TỔNG QUAN VỀ QUY TRÌNH LẬP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN
Tầm quan trọng và mục tiêu của việc lập kế hoạch kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán là bước khởi đầu thiết yếu trong quy trình kiểm toán, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả và chất lượng của toàn bộ cuộc kiểm toán Đây là giai đoạn bắt buộc trong mọi cuộc kiểm toán, và tầm quan trọng của nó được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau.
Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết giúp kiểm toán viên thực hiện nhiệm vụ theo trật tự và phạm vi đã xác định, đồng thời bao quát các khía cạnh trọng yếu của cuộc kiểm toán Điều này góp phần đánh giá sơ bộ các gian lận và rủi ro có thể xảy ra Nhờ đó, kiểm toán viên có thể thu thập đầy đủ bằng chứng tin cậy, làm cơ sở để đưa ra ý kiến chính xác về báo cáo tài chính.
Lập kế hoạch kiểm toán là bước quan trọng giúp kiểm toán viên phối hợp hiệu quả với nhau và với nhân viên của khách hàng, đảm bảo quá trình kiểm toán diễn ra theo chương trình đã định với chi phí và thời gian hợp lý Kế hoạch này cũng giúp kiểm toán viên lựa chọn phương pháp và kỹ thuật kiểm toán phù hợp, nâng cao chất lượng và hiệu quả của cuộc kiểm toán.
Dựa trên kế hoạch đã được thiết lập, kiểm toán viên sẽ phối hợp với khách hàng để thống nhất chương trình làm việc, thời gian thực hiện và hoàn thành cuộc kiểm toán, đồng thời thỏa thuận về trách nhiệm của mỗi bên Việc này giúp tránh những bất đồng có thể xảy ra giữa hai bên.
Kế hoạch kiểm toán đã được lập giúp kiểm toán viên điều hành kiểm soát tiến độ công việc của các kiểm toán viên trong suốt quá trình kiểm toán Điều này cho phép họ đưa ra các biện pháp khắc phục kịp thời khi phát hiện sai sót, từ đó nâng cao chất lượng kiểm toán của công ty.
Công việc lập kế hoạch kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán, với hai mục tiêu chính là đảm bảo tính hiệu quả của quy trình kiểm toán và xác định các rủi ro tiềm ẩn.
− Cuộc kiểm toán được thực hiện hiệu quả
− Cuộc kiểm toán hoàn thành đúng hạn.
Các giai đoạn của quy trình lập kế hoạch kiểm toán
Trong ngành kiểm toán đầy cạnh tranh, việc thu hút và duy trì khách hàng là thách thức lớn Tuy nhiên, kiểm toán viên cần thận trọng trong việc tiếp nhận khách hàng mới Rủi ro pháp lý mà họ phải đối mặt rất cao, do đó, việc làm việc với những khách hàng không trung thực hoặc có rủi ro lớn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng Bên cạnh đó, những tranh luận về phạm vi kiểm toán và chi phí cũng có thể gây bất lợi cho kiểm toán viên trong tương lai.
Kiểm toán viên có trách nhiệm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và người sử dụng báo cáo tài chính bằng cách xác định tính trung thực và hợp lý của tình hình tài chính doanh nghiệp Họ cũng muốn thể hiện hình ảnh và danh tiếng của công ty kiểm toán qua các báo cáo tài chính đã được kiểm toán Tuy nhiên, một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến danh tiếng của công ty, như sự vượt trội của danh tiếng so với thực tế và sự suy giảm lòng tin của công chúng Việc chấp nhận khách hàng có rủi ro cao có thể gây tổn hại đến danh tiếng công ty kiểm toán, đặc biệt khi kỳ vọng của người sử dụng thông tin tài chính không được đáp ứng, dẫn đến nguy cơ mất uy tín Nếu công ty không khắc phục được những thiếu hụt này, rủi ro hạ thấp danh tiếng sẽ gia tăng.
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên cần thu thập thông tin cơ bản về khách hàng để đánh giá sơ bộ rủi ro Việc đánh giá rủi ro có vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến quyết định chấp nhận khách hàng và kế hoạch kiểm toán nếu hợp đồng được chấp nhận Ngoài ra, quá trình này còn giúp xác định quy mô, tính chất phức tạp của công việc, từ đó xác định mức phí và nhân sự cho cuộc kiểm toán.
Các thông tin cơ bản mà kiểm toán viên cần tìm hiểu khi tiếp cận với khách hàng:
Để thực hiện kiểm toán hiệu quả, cần xác định rõ mục đích của khách hàng, chẳng hạn như kiểm toán phục vụ cho việc vay vốn, cổ phần hóa hoặc niêm yết trên thị trường chứng khoán.
− Phải nhận diện được các rủi ro tiềm tàng trong hoạt động kinh doanh của khách hàng
Kiểm toán viên cần nhận diện các rủi ro kiểm soát của khách hàng, bao gồm mức độ phức tạp của công việc và năng lực, trình độ của nhân viên kế toán trong công ty.
Đối với khách hàng cũ, kiểm toán viên cần tiến hành cập nhật thông tin và đánh giá lại để quyết định xem có nên tiếp tục thực hiện kiểm toán hay không.
