TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Điều kiện cơ sở nơi thực tập
Bệnh xá Thú y thuộc khoa Chăn nuôi Thú y, trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, tọa lạc tại xã Quyết Thắng, thành phố Thái Nguyên, cách trung tâm thành phố khoảng 6km về phía Tây Ranh giới của bệnh xá được xác định rõ ràng.
- Phía Nam giáp với khu Nuôi trồng thủy sản
- Phía Tây giáp với khoa Chăn nuôi Thú y
- Phía Bắc giáp với Trại gia cầm của khoa Chăn nuôi Thú y
- Phía Đông giáp với khu hoa viên cây cảnh khoa Chăn nuôi Thú y.
Bệnh xá Thú y khoa Chăn nuôi Thú y, thuộc trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, tọa lạc tại xã Quyết Thắng, thành phố Thái Nguyên Nơi đây có khí hậu nhiệt đới gió mùa đặc trưng của tỉnh Thái Nguyên, với bốn mùa rõ rệt: Xuân, Hạ, Thu, Đông, nhưng chủ yếu được chia thành hai mùa chính là mùa mưa và mùa khô.
Mùa mưa tại khu vực này kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10, với nhiệt độ trung bình từ 25 đến 30 độ C và độ ẩm từ 80 đến 85% Lượng mưa trung bình đạt khoảng 160mm/tháng, chủ yếu tập trung vào các tháng 5, 6, 7 và 8 Trong điều kiện khí hậu ẩm ướt như vậy, việc phòng chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi là rất quan trọng trong chăn nuôi.
Mùa khô tại khu vực này kéo dài từ cuối tháng 10 đến tháng 3 năm sau, với khí hậu lạnh và khô Nhiệt độ trong thời gian này dao động từ 12 đến 26 độ C, độ ẩm từ 70 đến 80% Ngoài ra, gió mùa đông bắc vào mùa đông còn gây rét và sương muối, ảnh hưởng tiêu cực đến cây trồng và vật nuôi.
Thành phố Thái Nguyên, đô thị loại I thuộc tỉnh Thái Nguyên, là trung tâm quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật, y tế, du lịch và dịch vụ.
3 của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du miền núi phía Bắc, cách thủ đô Hà Nội 80 km, có tổng diện tích tự nhiên là 18.970,48 ha
- Phía Bắc giáp huyện Đồng Hỷ và huyện Phú Lương
- Phía Đông giáp thành phố Sông Công
- Phía Tây giáp huyện Đại Từ
- Phía Nam giáp thị xã Phổ Yên và huyện Phú Bình
Thành phố Thái Nguyên có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng và phong phú
Tài nguyên đất trong khu vực cho thấy tổng diện tích đất phù sa không được bồi hàng năm với độ trung tính ít chua là 3.12,35 ha, chiếm 17,65% tổng diện tích tự nhiên Đất phù sa không được bồi hàng năm có diện tích 100,19 ha, tương đương 0,75% tổng diện tích tự nhiên, chủ yếu phân bổ tại phường Phú Xá Ngoài ra, đất phù sa ít được bồi hàng năm trung tính ít chua chiếm 2,35% tổng diện tích tự nhiên với 379,84 ha Đất bạc màu phát triển trên phù sa cũ có diện tích 271,3 ha, chiếm 1,53%, trong khi đất bạc màu phát triển trên nền phù sa nặng có diện tích 545,6 ha, chiếm 3,08%.
Rừng ở Thái Nguyên chủ yếu là rừng nhân tạo và rừng trồng theo chương trình 237 và PAM Khu vực này còn nổi bật với vùng chè Tân Cương cùng các loại cây trồng như nhãn, vải, quýt, chanh Cây lương thực chủ yếu bao gồm lúa nước, ngô và đậu, phát triển tốt trên các loại đất phù sa, đất mới phát triển và đất trung tính ít chua.
Xã Quyết Thắng có tổng diện tích là 12,9 km 2 , trong đó:
- Diện tích đất trồng lúa và hoa màu: 793 ha
- Diện tích đất lâm nghiệp: 320 ha
- Diện tích đất chuyên dùng: 177 ha
Xã Quyết Thắng có diện tích đất lớn chủ yếu là đất đồi bãi với độ dốc lớn, thường xuyên bị xói mòn và rửa trôi, dẫn đến độ màu mỡ kém và năng suất cây trồng thấp Sự gia tăng dân số và xây dựng cơ sở hạ tầng khiến diện tích đất nông nghiệp và đất hoang hóa giảm, gây khó khăn cho phát triển chăn nuôi Do đó, trong những năm tới, cần có giải pháp khắc phục tình trạng này.
