Nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại quận bình thạnh Nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại quận bình thạnh Nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại quận bình thạnh
Những nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Trong những năm qua, việc thu BHXH bắt buộc đã thu hút sự quan tâm và nghiên cứu của nhiều người Nhiều công trình nghiên cứu đã được thực hiện, đề cập đến hoạt động BHXH từ các khía cạnh khác nhau, từ quy mô toàn quốc đến các địa bàn nhỏ hơn như quận.
Đề tài khoa học “Cơ sở khoa học hoàn thiện quy trình quản lý thu BHXH” do Tiến sĩ Dương Xuân Triệu, Giám đốc Trung tâm Thông tin, khoa học thuộc BHXH, thực hiện Nghiên cứu này nhằm cải thiện hiệu quả quản lý thu BHXH thông qua các cơ sở khoa học vững chắc, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của người tham gia.
Vào năm 2000, một nghiên cứu đã được thực hiện về quy trình quản lý thu tại Việt Nam, phân tích thực trạng thu qua các thời kỳ và đưa ra kết luận cùng với các đề xuất nhằm hoàn thiện quy định quản lý thu thông qua công nghệ tin học, cũng như mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) Tuy nhiên, do nghiên cứu được thực hiện trước khi Luật BHXH có hiệu lực vào ngày 01/01/2007, nên đề tài chưa đề cập đến các vấn đề liên quan đến BHXH sau khi luật này có hiệu lực.
Luận án tiến sĩ “Tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động BHXH ở Việt Nam hiện nay” của tác giả Đỗ Kim Thái, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2005, đã phân tích cơ sở lý luận và thực trạng quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với BHXH Nghiên cứu này tìm kiếm và đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực BHXH Tuy nhiên, do đề tài nghiên cứu tổng quát về toàn bộ hoạt động BHXH, phạm vi nghiên cứu còn rộng và chưa đi sâu vào các vấn đề cụ thể, đặc biệt là vấn đề thu BHXH.
Luận án "Hoàn thiện cơ chế thu BHXH ở Việt Nam" của tác giả Phạm Trường Giang, Đại học Kinh tế quốc dân, năm 2010, đã nghiên cứu sự phối hợp giữa các bộ phận trong hệ thống thu BHXH và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu BHXH tại Việt Nam Tuy nhiên, do phạm vi nghiên cứu toàn quốc, tác giả chỉ thu thập được các số liệu tổng quát về thu BHXH, mà chưa phân tích chi tiết tình hình thu BHXH ở từng địa phương.
Trần Ngọc Tuấn (2013) trong luận văn thạc sĩ kinh tế tại trường đại học Đà Nẵng đã nghiên cứu sâu về công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) khu vực kinh tế tư nhân tại tỉnh Gia Lai Luận văn phân tích các quy định liên quan đến quản lý thu BHXH, đánh giá thực trạng công tác thu BHXH và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý BHXH trong khu vực kinh tế tư nhân Các giải pháp này hướng đến nâng cao hiệu quả công tác thu BHXH tại địa phương.
4 tư nhân trên địa bàn tỉnh Gia Lai, không đưa ra giải pháp công tác thu BHXH cho các ngành và lĩnh vực khác
- Nguyễn Thị Kiều Anh (2015): “Công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại
Luận văn thạc sĩ kinh tế tại trường Đại học Huế nghiên cứu thực trạng công tác thu BHXH bắt buộc tại tỉnh Thừa Thiên Huế, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH, từ đó tăng nguồn quỹ BHXH và đảm bảo an sinh xã hội Các giải pháp bao gồm phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, tuyên truyền về chính sách luật BHXH, cải cách thủ tục hành chính, và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thu BHXH Tuy nhiên, các giải pháp này chỉ được áp dụng trong phạm vi tỉnh Thừa Thiên Huế.
Mặc dù có nhiều nghiên cứu về bảo hiểm xã hội (BHXH), nhưng chưa có công trình nào tập trung vào việc hoàn thiện quản lý thu BHXH bắt buộc tại quận Bình Thạnh Vì vậy, tôi quyết định nghiên cứu đề tài “Nâng cao hiệu quả công tác thu quản lý thu BHXH bắt buộc tại quận Bình Thạnh” cho luận văn thạc sĩ của mình.
Mục tiêu nghiên cứu
Bài viết này phân tích thực trạng công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc tại BHXH quận Bình Thạnh, từ đó đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH bắt buộc trong khu vực này.
- Mục tiêu cụ thể Để giải quyết được mục tiêu nghiên cứu tổng quát trên, đề tài cần phải thực hiện được 2 mục tiêu cụ thể như sau:
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại quận Bình Thạnh
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn quận Bình Thạnh.
Phương pháp nghiên cứu
Trong nghiên cứu này, luận văn áp dụng các phương pháp đa dạng nhằm đạt được mục tiêu và nhiệm vụ đã đề ra Cụ thể, đề tài sử dụng hai nhóm phương pháp chính: phương pháp thu thập dữ liệu và phương pháp phân tích dữ liệu.
- Phương pháp thu thập dữ liệu:
Nguồn dữ liệu thứ cấp cho nghiên cứu này được lấy từ cơ quan BHXH quận Bình Thạnh, bao gồm các báo cáo tổng hợp hàng năm về công tác thu BHXH bắt buộc từ năm 2015 đến năm 2018 Bên cạnh đó, việc thu thập và tìm kiếm các dữ liệu liên quan đến cơ sở lý luận của đề tài được thực hiện thông qua các luận án, luật, nghị định, thông tư, trang web và các công trình nghiên cứu trước đây về hoạt động thu BHXH bắt buộc, cũng như kinh nghiệm từ BHXH các tỉnh Những thông tin này sẽ cung cấp cơ sở lý luận vững chắc về công tác thu BHXH, bao gồm nội dung, vai trò và sự cần thiết của công tác này.
Nguồn dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua quan sát và điều tra khảo sát, sử dụng bảng hỏi để thu thập thông tin về đánh giá của viên chức về mức độ tuân thủ pháp luật, quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, quản lý mức thu, tuyên truyền và phổ biến chính sách, cũng như công tác thanh tra, kiểm tra BHXH Việc điều tra này được thực hiện trong tháng 03 năm 2019, nhằm cung cấp cơ sở đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu.
