Trong chương này, chỳng tụi đó đi vào tỡm hiểu những tiền đề lý thuyết liờn quan đến đề tài để làm cơ sở cho việc khảo sỏt cỏch sử dụng thành ngữ trong truyện ngắn Nam Cao và Nguyờn Hồng. Đú là cỏc vấn đề: lịch sử vấn đề; khỏi quỏt về thành ngữ tiếng Việt; đặc điểm ngụn ngữ truyện ngắn; Nam Cao, Nguyờn Hồng - cuộc đời và sự nghiệp.
Về lịch sử vấn đề, chỳng tụi tỡm hiểu cỏc cụng trỡnh nghiờn cứu về thành ngữ, về cỏch sử dụng thành ngữ khi đi vào văn cảnh, những nghiờn cứu về ngụn ngữ, về thành ngữ trong cỏc truyện ngắn của hai tỏc giả Nam Cao và Nguyờn Hồng. Chỳng tụi nhận thấy rằng những tỏc giả khỏc đó nghiờn cứu thành ngữ dưới nhiều gúc nhỡn: thi phỏp, cấu tạo, ngữ nghĩa, nhưng chưa cú tỏc giả nào đi vào nghiờn cứu thành ngữ dưới gúc nhỡn dụng học - thể hiện qua cỏch sử dụng của nhà văn Nam Cao và Nguyờn Hồng thời kỡ 1945.
Về thành ngữ tiếng Việt, chỳng tụi đó tỡm hiểu khỏi niệm thành ngữ, đặc trưng của thành ngữ, cấu trỳc và phõn loại thành ngữ, phõn biệt thành ngữ với tục ngữ. Thành ngữ cú ba đặc trưng cơ bản: cú tớnh ổn định, cố định về thành phần từ vựng và cấu trỳc; cú tớnh hoàn chỉnh và búng bẩy về nghĩa; thành ngữ chỉ làm một thành phần tương đương với từ trong cõu. Về cấu tạo, dựa vào phương thức tạo nghĩa, chỳng ta cú thể vốn thành ngữ tiếng Việt thành hai loại lớn: thành ngữ so sỏnh và thành ngữ ẩn dụ hoỏ. Chỳng tụi đó phõn biệt thành ngữ với tục ngữ dựa trờn ba tiờu chớ: tiờu chớ nội dung, ý nghĩa; tiờu chớ chức năng; tiờu chớ hỡnh thức.
Về đặc điểm ngụn ngữ truyện ngắn, chỳng tụi đó đi vào tỡm hiểu khỏi niệm thể loại truyện ngắn, cỏc đặc trưng cơ bản của thể loại truyện ngắn và đặc điểm sử dụng ngụn ngữ trong thể loại này. Truyện ngắn là một thể tài tự sự cỡ nhỏ.. Nội dung thể loại của Truyện ngắn bao trựm hầu hết cỏc phương diện của đời sống: đời tư, thế sự hay sử thi, nhưng cỏi độc đỏo của nú là ngắn gọn, hàm sỳc, tinh lọc. Chỳng tụi cũng đó xem xột đặc điểm ngụn ngữ của truyện ngắn xột trờn ba phương diện: hỡnh thức, ngữ nghĩa và với phong cỏch của nhà văn. Ở Việt Nam, giai đoạn 1930 - 1945 là thời kỳ thịnh đạt cho truyện ngắn đớch thực xuất hiện, nú mang một tư duy mới, một cỏch nhỡn đời, cỏch nắm bắt đời sống rất riờng.
CHƯƠNG 2