PHẦN MỞ ĐẦU 5
Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 8
Xóa đói giảm nghèo và phát triển bền vững là vấn đề được nhiều tổ chức quan tâm, dẫn đến nhiều nghiên cứu quan trọng từ các trung tâm khoa học như Trung tâm Khoa học và Nhân văn Quốc gia, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, cũng như các tổ chức quốc tế tại Việt Nam.
Các nghiên cứu tiêu biểu như:“Đói nghèo ở Việt Nam” tác giả Nguyễn
Nghiên cứu “Giảm nghèo trong nông thôn hiện nay” của tác giả
Nguyễn Văn Tiêm, nội dung của nghiên cứu chú trọng đến những cách thức, những mô hình xóa đói giảm nghèo ở vùng nông thôn Việt Nam giai đoạn
Các nghiên cứu vĩ mô đã chỉ ra rõ ràng về yếu tố phân tầng xã hội tại Việt Nam, như thể hiện trong "Báo cáo tình trạng nghèo đói và công bằng ở Việt Nam" Những báo cáo này cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự phân chia giàu nghèo và tác động của nó đối với sự phát triển xã hội.
Năm 1999, tổ chức Oxfam đã thực hiện một nghiên cứu về tình trạng đói nghèo tại Việt Nam, cung cấp những số liệu thống kê cụ thể và phân tích sự chênh lệch giàu nghèo giữa các khu vực Nghiên cứu này nhằm nêu bật thực trạng và thách thức trong việc giảm nghèo tại đất nước.
Công trình nghiên cứu "Kinh tế thị trường và sự phân hóa giàu nghèo ở vùng dân tộc và miền núi phía Bắc nước ta hiện nay" của Lê Du Phong và Hoàng Văn phân tích tác động của kinh tế thị trường đến sự phân hóa giàu nghèo trong cộng đồng dân tộc thiểu số Nghiên cứu chỉ ra rằng, mặc dù kinh tế thị trường mang lại cơ hội phát triển, nhưng cũng làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo giữa các nhóm dân cư Tác giả nhấn mạnh sự cần thiết phải có các chính sách hỗ trợ nhằm giảm thiểu sự phân hóa này và đảm bảo công bằng xã hội cho các vùng miền núi.
Nghiên cứu này, do Hoa chủ biên thực hiện, tập trung vào vùng núi phía Bắc và khám phá tác động của nền kinh tế thị trường đối với sự phân hóa giàu nghèo trong khu vực.
Nghiên cứu về nghèo đói được thực hiện từ nhiều góc độ khác nhau, bao gồm vùng miền, đô thị, nông thôn và miền núi Một trong những vấn đề quan trọng là nghèo đói ở phụ nữ, với đề tài "Phát triển trung tâm giảm nghèo và giải quyết việc làm" của Viện nghiên cứu môi trường và phát triển Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá thực trạng nông thôn tại vùng Bắc Trung Bộ Việt Nam, nhằm xem xét mức độ thực hiện các mục tiêu bền vững.
Đề tài "Vai trò của phụ nữ nông thôn trong phát triển kinh tế ở đồng bằng sông Hồng" được thực hiện bởi trung tâm nghiên cứu khoa học về phụ nữ và gia đình vào năm 2006, tập trung vào vùng nông thôn đồng bằng sông Hồng Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của phụ nữ trong việc phát triển kinh tế và đưa ra những định hướng nhằm giúp phụ nữ phát huy vai trò của mình trong quá trình này.
Luận văn thạc sỹ xã hội học của Hà Thị Thu Hòa nghiên cứu "Hoạt động giảm nghèo đối với phụ nữ nghèo tại ngoại thành Hà Nội", tập trung vào hai xã Cổ Nhuế và Xuân Phương, huyện Từ Liêm Nghiên cứu này làm rõ nguyên nhân gây ra nghèo khổ ở nhóm phụ nữ nghèo và các chiến lược mà họ áp dụng như những tác nhân chủ động để thoát nghèo, đồng thời phân tích xu hướng hành vi tìm kiếm cơ hội thoát nghèo của họ.
Luận văn thạc sỹ xã hội học của Võ Thị Cẩm Ly năm 2010, với đề tài “Phụ nữ nghèo ở thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An: Thực trạng, nguyên nhân, chiến lược thoát nghèo”, nghiên cứu tình hình và những yếu tố ảnh hưởng đến cuộc sống của phụ nữ nghèo tại thành phố Vinh Nghiên cứu này nhằm đề xuất các chiến lược hiệu quả giúp phụ nữ thoát nghèo và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Vinh cung cấp số liệu thống kê chi tiết về tình hình đời sống của phụ nữ trong khu vực, đồng thời nghiên cứu nguyên nhân và đề xuất các chiến lược nhằm giúp họ thoát nghèo.