Đối tượng điều tra bao gồm 24 cán bộ viên chức thuộc tổ thu BHXH, nhằm đánh giá sự tuân thủ của các đơn vị tham gia BHXH và mức độ hài lòng đối với công tác này.
Bài viết này đề cập đến 6 khía cạnh quan trọng trong quản lý đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bao gồm sự phù hợp của công tác quản lý mức thu BHXH, sự hài lòng về công tác thông tin và tuyên truyền, cũng như sự phù hợp của công tác thanh tra, kiểm tra BHXH Để đánh giá hiệu quả của các hoạt động này, một bộ câu hỏi gồm 24 câu đã được thiết kế cho các cán bộ viên chức tổ thu, trong đó có 5 câu hỏi về thông tin chung và 16 câu hỏi tập trung vào đánh giá của các viên chức BHXH về công tác quản lý thu.
Để đánh giá mức độ tuân thủ Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) của các đơn vị, ba câu hỏi khảo sát đã được thiết kế với thang điểm từ 1 đến 5, trong đó 1 là "Hoàn toàn không đồng ý" và 5 là "Hoàn toàn đồng ý" Các câu hỏi này đã được điều chỉnh để đảm bảo tính dễ hiểu, dễ trả lời và phù hợp với thực tế của người tham gia khảo sát.
- Phương pháp phân tích dữ liệu:
Phương pháp phân tích thống kê là công cụ quan trọng giúp thu thập và trình bày số liệu cần thiết trong thời gian nghiên cứu Phương pháp này không chỉ cung cấp thông tin về sự phát triển của đối tượng nghiên cứu mà còn tạo cơ sở cho việc dự đoán xu hướng phát triển trong tương lai.
Phương pháp tổng hợp dữ liệu là cách thức tổng hợp kết quả từ các cuộc điều tra, quan sát và tài liệu thu thập từ nhiều nguồn khác nhau nhằm đưa ra các kết luận và đánh giá cho mục đích nghiên cứu Dựa trên các số liệu đã thu thập, quá trình tổng hợp được thực hiện dưới dạng văn bản Word, bảng Excel, cùng với việc xây dựng các bảng biểu, sơ đồ và hình vẽ để minh họa.
Phương pháp so sánh, đối chiếu được áp dụng để phân tích và đánh giá kết quả thu BHXH bắt buộc tại quận Bình Thạnh qua các năm, so sánh với phương hướng và nhiệm vụ đã đề ra trong từng giai đoạn Qua đó, bài viết chỉ ra những tồn tại và khó khăn trong công tác thu, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm chống thất thu BHXH bắt buộc, góp phần hoàn thiện quy trình thu BHXH trên địa bàn quận Bình Thạnh.
Phương pháp phân tích số liệu từ phương pháp so sánh là cần thiết để nghiên cứu quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại quận Bình Thạnh.
Đánh giá thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại quận Bình Thạnh thông qua phân tích số liệu cho phép xác định những ưu điểm và hạn chế trong công tác quản lý của Nhà nước Từ đó, bài viết sẽ tìm ra nguyên nhân và đề xuất phương pháp cải thiện hiệu quả công tác quản lý thu BHXH bắt buộc.
Những đóng góp của đề tài
- Về khoa học: Đề tài đã góp phần hệ thống hóa và sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận cơ bản công tác thu BHXH bắt buộc
Kết quả nghiên cứu của đề tài cung cấp tài liệu tham khảo quan trọng cho các cơ quan quản lý thu BHXH bắt buộc, đặc biệt là tại quận Bình Thạnh Những thông tin này giúp các cơ quan nhà nước về BHXH trong việc hoạch định và tổ chức thực hiện hiệu quả, từ đó nâng cao khả năng quản lý thu BHXH bắt buộc trên địa bàn.
Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ lục, luận văn được cấu trúc bao gồm 3 chương:
Chương 1 Cơ sở lý luận về Bảo hiểm xã hội và quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc
Chương 2 Thực trạng công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn quận Bình Thạnh
Chương 3 Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu Bảo hiểm xã hội bắt buộc trên địa bàn quận Bình Thạnh
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC
Khái quát chung về BHXH
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đã hình thành và phát triển song song với quá trình phát triển kinh tế - xã hội của nhân loại, bắt đầu từ thế kỷ XIII và chính thức có luật BHXH đầu tiên tại Đức vào thế kỷ XIX Sự gia tăng số lượng lao động làm thuê và các rủi ro trong lao động đã thúc đẩy người lao động đấu tranh cho quyền lợi bảo vệ thu nhập Qua thời gian, các tổ chức BHXH chuyên nghiệp đã ra đời, hoạt động dựa trên sự đóng góp của người lao động, chủ sử dụng lao động và sự hỗ trợ của nhà nước Các chế độ BHXH đã được mở rộng từ chăm sóc y tế, trợ cấp ốm đau, đến trợ cấp thất nghiệp, tuổi già, tai nạn lao động, và nhiều loại trợ cấp khác theo tiêu chuẩn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) vào năm 1952 Khái niệm BHXH ngày càng được mở rộng, bao gồm nhiều hình thức bảo hiểm và đối tượng thụ hưởng khác nhau, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội của từng quốc gia.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) ở Việt Nam đã có một lịch sử phát triển phong phú từ thế kỷ XVII, khi xuất hiện các quỹ thương và hội bảo trợ Đến nay, BHXH đã trở thành một chính sách quan trọng được Hiến pháp và luật pháp công nhận Sau khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời, nhiều văn bản pháp lý về BHXH đã được ban hành, trong đó có Nghị định 43/CP và Nghị định 61/CP vào năm 1993, quy định về chế độ BHXH cho công nhân viên chức và lực lượng vũ trang Bộ luật lao động năm 1994 đã nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong việc đảm bảo an sinh cho người lao động và gia đình trong các trường hợp khó khăn Đến tháng 01 năm 1995, Chính phủ đã ban hành Điều lệ bảo hiểm xã hội áp dụng thống nhất cho tất cả người lao động Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều khái niệm khác nhau về BHXH, cho thấy đây là lĩnh vực nghiên cứu của nhiều môn khoa học như kinh tế, xã hội và pháp lý.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một hệ thống đảm bảo thu nhập cho người lao động khi họ gặp khó khăn như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già, hoặc tử tuất Quỹ tài chính của BHXH được hình thành từ sự đóng góp của các bên tham gia và được Nhà nước bảo hộ theo pháp luật Mục tiêu của BHXH là đảm bảo an toàn đời sống cho người lao động và gia đình họ, đồng thời góp phần vào sự ổn định của xã hội.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) ở Việt Nam là một hình thức bảo vệ xã hội dành cho người lao động Nó hoạt động dựa trên việc huy động nguồn đóng góp để cung cấp trợ cấp, giúp người lao động vượt qua những khó khăn về kinh tế và xã hội khi họ gặp phải tình trạng ngừng hoặc giảm thu nhập.
