đuụi xuụi ngược ra thế nào thỡ đó làm sụi sỡ cả lờn. Nguyờn cớ, nguồn gốc cụ thể, rừ rành I2, 25 58. Đầu gio, mặt muội (Đầu tro, mặt muội)
Ở nhà quờ, cú dăm bảy nghỡn đồng bạc trong tay, mà lại tay cứng chỉ cú hũng bắt nạt người ta chứ chẳng ai dỏm bắt nạt mỡnh, thỡ cú cần gỡ phải làm đõu? Chỉ khộo cắt đặt đồng tiền một chỳt, cũng đó thừa sung sướng. Huống hồ ụng cựu lại khụng con, tiền chẳng để làm gỡ. Như vậy tội gỡ mà bắt vợ ụng, em ụng phải đầu gio, mặt muội? Bà cựu và cụ Đớnh cứ việc ăn mặc cho đến thỏa. Vất vả, tỳi bụi, khụng lỳc nào nhàn rỗi,thảnh thơi I1, 418
59. Đầu tổ quạ Hai người cựng bứt rứt. Một người ngồi quạt phành phạch. Một người ngồi gói cỏi quạt phành phạch. Một người ngồi gói cỏi
đầu tổ quạ đến mấy thỏng nay chưa gội.
(*) Đầu túc bự xự, luộm thuộm, bẩn thỉu I1, 208 60. Đầu trộm đuụi
cướp - Chuyện phường chốo bảo…đuụi cướp. Khỳc giữa làm gỡ cú? Đến lượt Đầu trộm tụi cười vuốt đuụi
Kẻ chuyờn nghề trộm cướp, lừa đảo, lường gạt
I1, 268
61. Đố đầu ấn cổ
(Đố đầu đố cổ)
Vào rồi, hắn mới biết những cỏi hắn sợ là hóo cả. Bỏ Kiến quả cú ý muốn dàn xếp cựng hắn thật. Khụng phải cụ đớn, chớnh thật cụ khụn rúc đời, thứ nhất sợ kẻ anh hựng, thứ hai sợ kẻ cố cựng liều thõn. Chớ Phốo khụng anh hựng, nhưng nú là cỏi thằng liều lĩnh. Liều lĩnh thỡ ai cũn thốm chấp! Thế nào là mềm nắn rắn buụng? Cỏi
Dựng quyền thế ỏp bức, búc lột người khỏc
nghề làm việc quan, nếu nhất nhất cũng đố đầu ấn cổ thỡ lại bỏn nhà đi cho sớm 62. Đố đầu đố cổ Một thằng bạch đinh, con một lóo đi cõu
chết mất xỏc dưới sụng, bỏ lang đi chỏn chờ,rồi đột nhiờn trở về nhẩy tút lờn bao lan ngồi làm một ụng kỳ mục. Thế ai chẳng tức? Ai đõy là những ụng kỳ mục bỗng nhiờn bị hắn đố đầu đố cổ Dựng quyền thế ỏp bức, búc lột người khỏc I1, 188 63. Đen như cột
nhà chỏy Khi bắt đầu mang cỏi tờn oai vệ ấy, hắn ngoài ba mươi tuổi. Da đen như cột nhà chỏy, mặt rỗ tổ ong, trỏn thấp và búp lại hai bờn, túc cờm cợp dở ngắn dở dài, mắt ti hớ nhưng sỏng như mắt vọ, đó thế cũn được đụi lụng mày rậm và dựng đứng như hai con sõu rúm nằm trờn trợ lực; tất cả những thứ ấy vào hựa với cỏi mũi ngắn và to hếch như mũi hổ phự, đụi lưỡng quyền cao trờn bờ những cỏi mỏ trũng như hai cỏi hố, những cỏi xương hàm nổi bật lờn, và bộ răng cải mả nhai xương rau rỏu, cựng nhăn nhú, trừng trợn với nhau để tạo cho hắn một bộ mặt làm những trẻ con trụng thấy phải thột lờn như bị ma dọa búp cổ.
Chờ người cú nước da đen trũi, vớ như cột nhà bị thiờu chỏy đen I1, 456
64. Đen như mực Họ lo lắng nhỡn những cỏi xà cựa quậy. Nhà khú lũng mà khỏi đổ. Biết làm sao Nhà khú lũng mà khỏi đổ. Biết làm sao bõy giờ được. Trời đen như mực. Khụng đốn đúm nào chống lại nổi với mưa, với giú. Ngay người cũng khú mà đi vững.