Các nghiên cứu đã chỉ ra tình trạng nghèo khổ của phụ nữ ở nhiều vùng trên cả nước, từ đó giúp tôi cải thiện công tác xã hội nhóm nhằm nâng cao đời sống vật chất cho phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn.
Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 10
Dưới góc độ lý thuyết xã hội học và công tác xã hội nhóm, nghiên cứu này sử dụng các kỹ năng và phương pháp thu thập, phân tích thông tin để cung cấp nguồn lý luận phong phú, góp phần ứng dụng hiệu quả các lý thuyết và phương pháp vào thực tiễn công tác xã hội.
Nghiên cứu này nhằm áp dụng tiến trình công tác xã hội nhóm với phụ nữ nghèo, tập trung vào việc khảo sát nhu cầu của họ Qua đó, phụ nữ nghèo không chỉ có thêm mối quan hệ mới và thông tin hữu ích, mà còn có cơ hội bày tỏ, chia sẻ những khó khăn và tâm tư nguyện vọng, từ đó giúp họ tìm được nghị lực vươn lên trong cuộc sống.
3.2 Ý nghĩa thực tiễn Đối với chính quyền địa phương: Nghiên cứu này sẽ là cơ sở cho địa phương có thể vận dụng, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác giảm nghèo cho phụ nữ của toàn xã Đồng thời kết quả nghiên cứu cũng giúp ích cho các tổ chức hoạt động vì cộng đồng trong việc định hướng can thiệp giảm nghèo cho các nhóm yếu thế trong xã hội đặc biệt là nhóm phụ nữ nghèo Đối với phụ nữ nghèo đơn thân: Nghiên cứu này giúp cho nhóm đối tượng này hiểu được thực chất vấn đề của mình, nắm bắt được các cơ hội và phát huy hết các nguồn lực để phát triển kinh tế nhằm vươn lên thoát nghèo Đồng thời họ cũng có cơ hội để chia sẻ và tâm sự với nhau những khó khăn trong cuộc sống để xóa bỏ những mặc cảm, tự ti, sống hòa nhập cộng đồng Đối với sinh viên: Nghiên cứu này là một lần thực hành nghiêm túc về nghiên cứu khoa học, đồng thời là cơ hội để sinh viên vận dụng các kiến thức và kĩ năng công tác xã hội nói chung và công tác xã hội nhóm nói riêng nhằm giúp đỡ các đối tượng yếu thế trong xã hội Qua nghiên cứu này sinh viên cũng học hỏi và trau dồi thêm nhiều kĩ năng sống cho bản thân nhằm trưởng thành hơn trong kiến thức, kĩ năng chuyên môn và trong cuộc sống
4 Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu này áp dụng kiến thức và kỹ năng công tác xã hội, đặc biệt là công tác xã hội nhóm, nhằm tìm hiểu nhu cầu và vấn đề của phụ nữ nghèo Mục tiêu là xây dựng kế hoạch hoạt động để giải quyết những khó khăn, đặc biệt là về vật chất, mà họ đang gặp phải Nhân viên xã hội sẽ hỗ trợ, định hướng và kết nối nhóm với các nguồn lực, giúp họ cải thiện cuộc sống.
Nghiên cứu này nhằm cải thiện đời sống vật chất cho phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
Nghiên cứu có các mục tiêu cụ thể:
Phân tích nhu cầu và nguyện vọng của nhóm thân chủ là bước đầu quan trọng trong tiến trình công tác xã hội nhóm Việc hiểu rõ những khó khăn mà họ đang gặp phải sẽ giúp chúng ta thiết kế các chương trình hỗ trợ phù hợp, nhằm giúp họ vượt qua thách thức và vươn lên thoát nghèo Thông qua sự kết nối và hợp tác trong nhóm, các thành viên có thể chia sẻ kinh nghiệm, tìm kiếm giải pháp và tạo động lực lẫn nhau, từ đó nâng cao khả năng phát triển bền vững cho cộng đồng.