4 kết hợp chặt chẽ giữa ngành trồng trọt và chăn nuôi để nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất ngành nông nghiệp
2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội
Xã Quyết Thắng, thuộc thành phố Thái Nguyên, có tổng dân số 12.833 người với hơn 3.000 hộ dân Nơi đây là nơi sinh sống của nhiều dân tộc, chủ yếu là dân tộc Kinh, Tày, Nùng và Sán Dìu.
Trạm y tế xã Quyết Thắng, được khánh thành vào tháng 6/2009, đã trang bị nhiều thiết bị hiện đại phục vụ cho công tác khám chữa bệnh Đây là nơi chăm sóc sức khỏe cho người dân, đặc biệt chú trọng đến người già, phụ nữ và trẻ em.
Xã Quyết Thắng nổi bật với nhiều trường học lớn như Đại học Thái Nguyên, Đại học Kinh tế và Quản Trị Kinh Doanh, và Đại học Nông Lâm, cùng các trường trung học phổ thông và cơ sở khác Sự đa dạng này đã tạo điều kiện thuận lợi để nâng cao trình độ dân trí và cải thiện chất lượng dạy và học Trong những năm qua, xã đã hoàn thành chương trình giáo dục phổ cập trung học cơ sở, góp phần đáng kể vào sự phát triển giáo dục địa phương.
An ninh chính trị tại xã gặp nhiều thách thức do sự phân bố dân cư không đồng đều Khu vực có nhà máy, trường học và trung tâm đông dân cư thu hút nhiều người từ các nơi đến sinh sống, học tập và làm việc, dẫn đến việc quản lý xã hội trở nên phức tạp Sự phát triển kinh tế cũng bị ảnh hưởng bởi tình hình này.
Thành phố Thái Nguyên, thuộc tỉnh Thái Nguyên, là một trung tâm công nghiệp lâu đời trong khu vực phát triển kinh tế năng động, bao gồm TP Sông Công và TX Phổ Yên Với tài nguyên khoáng sản phong phú và khí hậu thuận lợi, Thái Nguyên có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực cây rừng, cây công nghiệp, cây ăn quả và chăn nuôi.
Hồ Núi Cốc và di tích lịch sử cách mạng tại Thái Nguyên có tiềm năng lớn để phát triển du lịch Nơi đây còn nổi bật với khu gang thép Thái Nguyên, được xem là cái nôi của ngành thép Việt Nam Thái Nguyên cũng có khả năng phát triển nông - lâm nghiệp mạnh mẽ, đặc biệt là vùng chè nổi tiếng, đứng thứ hai cả nước về diện tích trồng chè.
Việt Nam sở hữu nhiều loại khoáng sản phong phú như than, sắt, đá, vôi, cát và sỏi Đặc biệt, than được xem là khoáng sản có trữ lượng lớn thứ hai toàn quốc, chỉ sau Quảng Ninh.
Tổng quan nghiên cứu trong và ngoài nước
2.2.1 Đặc điểm sinh lý của chó
Thân nhiệt của gia súc, được đo qua trực tràng, là nhiệt độ cơ thể Ở trạng thái sinh lý bình thường, chó có thân nhiệt dao động từ 37,5 đến 39,0 độ C Khi gặp tình trạng bệnh lý, thân nhiệt sẽ thay đổi tùy thuộc vào tính chất và mức độ của bệnh.
Nhiệt độ cơ thể của chó có thể thay đổi do nhiều yếu tố, bao gồm lứa tuổi, giới tính và mức độ vận động Chó non thường có thân nhiệt cao hơn chó trưởng thành, trong khi chó cái thường có nhiệt độ cao hơn chó đực Ngoài ra, khi chó vận động nhiều, nhiệt độ cơ thể của chúng cũng thường tăng cao hơn mức bình thường.