Phương pháp thu thập thông tin:
− Kiểm toán viên có thể thu thập thông tin từ các ngân hàng dữ liệu, từ báo chí, sách báo chuyên ngành…
− Phỏng vấn Ban giám đốc, bên thứ ba, các nhà quản lý hay nhân viên có vai trò quan trọng trong doanh nghiệp
Khi phỏng vấn kiểm toán viên tiền nhiệm, các kiểm toán viên cần chú ý đến những điểm quan trọng trong cuộc kiểm toán năm trước Đặc biệt, đối với khách hàng mới, việc tìm hiểu nguyên nhân thay đổi công ty kiểm toán là rất cần thiết Kiểm toán viên cũng nên xác minh xem có những tình huống gây tranh cãi hoặc bất thường nào liên quan đến việc thay đổi kiểm toán viên của khách hàng hay không.
Xem xét hồ sơ kiểm toán năm trước, báo cáo tài chính và các tài liệu khác do khách hàng hoặc bên ngoài cung cấp là bước quan trọng trong quá trình kiểm toán.
1.2.1.2.Thỏa thuận sơ bộ với khách hàng và ký kết hợp đồng kiểm toán
Trong quá trình tiếp cận khách hàng, kiểm toán viên cần thỏa thuận sơ bộ về các vấn đề quan trọng như mục đích, phạm vi và thời gian kiểm toán Ngoài ra, việc cung cấp tài liệu kế toán và các phương tiện cần thiết cho cuộc kiểm toán cũng cần được thống nhất Để tiết kiệm thời gian và chi phí, việc sử dụng nhân viên của khách hàng là một vấn đề cần xem xét Cuối cùng, kiểm toán viên cần chú ý đến việc kiểm tra số dư đầu kỳ đối với khách hàng mới và xác định giá phí kiểm toán.
Khi quyết định chấp nhận yêu cầu kiểm toán từ khách hàng, bước cuối cùng trong giai đoạn tiền kế hoạch mà công ty kiểm toán cần thực hiện là ký kết hợp đồng kiểm toán.
1.2.2 Giai đoạn lập kế hoạch chiến lược 1.2.2.1.Khái niệm
Kế hoạch chiến lược đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và xác định nội dung chủ yếu của cuộc kiểm toán Nó được xây dựng dựa trên sự hiểu biết về hoạt động và môi trường kinh doanh của đơn vị được kiểm toán, nhằm đảm bảo phương pháp tiếp cận hiệu quả.
1.2.2.2.Các đặc điểm của giai đoạn lập kế hoạch chiến lược
Các công ty kiểm toán cần xây dựng kế hoạch chiến lược cho các cuộc kiểm toán có quy mô lớn, tính chất phức tạp, phạm vi địa lý rộng hoặc kéo dài nhiều năm.
Kế hoạch chiến lược vạch ra mục tiêu, định hướng cơ bản, nội dung trọng tâm, phương pháp tiếp cận và tiến trình của cuộc kiểm toán
Kế hoạch chiến lược do người phụ trách cuộc kiểm toán lập và được giám đốc hoặc người đứng đầu công ty kiểm toán phê duyệt
Trong quá trình lập kế hoạch tổng thể và thực hiện kiểm toán, nếu kiểm toán viên phát hiện những vấn đề khác biệt so với kế hoạch chiến lược đã được thiết lập, họ cần báo cáo ngay cho ban giám đốc để có thể thực hiện các điều chỉnh kịp thời.
1.2.2.3.Những nội dung cần tìm hiểu trong giai đoạn lập kế hoạch chiến lược
Để hiểu rõ tình hình kinh doanh của khách hàng, cần xem xét các yếu tố như lĩnh vực hoạt động, loại hình doanh nghiệp, hình thức sở hữu, công nghệ sản xuất, tổ chức bộ máy quản lý và thực tiễn hoạt động của đơn vị.
Xác định các vấn đề liên quan đến báo cáo tài chính bao gồm chế độ kế toán, chuẩn mực kế toán áp dụng và yêu cầu lập báo cáo tài chính Những yếu tố này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và minh bạch của thông tin tài chính.
Kết luận chương 1
Kế hoạch kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng kiểm toán Việc xác định rõ ràng nội dung, mục tiêu và phương pháp thực hiện kiểm toán sẽ tạo điều kiện thuận lợi để đạt được các mục tiêu đề ra.
Lập kế hoạch kiểm toán là một công việc thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong toàn bộ quá trình kiểm toán và ảnh hưởng đến chất lượng của cuộc kiểm toán Mặc dù hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam đang dần hoàn thiện để hòa hợp với thông lệ quốc tế và Hoa Kỳ, vẫn còn tồn tại một số khác biệt trong quy trình lập kế hoạch kiểm toán Việc tìm ra phương hướng và giải pháp để hoàn thiện quy trình này không chỉ là trách nhiệm của người làm luật mà còn cần sự đóng góp từ các kiểm toán viên và công ty kiểm toán, nhằm đảm bảo quy trình lập kế hoạch phù hợp với thông lệ quốc tế và xu hướng phát triển kinh tế của Việt Nam.