- Giúp nhóm thân chủ tự tin hơn, có nghị lực sống và hòa nhập cộng đồng
- Hỗ trợ, kết nối nhóm thân chủ với các nguồn lực để họ thực hiện các hoạt động sản xuất và triển kinh tế
- Giúp xây dựng các chính sách, dịch vụ dành cho người nghèo nói chung và phụ nữ nghèo đơn thân nói riêng
- Thu thập các thông tin, tài liệu về phụ nữ nghèo đơn thân ở các phạm vi khác nhau
- Phân tích, đối chiếu các tài liệu, báo cáo liên quan về phụ nữ nghèo ở địa phương nhằm hiểu rõ hơn về vấn đề nghiên cứu
- Xác định vấn đề của đối tượng đang gặp phải để có hướng giải quyết phù hợp
Xây dựng mô hình và phương pháp can thiệp hiệu quả cho phụ nữ nghèo đơn thân là rất cần thiết nhằm hỗ trợ họ phát triển kinh tế và thoát nghèo Các chương trình can thiệp nên tập trung vào việc cung cấp kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp và nguồn vốn nhỏ để giúp họ tự lập và cải thiện cuộc sống Hỗ trợ tâm lý và tạo cơ hội kết nối với các tổ chức xã hội cũng là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao khả năng tự lực cho nhóm đối tượng này.
5 Đối tượng, khách thể nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu
Công tác xã hội với việc nâng cao đời sống vật chất cho nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - tỉnh Nghệ An
+ Nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn
+ Các cơ quan và tổ chức trên địa bàn xã Khánh Sơn
+ Cán bộ chính sách và hội phụ nữ xã Khánh Sơn
+ Những nười liên quan đến nhóm phụ nữ nghèo tại xã Khánh Sơn (hàng xóm, láng giềng, anh em, con cái…)
Không gian: nghiên cứu được tiến hành tại địa bàn xóm 15 - xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - tỉnh Nghệ An
Thời gian: Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 2/2012 đến tháng 5/2012
Công cuộc xóa đói giảm nghèo là một chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước, nhằm hỗ trợ những người nghèo, đặc biệt là phụ nữ nghèo đơn thân Đây là một vấn đề cần sự chung tay của toàn xã hội Tuy nhiên, do hạn chế về thời gian và kiến thức cá nhân, nghiên cứu này sẽ tập trung vào việc xây dựng mô hình công tác xã hội nhóm để giúp phụ nữ nghèo đơn thân vượt qua khó khăn và thoát nghèo.
Nghiên cứu này áp dụng chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng để phân tích sự nghèo khổ của nhóm thân chủ, coi đó là kết quả của các yếu tố chủ quan và khách quan Bằng cách sử dụng chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, bài viết giúp nhìn nhận vấn đề nghèo đói một cách khách quan hơn, đồng thời khuyến khích thân chủ nhận thức rõ ràng về hoàn cảnh cụ thể của mình Giải pháp cho vấn đề này là huy động có kế hoạch các nguồn lực từ cá nhân và cộng đồng Hơn nữa, hoạt động giảm nghèo tại xã Khánh Sơn cần được nghiên cứu và điều chỉnh phù hợp với sự biến động phức tạp của nền kinh tế thị trường, nhằm hỗ trợ sản xuất và phát triển kinh tế cho phụ nữ trong xã.
Các lý thuyết từ công tác xã hội, xã hội học và tâm lý học được áp dụng để phân tích thông tin và xác định vấn đề Điều này hỗ trợ trong quá trình công tác xã hội nhóm, giúp nhóm thân chủ tìm ra giải pháp cho các vấn đề của họ.
Phương pháp quan sát là công cụ quan trọng để thu thập thông tin thực nghiệm trong nghiên cứu Qua việc quan sát, nhân viên xã hội có thể nhận diện rõ ràng những khó khăn mà nhóm thân chủ gặp phải, từ đó giúp định hướng chính xác các nguồn lực hỗ trợ Quan sát được chia thành hai loại: quan sát trực tiếp và quan sát gián tiếp.
+ Quan sát trực tiếp bao gồm:
- Quan sát hoàn cảnh gia đình: nhà ở, các vật dụng trong nhà, ruộng vườn…
Quan sát và phân tích cách làm việc cũng như hoạt động của các thành viên trong nhóm là cần thiết để hiểu rõ hơn về cảm xúc và nguyện vọng của những phụ nữ nghèo đơn thân Qua các cuộc thảo luận nhóm, chúng ta có thể nhận diện những khó khăn trong đời sống tinh thần của họ và tìm hiểu các nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng nghèo đói Từ đó, chúng ta sẽ có những biện pháp tác động hiệu quả nhằm hỗ trợ họ ổn định tinh thần và phát triển cuộc sống.