Thân nhiệt của chó vào lúc sáng sớm thường thấp hơn buổi chiều và chênh lệch từ 0,2 0 C - 0,5 0 C
Chẩn đoán thông qua việc kiểm tra nhiệt độ cơ thể gia súc giúp xác định tình trạng sốt và nguyên nhân gây bệnh Sự giảm nhiệt độ có thể do mất máu, nhiễm lạnh từ hóa chất, tổn thương phóng xạ hoặc trúng độc Ngược lại, nhiệt độ tăng cao thường xảy ra trong môi trường nóng, bệnh cảm nóng, cảm nắng, cùng với các bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn, virus và ký sinh trùng, dẫn đến tình trạng sốt cao.
2.2.1.2 Tần số hô hấp(số lần thở/ phút)
Tần số hô hấp là số lần thở trong một phút và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cường độ trao đổi chất, tuổi, tầm vóc, tình trạng dinh dưỡng, trạng thái làm việc, trạng thái sinh lý, thời tiết, khí hậu và tình trạng bệnh lý Ở trạng thái sinh lý bình thường, chó con có tần số hô hấp từ 18 - 20 lần/phút, trong khi chó trưởng thành có tần số hô hấp khác nhau: giống chó to từ 10 - 20 lần/phút và chó nhỏ từ 20 - 30 lần/phút.
Tần số hô hấp còn phụ thuộc vào các yếu tố sau:
Nhiệt độ bên ngoài môi trường: Khi thời tiết quá nóng nên chó phải thở nhanh để toả nhiệt, ở chó nhịp thở có thể lên đến tới 100 - 160 lần/phút
Thời gian trong ngày: Ban đêm và sáng sớm chó thở chậm hơn, buổi trưa và buổi chiều chó thở nhanh hơn
Tuổi: Con vật càng lớn thì tần số hô hấp càng thấp
Những con mang thai, sự sợ hãi cũng làm cho tần số hô hấp tăng lên
2.2.1.3 Tần số tim (lần/phút)
Tim hoạt động liên tục suốt đời con vật theo một chu kỳ nhất định, bao gồm tâm thu khi tim co bóp và tâm trương khi tim giãn Tần số tim mạch được xác định bởi số lần tim co bóp trong một phút, phản ánh cường độ trao đổi chất và trạng thái sinh lý, bệnh lý của cơ thể và tim Ở trạng thái sinh lý bình thường, nhịp tim ổn định và khỏe mạnh.
Chó trưởng thành: 70 - 120 lần/phút
Tần số tim đập của gia súc có thể tăng lên khi chúng mắc các bệnh truyền nhiễm cấp tính, bệnh van tim, thiếu máu, hạ huyết áp, hoặc do các nguyên nhân kích thích thần kinh và các bệnh làm tăng áp lực xoang bụng như trướng hơi và giãn dạ dày Ngược lại, tần số tim đập sẽ giảm khi gia súc gặp phải các tình trạng làm tăng áp lực sọ não, tăng hưng phấn thần kinh mê tẩu, hoặc khi bị viêm thận cấp, huyết não tăng, hoặc trúng độc.
2.2.1.4 Tuổi thành thục sinh dục và chu kỳ lên giống
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2001) [9], tuổi thành thục về tính còn phụ thuộc vào giống chó Giống chó nhỏ thường thành thục sớm hơn giống chó to
Theo Nguyễn Hữu Nam và cs (2016) [23], thời gian thành thục của chó là:
Chó đực bắt đầu có khả năng phóng tinh lần đầu tiên khi đạt khoảng 8 đến 10 tháng tuổi Tuy nhiên, hiệu quả thụ tinh của chó đực thường bắt đầu từ 10 tháng tuổi trở đi.
Chó cái thường đạt độ tuổi sinh sản từ 9 đến 15 tháng, tùy thuộc vào giống và cá thể, có thể kéo dài đến 24 tháng Theo nghiên cứu của Nguyễn Văn Thanh và cộng sự (2015), chu kỳ lên giống ở chó cái diễn ra khoảng 2 lần mỗi năm, với khoảng thời gian trung bình từ 6 đến 8 tháng Thời gian động dục kéo dài từ 12 đến 21 ngày, và giai đoạn thích hợp để phối giống là từ 9 đến 13 ngày sau khi có biểu hiện động dục.