10 nhập gây ra bởi ốm đau, thai sản, tai nạn, thất nghiệp, mất khả năng lao động, tuổi già và chết.”
Theo quy định tại Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 của quốc hội nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 20/11/2014 thì:
Bảo hiểm xã hội (BHXH) cung cấp sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải tình trạng giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời Điều này được thực hiện dựa trên việc đóng góp vào quỹ BHXH.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một hệ thống đảm bảo thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải rủi ro như suy giảm sức khỏe, mất khả năng lao động, thất nghiệp hoặc qua đời Hệ thống này được hình thành từ quỹ tiền tệ tập trung, nơi các bên tham gia đóng góp, nhằm cung cấp tài chính hỗ trợ mức sống cơ bản cho người lao động và gia đình họ, góp phần vào việc đảm bảo an toàn xã hội.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một phương thức phân phối lại thu nhập nhằm cân bằng thu nhập bị mất từ hoạt động nghề nghiệp thông qua các khoản trợ cấp Hệ thống BHXH bao gồm nhiều chế độ cụ thể, chủ yếu do chính sách nhà nước tài trợ, còn gọi là BHXH phi thương mại Mỗi quốc gia sẽ lựa chọn và thực hiện các chế độ trợ cấp khác nhau tùy thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội, và sẽ mở rộng dần khi tình hình phát triển.
Có 2 loại hình BHXH là BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện, tuỳ theo từng loại đối tượng, từng loại hình doanh nghiệp
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là hình thức bảo hiểm mà người tham gia tự nguyện đóng phí và hưởng quyền lợi theo quy định Hình thức này bao gồm hai chế độ chính là hưu trí và tử tuất.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc, theo Điều 3 của Luật Bảo hiểm xã hội, là hình thức bảo hiểm mà cả người lao động và người sử dụng lao động đều phải tham gia.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một chế độ quan trọng mà 11 lao động phải tham gia, bao gồm 5 chế độ chính: thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, và hưu trí cùng tử tuất.
- Đối với người lao động
Bảo hiểm xã hội (BHXH) có mục đích chính là đảm bảo thu nhập cho người lao động và gia đình họ khi gặp khó khăn trong cuộc sống, giúp giảm thiểu tác động của việc giảm hoặc mất thu nhập Tham gia BHXH không chỉ mang lại sự hỗ trợ cho người lao động trong trường hợp ốm đau hay tai nạn, mà còn tạo cơ hội cho họ giúp đỡ những đồng nghiệp gặp khó khăn do bệnh nghề nghiệp hoặc tai nạn lao động trong quá trình làm việc.
Tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) không chỉ giúp người lao động (NLĐ) tiết kiệm chi phí cá nhân mà còn tạo ra nguồn dự phòng tài chính cần thiết cho những lúc khó khăn như già yếu, tai nạn lao động hay bệnh nghề nghiệp BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định cuộc sống cho NLĐ và gia đình, đồng thời đảm bảo an sinh xã hội Hơn nữa, BHXH mang lại động viên tinh thần lớn lao cho NLĐ trong những lúc ốm đau hay tuổi già, tạo cảm giác an tâm và tin tưởng khi tham gia Điều này không chỉ nâng cao đời sống tinh thần mà còn đem lại sự bình yên và hạnh phúc cho cộng đồng, giúp số đông hỗ trợ số ít khi gặp rủi ro trong cuộc sống.
- Đối với người sử dụng lao động
BHXH hỗ trợ các tổ chức sử dụng lao động và doanh nghiệp duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định bằng cách phân phối hợp lý các chi phí cho người lao động Điều này góp phần tạo ra một lực lượng lao động ổn định trong từng đơn vị, giúp sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục và hiệu quả, đồng thời tăng cường sự gắn bó giữa các bên trong quan hệ lao động.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích người sử dụng lao động (SDLĐ) thể hiện trách nhiệm với người lao động (NLĐ) không chỉ trong quá trình làm việc mà còn suốt cuộc đời của họ, cho đến khi về già BHXH góp phần tạo ra mối quan hệ lao động nhân văn hơn, đồng thời nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp Hơn nữa, BHXH giúp các đơn vị SDLĐ duy trì sự ổn định về tài chính, ngay cả khi gặp phải những rủi ro lớn, từ đó tránh tình trạng nợ nần cho doanh nghiệp.
Việc chủ động hạch toán chi phí giúp các đơn vị ổn định và phát triển bền vững, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.
- Đối với Nhà nước và xã hội
Những vấn đề cơ bản về quản lý thu BHXH bắt buộc
1.2.1 Khái niệm về quản lý thu BHXH bắt buộc
Quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc yêu cầu người tham gia đóng góp một khoản tiền theo tỷ lệ quy định của pháp luật Chính phủ giao trách nhiệm cho tổ chức BHXH trong việc thu và quản lý tiền đóng của người tham gia Điều này có nghĩa là Nhà nước sử dụng quyền lực của mình để buộc các đối tượng tham gia đóng BHXH theo mức phí đã định, đồng thời cho phép những người tự nguyện tham gia lựa chọn mức đóng và phương thức phù hợp với thu nhập Qua đó, hình thành một quỹ tiền tệ tập trung nhằm đảm bảo chi trả các chế độ BHXH và duy trì hoạt động của tổ chức sự nghiệp BHXH.
1.2.2 Mục tiêu quản lý thu BHXH bắt buộc
- Phát triển quỹ Bảo hiểm xã hội bắt buộc
Theo Luật BHXH năm 2014, quỹ bảo hiểm xã hội là quỹ tài chính độc lập, không nằm trong ngân sách nhà nước, được sử dụng để chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động.