6.2.1.2 Phương pháp pháp phỏng vấn sâu
Phỏng vấn sâu là một phương pháp phỏng vấn trong đó người phỏng vấn đã xác định rõ những vấn đề cần thu thập thông tin cho nghiên cứu Trong quá trình này, người phỏng vấn có quyền tự do dẫn dắt cuộc phỏng vấn và sắp xếp các câu hỏi để thu thập thông tin cần thiết.
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp phỏng vấn sâu để khám phá nhu cầu và vấn đề của nhóm thân chủ, đồng thời điều tra các chính sách mà chính quyền đã thực hiện nhằm hỗ trợ phụ nữ nghèo tại địa phương.
Phỏng vấn sâu được thực hiện để thu thập thông tin chi tiết về tình hình nghèo đói hiện tại, nguyên nhân gây ra nghèo, cũng như thái độ của người dân đối với việc thoát nghèo Qua đó, chúng ta hiểu rõ hơn về những khó khăn, mong muốn và nguyện vọng của họ trong quá trình cải thiện cuộc sống.
Đối tượng, khách thể nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu 13
Công tác xã hội với việc nâng cao đời sống vật chất cho nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - tỉnh Nghệ An
+ Nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn
+ Các cơ quan và tổ chức trên địa bàn xã Khánh Sơn
+ Cán bộ chính sách và hội phụ nữ xã Khánh Sơn
+ Những nười liên quan đến nhóm phụ nữ nghèo tại xã Khánh Sơn (hàng xóm, láng giềng, anh em, con cái…)
Không gian: nghiên cứu được tiến hành tại địa bàn xóm 15 - xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - tỉnh Nghệ An
Thời gian: Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 2/2012 đến tháng 5/2012
Công cuộc xóa đói giảm nghèo là một chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước Việt Nam, tập trung vào việc hỗ trợ người nghèo, đặc biệt là phụ nữ nghèo đơn thân Vấn đề này được xem là trách nhiệm chung của toàn xã hội Tuy nhiên, do hạn chế về thời gian và kiến thức cá nhân, nghiên cứu này chỉ tập trung vào việc xây dựng mô hình công tác xã hội nhóm nhằm giúp phụ nữ nghèo đơn thân vượt qua khó khăn và thoát nghèo trong khoảng thời gian nhất định.
Phương pháp nghiên cứu 13
Nghiên cứu này áp dụng chủ nghĩa Mác - Lênin để phân tích sự nghèo khổ của nhóm thân chủ, xem xét các yếu tố chủ quan và khách quan Bằng cách vận dụng chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, nghiên cứu giúp thân chủ nhận thức rõ vấn đề nghèo đói của họ gắn liền với hoàn cảnh và thời gian cụ thể Giải pháp cho vấn đề này là huy động có kế hoạch các nguồn lực từ cá nhân và cộng đồng Hơn nữa, hoạt động giảm nghèo tại xã Khánh Sơn cần được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh kinh tế thị trường hiện nay, nơi có nhiều biến động phức tạp ảnh hưởng đến sản xuất và phát triển kinh tế của phụ nữ trong xã.
Các lý thuyết từ công tác xã hội, xã hội học và tâm lý học được áp dụng để phân tích thông tin, xác định vấn đề và hỗ trợ trong quá trình công tác xã hội nhóm, nhằm giúp nhóm thân chủ giải quyết các vấn đề của họ.
Phương pháp quan sát là công cụ quan trọng để thu thập thông tin thực nghiệm cho nghiên cứu, giúp nhân viên xã hội (NVXH) nhận diện rõ ràng những khó khăn của nhóm thân chủ Qua đó, NVXH có thể xác định và định hướng chính xác các nguồn lực hỗ trợ cần thiết Quan sát được chia thành hai hình thức: quan sát trực tiếp và quan sát gián tiếp.
+ Quan sát trực tiếp bao gồm:
- Quan sát hoàn cảnh gia đình: nhà ở, các vật dụng trong nhà, ruộng vườn…
Quan sát và phân tích cách làm việc của các thành viên trong nhóm thông qua các cuộc thảo luận nhằm hiểu rõ hơn về cảm xúc, tâm tư và nguyện vọng của những phụ nữ nghèo đơn thân Điều này giúp nhận diện những khó khăn trong đời sống tinh thần của họ và tìm ra nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng nghèo đói Từ đó, có thể đề xuất những giải pháp hỗ trợ hiệu quả nhằm ổn định tinh thần và cải thiện chất lượng cuộc sống cho nhóm đối tượng này.