Màu đen đặc, đen kịt
I1, 304
65. Đen như thằng quỷ thằng quỷ
(Đen như quỷ)
Mụ Lợi là người ở nhà bà. Khụng cũn một người đàn bà nào cú thể xấu hơn. Mụ bộo trục, bộo trũn, mặt rỗ như tổ ong bầu, mắt trắng mụi thõm, mỏ đen như thằng quỷ. Ở quanh đấy, người ta vẫn lấy tờn mụ ra mà dọa trẻ (*) Chờ người da đen đến mức gớm giếc I1, 419 66. Đẹp đến như tiờn (Đẹp như tiờn)
Bà nghĩ đến ngày con nuụi bà cũn sống. Hàng xúm cứ là len lột, hơi hộ mồm núi lụi thụi là gẫy răng. Nú xấu xớ như ma, xấu đủ mọi nết, thế mà hai lần lấy hai con vợ cứ gọi là như hoa. Chẳng đứa nào ngoỏc mồm ra mà chờ đi. Bà muốn chỏu bà cũng hung ỏc như bố nú,rồi mà xem: dự đứa nào cú đẹp đến như tiờn, hỏi đến mà khụng lấy thỡ cứ mà mượn cổ.
Người phụ nữ tuyệt đẹp
I1, 486
67. Đẹp như tiờn Ngay đến ngoài tỉnh thành, cỏc cụ thiếu nữ tõn thời quần ỏo trắng bốp, mụi son, mỏ tõn thời quần ỏo trắng bốp, mụi son, mỏ phấn, đẹp như tiờn, núi tiếng tõy như đầm, vậy mà chỳng nú cũng khụng thiết đấy.
Người phụ nữ tuyệt đẹp
I1, 484
68. Đi đi lại lại như mắc cửi như mắc cửi (Đi lại như mắc cửi)
Tội gỡ đi chơi vào những lỳc phố đụng người? Họ, họ cú trỏnh cỏi bọn người tầm thường đi đi lại lại như mắc cửi.
Đi lại rất nhiều, khụng lỳc nào dứt
69. Đỉa phải vụi
(Gióy như đỉa phải vụi)
Đó cú người vợ trẻ của anh quăn người lại như một chiếc vỏ bào, và khúc nỉ non như một bản õm nhạc mới. Cú lẽ chỉ cú hai đứa con anh là chỳng khụng thảm thiết quỏ thụi. Chỳng khụng gào. Chỳng khụng lăn lộn trờn đường như một con đỉa phải vụi. Chỳng khụng chộp miệng,nghẹo đầu
Gióy mạnh, tỏ ý khụng chấp nhận, khụng ưng thuận I1, 429 70. Đỏ lờn như miếng tiết (đỏ như tiết)
Giờ bắt anh ốm đau đến thành một phế nhõn ăn hại vợ, tự anh lấy làm cực lắm rồi. Cũn đợi ai phải núi. Ấy thế mà thị nỡ lũng nào núi trắng ra. Cú phải thị sỉ nhục anh khụng? Thật thị tàn nhẫn quỏ. Mắt anh đỏ lờn như miếng tiết
(*) Mắt đỏ vỡ say rượu hoặc vỡ giận dữ I2, 114 71. Đổ đỡnh, đổ chựa (Đổ quỏn xiờu đỡnh)
Cũn bọn đàn anh hay bới múc thỡ lại sợ; sợ thằng chỏnh hội cũng như sợ thằng Thiờn lụi; hai sức phỏ hoại ấy chấp vào nhau thỡ phải đổ đỡnh, đổ chựa, đừng núi gỡ đổ nhà, đổ cửa. Chỉ sự hấp dẫn và tỏc động lớn, cú ảnh hưởng lớn I1, 463 72. Đụi mắt như hai cỏi hạt nhón (Mắt hạt nhón)
Hồng núi núi, cười cười. Đụi mắt như hai cỏi hạt nhón của Hồng, cỏi miệng chỳm chớm, đụi hàm răng trắng và nhỏ như răng chuột,cả cỏi đầu Hồng, với đụi bàn tay nhỏ xớu nhưng mỳp mớp, làm những điệu bộ xinh xinh, rất đỏng yờu
(*) Mắt trũn, đen nhỏy
I2, 148
73. Được người được nết được nết