2.2.2 Hiểu biết chung về loài chó
* Một số giống chó địa phương
Nhóm chó ta hay chó nội địa được người dân thuần hóa và nuôi dưỡng cách đây 3.000 - 6.000 năm trước công nguyên Theo Nguyễn Văn Thanh và cs (2011)
Ở Việt Nam, việc nuôi chó thả rông đã dẫn đến sự phối giống tự nhiên giữa các giống chó, tạo ra nhiều thế hệ con lai với ngoại hình đa dạng Những con chó này thường được đặt tên dựa trên màu sắc bộ lông và đặc điểm địa phương.
Giống chó Vàng, được thuần hóa và nuôi dưỡng cách đây khoảng 3.000 - 4.000 năm trước công nguyên, có tầm vóc trung bình với trọng lượng từ 12 - 18 kg và chiều cao 50 - 55 cm Chó cái thường nhỏ hơn chó đực Theo nghiên cứu của Nguyễn Văn Thanh và cộng sự (2016), giống chó này nổi bật với tính nhanh nhẹn, hoạt bát và khả năng thích ứng tốt với môi trường, ít bị ốm, dễ ăn uống và bơi lội giỏi Chó đực có thể phối giống từ 15 - 18 tháng tuổi, trong khi chó cái có khả năng sinh sản từ 12 - 14 tháng tuổi, với mỗi lứa trung bình đẻ 5 con.
Chó Bắc Hà là giống chó có bộ lông xù đẹp mắt và bờm nổi bật, với nhiều màu sắc khác nhau như đen, trắng, xám và hiếm gặp màu hung đỏ Chúng có kích thước trung bình, với thân hình dài hơn chiều cao, khung xương chắc khỏe và gọn gàng Bộ lông dày đặc trưng cùng đuôi dạng bông lau cuộn lên lưng Chiều cao của chó đực dao động từ 57 - 65 cm, trong khi chó cái có chiều cao từ 52 - 60 cm, trọng lượng từ 25 - 35 kg.
Chó Phú Quốc: Theo Lê Văn Thọ (1997) [40], chúng có nguồn gốc từ đảo Phú
Chó Phú Quốc, một giống chó nổi tiếng tại Việt Nam, có kích thước lớn với chiều cao từ 60 đến 65cm và cân nặng từ 20 đến 25kg Chúng sở hữu bộ lông một màu, có thể là vàng, đen, vện, xám hoặc màu lá úa, cùng với đường lưng thẳng và một xoáy dài trên lưng Được biết đến với trí thông minh và sự nhanh nhẹn, chó Phú Quốc là một trong những giống chó tinh khôn nhất.
Chó 12 là giống chó có khả năng huấn luyện tốt, thường được người dân sử dụng để đi săn, giữ nhà và làm chó bảo vệ Mỗi lứa, chó cái có thể đẻ trung bình khoảng 5 con.
*Các giống chó nhập ngoại
Chó Chihuahua là giống chó lâu đời nhất ở Châu Mỹ và nổi bật với kích thước nhỏ nhất trong tất cả các giống chó trên thế giới Tên gọi của giống chó này được đặt theo tên của bang Chihuahua.
Chihuahua của Mexico, nơi mà các nhà thám hiểm đã tìm ra chúng.
Chó Chihuahua là giống chó nhỏ với chiều cao khoảng 15 - 23cm và trọng lượng từ 1 - 3kg, có đặc điểm lông ngắn, đầu hình quả táo, tai lớn, mắt tròn và lồi, cùng với mõm ngắn và đuôi cong Giống chó này không chịu được lạnh và thường run rẩy khi trời rét, vì vậy chúng thích nghi tốt hơn với thời tiết ấm áp Chihuahua là lựa chọn lý tưởng cho việc nuôi trong căn hộ.
Có nguồn gốc từ gia đình hoàng tộc ở Bắc Kinh, Trung Quốc Giống chó này được nhập vào Việt Nam từĐài Loan, Nga, Pháp và Mỹ
Một số bệnh thường gặp ở chó
2.3.1.1 Bệnh viêm dạ dày - ruột
Viêm ruột, theo Nguyễn Văn Biện (2001), là tình trạng viêm niêm mạc ruột, có thể diễn ra dưới dạng cấp tính hoặc mãn tính Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến ruột non hoặc lan rộng đến cả dạ dày và ruột già.