6.2.1.2 Phương pháp pháp phỏng vấn sâu
Phỏng vấn sâu là một phương pháp phỏng vấn trong đó người phỏng vấn đã xác định trước các vấn đề cần thu thập thông tin cho nghiên cứu Trong quá trình này, người phỏng vấn có quyền tự do dẫn dắt cuộc phỏng vấn và sắp xếp các câu hỏi để thu thập thông tin cần thiết một cách hiệu quả.
Nghiên cứu này áp dụng phương pháp phỏng vấn sâu để khám phá nhu cầu và vấn đề của nhóm thân chủ, đồng thời thăm dò và tìm hiểu các chính sách mà chính quyền địa phương đã triển khai nhằm hỗ trợ phụ nữ nghèo.
Phỏng vấn sâu là phương pháp hiệu quả để thu thập thông tin chi tiết về thực trạng nghèo đói, nguyên nhân gây ra tình trạng này, cũng như thái độ của người dân đối với việc thoát nghèo Qua đó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về những khó khăn, mong muốn và nguyện vọng của họ trong hành trình cải thiện cuộc sống.
Trong nghiên cứu này, tôi đã thực hiện 10 cuộc phỏng vấn sâu với 118 phụ nữ nghèo tại xã, cùng với sự tham gia của 1 cán bộ chính sách xã, 1 cán bộ phụ nữ xã và 1 cán bộ phụ nữ xóm.
6.2.1.3 Phương pháp thu thập và phân tích tài liệu
Nghiên cứu này sử dụng thông tin từ các nguồn tài liệu tổng hợp sẵn có dựa trên thống kê của xã Khánh Sơn, bao gồm danh sách hộ nghèo và cận nghèo năm 2012, báo cáo tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2011 cùng với mục tiêu phát triển năm 2012, và báo cáo của hội phụ nữ về tỷ lệ phụ nữ nghèo trong toàn xã, nhằm làm tư liệu cho đề tài.
Phương pháp này nhằm phân tích đời sống của người dân xã Khánh Sơn và tác động đến nhóm phụ nữ nghèo đơn thân Bên cạnh đó, bài viết cũng tìm hiểu các chính sách và kế hoạch phát triển kinh tế địa phương để đề xuất một mô hình phát triển kinh tế phù hợp với các chính sách hiện hành.
6.2.2.1 Phương pháp công tác xã hội nhóm
Phương pháp công tác xã hội nhóm là một hình thức can thiệp quan trọng trong công tác xã hội, giúp các thành viên trong nhóm có cơ hội giao lưu, chia sẻ và giải quyết những vấn đề chung Quá trình này tạo ra một môi trường hỗ trợ, nơi các thành viên tham gia vào các hoạt động nhóm nhằm đạt được mục tiêu chung và vượt qua khó khăn cá nhân Nhóm thân chủ được thành lập sẽ sinh hoạt định kỳ dưới sự điều phối của trưởng nhóm và nhân viên xã hội, đảm bảo sự hiệu quả trong việc hỗ trợ lẫn nhau.
Phụ nữ nghèo đơn thân thường phải đối mặt với nhiều khó khăn trong cuộc sống như sức khỏe yếu, mặc cảm và tự ti khi giao tiếp, cùng với những thách thức về kinh tế Họ không chỉ là trụ cột về vật chất mà còn là nguồn động viên tinh thần cho các thành viên trong gia đình Việc áp dụng tiến trình công tác xã hội nhóm sẽ giúp thiết lập mối quan hệ tốt giữa nhân viên xã hội và thân chủ, cũng như giữa các phụ nữ nghèo với nhau Qua đó, họ sẽ hiểu rõ hơn về bản thân và hoàn cảnh sống, xác định mối quan hệ với những người xung quanh Nhân viên xã hội sẽ hỗ trợ nhóm phụ nữ nghèo trong việc huy động và vận động nguồn lực, đồng thời khuyến khích họ tự giúp nhau cải thiện cuộc sống và thay đổi bản thân.