Quỹ BHXH là thành phần thiết yếu của ngành bảo hiểm xã hội, đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của ngành này Tại Việt Nam, quỹ BHXH được hình thành từ ba nguồn chính.
Quỹ BHXH được hình thành từ sự tham gia đóng góp của người lao động, chủ sử dụng lao động và sự hỗ trợ từ Ngân sách nhà nước Ngoài ra, quỹ còn có nguồn thu từ tiền xử phạt các đơn vị vi phạm theo điều lệ BHXH, các khoản hỗ trợ, viện trợ từ tổ chức trong và ngoài nước, cùng với lãi suất từ hoạt động đầu tư tài chính của quỹ BHXH nhàn rỗi.
Mục tiêu hàng đầu trong quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) là phát triển quỹ BHXH, đảm bảo quỹ này luôn dương và đủ khả năng duy trì hoạt động của ngành BHXH, cũng như chi trả các chế độ và trợ cấp cho người lao động Sự ảnh hưởng và tầm quan trọng của quỹ BHXH yêu cầu sự chú trọng vào việc bảo vệ và phát triển quỹ này.
- Chống thất thoát quỹ BHXH bắt buộc
Mục tiêu chống thất thoát quỹ BHXH là một yếu tố quan trọng song song với phát triển quỹ, đóng vai trò then chốt trong quản lý thu BHXH Nếu quỹ BHXH phát triển ổn định nhưng công tác quản lý thu không hiệu quả, tình trạng thất thoát quỹ sẽ xảy ra, gây ra hậu quả nghiêm trọng, dẫn đến âm quỹ BHXH và ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ hệ thống.
Quản lý lỏng lẻo từ các cơ quan chức năng dẫn đến tình trạng doanh nghiệp đăng ký thành lập nhưng không đăng ký sử dụng lao động, hoặc sử dụng lao động mà không có hợp đồng lao động cụ thể Nhiều doanh nghiệp kê khai số lao động thấp hơn thực tế nhằm trốn tránh trách nhiệm theo quy định của Bộ luật lao động Hệ quả là cơ quan BHXH không thể xác định hình thức hợp đồng lao động để thu hút đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, trong khi mức tiền lương, tiền công để tham gia BHXH thường không phản ánh đúng thực tế thu nhập của người lao động, thường thấp hơn nhiều so với mức lương thực tế mà họ phải trả.
Trốn đóng BHXH không chỉ là vấn đề của các chủ sử dụng lao động đối với người lao động mà còn bao gồm tình trạng nợ đọng và nộp chậm BHXH, đặc biệt là ở các doanh nghiệp ngoài quốc doanh Việc này cần được chú trọng để đảm bảo quyền lợi của người lao động và tính minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp.
Hiện nay, mức xử phạt vi phạm về BHXH còn thấp, dẫn đến hiệu quả quản lý không cao và thiếu tính cưỡng chế Các quy định xử phạt hành vi trốn đóng BHXH đối với chủ sử dụng lao động chưa đủ mạnh để răn đe Để nâng cao hiệu quả trong quản lý thu BHXH và ngăn chặn thất thoát quỹ, ngành BHXH cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan như liên đoàn lao động, ngành lao động thương binh và xã hội, ngành thuế, và ủy ban nhân dân các cấp Việc tăng cường giám sát và điều tra tình hình thực tế của các doanh nghiệp sẽ giúp tìm ra giải pháp quản lý hiệu quả hơn.
Đảm bảo an sinh xã hội là mục tiêu quan trọng nhất trong quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) và là nhiệm vụ chung của toàn ngành BHXH Ngành BHXH được thành lập và phát triển nhằm thực hiện mục tiêu này, vì an sinh xã hội là tiền đề cơ bản cho sự ổn định chính trị và phát triển bền vững của mỗi quốc gia Các quốc gia phát triển luôn gắn liền với việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội hiệu quả.
1.2.3 Vai trò của quản lý thu BHXH bắt buộc
Quản lý thu BHXH có vai trò rất quan trọng trong hoạt động của ngành BHXH, đây là công tác trọng tâm của ngành BHXH
- Tạo lập quỹ BHXH bắt buộc
Công tác thu BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra quỹ BHXH, giúp đảm bảo khả năng tài chính cho việc chi trả các chế độ bảo hiểm xã hội Quỹ này không chỉ hỗ trợ người dân mà còn giúp Nhà nước giảm gánh nặng chi từ Ngân sách Nhà nước Do đó, quản lý thu BHXH có ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh các khoản chi từ Ngân sách Nhà nước hàng năm rất lớn.
Việc thu nhanh và thu đủ đã tạo ra một lượng tiền lớn tạm thời chưa được sử dụng, đóng góp vào nguồn vốn cho vay quan trọng, hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế của đất nước.
Quỹ BHXH đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các hoạt động của bảo hiểm xã hội Để đảm bảo hoạt động hiệu quả của cơ quan BHXH và kịp thời chi trả cho những đối tượng thụ hưởng, việc cân đối quỹ là điều cần thiết.
- Tạo lập mối quan hệ giữa các bên tham gia BHXH bắt buộc
Một trong những nguyên tắc quan trọng của Bảo hiểm xã hội (BHXH) là mức hưởng dựa trên mức đóng và thời gian tham gia BHXH của từng lao động Công tác thu BHXH giúp theo dõi và ghi chép kết quả đóng của người sử dụng lao động, từ đó tạo điều kiện cho người lao động được hưởng các chế độ một cách rõ ràng và cụ thể Danh sách theo dõi kết quả đóng BHXH không chỉ giúp minh bạch hóa thông tin mà còn hình thành mối quan hệ ba bên giữa người lao động, người sử dụng lao động và cơ quan BHXH, mối quan hệ này càng trở nên chặt chẽ hơn khi công tác quản lý được thực hiện hiệu quả.
17 thu BHXH tiến hành đều đặn và chính xác Quản lý thu tốt đã góp phần bảo vệ quyền lợi cho người lao động
- Nắm rõ được các nguồn thu BHXH bắt buộc
Quản lý thu hiệu quả là yếu tố then chốt giúp cơ quan BHXH nắm bắt chính xác các nguồn thu từ bảo hiểm xã hội, từ đó nâng cao hiệu quả trong việc quản lý quỹ BHXH.