- Do vi rút: Parvo vi rút, vi rút gây bệnh Care …
- Do vi khuẩn: Escherichia coli, Salmonella spp, Clostridium spp …
- Do kí sinh trùng đường ruột: Toxocaracanis, Toxascarisleonina, Sán dây …
- Do các nguyên sinh động vật khác như: Giardia, Toxoplasma, Trichomonas, Cầu trùng…
- Do nuốt phải các ngoại vật không tiêu hóa được hoặc ăn phải chất độc
Tiêu chảy kèm theo ói mửa thường xảy ra khi có viêm ở dạ dày hoặc ruột non, trong khi đau đớn khi đi ỉa cho thấy tình trạng viêm đã lan tới ruột già và trực tràng.
Phân lỏng có mùi hôi và tanh khó chịu, thường là dấu hiệu của vấn đề tiêu hóa Màu sắc của phân cũng rất quan trọng; nếu phân có màu xanh đậm, nâu hoặc đen, có thể là do xuất huyết ở dạ dày hoặc ruột non Ngược lại, nếu phân có màu hồng nhạt hoặc đỏ tươi, điều này cho thấy xuất huyết xảy ra ở ruột già.
- Sốt là hiện tượng do nhiễm trùng
- Quan sát thấy chó nằm sấp, chống khuỷu 2 chân trước xuống, nhổm cao phần bụng sau, bồn chồn khó chịu do bị đau bụng
- Có thể nghe thấy tiếng sôi bụng do nhu động ruột tăng lên hoặc do bụng đầy hơi
Mất nước và mất điện giải có thể gây ra biểu hiện như da kém đàn hồi và mắt trũng sâu, trong khi mất máu dẫn đến niêm mạc mắt và miệng nhợt nhạt Việc điều trị cần tuân theo nguyên tắc kết hợp giữa điều trị nguyên nhân và chữa triệu chứng, đồng thời hỗ trợ sức khỏe cho cơ thể Tùy thuộc vào nguyên nhân, có thể sử dụng các loại thuốc như Amoxicillin hoặc Gentamicin để điều trị hiệu quả.
Bổ sung nước và điện giải cho cơ thể: Truyền tĩnh mạch dung dịch Ringer lactat, NaCl 0,9%, Glucose 5% kết hợp với truyền tĩnh mạch Vitamin C
Dùng thuốc chống nôn: Atropin, Primeran tiêm dưới da hoặc truyền tĩnh mạch
Cho uống thuốc làm se niêm mạc ruột, giảm số lần ỉa chảy: Diosmectite
Nếu sốt có thể sử dụng thuốc hạ sốt: Paracetamol, Anagil
Tiêm thuốc bổ trợ sức, trợ lực: B - complex, Vitamin B1 B6 B12
Liệu trình điều trị thường 3- 5 ngày
2.3.1.2 Bệnh do Parvo vi rút
Theo nghiên cứu của Nguyễn Như Pho (2003), bệnh này lây lan nhanh chóng và có tỷ lệ tử vong cao Bệnh gây ra tiêu chảy nghiêm trọng, dẫn đến xuất huyết, hoại tử đường ruột hoặc viêm cơ tim.
Virus parvo ở chó loại 2 (CPV2) xâm nhập vào mạch bạch huyết vùng hầu, sau đó nhân lên và phát triển trên toàn cơ thể.