6.2.2.2 Phương pháp công tác xã hội cá nhân
Công tác xã hội cá nhân là chuỗi hoạt động tương tác giữa nhân viên xã hội và thân chủ nhằm giải quyết vấn đề Nhân viên xã hội sử dụng quan điểm, giá trị, kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm và kỹ năng để giúp thân chủ nhận thức rõ vấn đề của họ Đồng thời, họ khuyến khích thân chủ thể hiện tâm tư, nhu cầu và phát huy tiềm năng tham gia tích cực vào quá trình giải quyết vấn đề, từ đó cải thiện điều kiện sống của mình.
Phụ nữ nghèo đơn thân thường gặp khó khăn trong cuộc sống do sức khỏe yếu kém và tình trạng kinh tế khó khăn, dẫn đến cảm giác mặc cảm và tự ti Việc áp dụng phương pháp công tác xã hội cá nhân sẽ giúp thiết lập mối quan hệ tốt với họ, từ đó giúp họ hiểu rõ hơn về hoàn cảnh và bản thân Qua đó, có thể khôi phục các chức năng đã bị suy giảm, phát huy nguồn lực để phát triển kinh tế và ổn định cuộc sống.
Trong quá trình thực hiện công tác xã hội nhóm, nhân viên xã hội cần tận dụng tối đa kiến thức và kỹ năng của mình để đảm bảo nhóm hoạt động một cách hiệu quả.
Giả thuyết nghiên cứu 17
Giả thuyết 1: Đời sống vật chất của những phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn – huyện Nam Đàn – tỉnh Nghệ An đang gặp rất nhiều khó khăn
Mô hình Công tác xã hội hỗ trợ nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An đã chứng minh hiệu quả cao trong việc giúp đỡ họ phát triển kinh tế.
Sau 2 tháng áp dụng mô hình và các giải pháp hỗ trợ, đời sống của phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An đã được cải thiện rõ nét Những biện pháp này không chỉ nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn tạo ra cơ hội phát triển bền vững cho nhóm đối tượng này.
Bố cục đề tài 18
Khóa luận mang tên “Công tác xã hội với việc nâng cao đời sống vật chất cho nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - tỉnh Nghệ An” tập trung vào việc cải thiện điều kiện sống của phụ nữ đơn thân nghèo thông qua các hoạt động xã hội Nghiên cứu này nhằm đề xuất các giải pháp thiết thực giúp nâng cao đời sống vật chất cho nhóm đối tượng này, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững tại địa phương.
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn
Chương 2: Kết quả nghiên cứu
Chương 3: Xây dựng mô hình công tác xã hội với việc nâng cao đời sống vật chất cho nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - tỉnh Nghệ An”
Phần 3: Kết luận và khuyến nghị
NỘI DUNG 18
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1 Quan điểm của Đảng và Nhà nước về xóa đói giảm nghèo
Việt Nam, với nền nông nghiệp phát triển, luôn đặt trọng tâm vào việc chăm sóc và đảm bảo cuộc sống cho người dân, điều này thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước.
Trong những năm đầu thành lập, Đảng đã khuyến khích nhân dân thực hiện khẩu hiệu “Lấy ruộng đất của địa chủ chia cho dân cày nghèo” và đảm bảo rằng “người cày có ruộng” Đây là một chủ trương quan trọng và nhất quán của Đảng và nhân dân ta trong giai đoạn 1930 - 1945.
Sau khi giành độc lập, Đảng và Nhà nước tập trung củng cố chính quyền và chăm lo đời sống nhân dân, đặc biệt là chống lại "giặc đói", "giặc dốt" và "giặc ngoại xâm" Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xóa đói, cho rằng tự do và độc lập không có ý nghĩa nếu dân vẫn phải chịu đói khổ Ông kêu gọi toàn dân tham gia các phong trào như ngày đồng tâm và hũ gạo cứu đói, khuyến khích tinh thần tương thân tương ái để vượt qua khó khăn Tư tưởng của Người là kim chỉ nam cho các chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc xóa đói giảm nghèo.
Tại hội nghị sản xuất cứu đói vào ngày 13/6/1955, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh rằng chính sách của Đảng và Chính phủ cần phải quan tâm đặc biệt đến đời sống của nhân dân Ông cảnh báo rằng nếu dân đói, thì không thể đạt được sự phát triển bền vững.