Nội dung quản lý thu BHXH bắt buộc
1.3.1 Quản lý đối tượng tham gia nộp bảo hiểm xã hội bắt buộc
Quản lý đối tượng tham gia BHXH, bao gồm người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (SDLĐ), là một phần quan trọng trong công tác quản lý thu BHXH Để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ tham gia BHXH, cần phải quản lý các đơn vị SDLĐ bắt buộc theo từng địa bàn hành chính, bao gồm cả những người buôn bán nhỏ và hộ sản xuất kinh doanh trong các làng nghề truyền thống Sau khi xác định đầy đủ các đối tượng tham gia theo quy định, tổ chức BHXH sẽ hướng dẫn các chủ SDLĐ đăng ký tham gia BHXH cho NLĐ trong phạm vi của họ và kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ đóng góp Qua công tác này, tổ chức BHXH có thể nắm bắt số lượng đơn vị SDLĐ và NLĐ tham gia BHXH trên địa bàn, tạo điều kiện cho các nghiệp vụ thu BHXH tiếp theo.
Việc xác định thành viên tham gia hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH) là nhiệm vụ quan trọng trong quản lý thu BHXH Dựa vào loại hình BHXH, đối tượng tham gia được chia thành hai loại: bắt buộc và tự nguyện Theo Điều 2 của Luật BHXH, đối tượng người lao động (NLĐ) tham gia BHXH bắt buộc là công dân Việt Nam.
Người lao động có thể làm việc theo các loại hợp đồng lao động (HĐLĐ) khác nhau, bao gồm HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn, và HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo công việc nhất định Thời gian của HĐLĐ xác định thời hạn thường kéo dài từ 3 tháng đến dưới 12 tháng Đặc biệt, HĐLĐ cũng có thể được ký kết với người đại diện theo pháp luật của những người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật lao động.
- Người làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng (thực hiện từ ngày 01/01/2018);
- Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và viên chức;
Công nhân quốc phòng, công nhân công an và những người làm việc trong tổ chức cơ yếu sẽ được bàn giao hồ sơ BHXH từ BHXH Bộ Quốc phòng và BHXH Công an nhân dân cho BHXH tỉnh.
- Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương;
- Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn;
Người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, theo quy định tại Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ Nghị định này quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội bắt buộc, áp dụng cho các hợp đồng lao động quốc tế.
Hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài được ký kết giữa doanh nghiệp cung cấp dịch vụ và tổ chức có quyền đưa người lao động ra nước ngoài Hợp đồng này đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của cả hai bên trong quá trình làm việc ở nước ngoài.
Hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài được ký kết giữa doanh nghiệp trúng thầu và các tổ chức, cá nhân đầu tư có liên quan Hợp đồng này quy định rõ trách nhiệm và quyền lợi của các bên trong việc đưa người lao động ra nước ngoài làm việc.
Hợp đồng đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hình thức thực tập nâng cao tay nghề là một thỏa thuận giữa doanh nghiệp và người lao động, nhằm mục đích cải thiện kỹ năng nghề nghiệp thông qua việc thực hành tại các doanh nghiệp quốc tế Chương trình này không chỉ giúp người lao động tích lũy kinh nghiệm quý báu mà còn mở ra cơ hội việc làm tốt hơn trong tương lai.
- Người hưởng chế độ phu nhân hoặc phu quân tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài;
- Người lao động được cử đi học, thực tập, công tác trong và ngoài nước mà vẫn hưởng tiền lương ở trong nước thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc;
Người lao động nước ngoài tại Việt Nam là những công dân có giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền Việt Nam cấp, theo quy định của Chính phủ từ ngày 01/01/2018.
Người sử dụng lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc bao gồm nhiều loại hình, như cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, và đơn vị vũ trang nhân dân Ngoài ra, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, cũng như các tổ chức xã hội khác cũng nằm trong danh sách này Các cơ quan, tổ chức nước ngoài và tổ chức quốc tế hoạt động tại Việt Nam cũng phải tham gia Cuối cùng, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) cũng thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Người lao động là người giúp việc gia đình và những cá nhân đang nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng, cũng như các trợ cấp khác hàng tháng, sẽ không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
+ Người đang hưởng lương hưu hàng tháng;
+ Người đang hưởng trợ cấp hàng tháng về chế độ sinh hoạt phí đối với cán bộ xã, phường, thị trấn;
+ Người đang hưởng trợ cấp mất sức lao động hàng tháng;
Người nhận trợ cấp hàng tháng cho những người đã hết tuổi lao động sẽ tiếp tục nhận trợ cấp khi ngừng hưởng trợ cấp mất sức lao động hàng tháng Đồng thời, những người có từ 15 năm đến dưới 20 năm công tác thực tế cũng được hưởng trợ cấp hàng tháng sau khi hết thời gian nhận trợ cấp mất sức lao động.
Quân nhân, Công an nhân dân và người làm công tác cơ yếu đang nhận trợ cấp hàng tháng có quyền lợi đặc biệt Đối với quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước có dưới 20 năm công tác trong quân đội đã phục viên, xuất ngũ về địa phương, cũng như cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân trong cùng hoàn cảnh, cần có chế độ hỗ trợ phù hợp Bên cạnh đó, những người tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và thực hiện nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia, Lào sau ngày 30/4/1975 cũng được xem xét chế độ, chính sách khi đã phục viên, xuất ngũ hoặc thôi việc.
1.3.2 Quản lý mức thu và phương thức đóng BHXH bắt buộc
- Quản lý mức thu BHXH bắt buộc.
Tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) giúp bù đắp hoặc thay thế một phần thu nhập cho người lao động (NLĐ) khi gặp rủi ro Do đó, các quốc gia thiết kế khoản đóng góp vào quỹ BHXH dựa trên thu nhập và tiền lương của NLĐ, thực hiện khấu trừ từ tiền lương và yêu cầu các chủ sử dụng lao động chuyển khoản đóng góp về đơn vị quản lý BHXH.