- Mục tiêu cuối cùng là niêm mạc ruột và các mô bạch huyết
- Theo Nguyễn Bá Hiên và cs (2012) [12], bệnh ỉa chảy do Parvo vi rút rất đa dạng nhưng có thể chia làm 3 dạng:
+ Dạng đường ruột: dạng này phổ biến, thường mắc ở chó 6 tuần tới 1 năm tuổi
+ Dạng tim: thường thấy ở chó 4 - 8 tuổi, biểu hiện chủ yếu là suy tim, chó thường chết bất thình lình và khó chẩn đoán
+ Dạng kết hợp tim - ruột: thường thấy ở chó 6 - 16 tuần tuổi, chó ỉa chảy nặng, mạch yếu và lặn, thiếu máu, chó chết rất nhanh trong 24 giờ
- Sốt kéo dài từ khi bỏăn tới lúc tiêu chảy nặng nhất
- Thân nhiệt chỉ giảm khi chó kiệt sức và lịm dần
- Chó gầy sút nhanh, bỏăn hoàn toàn sau đó suy kiệt mà chết Điều trị
- Không có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh này Tuy nhiên theo Y Nhã
(1998) [25], có thể sử dụng phác đồ can thiệp để điều trị triệu chứng Việc điều trị chỉ có kết quả tốt khi phát hiện bệnh sớm
- Điều trị theo nguyên tắc: Điều trị nguyên nhân kết hợp với chữa triệu chứng và trợ sức, trợ lực cho cơ thể
- Hộ lý và chăm sóc tốt: Không cho ăn các đồ ăn có mỡ, đồ ăn tanh Chăm sóc và giữ vệ sinh tốt
Điều trị nguyên nhân bệnh lý là rất quan trọng, vì kháng sinh không có hiệu quả trong việc điều trị nguyên nhân vi rút Việc sử dụng kháng sinh chỉ có tác dụng khi có vi khuẩn kế phát Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định một số loại kháng sinh như Amoxicillin hoặc Gentamicin để điều trị hiệu quả.
- Bổ sung nước và điện giải cho cơ thể: truyền tĩnh mạch dung dịch Ringer lactat, NaCl 0,9%, Glucose 5% kết hợp với tiêm tĩnh mạch vitamin C
- Dùng thuốc chống nôn: atropin, primeran tiêm dưới da hoặc truyền tĩnh mạch
- Cho uống thuốc làm se niêm mạc ruột, giảm số lần ỉa chảy: Diosmectite, men tiêu hóa, …
- Nếu sốt có thể sử dụng thuốc hạ sốt: Paracetamol, Anagil
- Tiêm thuốc bổ trợ sức, trợ lực: B complex, vitamin B1, B6, B12
- Liệu trình điều trị thường kéo dài 7 - 10 ngày
Nguyễn Bá Hiên và cs (2010) [11] cho biết, tốt nhất tiêm phòng vắc xin để phòng bệnh Parvo cho chó
2.3.1.4 Bệnh viêm gan truyền nhiễm trên chó
Virus thuộc họ Adenoviridae chủ yếu lây lan qua chất tiết từ mũi, phân, nước tiểu, máu và mô bị tổn thương Chúng xâm nhập qua đường tiêu hóa, lây truyền trực tiếp từ chó nhốt chung hoặc gián tiếp qua thức ăn, nước uống và dụng cụ chăm sóc bị nhiễm Theo Lê Thị Tài (2006), khí hậu nóng ẩm miền Bắc Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và lây lan của nhiều loại vi khuẩn, virus gây bệnh.
Sau khi được nuôi nhốt, virus sẽ nhân lên đầu tiên tại các hạch amidan và mảng Peyer trong ruột Tiếp theo, chúng xâm nhập vào máu và lây nhiễm đến các tế bào nội mô của nhiều mô, đặc biệt là các cơ quan nội tạng.
Niêm mạc, da vùng mỏng vàng: mắt, dưới bụng, tai …
Sốt cao 40°C, bỏ ăn, suy nhược, khát nước, sung huyết màng niêm mạc, đặt biệt niêm mạc miệng, có thể xuất huyết
Viêm hạch amidan, viêm hầu họng, và các triệu chứng như ói mửa, tiêu chảy phân sậm màu, sưng gan, đau bụng, viêm kết mạc mắt, chảy nước mũi và nước mắt, cùng với tình trạng thủy thủng dưới da ở vùng đầu, cổ và thân cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng.
Tiêm kháng sinh như Tylosine, Oxytetracycline và Dexamethasone là cần thiết để chống lại bệnh kế phát Đồng thời, việc bổ sung nước và điện giải cho cơ thể thông qua truyền tĩnh mạch dung dịch Ringer lactat, NaCl 0,9%, và Glucose 5% cũng rất quan trọng, có thể kết hợp với tiêm tĩnh mạch vitamin C để tăng cường hiệu quả điều trị.