Cơ sở lý luận và thực tiễn 18
Kết quả nghiên cứu 31
Thực trạng về vấn đề phụ nữ nghèo đơn thân 34
Trong những năm qua, kinh tế Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đạt được nhiều thành tựu lớn, nhưng vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề xóa đói giảm nghèo Mặc dù tỷ lệ hộ đói đã giảm, nhưng hộ nghèo giảm chậm và chênh lệch giàu nghèo ngày càng gia tăng, với hệ số chênh lệch đạt 9,8 theo điều tra năm 2009 Đáng chú ý, trong số hộ nghèo, phụ nữ làm chủ hộ chiếm tỷ lệ cao, với 25% trong 40% hộ nghèo Tại huyện Nam Đàn, trước đây có tỷ lệ đói nghèo trên 45% vào năm 1994, nhưng đến năm 2000, tỷ lệ này đã giảm xuống còn 17,03% Nhờ vào sự phát triển kinh tế - xã hội và công tác xóa đói giảm nghèo được chú trọng, tỷ lệ hộ đói nghèo tại đây đã giảm mạnh trong những năm gần đây.
Năm 2005, số hộ nghèo là 4289 hộ, chiếm 8,81% (Chuẩn nghèo 100
Từ năm 2000 đến 2005, tỷ lệ hộ nghèo tại Việt Nam giảm trung bình gần 2% mỗi năm Đến năm 2006, có 10.678 hộ nghèo, chiếm 21,34% với chuẩn nghèo là 200.000 đồng/người/năm Năm 2010, số hộ nghèo giảm xuống còn 7.974 hộ, chiếm 16,81% Dự kiến đến cuối năm 2011, số hộ nghèo sẽ còn 4.735 hộ, chiếm 10,33% Trong giai đoạn 2008 - 2010, tỷ lệ hộ nghèo tiếp tục giảm hơn 2% mỗi năm.
2.2.2 Thực trạng của vấn đề phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - Tỉnh Nghệ An Đối với địa bàn xã Khánh Sơn thì mặc dù trong những năm qua việc thực hiện chính sách đối với những đối tượng yếu thế trong xã hội đã có nhiều điểm tiến bộ rõ nét nhưng nhìn chung thì vẫn còn nhiều hạn chế Đối với phụ nữ nghèo đơn thân là một nhóm đối tượng chiếm 34% hộ nghèo của xã nhưng chưa có những chính sách nhằm giúp đỡ nhóm đối tượng này một cách cụ thể và hiệu quả trong việc phát triển kinh tế Có những chính sách chưa đến được với người dân, có thể do các nguyên nhân khác nhau như: hệ thống truyền thông của xã còn yếu kém, cán bộ chính sách xã, cán bộ phụ nữ xã còn quá ít
Một cá nhân với trình độ chuyên môn còn yếu không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu thực hiện các chính sách hỗ trợ phụ nữ nghèo trong xã.
Phụ nữ Sống 1 mình Nuôi 1 con Nuôi hơn 2 con Nuôi người khác
Nguồn: Tài liệu tổng hợp của văn phòng thống kê xã Khánh Sơn
Tỉ lệ phụ nữ nghèo so với tổng hộ nghèo của xã Khánh Sơn so với các xã khác:
Xã Khánh Sơn Nam Kim Nam Trung Nam cường
Tỉ lệ phụ nữ nghèo 34 % 23,7 % 35,8 % 19,3%
Nguồn: Tài liệu tổng hợp của văn phòng thống kê xã Khánh Sơn
Theo kết quả từ 10 cuộc phỏng vấn sâu với 10 phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn, 30% cho biết họ hiểu rõ về các chính sách dành cho người nghèo Tất cả phụ nữ đều bày tỏ mong muốn phát triển kinh tế để thoát nghèo, trong khi 50% tham gia vào các dịch vụ chăm sóc sức khỏe dành cho người nghèo.
Khó khăn trong đời sống vật chất là nguyên nhân chính gây ra nhiều vấn đề tinh thần cho phụ nữ nghèo đơn thân Họ thường không có đủ thời gian nghỉ ngơi, với hầu hết phụ nữ làm việc hơn 12 tiếng mỗi ngày Sự thiếu thốn này ảnh hưởng đến việc khám chữa bệnh của họ và gây khó khăn trong việc học tập của con cái.
Thực trạng phụ nữ nghèo ở xã Khánh Sơn đang đối mặt với nhiều vấn đề cần giải quyết, bao gồm tỷ lệ phụ nữ nghèo vẫn còn cao và nhu cầu phát triển kinh tế mạnh mẽ Các chính sách hỗ trợ phụ nữ nghèo chưa được triển khai hiệu quả đến người dân, trong khi đó, các mô hình phát triển kinh tế dành cho họ còn hạn chế và chưa đạt hiệu quả mong muốn.