Mức đóng góp bảo hiểm xã hội (BHXH) thường dựa trên tiền lương của người lao động, bao gồm lương chính và các khoản phụ cấp, cùng với tổng quỹ lương của doanh nghiệp Tại Việt Nam, tiền lương tháng để đóng BHXH bắt buộc được quy định cụ thể trong Quyết định số 595/QĐ - BHXH.
Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá đến công tác thu BHXH bắt buộc
1.4.1 Tỷ lệ đối tượng đã tham gia BHXH bắt buộc
Mục đích của việc đánh giá số lượng người lao động và đơn vị sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc tại quận là để cung cấp số liệu thống kê về tỷ lệ tham gia Thông qua đó, cơ quan BHXH có thể xác định định hướng phù hợp trong việc khai thác và quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, nhằm nâng cao hiệu quả của công tác bảo hiểm xã hội trong khu vực.
Số đơn vị tham gia BHXH bắt buộc là các đơn vị đã hoàn tất thủ tục đăng ký và thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH với cơ quan quản lý Những đơn vị này tuân thủ theo phương thức đóng BHXH đã lựa chọn.
Các đơn vị sử dụng lao động bắt buộc tham gia BHXH là những tổ chức đã được cấp giấy phép kinh doanh, có trụ sở và con dấu hoạt động trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, đồng thời có sử dụng hoặc thuê mướn lao động Quy định này được nêu rõ trong Điều 4 của Quyết định 595/QĐ-BHXH Việt Nam ban hành năm 2017.
Số lao động tham gia BHXH bắt buộc bao gồm những người làm việc tại các đơn vị sử dụng lao động có hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên Những lao động này đã được đăng ký tham gia BHXH bắt buộc, có số sổ BHXH và hàng tháng thực hiện việc trích nộp tiền đóng BHXH.
Tất cả người lao động có hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên tại các đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc đều thuộc diện tham gia BHXH, theo quy định tại Điều 4 Quyết định 595/QĐ-BHXH của Việt Nam ban hành năm 2017.
Số đơn vị đã tham gia BHXH BB
Tỷ lệ đơn vị đã tham gia BHXH BB = x 100%
Số đơn vị thuộc diện tham gia BHXH BB
Số LĐ đã tham gia BHXH BB
Tỷ lệ LĐ đã tham gia BHXH BB = x 100%
Số LĐ thuộc diện tham gia BHXH BB
- Số đơn vị sử dụng lao động và số lao động đã tham gia BHXH bắt buộc bao gồm:
+ Số đơn vị SDLĐ, số lao động đã tham gia BHXH bắt buộc từ năm trước chuyển sang năm nay vẫn tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc
+ Số đơn vị SDLĐ, số lao động tham gia mới trong năm tài chính
- Số đơn vị SDLĐ và số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc là số
33 đơn vị và số lao động theo quy định của luật BHXH về đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc trong năm tài chính
1.4.2 Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thu BHXH Bắt buộc
Mục đích của bài viết là đánh giá kết quả thu BHXH bắt buộc tại một địa phương cụ thể, so sánh với chỉ tiêu mà BHXH Việt Nam đã giao cho cơ quan BHXH tỉnh đó.
Kết quả thực hiện là tổng số tiền mà BHXH tỉnh đã thu được, được tính bằng cách tổng hợp số tiền thu từ tất cả BHXH các huyện, thành phố và phòng thu tỉnh.
Hàng năm, BHXH Việt Nam căn cứ vào kết quả thu chi của năm trước và kế hoạch thu năm sau để giao kế hoạch thu cho từng tỉnh Các BHXH tỉnh sẽ dựa vào kế hoạch này để phân bổ cho BHXH các quận, huyện thực hiện thu theo kế hoạch, và cuối năm sẽ tổng kết thành số thu chung của BHXH.
Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch = x 100%
Kết quả thực hiện là số thu BHXH bắt buộc thực tế trong năm tài chính
Kế hoạch giao là số thu mà BHXH Việt Nam giao cho BHXH tỉnh trong năm đó
1.4.3 Tỷ lệ thu BHXH bắt buộc trên tổng số phải thu
Mục đích của việc đánh giá kết quả thu BHXH bắt buộc là để xác định số tiền thực tế mà BHXH địa phương đã thu được so với tổng số tiền phải thu trong năm tài chính Qua đó, chúng ta có thể nhận diện thực trạng thu BHXH bắt buộc tại địa phương, từ đó giúp cơ quan BHXH có những định hướng phù hợp nhằm nâng cao số thu trong các năm tiếp theo.
Số tiền đã thu BHXH bắt buộc là tổng số tiền thực tế mà Bảo hiểm xã hội thu được sau khi tổng hợp từ các quận, huyện, thành phố và phòng thu Đây là kết quả cụ thể của quá trình thực hiện thu BHXH.
Số tiền BHXH bắt buộc phải thu được xác định dựa trên tổng quỹ lương mà đơn vị sử dụng lao động xây dựng Cơ quan BHXH sẽ dựa vào con số này để tính toán số tiền mà các đơn vị và người lao động cần nộp cho quỹ BHXH trong năm tài chính.
Tỷ lệ thu BHXH Bắt buộc = x 100%
Số tiền phải thu BHXH bắt buộc
Kết quả thực hiện là số thu BHXH bắt buộc thực tế trong năm tài chính
Số tiền phải thu BHXH bắt buộc là số tiền BHXH bắt buộc các đơn vị phải trích nộp trong năm tài chính đó
1.4.4 Tỷ lệ nợ đọng BHXH bắt buộc
Mục đích của việc đánh giá tình hình nợ đọng BHXH bắt buộc hàng năm là nhằm giúp cơ quan BHXH xác định và triển khai các giải pháp hiệu quả để khắc phục tình trạng nợ đọng này.
Số tiền nợ BHXH bắt buộc là số dư còn lại từ số tiền BHXH bắt buộc cần thu trong kỳ, bao gồm cả số tiền đã nộp trong kỳ và khoản nợ chuyển từ kỳ trước.
Số tiền BHXH bắt buộc phải thu được xác định dựa trên tổng quỹ lương mà đơn vị sử dụng lao động xây dựng Cơ quan BHXH sẽ căn cứ vào số quỹ này để tính toán số tiền mà các đơn vị và người lao động cần nộp cho BHXH trong năm tài chính.
