ
LSD0,05 3,5 - - 0,16 -
CV% 2,5 - - 2,8 -
Ghi chú :CT1( 100% đất mùn rừng) ; CT2( hỗn hợp đất mùn rừng và perlite theo tỉ lệ 1 :3) ; CT3( hỗn hợp đất mùn rừng, khoáng vermiculite và đá perlite theo tỉ lệ 2 :3 :1) ; CT4( hỗn hợp gồm đất mùn
rừng, phân hữu cơ và bùn rêu ( peat moss) trộn theo tỉ lệ 2 :1 :1.
Chiều cao trung bình các cây ban đầu dao động từ 5,0 – 5,2 cm. Chiều cao trung bình sau theo dõi dao động từ 5,4 – 5,8 cm, tăng trưởng đạt từ 0,3 – 0,6 cm. Cụ thể ở công thức CT3 chiều cao sau theo dõi đạt 5,8cm cao nhất, thấp nhất là ở công thức CT4 chỉ đạt 5,4 cm. 2 công thức CT1 và CT2 có chiều cao trung bình sau theo dõi như nhau là 5,6cm. Ở công thức CT2 và CT3 tăng trưởng chiều cao trung bình cây cao nhất, đều đạt 0,6 cm. 2 công thức CT1 và CT4 còn lại tăng trưởng chiều cao trung bình ít hơn, lần lượt đạt 0,4 và 0,3 cm, sai số có ý nghĩa thống kê ở mức độ tin cậy 95%.
Ngoài ra, còn nghiên cứu đặc điểm hình thái của cây, ở công thức CT1 và CT2 cây có đặc điểm cây yếu, có hiện tượng héo thân và chết dần. Ở công thức CT4, cây tuy phát triển bình thường nhưng vẫn có hiện tượng héo dũ. Cuối cùng ở công thức CT3 cây phát triển khỏe mạnh, lá xanh tốt, phát triển bình thường và bám vào giá thể.
Như vậy, tổng hợp các đánh giá và kết quả cho thấy giá thể phù hợp với cây con sâm Lai Châu khi đưa ra vườn ươm là CT3 ( hỗn hợp đất mùn rừng, khoáng vermiculite và đá perlite theo tỉ lệ 2 :3 :1). Cây con có tỷ lệ sống cao, cây khỏe và tăng trưởng và phát triển tốt.
4.4.2. Thí nghiệm 15: Nghiên cứu ảnh hưởng của độ tuổi cây đến khả năng thích ứng của cây giống in vitro ngoài vườn ươm thích ứng của cây giống in vitro ngoài vườn ươm
Sau khi nghiên cứu chọn lọc được giá thể thích hợp cho cây sâm Lai Châu sinh trưởng và phát triển tốt ngoài vườn ươm. Các cây sâm với độ tuổi từ 1 – 2 năm tuổi, sinh trưởng tốt được trồng trên cùng một loại giá thể (hỗn hợp đất mùn rừng, khoáng vermiculite và đá perlite theo tỉ lệ (2:3:1) để đánh giá độ tuổi phù hợp đưa cây ra vườn ươm. Kết quả nghiên cứu được thể hiện ở bảng 4.15.
Bảng 4.15. Ảnh hưởng của tuổi cây đến khả năng thích ứng của cây giống
in vitro ngoài vườn ươm.
Công thức Khả năng sống sót (%) Chiều cao cây TB ban đầu (cm) Chiều cao cây TB sau 2 tháng (cm) Tăng trưởng chiều cao TB (cm) Đặc điểm sinh trưởng CT1 78 4,6 4,9 0,3 Cây phát triển chậm, lá xanh nhạt, viền lá héo CT2 86 5,0 5,5 0,5 Cây ổn định, lá phát triển đều, xanh CT3 89 5,3 5,9 0,6 Cây khỏe, lá phát
triển đều xanh
LSD0,05 2,6 - - 0,01 -
CV% 1,5 - - 4,1 -
Kết quả khảo sát sau 60 ngày tiến hành thí nghiệm cho thấy, khả năng sống sót của các công thức đều đạt trên 75%, trong đó công thức CT1 cho kết quả thấp nhất là 78%, công thức CT2 là 86% và công thức CT3 cao nhất đạt 89% điều đó chứng tỏ cây con in vitro từ 1,5 năm tuổi trở lên đã đạt tiêu chuẩn và có khả năng sinh trưởng phát triển. Sai số có ý nghĩa thống kê ở mức độ tin cậy 95%.
Đồng thời, đánh giá chỉ tiêu chiều cao cây, chiều cao trung bình ban đầu ở các cây có độ tuổi khác nhau có sự khác nhau, tăng dần từ công thức CT1(cây 1 năm tuổi) đến công thức CT3 (cây 2 năm tuổi), dao động từ 4,6 – 5,3 cm. Cụ thể
ở công thức CT3 (cây 2 năm tuổi) có chiều cao trung bình đạt cao nhất là 5,3cm, thấp nhất là công thức CT1 (cây 1 năm tuổi) có chiều cao trung bình chỉ đạt 4,6cm và công thức CT2(cây 1,5 năm tuổi) đạt 5,0cm. Chiều cao trung bình cây sau 2 tháng theo dõi đã có sự biến động khác nhau dao động từ 4,9 – 5,9 cm, tăng trưởng chiều cao trung bình từ 0,3 – 0,6 cm, điều này chứng tỏ cây sâm in vitro ở các độ tuổi khác nhau thì khả năng sinh trưởng phát triển chiều cao ngoài vườn ươm cũng khác nhau. Cụ thể, công thức CT3 có sự tăng trưởng chiều cao trung bình cao nhất, đạt 0,6 cm. Công thức CT1 có tăng trưởng chiều cao trung bình thấp nhất, đạt 0,3cm. Công thức CT2 có tăng trưởng chiều cao trung bình tương đương so với công thức CT3, đạt 0,5cm, sai số có ý nghĩa thống kê ở mức độ tin cậy 95%.
Ngoài ra, kết quả quan sát và đánh giá đặc điểm hình thái của cây trong các công thức thí nghiệm cho thấy, công thức CT1 (cây 1 năm tuổi) cây phát triển chậm, lá xanh nhạt và viền lá héo. Ở công thức CT2 (cây 1,5 năm tuổi) cây đã có sự sinh trưởng và phát triển ổn định lá, thân phát triển đều xanh tốt. Công thức CT3 cây phát triển khỏe mạnh, lá đều phát triển xanh tốt.
Tổng hợp kết quả thí nghiệm nghiên cứu ảnh hưởng của tuổi cây đến khả năng thích ứng của cây giống in vitro ngoài vườn ươm cho thấy, độ tuổi thích
hợp đưa cây giống ra vườn ươm đảm bảo cây sinh trưởng và phát triển tốt là cây từ 1,5 tuổi trở lên.