Nếu sốt có thể sử dụng thuốc hạ sốt: Paracetamol, Anagil
Dùng thuốc chống nôn: Atropins, Primeran tiêm dưới da hoặc truyền tĩnh mạch
Tiêm thuốc bổ trợ sức, trợ lực: B complex, vitamin B1, B6, B12
2.3.2 Bệnh về hệ tiết niệu, sinh dục
2.3.2.1 Bệnh viêm tử cung cấp tính
Bệnh thường xảy ra sau các ca đẻ khó, đẻ bình thường cũng có thể mắc Bệnh này có thể gọi là chứng nhiễm trùng tử cung cấp tính
Bệnh thường xảy ra sau các trường hợp như đẻ khó, sảy thai, thai chết lưu hoặc sót nhau Nguyên nhân có thể là do quá trình can thiệp kéo thai ra ngoài gây xước niêm mạc tử cung, dẫn đến nhiễm trùng Ngoài ra, việc thụ tinh nhân tạo hoặc phối giống nhiều lần trong một lần lên giống cũng có thể góp phần gây bệnh Nhiễm vi khuẩn Escherichia coli là phổ biến nhất trong các trường hợp này.
Triệu chứng bao gồm sốt, suy nhược, biếng ăn, và sự xuất hiện của dịch tiết bất thường từ âm đạo, có thể kèm theo ói mửa Dịch tiết này thường có mủ và phát ra mùi hôi tanh khó chịu.
Thụt rửa bằng nước muối sinh lý, thuốc tím hoặc cồn iod pha loãng
Dùng các loại kháng sinh để diệt vi khuẩn: Amoxcicillin, Gentamicin,…
Tăng cường trợ sức trợ lực: truyền dịch và tiêm thuốc bổ như B complex, vitamin B1, B6, B12
Đẻ khó là một vấn đề phổ biến ở chó mèo, đặc biệt là các giống nhỏ nuôi làm cảnh Việc nhận định và can thiệp kịp thời là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe cho thú cưng.
Do khiếm khuyết của cơ tử cung, bất thường trong quá trình biến dưỡng, xoang chậu hẹp, thai quá lớn, thai chết, tư thế thai bất thường …
Theo Huỳnh Văn Kháng (2003) [13], gia súc có nhiệt độ hạ, sau 24 giờ mà chưa thấy đẻ
Thành bụng co thắt mạnh từ 1 đến 2 giờ mà không thấy thai nào ra Đã đẻ được mà con tiếp theo sau 1 đến 2 giờ không thấy ra tiếp
Mang thai quá lâu mà chưa thấy đẻ (> 60 ngày)
Tiền sử đẻ khó, con ra không hết, bị vướng lại Điều trị
Tiêm Oxytocin, sau 30 phút chưa thấy đẻ được thì tiêm thêm một mũi nữa
Mổ đẻ: gây mê rồi mổ và lấy thai ra
Do biến đổi niêm mạc mũi
Cấp tính: do kích thích cơ học, lí học, hóa học hoặc do ngoại vật xâm nhập làm tổn thương niêm mạc mũi
Mạn tính: Do nấm, khối u, kí sinh trùng…
Con vật có thể gặp tình trạng hắt hơi nhiều và chảy nước mũi do dị ứng, dẫn đến việc mũi tiết dịch nhầy và có thể chảy máu Trong những trường hợp nghiêm trọng, mũi có thể xuất hiện mủ lẫn máu Việc điều trị kịp thời là cần thiết để cải thiện tình trạng sức khỏe của chúng.
Nguyễn Văn Thanh, Đỗ Thị Kim Lành (2009) [34], cho biết có thể dùng thuốc kháng sinh: Amoxicillin
Thuốc chống tiết dịch, ho: Dexamethasone, Bromhexine
Tiêm vitamin K để cầm máu
Tăng cường trợ sức trợ lực: truyền dịch và tiêm thuốc bổ như B.complex, vitamin B1, B6, B12 …
2.3.3.2 Bệnh viêm phế quản, phổi
Bệnh đặc trưng là sự rối loạn hô hấp, giảm oxy máu, gây ảnh hưởng tới triệu chứng toàn thân
Nguyên nhân đa dạng nhưng thường do kế phát bệnh viêm đường hô hấp trên
Do vi rút: như Canine distenpa – Adeno vi rút I, II tác động lên đoạn cuối đường hô hấp tạo điều kiện cho các nhiễm trùng thứ phát
Các loại vi khuẩn thường thấy: Mycobacterium tuberculosis, Pasteurella,
Do nấm: Aspergillus, hoặc do kí sinh trùng xâm nhập phế quản
Do ngoại vật đi vào: cát, bụi …