Số tiền nợ BHXH BB
Tỷ lệ nợ BHXH BB = x 100%
Số tiền phải thu BHXH BB
Số tiền nợ BHXH bắt buộc là số tiền sau khi đã lấy số tiền phải thu trừ đi số đã
35 thu trong năm tài chính đó cộng với khoản nợ năm trước chuyển sang năm sau
Số tiền phải thu BHXH bắt buộc là số tiền BHXH bắt buộc các đơn vị phải trích nộp trong năm tài chính đó.
Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHXH bắt buộc
1.5.1.1 Hệ thống chính sách pháp luật về BHXH
Hệ thống chính sách pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý thu BHXH Các văn bản pháp luật cung cấp cơ sở và quyền hạn cho BHXH cùng các cơ quan ban ngành liên quan trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý thu BHXH hiệu quả.
Khi Nhà nước ban hành hoặc sửa đổi văn bản về chính sách và pháp luật bảo hiểm xã hội (BHXH), hoạt động thu BHXH sẽ bị ảnh hưởng, đòi hỏi cán bộ thu BHXH cần thường xuyên cập nhật và điều chỉnh hoạt động thu một cách chính xác và kịp thời để bảo vệ quyền lợi của người lao động tham gia BHXH.
Hệ thống pháp luật hỗ trợ các nhà quản lý trong việc thu BHXH bao gồm các văn bản quan trọng như Luật BHXH, Luật lao động, Luật doanh nghiệp, cùng với các nghị định, quyết định, thông tư và hướng dẫn của ngành.
1.5.1.2 Chính sách tiền lương của Nhà nước
Chính sách tiền lương và bảo hiểm xã hội (BHXH) có mối liên hệ chặt chẽ, đặc biệt trong công tác thu BHXH Mức lương tối thiểu chung, lương tối thiểu vùng và lương tối thiểu ngành do Nhà nước quy định không chỉ ảnh hưởng đến tiền lương của người lao động mà còn là căn cứ để tính toán mức đóng BHXH Điều này trực tiếp tác động đến số tiền đóng BHXH và quyền lợi hưởng BHXH của người lao động.
Cán bộ thu BHXH cần liên tục cập nhật sự thay đổi về mức lương tối thiểu và tỷ lệ đóng để điều chỉnh kịp thời mức đóng của người lao động và người sử dụng lao động theo đúng quy định.
1.5.1.3 Sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương Đây là nhân tố có ảnh hưởng mạnh mẽ và trực tiếp đến kết quả thu BHXH bắt buộc Thực tế cho thấy, những nơi có nguồn thu BHXH lớn là những địa phương có trình độ phát triển kinh tế - xã hội cao hơn so với nơi khác và ngược lại Chẳng hạn
Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội là hai địa phương có nguồn thu bảo hiểm xã hội (BHXH) lớn, nhờ vào sự phát triển kinh tế - xã hội Tại đây, nhiều doanh nghiệp lớn hoạt động và người dân có mức thu nhập cao, dẫn đến nhận thức và ý thức chấp hành nghĩa vụ tham gia BHXH bắt buộc cũng như mức đóng BHXH của người lao động cao hơn.
1.5.2.1 Nhận thức và ý thức trách nhiệm của người tham gia BHXH
Nhận thức và ý thức chấp hành việc nộp BHXH bắt buộc của NLĐ và NSDLĐ là nhân tố ảnh hưởng mạnh mẽ tới nguồn thu của BHXH
Khi người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (SDLĐ) nhận thức rõ vai trò quan trọng của chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), họ sẽ tự giác tham gia, từ đó làm tăng số lượng người tham gia BHXH Tuy nhiên, hiện nay nhiều người vẫn còn mơ hồ về BHXH, và tình trạng các chủ SDLĐ trốn đóng BHXH cho NLĐ đang phổ biến, gây khó khăn cho ngành bảo hiểm Do đó, Đảng, Nhà nước và các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương cần chú trọng công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của NLĐ và SDLĐ về quyền lợi khi tham gia BHXH, nhằm thu hút thêm người tham gia.
1.5.2.2 Năng lực tổ chức, quản lý, điều hành của đội ngũ cán bộ ngành BHXH Đây là nhân tố phản ánh trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, điều hành, khai thác nguồn thu của cơ quan BHXH; là quá trình vận dụng, triển khai chủ trương, chính sách BHXH bắt buộc để tổ chức thực hiện vào mỗi địa phương theo những mục tiêu đã định
Trình độ quản lý ảnh hưởng mạnh mẽ đến hiệu quả hoạt động của bộ máy thu BHXH và toàn bộ hệ thống BHXH Người quản lý có năng lực sẽ thúc đẩy nhân viên làm việc hiệu quả, đạt chỉ tiêu và giảm thiểu thất thoát trong thu BHXH Họ cũng có khả năng đề xuất các biện pháp quản lý thu BHXH an toàn và hiệu quả.
Nhiều địa phương trên cả nước có điểm tương đồng trong phát triển kinh tế - xã hội, nhưng những nơi có năng lực tổ chức và điều hành công tác thu BHXH tốt thường đạt hiệu quả thu cao hơn Điều này giúp giảm thiểu hiện tượng bỏ sót nguồn thu, thu thiếu, chậm đóng và nợ đọng Hơn nữa, khi tổ chức bộ máy được thiết lập hoàn chỉnh và từng bộ phận thực hiện tốt chức năng, quyền hạn của mình, công tác thu của ngành BHXH sẽ đạt kết quả khả quan.
Kinh nghiệm về hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH bắt buộc và bài học
1.6.1 Kinh nghiệm của một số tỉnh, thành phố
Kinh nghiệm của BHXH TP Hồ Chí Minh
Công tác thu BHXH tại Thành phố Hồ Chí Minh đã có sự gia tăng đáng kể từ cả người lao động và người sử dụng lao động, với số thu năm sau luôn cao hơn năm trước Cụ thể, năm 2016, số thu đạt 45.208.319 triệu đồng, tăng 12.4% so với năm 2015; năm 2017, số thu thực hiện là 51.467.794 triệu đồng, tăng 11.4% so với năm 2016 Kết quả này đạt được nhờ vào nhiều nguyên nhân khác nhau.