2.2.3 Nguyên nhân của vấn đề phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn – huyện Nam Đàn – tỉnh Nghệ An
Người nghèo, đặc biệt là phụ nữ nghèo đơn thân, rơi vào tình trạng nghèo đói do nhiều nguyên nhân khác nhau Mỗi gia đình có hoàn cảnh và nguồn lực riêng để vượt qua khó khăn Có thể phân chia nguyên nhân thành hai nhóm: nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan.
Phụ nữ nghèo đơn thân thường đối mặt với nhiều thiếu thốn cả về vật chất lẫn tinh thần, do thiếu sự hỗ trợ và chia sẻ trong công việc gia đình Họ gặp khó khăn từ việc thiếu nguồn vốn kinh doanh, các chính sách xóa đói giảm nghèo chưa hiệu quả, và thiếu các hoạt động hỗ trợ đặc thù Ngoài ra, những rủi ro như tai nạn, thiên tai, bệnh tật và định kiến xã hội cũng góp phần làm cho cuộc sống của họ trở nên khó khăn hơn.
Theo cuộc thảo luận nhóm diễn ra vào ngày 16/2/2012 tại xã Khánh Sơn, 90% phụ nữ nghèo cho biết họ làm việc hơn 12 tiếng mỗi ngày Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghèo đói của họ cũng đã được nêu rõ trong cuộc thảo luận này.
- Họ thiếu vốn, hiểu biết khoa học kĩ thuật để sản xuất
- Họ phải chịu với những mặc cảm và kì thị của các thành viên khác trong xã hội
- Các chính sách về xóa đói giảm nghèo chưa đến được với người dân
Hệ thống cán bộ chính sách xã và cán bộ phụ nữ xã hiện còn lỏng lẻo, dẫn đến 69,02% hộ nghèo trong khu vực Nguyên nhân chính của tình trạng nghèo đói bao gồm: 5,25% hộ nghèo do ốm đau, tàn tật, và mắc tệ nạn xã hội; 4,79% hộ nghèo do thiếu lao động; 4,08% hộ nghèo do thiếu kinh nghiệm làm ăn và lười lao động; 2,94% hộ nghèo do già cả cô đơn; 0,47% hộ nghèo do tai nạn rủi ro; và 2,97% hộ nghèo do các nguyên nhân khác Trong đó, nguyên nhân thiếu vốn và tư liệu sản xuất chiếm tỷ lệ cao nhất, cho thấy sự cần thiết phải cải thiện các chính sách hỗ trợ cho hộ nghèo.
Nguyên nhân chủ quan khiến phụ nữ đơn thân gặp khó khăn trong phát triển kinh tế chủ yếu là do trình độ học vấn thấp, dẫn đến tâm lý mặc cảm và tự ti, hạn chế khả năng giao tiếp xã hội và tiếp cận thông tin Họ thường xuyên phải đối mặt với bệnh tật, ảnh hưởng đến khả năng làm việc và kiếm sống Bên cạnh đó, nhiều người vẫn giữ tư tưởng an phận, thiếu động lực vươn lên thoát nghèo, cho rằng hoàn cảnh nghèo khó của họ là do số phận.
Xây dựng mô hình công tác xã hội với việc nâng cao đời sống vật chất của phụ nữ nghèo đơn thân tại Xã Khánh Sơn - Huyện Nam Đàn - Tỉnh Nghệ An 38
Các giải pháp khác nhằm giúp đỡ phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn phát triển kinh tế 58
Khóa luận mang tên “Công tác xã hội với việc nâng cao đời sống vật chất cho nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An” tập trung vào việc cải thiện điều kiện sống của phụ nữ đơn thân có hoàn cảnh khó khăn Bài viết phân tích vai trò của công tác xã hội trong việc hỗ trợ và nâng cao đời sống vật chất cho nhóm đối tượng này, từ đó đề xuất các giải pháp hiệu quả nhằm tạo điều kiện phát triển bền vững cho họ.
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn
Chương 2: Kết quả nghiên cứu
Chương 3: Xây dựng mô hình công tác xã hội với việc nâng cao đời sống vật chất cho nhóm phụ nữ nghèo đơn thân tại xã Khánh Sơn - huyện Nam Đàn - tỉnh Nghệ An”