+ Tổng số người tham gia BHXH, BHYT tăng liên tục qua các năm từ 5.695.398 người năm 2015 lên 6.364.816 người năm 2016 và đến năm 2017 là 6.884.144 người
+ Tổng số người tham gia BHTN tăng liên tục qua các năm từ 1.920.809 người năm 2015 lên 2.044.094 người năm 2016 và đến năm 2017 là 2.191.201 người
+ Tổng số người tham gia BHYT tăng liên tục qua các năm từ 5.695.398 người năm 2015 lên 6.357.155 người năm 2016 và đến năm 2017 là 6.932.821 người
Số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện đã liên tục tăng từ 5.954 người vào năm 2015 lên 6.991 người vào năm 2016, và đạt 9.678 người vào năm 2017 Công tác quản lý thu BHXH cũng đã dần đi vào nề nếp, giúp người lao động và người sử dụng lao động nhận thức rõ hơn về trách nhiệm và quyền lợi khi tham gia BHXH.
Công tác thu BHXH tại 24 quận, huyện ở Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng hoàn thiện nhờ vào sự phối hợp chặt chẽ với các ban ngành liên quan Việc tuyên truyền và vận động nhằm tăng cường số lượng người tham gia đóng BHXH được thực hiện tích cực Đồng thời, các cơ quan chức năng thường xuyên đôn đốc, kiểm tra và đối chiếu để đảm bảo thu đúng và kịp thời số tiền BHXH phát sinh theo quỹ lương hàng tháng và hàng năm Ngoài ra, công tác truy thu nợ đọng cũng được chú trọng để ngăn chặn tình trạng phát sinh công nợ.
Cán bộ BHXH Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng được nâng cao trình độ, đồng thời tổ chức này đang từng bước ứng dụng công nghệ thông tin vào việc quản lý các hoạt động BHXH, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý thu BHXH.
Tỷ lệ thu bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Thành phố Hồ Chí Minh từ người lao động và người sử dụng lao động ngày càng tăng, cho thấy công tác thu nộp BHXH đã đóng góp quan trọng vào việc hình thành quỹ BHXH độc lập với ngân sách nhà nước Điều này giúp giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước trong việc chi trả các chế độ BHXH.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội (BHXH) vẫn còn tồn tại một số nhược điểm cần khắc phục để đảm bảo sự ổn định và bền vững trong tăng trưởng quỹ.
Kinh nghiệm của BHXH Tỉnh Đồng Nai
Trong nhiều năm qua, BHXH Đồng Nai đã liên tục vượt chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia và thu quỹ BHXH, BHYT Năm 2018, tổng số thu đạt 18.695 tỷ đồng, tương đương 100,4% kế hoạch, tăng 11,2% so với năm 2017 Số nợ giảm xuống còn 1,46%, thấp hơn 0,01% so với chỉ tiêu của BHXH Việt Nam Thành công này có được nhờ sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, BHXH Việt Nam và sự phối hợp hiệu quả từ các đơn vị liên quan.
Sở, Ban, Ngành, tổ chức đoàn thể ở địa phương cũng như các Vụ, ban nghiệp vụ của BHXH Việt Nam
Bảo hiểm xã hội tỉnh Đồng Nai đã triển khai nhiều giải pháp tích cực, nhờ vào sự nỗ lực không ngừng của cán bộ và viên chức trong toàn ngành.
Trong thời gian qua, BHXH tỉnh Đồng Nai đã nỗ lực không ngừng để hoàn thiện cơ chế thu BHXH bắt buộc, thông qua việc phối hợp chặt chẽ với Sở kế hoạch - Đầu tư, Ban quản lý các khu công nghiệp và Cục thuế tỉnh Cụ thể, BHXH tỉnh đã chủ động cung cấp danh sách các đơn vị đã được cấp giấy phép kinh doanh và tiến hành rà soát, phân công các Phòng thu và BHXH huyện, thành phố để nắm bắt số lượng đơn vị hoạt động Điều này giúp vận động các đơn vị sử dụng lao động thực hiện nghĩa vụ nộp BHXH bắt buộc theo quy định pháp luật Nhờ đó, quản lý thu BHXH đã được chú trọng hơn, góp phần đảm bảo nguồn quỹ BHXH không bị thất thu, thất thoát Kết quả là tổng thu BHXH liên tục tăng qua các năm, với mức thu năm sau luôn cao hơn năm trước.
1.6.2 Bài học rút ra cho BHXH quận Bình Thạnh
Dựa trên kinh nghiệm từ BHXH Tỉnh Đồng Nai và TP Hồ Chí Minh, chúng ta có thể rút ra những bài học quý giá để cải thiện công tác quản lý thu BHXH tại BHXH quận Bình Thạnh.
Cần tận dụng sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền và BHXH TP.HCM, đồng thời chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành và đoàn thể tại quận Đặc biệt, cần chú trọng đến các cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến chính sách BHXH để xây dựng kế hoạch và tham mưu cho UBND quận trong việc chỉ đạo thực hiện.
Cán bộ thu BHXH cần nắm rõ thông tin về các doanh nghiệp trong quận và gửi thư mời đến những doanh nghiệp chưa tham gia BHXH bắt buộc, đồng thời hướng dẫn họ cách đăng ký tham gia BHXH lần đầu.
Ba là, cần tăng cường công tác thông tin tuyên truyền về những nội dung mới của Luật BHXH, đồng thời tiếp cận cơ sở để kịp thời xử lý các vướng mắc phát sinh Ngoài ra, tiếp tục quản lý các đơn vị đóng trên địa bàn, tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị sử dụng lao động thực hiện tốt chính sách BHXH bắt buộc cho người lao động.
Đẩy mạnh ứng dụng phần mềm trong quản lý nghiệp vụ sẽ nâng cao hiệu quả kiểm tra và giám sát thực hiện BHXH tại các đơn vị sử dụng lao động Đồng thời, cải cách thủ tục hành chính cũng cần được tăng cường để phục vụ tốt hơn cho người lao động.
Để đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ đổi mới và hội nhập, mỗi cán bộ công chức cần tự rèn luyện phẩm chất đạo đức và chuyên môn nghiệp vụ Họ cần có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực với đủ tâm, đủ tầm, giỏi chuyên môn và vững nghiệp vụ Mục tiêu là đồng hành cùng doanh nghiệp và người lao động, tất cả vì quyền lợi của người lao động.
